АГ-ийн оношилгоо

1. Эрүүл зүрх –Эрүүл Улаанбаатар
Улаанбаатар, 2017 оны 09 дүгээр сарын 30-10 дугаар сарын 07
Сэдэв 1.

2. Дэлхийн олон улс орноос
сонгогдсон
3 хотын 1 боллоо.
Бүх улсаас Боломжит
улсууд
~200 гаруй улсаас
Сонгосон:
Бага, дундаж орлогтой
орнууд болон хөгжиж
буй орнууд
~85
боломжит
улсууд
Дүгнэсэн:
• Эрүүл мэндийн
шаардлага
ЗСӨ-ний тархалт болон нас
баралт өндөр
Дакар
Улаанбаатар
Сальвадор
2

3. Сургалтын зорилго, суралцагчийн хэтийн төлөв
3
Артерийн гипертензийн тухай ерөнхий мэдээлэл & Эрт илрүүлэлт
Оношилгоо
Эмчилгээ
Үйлчлүүлэгчийг идэвхжүүлэх, хяналт, эмийн тогтвортой хэрэглээ
• Би цусны даралт ихсэх өвчний тархалт ба эрсдэлийн талаар мэдсэн.
• Би цусны даралт ихсэх өвчний тархалт ба гарах хүндрэлийг ойлгосон.
• Би бүх үйлчлүүлэгч д системтэйгээр эрт илрүүлэг хийх ач холбогдлыг ойлгосон.
• Би эрт илрүүлэг хийлгэхийн ач холбогдлыг үйлчлүүлэгчид ойлгууулж чадна.
• Би цусны даралтыг хэмжиж чадна.
• Эмнэл зүйн удирдамжийн дагуу цусны даралтын түвшинг үнэлж чадна.
• Би цусны даралт ихсэх өвчтэй бүх үйлчлүүлэгчид зүрх судасны эрсдлийг нарийвчлан үнэлнэ.
• Би цусны даралт ихсэлттэй үйлчлүүлэгчийг нарийн мэргэжлийн эмчид илгээх заалтыг мэднэ.
• Би цусны даралтын ихсэлттэй үйлчлүүлэгчид удирдамжийн дагуу эмчилгээг эхлүүлж чадна
• (сувилагч: би цусны даралт ихсэх өвчний эмчилгээ чухал болохыг ойлгосон)
• Би зүрх судасны өвчний эрсдэл өндөртэй үйлчлүүлэгчид эмчилгээг даруй эхлүүлэх ба хянах чадвартай.
• Би амьдралын хэв маяг ба зүрх судасны эрсдэлт хүчин зүйлийг бууруулах зөвлөгөө өгч чадна.
• Даралт бууруулах хавсарсан эмийн эмчилгээнд хяналт тавьж чадна.
• Би цусны даралт ихсэлттэй үйлчлүүлэгчийн хяналтыг сайжруулахад бүртгэлийн үйл ажиллагаа чухал болохыг
ойлгосон.
• Би амьдралын хэв маягийг өөрчлөх ба эмийн эмчилгээний ач холбогдлыг ойлгож, үйлчүүлэгчид эрүүл мэндийн
боловсрол олгож чадна.
• Би цусны даралт ихсэлттэй үйлчлүүлэгчийг идэвхжүүлэх ба эмийн тогтвортой хэрэглээг үнэлж чадна
• Би цусны даралт ихсэлттэй үйлчлүүлэгч өөрийгөө хянах ба эмийг тогтвортой хэрэглэх үйл ажиллагааг
идэвхжүүлнэ

4. 4
Сурахуйн аялал
Үйл
ажиллагаандаа
хэрэгжүүлэх
4. Цахим мэдээлэл, сургалт
Хичээлийн
танхимд
Дахин сургалт
3. ”Хийнгээ
суралцах”
Kick-Off
Workshop
1. Мэдээлэл
2. сонжуур
Цахим
орчинд
суралцах
Тохиолдол дээр
ажиллах
Дүрд толох
“Миний
төлөвлөгөө”
5. Ажлын байран дээрх
идэвхижүүлэлт
6. “Шавилан сургах”
хөтөлбөр
7. Загвар ӨЭМТ

5. 2017
09 дүгээр сар 10 дугаар сар 11 дүгээр сар
25 2 9 16 23 6 …
2017 оны сурахуйн аялалын талаар товч
5
Хичээл 1
Үндэслэл & оношилгоо
Хичээл 2
эмчилгээ
& хяналт
ӨЭМТ-дөө
харилцан
ярилцах
Хэрэгжилт
Мэдээллийн
багц 1
Мэдээллийн
багц 2

6. Зорилгод хүрэхэд дараах 4
чиглэлээр мэдлэг, ур чадварыг
нэмэгдүүлэх шаардлагатай
2017 сургалтын зорилго
Өнөөдрийн сургалт 2 чиглэлд төвлөрч, дараах зүйлийг
сурсан байна:
1. АГ, түүний эрсдэлт хүчиг зүйлийн талаар ойлгосон
2. АГ-ийн тархалт, уг өвчний хор уршгийн талаар ойлгосон
3. Цусны даралтыг зөв хэмждэг болсон
4. Алгоритмын дагуу АГ-ийг зөв оношилж сурсан
5. Цусны даралт ихтэй бүх үйлчлүүлэгчдэд хүснэгтийг
ашиглан ЗСӨ-ний эрсдэлийг үнэлж сурсан
6. АГ-тэй үйлчлүүлэгчийг нарийн мэргэжлийн эмчид илгээх
заалтыг ойлгосон
6
Оношилгоо
АГ-ийн талаар
ерөнхий мэдээлэл
Хяналт, эмийг тогтмол
хэрэглэхэд дэмжих
Эмчилгээ
Аяллын зорилго: танай ӨЭМТ-өөр үйлчлүүлж буй иргэдийн АГ-ийн оношилгоог
сайжруулахад оршино.
.

7. Хөтөлбөр
Бүртгэл, танилцуулга 15 мин
Ерөнхий мэдээлэл, тархалт 35 мин
ЦД хэмжилт 25 мин
Цай/ кофе завсарлага 10 мин
Оношилгоо 40 мин
Миний төлөвлөгөө 45 мин
Дүгнэлт 5 мин
7

8. Хөтөлбөр
Бүртгэл, танилцуулга 15 мин
Ерөнхий мэдээлэл, тархалт 35 мин
ЦД хэмжилт 25 мин
Цай/ кофе завсарлага 10 мин
Оношилгоо 25 мин
Миний төлөвлөгөө 60 мин
Дүгнэлт 5 мин
8

9. Артерийн гипертензийн талаар тоглоом тоглое
9
30’
Өмнө та бүхэнд түгээсэн мэдээллийг үндэслэн
- Юуг мэдэж авсан
- Юуг дахин ярилцах эсэхийг тодруулья

10. Дэлгэцэн дээр 10 асуулт гарна
гар утсаа ашиглан хариулна уу
10

11. Хамгийн түргэн, зөв хариулсанд оноо өгнө
11

12. Нэрээ оруулах
www.kahoot.it ПИН код оруулах
1 2 3
12

13. АГ, эрсдэлт хүчин зүйл, тархалтын талаар
ойлгосон зүйлээ тусгана уу
13
5’
Хүснэгтийг бөглөнө үү -5 мин

14. Хөтөлбөр
Бүртгэл, танилцуулга 15 мин
Ерөнхий мэдээлэл, тархалт 35 мин
ЦД хэмжилт 25 мин
Цай/ кофе завсарлага 10 мин
Оношилгоо 25 мин
Миний төлөвлөгөө 60 мин
Дүгнэлт 5 мин
15

15. АГ-ийг амжилттай хянах талаар ярилцье
Хэний даралтыг
хэмжих вэ?
• Нас?
• Хүйс?…
• ...
16
2’

16. Цусны даралтыг сайн хянах тухай зарим
асуудлаар ярилцья
Одоо яаж хэмждэг вэ,
бодит байдал дээр
зөв хэмжихэд ямар
хүндрэл тулгардаг
вэ …
• ...
17
3’

17. Цусны даралт хэмжих дасгал
18

18. Цусны даралтыг зөв хэмжих ач холбогдол
Цусны даралтанд нөлөөлөх хүчин зүйл
Орчин Даарах нь ЦД
Архи, тамхи, каффеины хэрэглээ ЦД нэмэгдүүлдэг тул хэрэглэсэн тохиолдолд бага
30 мин дараа ЦД хэмжүүлэх
Ачаалал Хэмжихийн өмнө 3-5 мин тайван суухгүй бол ЦД –
ыг 10 -20 мм МУБ-аар өөрчилдөг
Сэтгэл зүйн байдал Сэтгэл хөдөлсөн, тайван бус байдал даралтын
түвшинд нөлөөлдөг
Гар, нуруу, хөлний ул хөндий байх Нуруу сандалын түшлэгээс хөндий байх нь 6 мм
МУБ, хөл бүтэн улаараа тавиагүй байвал 2-8 мм
МУБ, гар зүрхний түвшнээс дээгүүр эсвэл доогуур
байх нь 3- 5 мм МУБ-аар тус тус өөрчилдөг
Зузаан хувцастай, давсаг дүүрэн
байх
Зузаан хувцастай байх нь ЦД –ыг 10-50, давсаг
дүүрэн байх нь 15 ммМУБ-аар тус тус
нэмэгдүүлдэг
Манжетны урт Хэт жижиг байх нь даралтыг 10-40 мм МУБ-аар
нэмэгдүүлдэг
19

19. Даралтын зөв хэмжих талаар видео үзэе!
20
1’

20. Даралтаа хэмжүүлэх сайн дурын 1 хүн гарч ирнэ үү!
21
5’

21. Дасгал 1
• Хосоороо сууна
• Бие биенийхээ цусны даралтыг хэмжих
• Бие биенээ үнэлэх (үнэлгээний хуудас)
23
10’
Step 1
Person A Person B Person B Person A
Step 3

22. Ярилцлага
Хэмжихэд бэрхшээл байсан эсэх?
10’
24

23. ЦД хэмжилт- Дүгнэлт
1. Гол мэдэж авсан зүйл юу байв?
2. Асуулт ?
5’
25

24. Цусны даралт хэмжих техникийн талаар сурсан
зүйлээ тусгана уу!
26
5’
Хүснэгтийг бөглөх-5 мин

25. Хөтөлбөр
Бүртгэл, танилцуулга 15 мин
Ерөнхий мэдээлэл, тархалт 35 мин
ЦД хэмжилт 25 мин
Цай/ кофе завсарлага 10 мин
Оношилгоо 25 мин
Миний төлөвлөгөө 60 мин
Дүгнэлт 5 мин
28

26. Та бүхэнд алгоритмыг хэвлэн тараасан !
Оношилгооны скрининг хийхэд зүрх судасны өвчний
(ЗСӨ) эрсдэлийг заавал харгалзана
Тэгвэл ЗСӨ эрсдэлийн талаар тодруулья
Артерийн гипертензийн оношилгооны алгоритм
29

27. • Тодорхой хугацааны туршид (хүн амын
тодорхой бүлэгт) тохиолдож болох зүйлийн
магадлал юм.
• Зүрх судасны өвчин (ЗСӨ)-ий эрсдэл гэдэг нь
тодорхой хугацаанд (ихэвчлэн 10 жилийн
хугацаанд) ЗСӨ-өөр өвдөх магадлал юм.
Эрсдэл гэж юу вэ?
30

28. ЗСӨ-ний зонхилон тохиолдох эрсдэлт хүчин зүйлс
31
Эрсдэлт хүчин зүйлс олон байхын хирээр ЗСӨ үүсэх магадлал
өндөр байх ба эрсдэлт хүчин зүйлсийг бууруулснаар та зүрхээ
хамгаалж, эмгэг үүсэхээс сэргийлж чадна.
тамхи
татах
архи уух артерийн
даралт ихсэх
цусны холестерин их
байх
таргалалт хөдөлгөөний
дутагдал
эрүүл бус
хооллолт

29. ЗСӨ-ний эрсдэлийн хүснэгт дээр ажиллья
Жишээ:
32
75 настай, тамхи татдаг, эрэгтэй, СД 150 мм МУБ,
холестерины түвшин 7,5 ммоль/л
36 настай, эмэгтэй, тамхи татдаг, СД 150 мм МУБ,
холестерины түвшин 4,6 ммоль/л
57 настай, эрэгтэй, тамхи татдаггүй, СД 170 мм МУБ,
холестерины түвшин 8,3 ммоль/л
68 настай, эмэгтэй, тамхи татдаг, СД 160 мм МУБ
өөрсдийн эрсдэлийг тооцно уу!

30. Тайлбар
33
ЗСӨ-ний нийт эрсдэл гэдэг нь ирэх 10 жилд аминд халтай,
халгүй ЗСӨ-нөөр өвдөх магадлал юм.
ЗСӨ-нд өртөх эрсдэл өндөр гэдэг нь ирэх 10 жилд аминд
халтай, халгүй ЗСӨ-нөөр өвдөх магадлал ≥20%. Үүнд:
- Өмнө нь ЗСӨ оношлогдсон
- Чихрийн шижинтэй
- Холестерины түвшин эрс ихэссэн гэх мэт эрсдэлтэй
Эсвэл
Бай эрхтэний гэмтэлтэй

31. Мөн ЗСӨ-ний өндөр эрсдэлд
(удирдамжийн 28 дугаар хуудас)
34

32. 18-аас дээш насны иргэдэд АГ-ийг эрт илрүүлэх, оношлох алгоритм
Ирэлт 1
Дундаж СД ≥ 140 эсвэл ДД ≥ 90 мм МУБ?
Урьдчилсан бүдүүвч
Артерийн
гипертензи
Эмэн эмчилгээ
Зорилтот даралт: СД <140 мм МУБ ба ДД < 90 мм МУБ
Дундаж СД ≥ 180 эсвэл ДД ≥ 110 буюу нэн
яаралтай эмчилгээт/ хойшлуулашгүй эмчилгээт
гипертензи
Тийм
Ирэлт 2
Дундаж СД ≥ 140 эсвэл ДД ≥ 90 мм МУБ?
Үгүй
Тийм
Артерийн
гипертензигүй
6 сар тутамд
хэмжих
Дундаж СД ≥ 140 эсвэл ДД ≥ 90 мм МУБ?
ЗСӨ-ний эрсдэл өндөр*?
Тийм
ЗСӨ-ий эрсдэл дунд **?
Үгүй
Амьдралын хэв
маяг өөрчлөх
6 сар тутамд
хэмжих
Үгүй
Үгүй
Тийм
Тийм
Үгүй
*ЗСӨ-ий өндөр эрсдэл: Дундаж СД>160 эсвэл ДД >100 мм МУБ эсвэл бай эрхтний
гэмтэлтэй(Зүрхний шигдээс болон дутагдал, тархины цус харвалт, аневризм, бөөрний
дутагдал г.м) эсвэл чихрийн шижинтэй эсвэл ирэх 10 жилд аминд халтай, халгүй ЗСӨ-нөөр
өвдөх магадлал 20, түүнээс дээш %.
** ЗСӨ-ий дунд зэргийн эрсдэл : ойрын 10 жилд ЗСӨ-өөр өвдөх магадлал 10-20%-аас бага.
ЗСӨ-ний эрсдэл өндөр*?

33. Дасгал
Жишээ 1. Үйлчлүүлэгч А-гийн систолын даралт 190 мм МУБ байна
Таны дүгнэлт?
Жишээ 2. Үйлчлүүлэгч Б., 38 настай, эрэгтэй, анх удаа танай төвд ирэхэд СД
140 мм МУБ, тамхи татдаггүй, цусан дахь холестерин 8,0 ммол/л
Таны дүгнэлт?
Жишээ 3. Үйлчлүүлэгч танай төвд 2 дах удаагаа ирэхэд
систолын даралт 165 мм МУБ, чихрийн шижин шинээр
оношлогдоод байгаа
Таны дүгнэлт?
36
10’

34. Өвөрмөц нөхцлийн АГ-ийн талаар ярилцья!
37

35. Өвөрмөц нөхцлийн АГ
38
 Хүндрэлгүй анхдагч гипертензи
 Өндөр настан
 Чихрийн шижин
 Бөөрний өвчин
 Тархи-судасны эмгэг
 Ухамсарт ухааны доройтол болон зөнгөрөл
 Зүрхний титэм судасны өвчин ба зүрхний дутагдал
 Зүрхний дутагдал
 Тосгуурын мерцани
 Бодисын солилцооны хам шинж
 Эмэгтэйчүүдийн гипертензи
 Жирэмсэн үеийн АГ
 Хоѐрдогч гипертензи
 Тэсвэрлэг гипертензи
 Яаралтай тусламж шаардлагатай гипертензи
 Хоруу явцтай гипертензи
Тодруулсан нь элбэг тохиолддог

36. Нарийн мэргэжлийн эмчид илгээх заалт
39
• Гипертензийн хямрал (криз)
• Хоёрдогч АГ
• Онцгой тохиолдлууд
• БЭГ-ийг илрүүлэх:
 Зүрх
 Бөөр
 Нүдний уг харах
 Цусны судасны эмгэгийг илрүүлэх

37. What will happened in the next hourДаалгавар
Дасгал 1. Бүгд адил 1 тохиолдол дээр ажиллана 20 мин
Дасгал 2. Бүлгээр өөр өөр тохиолдол дээр ажиллах 25 мин
Ярилцлага 10 мин
40

38. ЭМНЭЛ ЗҮЙН ТОХИОЛДЛУУД
41
Өвчтөн В, 44 настай, эрэгтэй. Ердийн урьдчилан сэргийлэх
үзлэг хийлгэхээр ирсэн.
В нь дунд шатны менежер, суугаа ажилтай. Одоогоор
зовиургүй. Түүний эцэг 15 жилийн өмнө “ЧШ-ийн хэв шинж 2”
гэж оношлогдсон.
В нь тамхи татдаг. (өдөрт 1 хайрцаг)
Архи хэтрүүлэн хэрэглэдэггүй.
Жин 88 кг, Өндөр 178 cм, АД 160/95 ммМУБ (давтан
хэмжилтээр) Нийт холестерин – 7,4ммоль/л, Өлөн үеийн
цусны глюкоз – 6,6 ммоль/л

39. Дасгал 1. Хамт оношильё
1. 6 бүлэг болон сууна уу
2. Тохиолдлыг судлаад дараах асуултанд
хариулна уу
- Таны дүгнэлт?
-Шаардлагатай, тодруулах шинжилгээ ?
Тохиолдол A
Үйлчлүүлэгч:Х
Онош
...
Шаардлагатай
шинжилгээ...
42
10’

40. 43
10’
Тохиолдол A
Үйлчлүүлэгч:Х
Онош..........
Шаардлагатай
шинжилгээ...
1 бүлэг самбар дээр дүгнэлтээ бичиж,
тайлбарлана уу

41. Дасгал 2: Таны онош?
1. 6 бүлгээрээ сууна уу
2. Бүлэг бүр тохиолдлыг судлаад дараах
асуултанд хариулна уу
- Таны дүгнэлт?
-Шаардлагатай, тодруулах шинжилгээ ?
44
10’
Тохиолдол A, Б, В
Үйлчлүүлэгч:Х
Онош..........
Шаардлагатай
шинжилгээ...

42. Дасгал 2: Бүлгүүд тохиолдолоо танилцуулах
45
Case B
Patient: ...
My diagnosis
...
Need to
investigate
...
Case C
Patient: ...
My diagnosis
...
Need to
investigate
...
Case D
Patient: ...
My diagnosis
...
Need to
investigate
...
15’

43. Ярилцлага
1. АГ-ийн оношилгоонд ямар зүйлийг мэдэх нь чухал
байгааг дурдана уу?
2. Тохиолдол дээр ажиллахад ямар хүндрэл байсан бэ?
10’
46

44. АГ-ийг оношлоход сурсан зүйлээ тусгана уу!
47
5’
Хүснэгтийг бөглөх-5 мин

45. Хөтөлбөр
Бүртгэл, танилцуулга 15 мин
Ерөнхий мэдээлэл, тархалт 35 мин
ЦД хэмжилт 25 мин
Цай/ кофе завсарлага 10 мин
Бүртгэл, танилцуулга 25 мин
Миний төлөвлөгөө 60 мин
Дүгнэлт 5 мин
48

46. Миний төлөвлөгөө:
50
“Миний сурсан зүйл” хэсэгт
өөрийн мэдэж авсан зүйлийн талаар хэр
итгэлтэй байгаагаа тэмдэглэнэ
Доод хэсэгт байгууллага
дээрээ хэрэгжүүлэх ажлыг
тусгана

47. Миний төлөвлөгөө
Сурсан зүйл болон цаашид сурах төлөвлөгөө
51
*
*
*
1. Re-read HT prevalence learning pills and share them in my clinic
2. Use new device at least 5 times every day
3. Discuss diagnosis algorithm with my colleagues to better understand
5’
Ерөнхий мэдээлэл, тархалт
• Би артерийн гипертензийн тархвар зүйн талаар мэдээллийг бүрэн авсан
• Би артерийн гипертензи, түүний эрсдэл, хүндрэлийн талаар бүрэн
мэдлэгтэй болсон
Цусны даралт хэмжилт
• Би цусны даралтыг зөв хэмжиж чадна
Оношилгоо
• Би алгоритмын дагуу артерийн гипертензийг зөв оношилж чадна
• Би хүснэгтийг ашиглан ЗСӨ-ний эрсдэлийг үнэлж сурсан
• Би артерийн гипертензитэй үйлчлүүлэгчийг нарийн мэргэжлийн эмчид
илгээх заалтыг ойлгосон
Цаашдын зорилт? 1. Мэдээллийн багцыг дахин унших
2. Даралтын аппаратан дээр өдөрт 5 удаа ажиллаж дадлагажих
3. Оношилгооны алгоритмыг дахин судлах гэх мэт

48. “Өөрийн байгууллага дээр хэрэгжүүлэх ажил”-ын жишээ (хэрэгжүүлэхэд ямар
хүндрэл тулгарч болох, түүнийг хэрхэн шийдэх саналыг тэмдэглэнэ )
52
*
*
*
Өнөөдрийн сурсан зүйлээ
хэрэгжүүлэхэд ямар хүндрэл тулгарч
болох
Хүндрэлийг шийдэх арга зам
1. Даралтын аппаратыг ашиглаж
чадахгуй
2.Үйлчлүүлэгч бүрт даралтыг хэмжих
боломжгүй
3. …
1. Цайны цагаар чаддаг хүнээр заалгаж,
дадлага хийнэ.
2. ӨЭМТ-ийн нийгмийн эрүүл мэндийн
ажилтаныг даралт үзэх техникт сургах
3. ...
5’
Жишээ

49. Санал бодлоо хуваалцья
40’
53
Саад бэрхшээл
1. …
2. ...
Хэрхэн шийдвэрлэх
Бэрхшээл1-ийг: ...
Бэрхшээл1-ийг 2: ...