SlideShare a Scribd company logo
Մխիթար Հերացի
Վահե Գրիգորյան
• Մխիթար Հերացի (, 12-րդ
դարում ապրած հայ
մեծանուն գիտնական,
բժիշկ, բնագետ և
փիլիսոփա, հայկական
դասական բժշկության
հիմնադիրը,
արժեքավոր Ջերմանց
Մխիթարություն
աշխատության
հեղինակը։
• Մասնագիտական
կրթությունը ստացել
է Կիլիկյան Հայաստանում։
Գիտա-բժշկական
գործունեությունը ծավալել
է Սիս մայրաքաղաքում ու
կաթողիկոսանիստ Հռոմկլա
ամրոցում՝ Ներսես
Շնորհալու և Գրիգոր Դ
Տղայի հովանավորությամբ։
Տիրապետել
է հունարենին, արաբերենին,
պարսկերենին։ 12-րդ դարի 60-
ականներին արդեն ուներ մեծ
բժշկապետի համբավ։
• Մխիթար Հերացին գրի է
առել բժշկական գրքեր,
որոնցից բացի
մասունքներից, ուրիշ ոչ
մի բան մեզ չի հասել։ Նրա
գիրքը կոչվում է՝
«Ջերմանց
մխիթարութիւն» և գրվել
է 1184 թվականին,
ժամանակի Գրիգոր
կաթողիկոսի
առաջարկությամբ։
• Շնորհալի կաթողիկոսը (1098-1173 թ) նրան
անվանել է բժշկապետ և աստղագետ։ Հերացու
մասին շատ քիչ կենսագրական տեղեկութիւններ
ունենք։ Այդ տեղեկությունների սկզբնաղբյուրն է
համարվում իր գրքի ներածականի
բովանդակությունը, որից պարզւում է, որ նա
ծնվել է 12րդ դարի առաջին կեսի
ժամանակահատվածում
(մոտ. 1120 թ), Պարսկաստանի Խոյ քաղաքում.
պատմական Հայաստանի Խոռխոռունյաց
իշխանների պատկանող շրջան, որը Զարևանդ
գավառի հարևանութեամբ կազմել է մեկ
միասնական վարչական միավոր՝ Ուրմիա
լճի հյուսիս-արևմտեան կողմում։
• Բժշկի գործունեության հետ
միաժամանակ լուրջ
հետաքրքրություն է
ցուցաբերել
մարդակազմության,
ախտաբանության,
ակնաբուժության,
դեղագիտության ու
բնագիտության հարցերի
նկատմամբ, դարձել հայ
բժշկության մի շարք
ճյուղերի հիմնադիր և
ստեղծել արժեքավոր երկեր,
որոնցից պահպանվել են
սոսկ մասունքներ:
• Մխիթար Հերացին մեծ հռչակ է վայելում,շրջում է
երկրից երկիր,ուսումնասիրում բժշկության հայր
Հիպոկրատի աշխատությունները, ճանաչում
տարատեսակ բույսերի բուժիչ հատկությունները,
դրանք փորձարկում տարբեր հիվանդությունների
ժամանակ:Բժշկի գործունեության հետ
միաժամանակ լուրջ հետաքրքրություն է
ցուցաբերել մարդկազմության,
ախտաբանության,ակնաբուժության,դեղագիտու
թյան ու բնագիտության հարցերի նկատմամբ,
դարձել հայ բժշկության մի շարք ճյուղերի
հիմնադիր և ստեղծել արժեքավոր երկեր,
որոնցից պահպանվել են սոսկ մասունքներ:
• Բժշկապետի «Ջերմանց մխիթարությունը»
երկար դարեր լավագույն ձեռնարկ-
դասագիրքն է եղել հայ բժիշկների և
բժշկություն սովորողների համար: Հերացին
մեծ աշխատանք է կատարել նաև հայ
բժշկական տերմինների ստեղծման
ուղղությամբ, որոնց մի մասը այսօր
գործածվում է: 1908-ին «Ջերմանց
մխիթարությունը» գերմաներեն է թարգմանել
Էռնեստ Զայդելը: Այնուհետև երկը
թարգմանվել է մի շարք այլ լեզուներով և
հայտնի դարձել եվրոպական գիտությանը:
• Աղբյուրներ-Վիքիպեդիա ազատ
հանրագիտարան
• Dasaran.am
• Հայկական Հանրագիտարան
• SlideShare
• Այս թեման ինձ շատ դուր եկավ և
խորհուրդ կտամ իմ ընկերներին,
որպեսզի նրանքել իմանան Մխիթար
Հերացի մասին:

More Related Content

What's hot

Մեսրոպ մաշտոց
Մեսրոպ մաշտոցՄեսրոպ մաշտոց
Մեսրոպ մաշտոց
LusiAnn1
 
Ռուս-Պարսկական 1826-1828թթ. պատերազմ
Ռուս-Պարսկական 1826-1828թթ. պատերազմՌուս-Պարսկական 1826-1828թթ. պատերազմ
Ռուս-Պարսկական 1826-1828թթ. պատերազմArtavazd97
 
Հայոց ցեղասպանություն
Հայոց ցեղասպանությունՀայոց ցեղասպանություն
Հայոց ցեղասպանությունSona8
 
էհմ
էհմէհմ
հայդուկյան շարժում
հայդուկյան շարժումհայդուկյան շարժում
հայդուկյան շարժումhrakt
 
Գրեր
ԳրերԳրեր
Գրեր
sertachki
 
Միսաք Մեծարենց
Միսաք ՄեծարենցՄիսաք Մեծարենց
Միսաք ՄեծարենցNinaGrigoryan
 
սան ստեֆանոյի պայմ.
սան ստեֆանոյի պայմ.սան ստեֆանոյի պայմ.
սան ստեֆանոյի պայմ.Rebeka Gevorgyan
 
Haykakan dicaran
Haykakan dicaranHaykakan dicaran
Haykakan dicaran
Lusineh Manukyan
 
Աստվածներ և Աստվածուհիներ
Աստվածներ և ԱստվածուհիներԱստվածներ և Աստվածուհիներ
Աստվածներ և Աստվածուհիներ
manushak
 
հովհաննես թումանյան
հովհաննես թումանյանհովհաննես թումանյան
հովհաննես թումանյանlusine-milena
 
խաչատուր աբովյան
խաչատուր աբովյանխաչատուր աբովյան
խաչատուր աբովյանAnna Mkrtchyan
 
прийменник
прийменникприйменник
прийменник
Любов Клименко
 
Կոմիտասը արվեստում
Կոմիտասը արվեստումԿոմիտասը արվեստում
Կոմիտասը արվեստումNelli-Gspoyan
 
հ. 155 հիմնական դպրոցի դասվար մարտիրոսյան սիրինե
հ. 155 հիմնական դպրոցի դասվար մարտիրոսյան սիրինեհ. 155 հիմնական դպրոցի դասվար մարտիրոսյան սիրինե
հ. 155 հիմնական դպրոցի դասվար մարտիրոսյան սիրինեԵրևանի N198 ավագ դպրոց
 
haykakan dicaran
haykakan dicaranhaykakan dicaran
haykakan dicaran
tereza2000
 

What's hot (20)

Մեսրոպ մաշտոց
Մեսրոպ մաշտոցՄեսրոպ մաշտոց
Մեսրոպ մաշտոց
 
Հ.Թումանյանի մասին
Հ.Թումանյանի մասինՀ.Թումանյանի մասին
Հ.Թումանյանի մասին
 
Ռուս-Պարսկական 1826-1828թթ. պատերազմ
Ռուս-Պարսկական 1826-1828թթ. պատերազմՌուս-Պարսկական 1826-1828թթ. պատերազմ
Ռուս-Պարսկական 1826-1828թթ. պատերազմ
 
Հայոց ցեղասպանություն
Հայոց ցեղասպանությունՀայոց ցեղասպանություն
Հայոց ցեղասպանություն
 
էհմ
էհմէհմ
էհմ
 
հայդուկյան շարժում
հայդուկյան շարժումհայդուկյան շարժում
հայդուկյան շարժում
 
Գրեր
ԳրերԳրեր
Գրեր
 
Միսաք Մեծարենց
Միսաք ՄեծարենցՄիսաք Մեծարենց
Միսաք Մեծարենց
 
սան ստեֆանոյի պայմ.
սան ստեֆանոյի պայմ.սան ստեֆանոյի պայմ.
սան ստեֆանոյի պայմ.
 
Haykakan dicaran
Haykakan dicaranHaykakan dicaran
Haykakan dicaran
 
Աստվածներ և Աստվածուհիներ
Աստվածներ և ԱստվածուհիներԱստվածներ և Աստվածուհիներ
Աստվածներ և Աստվածուհիներ
 
Artashes a
Artashes aArtashes a
Artashes a
 
հովհաննես թումանյան
հովհաննես թումանյանհովհաննես թումանյան
հովհաննես թումանյան
 
խաչատուր աբովյան
խաչատուր աբովյանխաչատուր աբովյան
խաչատուր աբովյան
 
прийменник
прийменникприйменник
прийменник
 
Կոմիտասը արվեստում
Կոմիտասը արվեստումԿոմիտասը արվեստում
Կոմիտասը արվեստում
 
գրիգոր զոհրապ
գրիգոր զոհրապգրիգոր զոհրապ
գրիգոր զոհրապ
 
Սասնա Ծռեր
Սասնա ԾռերՍասնա Ծռեր
Սասնա Ծռեր
 
հ. 155 հիմնական դպրոցի դասվար մարտիրոսյան սիրինե
հ. 155 հիմնական դպրոցի դասվար մարտիրոսյան սիրինեհ. 155 հիմնական դպրոցի դասվար մարտիրոսյան սիրինե
հ. 155 հիմնական դպրոցի դասվար մարտիրոսյան սիրինե
 
haykakan dicaran
haykakan dicaranhaykakan dicaran
haykakan dicaran
 

More from Armen Malians

What is the Matrix? How to get out of it?
What is the Matrix? How to get out of it?What is the Matrix? How to get out of it?
What is the Matrix? How to get out of it?
Armen Malians
 
Աշխարհի 10 ամենամեծ բնական աղետները
Աշխարհի 10 ամենամեծ բնական աղետներըԱշխարհի 10 ամենամեծ բնական աղետները
Աշխարհի 10 ամենամեծ բնական աղետները
Armen Malians
 
Ռասիզմ
ՌասիզմՌասիզմ
Ռասիզմ
Armen Malians
 
Սյունիքի Մարզ (Syunik province)
Սյունիքի Մարզ (Syunik province)Սյունիքի Մարզ (Syunik province)
Սյունիքի Մարզ (Syunik province)
Armen Malians
 
UN (ՄԱԿ)
UN (ՄԱԿ)UN (ՄԱԿ)
UN (ՄԱԿ)
Armen Malians
 
Ատոմի կառուցվածքը
Ատոմի կառուցվածքըԱտոմի կառուցվածքը
Ատոմի կառուցվածքը
Armen Malians
 
Ատոմի կառուցվածքը
Ատոմի կառուցվածքըԱտոմի կառուցվածքը
Ատոմի կառուցվածքը
Armen Malians
 
Էլեկտրական Լիզք
Էլեկտրական ԼիզքԷլեկտրական Լիզք
Էլեկտրական Լիզք
Armen Malians
 
Գրիգոր Տաթևացի
Գրիգոր ՏաթևացիԳրիգոր Տաթևացի
Գրիգոր Տաթևացի
Armen Malians
 
Մեղուներ
ՄեղուներՄեղուներ
Մեղուներ
Armen Malians
 
Ձիաուժ
ՁիաուժՁիաուժ
Ձիաուժ
Armen Malians
 
Volvo-ի մասին
Volvo-ի մասինVolvo-ի մասին
Volvo-ի մասին
Armen Malians
 
Peugeot-ի մասին
Peugeot-ի մասինPeugeot-ի մասին
Peugeot-ի մասին
Armen Malians
 
Peugeot-ի մասին
Peugeot-ի մասինPeugeot-ի մասին
Peugeot-ի մասին
Armen Malians
 
Գերմանական Հովվաշուն
Գերմանական ՀովվաշունԳերմանական Հովվաշուն
Գերմանական Հովվաշուն
Armen Malians
 
Rolls Royce-ի մասին
Rolls Royce-ի մասինRolls Royce-ի մասին
Rolls Royce-ի մասին
Armen Malians
 
Rolls Royce-ի մասին
Rolls Royce-ի մասինRolls Royce-ի մասին
Rolls Royce-ի մասին
Armen Malians
 
Rolls Royce-ի մասին
Rolls Royce-ի մասինRolls Royce-ի մասին
Rolls Royce-ի մասին
Armen Malians
 

More from Armen Malians (18)

What is the Matrix? How to get out of it?
What is the Matrix? How to get out of it?What is the Matrix? How to get out of it?
What is the Matrix? How to get out of it?
 
Աշխարհի 10 ամենամեծ բնական աղետները
Աշխարհի 10 ամենամեծ բնական աղետներըԱշխարհի 10 ամենամեծ բնական աղետները
Աշխարհի 10 ամենամեծ բնական աղետները
 
Ռասիզմ
ՌասիզմՌասիզմ
Ռասիզմ
 
Սյունիքի Մարզ (Syunik province)
Սյունիքի Մարզ (Syunik province)Սյունիքի Մարզ (Syunik province)
Սյունիքի Մարզ (Syunik province)
 
UN (ՄԱԿ)
UN (ՄԱԿ)UN (ՄԱԿ)
UN (ՄԱԿ)
 
Ատոմի կառուցվածքը
Ատոմի կառուցվածքըԱտոմի կառուցվածքը
Ատոմի կառուցվածքը
 
Ատոմի կառուցվածքը
Ատոմի կառուցվածքըԱտոմի կառուցվածքը
Ատոմի կառուցվածքը
 
Էլեկտրական Լիզք
Էլեկտրական ԼիզքԷլեկտրական Լիզք
Էլեկտրական Լիզք
 
Գրիգոր Տաթևացի
Գրիգոր ՏաթևացիԳրիգոր Տաթևացի
Գրիգոր Տաթևացի
 
Մեղուներ
ՄեղուներՄեղուներ
Մեղուներ
 
Ձիաուժ
ՁիաուժՁիաուժ
Ձիաուժ
 
Volvo-ի մասին
Volvo-ի մասինVolvo-ի մասին
Volvo-ի մասին
 
Peugeot-ի մասին
Peugeot-ի մասինPeugeot-ի մասին
Peugeot-ի մասին
 
Peugeot-ի մասին
Peugeot-ի մասինPeugeot-ի մասին
Peugeot-ի մասին
 
Գերմանական Հովվաշուն
Գերմանական ՀովվաշունԳերմանական Հովվաշուն
Գերմանական Հովվաշուն
 
Rolls Royce-ի մասին
Rolls Royce-ի մասինRolls Royce-ի մասին
Rolls Royce-ի մասին
 
Rolls Royce-ի մասին
Rolls Royce-ի մասինRolls Royce-ի մասին
Rolls Royce-ի մասին
 
Rolls Royce-ի մասին
Rolls Royce-ի մասինRolls Royce-ի մասին
Rolls Royce-ի մասին
 

Մխիթար Հերացի

  • 2. • Մխիթար Հերացի (, 12-րդ դարում ապրած հայ մեծանուն գիտնական, բժիշկ, բնագետ և փիլիսոփա, հայկական դասական բժշկության հիմնադիրը, արժեքավոր Ջերմանց Մխիթարություն աշխատության հեղինակը։
  • 3. • Մասնագիտական կրթությունը ստացել է Կիլիկյան Հայաստանում։ Գիտա-բժշկական գործունեությունը ծավալել է Սիս մայրաքաղաքում ու կաթողիկոսանիստ Հռոմկլա ամրոցում՝ Ներսես Շնորհալու և Գրիգոր Դ Տղայի հովանավորությամբ։ Տիրապետել է հունարենին, արաբերենին, պարսկերենին։ 12-րդ դարի 60- ականներին արդեն ուներ մեծ բժշկապետի համբավ։
  • 4. • Մխիթար Հերացին գրի է առել բժշկական գրքեր, որոնցից բացի մասունքներից, ուրիշ ոչ մի բան մեզ չի հասել։ Նրա գիրքը կոչվում է՝ «Ջերմանց մխիթարութիւն» և գրվել է 1184 թվականին, ժամանակի Գրիգոր կաթողիկոսի առաջարկությամբ։
  • 5. • Շնորհալի կաթողիկոսը (1098-1173 թ) նրան անվանել է բժշկապետ և աստղագետ։ Հերացու մասին շատ քիչ կենսագրական տեղեկութիւններ ունենք։ Այդ տեղեկությունների սկզբնաղբյուրն է համարվում իր գրքի ներածականի բովանդակությունը, որից պարզւում է, որ նա ծնվել է 12րդ դարի առաջին կեսի ժամանակահատվածում (մոտ. 1120 թ), Պարսկաստանի Խոյ քաղաքում. պատմական Հայաստանի Խոռխոռունյաց իշխանների պատկանող շրջան, որը Զարևանդ գավառի հարևանութեամբ կազմել է մեկ միասնական վարչական միավոր՝ Ուրմիա լճի հյուսիս-արևմտեան կողմում։
  • 6. • Բժշկի գործունեության հետ միաժամանակ լուրջ հետաքրքրություն է ցուցաբերել մարդակազմության, ախտաբանության, ակնաբուժության, դեղագիտության ու բնագիտության հարցերի նկատմամբ, դարձել հայ բժշկության մի շարք ճյուղերի հիմնադիր և ստեղծել արժեքավոր երկեր, որոնցից պահպանվել են սոսկ մասունքներ:
  • 7. • Մխիթար Հերացին մեծ հռչակ է վայելում,շրջում է երկրից երկիր,ուսումնասիրում բժշկության հայր Հիպոկրատի աշխատությունները, ճանաչում տարատեսակ բույսերի բուժիչ հատկությունները, դրանք փորձարկում տարբեր հիվանդությունների ժամանակ:Բժշկի գործունեության հետ միաժամանակ լուրջ հետաքրքրություն է ցուցաբերել մարդկազմության, ախտաբանության,ակնաբուժության,դեղագիտու թյան ու բնագիտության հարցերի նկատմամբ, դարձել հայ բժշկության մի շարք ճյուղերի հիմնադիր և ստեղծել արժեքավոր երկեր, որոնցից պահպանվել են սոսկ մասունքներ:
  • 8. • Բժշկապետի «Ջերմանց մխիթարությունը» երկար դարեր լավագույն ձեռնարկ- դասագիրքն է եղել հայ բժիշկների և բժշկություն սովորողների համար: Հերացին մեծ աշխատանք է կատարել նաև հայ բժշկական տերմինների ստեղծման ուղղությամբ, որոնց մի մասը այսօր գործածվում է: 1908-ին «Ջերմանց մխիթարությունը» գերմաներեն է թարգմանել Էռնեստ Զայդելը: Այնուհետև երկը թարգմանվել է մի շարք այլ լեզուներով և հայտնի դարձել եվրոպական գիտությանը:
  • 9. • Աղբյուրներ-Վիքիպեդիա ազատ հանրագիտարան • Dasaran.am • Հայկական Հանրագիտարան • SlideShare • Այս թեման ինձ շատ դուր եկավ և խորհուրդ կտամ իմ ընկերներին, որպեսզի նրանքել իմանան Մխիթար Հերացի մասին: