บุตรบุญธรรมมีสิทธิรับมรดกในกรณีใดบ้าง

1. www.เนติ.com
การรั บมรดกของบุตรบุญธรรม
อ.เป สิททิกรณ์ 1
้ 0
1. บุตรบุญธรรมมีสิทธิรับมรดกของผ้ ูรับบุตรบุญธรรมได้หรือไม่ ?
กรณีที่มีการจดทะเบียนรับบุตรบุญธรรมโดยชอบด้ วยกฎหมาย มาตรา 1627 ให้ถือวาบตรบญ
่ ุ ุ
ธรรมเป็ นผู้สืบสันดานของผู้รับบุตรบุญธรรมเหมือนกับบุตรชอบด้ วยกฎหมายด้ วย บุตรบุญธรรมจึงมีสิทธิ
รับมรดกของผู้รับบุตรบุญธรรมในฐานะทายาทโดยธรรมที่เป็ นผู้สืบสันดานตามมาตรา 1629 (1) โดยบตร ุ
บุญธรรมมีสิทธิได้ รับส่วนแบ่งมรดกเท่ากับบุตรชอบด้ วยกฎหมายและบุตรนอกกฎหมายของผู้รับบุตรบุญ
ธรรมเพราะเป็ นทายาทโดยธรรมในลําดับเดียวกันตามมาตรา 1633
ฎ. 1231-1232/2510 บุตรบุญธรรมที่มิได้ มีการจดทะเบียนตามกฎหมาย ไม่มีสิทธิรับมรดกของ
ผู้รับบุตรบุญธรรม
ฎ. 587/2523 บุตรผู้เยาว์ทงสามของผู้ร้อง เป็ นบุตรบุญธรรมโดยชอบด้ วยกฎหมายของผู้ตาย
ั้
จึงถือว่าเป็ นผู้สืบสันดานของผู้ตายเหมือนกับบุตรที่ชอบด้ วยกฎหมาย ตามประมวลกฎหมายแพ่งและ
พาณิชย์ มาตรา 1627 และเป็ นทายาทโดยธรรมผู้มีสิทธิได้ รับมรดกในลําดับที่ 1 ตามมาตรา1629
2. บุตรบุญธรรมมีสิทธิรับมรดกของค่ ูสมรสของผ้ ูรับบุตรบุญธรรมได้หรือไม่ ?
กรณี ที่ผ้ รับบุตรบุญธรรมมีคสมรส คูสมรสของผู้รับบุตรบุญธรรมต้ องให้ ความยินยอมในการจด
ู ู่ ่
ทะเบียนรับบุตรบุญธรรมด้ วยตามมาตรา 1598/25 แต่การให้ ความยินยอมนี ้มิได้ ทําคูสมรสของผู้รับบุตร
่
บญธรรมมีฐานะเป็นผ้ รับบตรบญธรรมอีกคนหนึ่งด้วย ดงนี ้ บตรบญธรรมจึงไมมีฐานะเป็นผ้ สืบสนดานและ
ุ ู ุ ุ ั ุ ุ ่ ู ั
ไม่มีสิทธิรับมรดกของคูสมรสของผู้รับบุตรบุญธรรม
่
ตัวอย่ าง นายหนึ่ง และ นางสอง เป็ นสามีภริยาที่ชอบด้ วยกฎหมาย นายหนึ่งได้ จดทะเบียนรับ
เดกชายเอกเป็นบตรบญธรรมโดยชอบด้ วยกฎหมาย นางสองให้ ความยินยอมแก่นายหนึ่งในการจด
็ ุ ุ
ทะเบียนรับเด็กชายเอกเป็ นบุตรบุญธรรมแล้ ว เดกชายเอกเป็ นบุตรบุญธรรมถือวาเป็นผ้ สืบสนดานและมี
็ ่ ู ั
สิทธิรับมรดกของนายหนึ่งซึ่งเป็ นผู้รับบุตรบุญธรรมแตเ่ พียงผ้ เู ดียว
1
ผู้บริหารสถาบันติวกฎหมายสมาร์ ทลอว์ติวเตอร์ : ติวสอบตรงนิติศาสตร์ , ติวกฎหมายป.ตรี, ตัวทนาย ภาคทฤษฎี
๋
ภาคปฏิบติ ตวปี, ติวเนติบณฑิตไทย สอบถาม/สมครติว โทร. 086-987-5678, www.SmartLawTutor.com
ั ั๋ ั ั
1
“ติวกฎหมาย เข้าใจง่าย สอบผ่านสบาย ติวกบ
ั SmartLawTutor.com”

2. www.เนติ.com
ฎ. 1397/2511 บุตรบุญธรรมย่อมเป็ นบุตรบุญธรรมของผู้ที่จดทะเบียนรับบุตรบุญธรรมเท่านัน ไม่
้
เป็ นบุตรบุญธรรมของคูสมรสของผู้รับบุตรบุญธรรมด้ วย แม้ ผ้ รับบุตรบุญธรรมถึงแก่ความตายการเป็ นบุตร
่ ู
บญธรรมก็ไมขาด
ุ ่
อย่างไรก็ตาม ถ้ าคูสมรสของผู้รับบุตรบุญธรรมได้ จดทะเบียนรับเป็ นบุตรบุญธรรมของตนด้ วยตาม
่
มาตรา 1598/26 คูสมรสย่อมมีฐานะเป็ นผู้รับบุตรบุญธรรม กรณีเช่นนี บุตรบุญธรรมจึงมีสิทธิรับมรดกของ
่ ้
คูสมรสของผู้รับบุตรบุญธรรมในฐานะทายาทโดยธรรมที่เป็ นผู้สืบสันดานตามมาตรา 1627 และ 1629 (1)
่
ตัวอย่ าง นายหนึ่ง และ นางสอง เป็ นสามีภริยาที่ชอบด้ วยกฎหมาย นายหนึ่งได้ จดทะเบียนรับ
เดกชายเอกเป็นบตรบญธรรมโดยชอบด้ วยกฎหมาย นางสองได้ ให้ ความยินยอมแก่นายหนึ่งและได้ จด
็ ุ ุ
ทะเบียนรับเด็กชายเอกเป็ นบุตรบุญธรรมของตนด้ วย เดกชายเอกเป็ นบุตรบุญธรรมและถือวาเป็น
็ ่
ผู้สืบสันดานของนายหนึ่งและนางสอง เด็กชายจึงมีสิทธิรับมรดกของของนายหนึ่งและนายสองได้
3. ค่ ูสมรสของบุตรบุญธรรมมีสิทธิรับมรดกของผ้ ูรับบุตรบุญธรรมได้หรือไม่ ?
ในทํานองเดียว ถ้ าบุคคลซึ่งจะเป็ นบุตรบุญธรรมมีคสมรส คูสมรสก็ต้องให้ ความยินยอมในการเป็ น
ู่ ่
บุตรบุญธรรมด้ วยตามมาตรา 1598/25 แต่การให้ ความยินยอมนี ้มิได้ ทําให้คสมรสของบุตรบุญธรรมมี
ู่
ฐานะเป็นบตรบุญธรรมอีกคนหนึ่งด้ วยแต่อย่างใด คูสมรสของบุตรบุญธรรมจึงไม่ใช่ผ้ สืบสันดานและไม่มี
ุ ่ ู
สิทธิรับมีมรดกในฐานะทายาทโดยธรรมของผู้รับบุตรบุญธรรม
ตัวอย่ าง นายหนึ่งต้องการจดทะเบียนรับนายเอกเป็นบตรบญธรรมของตน แตนายเอกมีภริยาที่
ุ ุ ่
ชอบด้ วยกฎหมายคือนางโท และนางโทได้ ให้ ความยินยอมแก่นายเอกในการเป็ นบุตรบุญธรรมของนาย
หนึ่งแล้ ว เฉพาะนายเอกเพียงผู้เดียวที่มีฐานะเป็ นบุตรบุญธรรมของนายหนึ่ง ส่วนนางโทมิได้ เป็ นบุตรบุญ
ธรรมจึงไม่ใช่ผ้ สืบสันดานและไม่มีสิทธิรับมรดกของนายหนึ่งในฐานะทายาทโดยธรรม
ู
4. บุตรบุญธรรมมีสิทธิรับมรดกแทนท่ผ้ ูรับบุตรบุญธรรมได้หรือไม่ ?
ี
มาตรา 1643 กําหนดให้ผ้ มีสิทธิรับมรดกแทนทีตามมาตรา 1639 ต้องเป็นผ้ สืบสนดานโดยตรง
ู ่ ู ั
เท่านัน และคําว่า “ผ้ สืบสนดานโดยตรง” หมายความถึง ผู้สืบสันดานโดยสายโลหิตอันแท้ จริง หรือ
้ ู ั
ผู้สืบสันดานในทางสืบสายโลหิตโดยแท้ จริงของบุคคลซึ่งจะเป็ นทายาทตามมาตรา 1629 (1) (3) (4) (6)
สวนบตรบญธรรมโดยสภาพแล้ วไม่ใช่ผ้ สืบสายโลหิตอนแท้จริงของผู้รับบุตรบุญธรรม และมาตรา 1627 ก็
่ ุ ุ ู ั
2
“ติวกฎหมาย เข้าใจง่าย สอบผ่านสบาย ติวกบ
ั SmartLawTutor.com”

3. www.เนติ.com
ให้ถือวาบตรบญธรรมเป็นเพียง "ผู้ สืบสันดาน" มิใช่ “ผ้ สืบสนดานโดยตรง” แต่อย่างใด บุตรบุญธรรมจึง
่ ุ ุ ู ั
ไม่ใช่ผ้ สืบสันดานโดยตรงและไม่มีสิทธิรับมรดกแทนที่ผ้ รับบุตรบุญธรรม
ู ู
ตัวอย่ าง นายรวยเป็นบิดาของนายสอง นายสองได้จดทะเบียนรับนายสามเป็นบตรบญธรรมโดย
ุ ุ
ชอบด้ วยกฎหมาย ต่อมานายหนึ่งถึงแก่ความตายด้ วยอุบติเหตุ นายรวยทราบเรื่องเสียใจมากจึงตรอมใจ
ั
ตายตาม นายสามมีสิทธิรับมรดกของนายหนึ่งในฐานะผู้สืบสันดานตามมาตรา 1627 และ 1629 (1)
แตไม่มีสิทธิรับมรดกของนายรวยแทนที่นายหนึ่งเพราะนายสองมิใช่ผ้ สืบสันดานโดยตรงของนายหนึ่ง
่ ู
ฎ.2495/2540 ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา1643ที่กําหนดให้ สิทธิที่จะรับมรดก
แทนที่กนได้ เฉพาะแก่ผ้ สืบสันดานโดยตรงนันหมายความถึงผู้สืบสันดานโดยสายโลหิตอันแท้ จริงเท่านัน
ั ู ้ ้
ส่วนบุตรบุญธรรมแม้ ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา1627จะให้ถือวาเป็นผ้ สืบสนดานเหมือนกบ
่ ู ั ั
บุตรที่ชอบด้ วยกฎหมายก็ตามก็หมายความเพียงว่าบุตรบุญธรรมเป็ นทายาทโดยธรรมตามประมวล
กฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา1629(1)และมีสิทธิได้ รับมรดกของผู้รับบุตรบุญธรรมเท่านันหามีผลทําให้
้
บุตรบุญธรรมมีสิทธิรับมรดกแทนที่ผ้ รับบุตรบุญธรรมด้ วยไม่เพราะไม่ใช่เป็ นผู้สืบสันดานโดยตรงตาม
ู
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา1643ดังนันเมื่อผู้ร้องเป็ นบุตรบุญธรรมของจ. ซึ่งเป็ นพี่น้องร่วม
้
บิดามารดาเดียวกันกับเจ้ ามรดกและจ. ถึงแก่ความตายไปก่อนเจ้ ามรดกแล้ วเช่นนี ้ผู้ร้องย่อมไม่มีสิทธิรับ
มรดกของเจ้ามรดกแทนที่จ. ได้ เพราะผู้ร้องไม่ใช่ผ้ สืบสันดานโดยตรงของจ. ผู้ร้องจึงไม่ใช่ทายาทหรือผู้มี
ู
ส่วนได้ เสียในทรัพย์มรดกของเจ้ ามรดกในอันที่จะร้ องต่อศาลขอให้ ตงผู้จดการมรดกของเจ้ ามรดกตาม
ั้ ั
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา1713
ฎ. 773/2528 ผู้สืบสันดานโดยตรงตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1643หมายถึง
ผู้สืบสันดานในทางสืบสายโลหิตโดยแท้ จริง บตรบญธรรมนนกฎหมายถือวาเป็นผ้ สืบสนดานเหมือนกบ
ุ ุ ั้ ่ ู ั ั
บุตร ที่ชอบด้ วยกฎหมาย มีสิทธิได้ รับมรดกของผู้รับบุตรบุญธรรมแต่บตรบุญธรรมหาใช่ผ้ สืบสันดาน
ุ ู
โดยตรงของผู้รับบุตรบุญธรรมไม่ จึงไม่มีสิทธิรับมรดกแทนที่ผ้ รับบุตรบุญธรรม
ู
5. บุตรของบุตรบุญธรรรมมีสิทธิรับมรดกแทนท่บุตรบุญธรรมได้หรือไม่ ?
ี
ในกรณีที่บตรบุญธรรมตายก่อนผู้รับบุตรบุญธรรมหรื อถูกกําจัดมิให้ รับมรดกก่อนผู้รับบุตรบุญ
ุ
ธรรมถึงแก่ความตาย ถ้ าบุตรบุญธรรมมีผ้ สืบสันดานโดยตรง อันได้ แก่ บุตรชอบด้ วยกฎหมาย และ บุตร
ู
นอกกฎหมายที่บิดา(บุตรบุญธรรม)รับรองแล้ ว เช่นนี ้ บุตรของบุตรบุญธรรมมีสิทธิรับมรดกแทนที่บตรบุญ
ุ
ธรรมได้
3
“ติวกฎหมาย เข้าใจง่าย สอบผ่านสบาย ติวกบ
ั SmartLawTutor.com”

4. www.เนติ.com
ตัวอย่ าง นายรวยจดทะเบียนรับนายหนึ่งเป็นบตรบญธรรมโดยถกต้องตามกฎหมาย นายหนึ่งมี
ุ ุ ู
นายสองเป็ นบุตรชอบด้ วยกฎหมายและนายสามเป็ นบุตรนอกกฎหมายที่บิดารับรองแล้ ว นายหนึ่งถึงแก่
ความตายเพราะถูกนายโหดฆ่าตาย ต่อมานายรวยไปแก้ แค้ นจึงถูกนายโหดฆ่าตายเช่นกัน นายสองและ
นายสามมีสิทธิรับมรดกของนายหนึ่งได้ในฐานะทายาทโดยธรรมที่เป็นผ้ สืบสนดานตามมาตรา 1629 (1)
ู ั
และ มีสิทธิรับมรดกของนายรวยแทนที่นายหนึ่งเพราะนายสองและนายสามเป็ นผู้สืบสันดานโดยตรงของ
นายหนึ่ง
ฎ. 290/2494 บุตรบุญธรรมตายก่อนผู้รับบุตรบุญธรรม บุตรของบุตรบุญธรรมย่อมมีสิทธิรับมรดก
แทนที่กนได้ตามสิทธิทกฎหมายให้ ไว้ ตามประมวลแพ่งฯ มาตรา 1639
ั ี่
6. บุตรบุญธรรมสืบมรดกของผ้ ูรับบุตรบุญธรรมได้หรือไม่ ?
มาตรา 1607 กําหนดว่า การถูกกําจัดมิให้ รับมรดกนันเป็ นการเฉพาะตัว ผ้ สืบสนดานของทายาทที่
้ ู ั
ถกกําจดสืบมรดกตอไปเหมือนหนึ่งวาทายาทนนตายแล้วให้ ซึ่งมีข้อสังเกตว่า กรณีสืบมรดกนันกฎหมาย
ู ั ่ ่ ั้ ้
ใช้ ถ้อยคําว่า "ผู้ สืบสันดาน" มิใช่ “ผู้ สืบสันโดยตรง” ดงนี ้ บุตรบุญธรรมซึ่งมาตรา 1627 ให้ถือวาเป็น
ั ่
ผู้สืบสันดานจึงน่าจะมีสิทธิสืบมรดกของผู้รับบุตรบุญธรรมได้
ตัวอย่ าง นายรวยเป็นบิดาของนายหนึ่งและนายสอง นายหนึ่งจดทะเบียนรับนายเอกเป็นบตร
ุ
บุญธรรมโดยถูกต้ องตามกฎหมาย ต่อมานายรวยตายมีทรัพย์มรดก 2,000,000 บาท แต่นายหนึ่งยักย้ าย
หรือปิ ดบังทรัพย์มรดกของนายรวยทังหมด นายหนึ่งจึงถูกกําจัดมิให้ รับมรดกเลยตามมาตรา1605
้
นายเอกมีสิทธิสืบมรดกของนายรวย 1,000,000 บาท ส่วนนายสองมีสิทธิได้ รับมรดกของนายรวยเพียง
1,000,000 บาท
7. ผ้ รับบุตรบุญธรรมรับมรดกของบุตรบุญธรรมได้หรือไม่ ?
ู
มาตรา 1627 บญญัติ
ั ไว้เพียงวา ให้ บตรบุญธรรมมีสิทธิได้ รับมรดกของผู้รับบุตรบุญธรรม
่ ุ
เช่นเดยวกบบตรชอบด้ วยกฎหมาย แต่มิได้บญญัติให้ถือวา "ผู้ รับบุตรบุญธรรม" มีฐานะเป็นบิดาหรือ
ี ั ุ ั ่
มารดาของบุตรบุญธรรม อีกทัง มาตรา 1598/29 ก็บญญัติไว้ชดเจนวา “การรับบุตรบุญธรรมไม่ก่อให้ เกิด
้ ั ั ่
สิทธิรับมรดกของบุตรบุญธรรมในฐานะทายาทโดยธรรมเพราะเหตุการณ์รับบุตรบุญธรรมนัน” ด้วยเหตนี ้ ้ ุ
ผู้รับบุตรบุญธรรมจึงไม่มีสิทธิรับมรดกของบุตรบุญธรรมในฐานะทายาทโดยธรรม อย่างไรก็ตาม กฎหมาย
4
“ติวกฎหมาย เข้าใจง่าย สอบผ่านสบาย ติวกบ
ั SmartLawTutor.com”

5. www.เนติ.com
มิได้ ห้ามผู้รับบุตรบุญธรรมรับมรดกของบุตรบุญธรรมในฐานะผู้รับพินยกรรม บุตรบุญธรรมจึงสามารถทํา
ั
พินยกรรมยกทรัพย์มรดกของตนให้ แก่ผ้ รับบุตรบุญธรรมได้
ั ู
ตัวอย่ าง นายรวยจดทะเบียนรับนายหนึ่งเป็นบตรบญธรรม ตอมานายหนึ่งตายมีมรดก
ุ ุ ่
1,000,000 บาท นายรวยไม่มีสิทธิรับมรดกของนายหนึ่งเลย
ตัวอย่ าง นายรวยจดทะเบียนรับนายหนึ่งเป็นบตรบญธรรม ก่อนตายนายหนึ่งทําพินยกรรมยก
ุ ุ ั
ทรัพย์มรดกให้ นายรวย 500,000 บาท ตอมานายหนึ่งตายมีทรัพย์มรดก 1,000,000 บาท นายรวยมีสิทธิรับ
่
มรดกของนายหนึ่งในฐานะผู้รับพินยกรรมเพียง 500,000 บาท
ั
8. บุตรบุญธรรมมีสิทธิรับมรดกของบิดามารดาผ้ ูให้กําเนิดได้หรือไม่ ?
กรณีที่มีการจดทะเบียนรับบุตรบุญธรรม บิดามารดาผู้ให้ กําเนิดเพียงแต่ หมดอานาจปกครอง
ํ
เท่านัน มิได้บญญัติให้ การเป็ นบิดามารดาสิ ้นสุดลงแต่อย่างใด อีกทัง มาตรา 1598/28 ก็บญญัติไว้ ชดเจน
้ ั ้ ั ั
ว่า บุตรบุญธรรมยังคงมีสิทธิและหน้ าทีในครอบครัวที่ได้กําเนิดมาเช่นเดิม ด้ วยเหตุนี ้ บตรบญธรรมจึงยงมี
่ ุ ุ ั
ฐานะเป็ นผู้สืบสันดานและมีสิทธิได้ รับมรดกของบิดาชอบด้ วยกฎหมายและมารดาชอบด้ วยกฎหมายตาม
มาตรา 1629 (1) เช่นเดิม
ตัวอย่ าง นายหลอและนางสวยจดทะเบียนสมรสกนถกต้องตามกฎหมายมีบตร 1 คน คือ
่ ั ู ุ
นายหนึ่ง นายรวยจดทะเบียนรับนายหนึ่งเป็นบตรบญธรรมโดยชอบด้วยกฎหมาย นายหลอและนางสวย
ุ ุ ่
ถึงแก่ความตายมีทรัพย์มรดก 1,000,000 บาท ย่อมตกทอดแก่นายหนึ่ง
9. บิดาและมารดาผ้ ูให้กําเนิดมีสิทธิรับมรดกของบุตรบุญธรรมได้หรือไม่ ?
กรณีที่มีการจดทะเบียนรับบุตรบุญธรรม บิดามารดาผู้ให้ กําเนิดเพียงแต่หมดอํานาจปกครอง
เท่านัน การเป็ นบิดามารดามิได้สิ ้นสุดลงแต่อย่างใด ตามมาตรา 1598/28 บิดาที่ชอบด้ วยกฎหมายและ
้
มารดาชอบด้ วยกฎหมายจึงยังมีฐานะเป็ น “บิดามารดา” อนเป็ นทายาทโดยธรรมตามมาตรา 1629 (2)
ั
และมีสิทธิรับมรดกของบุตรเช่นเดิม
5
“ติวกฎหมาย เข้าใจง่าย สอบผ่านสบาย ติวกบ
ั SmartLawTutor.com”

6. www.เนติ.com
ตัวอย่ าง นายหล่อและนางสวยจดทะเบียนสมรสกันมีบตร 1 คน คือ นายหนึ่ง ตอมานายรวยจด
ุ ่
ทะเบียนรับนายหนึ่งเป็นบตรบญธรรมของตน นายรวยยกที่ดินของตนให้แก่นายหนึ่งจํานวน1 แปลง มลคา
ุ ุ ู ่
1,000,000 บาท ตอมานายหนึ่งตาย ที่ดินแปลงนี ้เป็นมรดกตกทอดแก่นายหลอและนางสวยในญานะ
่ ่
ทายาทโดยธรรมลําดับ 2 คือ บิดาชอบด้ วยกฎหมายและมารดาชอบด้ วยกฎหมาย
คาพิพากษาฎีกาท่ น่าสนใจ
ํ ี
ฎ. 4734/2548 การจดทะเบียนรับบุตรบุญธรรมตาม ป.พ.พ. มาตรา 1583 (เดิม) และ 1585 (เดิม)
ประกอบ พ.ร.บ.จดทะเบียนครอบครัว พ.ศ. 2478 มาตรา 22 ที่ต้องได้ รับความยินยอมจากบิดามารดานัน ้
มิได้บงคบวา ความยินยอมต้องทําเป็นหนงสือหรือต้องมีลายมือชื่อของบิดามารดาให้ความยินยอมแต่
ั ั ่ ั
อย่างใด เมื่อข้ อเท็จจริ งได้ ความว่า ม. ซึ่งเป็ นมารดาของเด็กหญิง อ. และเดกชาย ส. ได้ให้ความยินยอมใน
็
การที่ผ้ ตายจดทะเบียนรับเด็กหญิง อ. และเดกชาย ส. เป็ นบุตรบุญธรรม แม้ ม. จะไมได้ลงลายมือชื่อใน
ู ็ ่
ทะเบียนรับบุตรบุญธรรม การรับบุตรบุญธรรมของผู้ตายก็ชอบด้ วยบทกฎหมายดังกล่าว
เดกหญิง อ. และเดกชาย ส. มีฐานะอย่างเดียวกับบุตรที่ชอบด้ วยกฎหมายของผู้ตายตาม ป.พ.พ.
็ ็
มาตรา 1586 (เดิม) หรื อ 1598/28 (ใหม) และถือวาเป็นผ้ สืบสนดานเหมือนบตรที่ชอบด้วยกฎหมายตาม
่ ่ ู ั ุ
มาตรา 1627 ย่อมเป็นทายาทโดยธรรมอนดบ (1) ตามมาตรา 1629 ผู้ร้องซึ่งเป็ นทายาทโดยธรรมอันดับ
ั ั
(3) จึงไม่มีสิทธิรับมรดกของผู้ตาย ตามมาตรา 1630 วรรคหนึ่ง ผู้ร้องจึงไม่เป็ นทายาทและผู้มีสวนได้ เสียใน
่
มรดกของผ้ ตาย ไมมีอํานาจร้องขอจดการมรดก
ู ่ ั
ฎ.7636/2546 เมื่อประกาศใช้ ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ พ.ศ. 2477 บรรพ 5 และบรรพ 6
แล้ ว แม้ จะมีบทบัญญัติมาตรา 1586 บญญัติวา "บุตรบุญธรรมย่อมมีฐานะอย่างเดียวกับบุตรชอบด้ วย
ั ่
กฎหมายของผู้รับบุตรบุญธรรม ฯลฯ" และมาตรา 1627 บญญัติไว้ด้วยวา "… บตรบญธรรมให้ถือวาเป็น
ั ่ ุ ุ ่
ผู้สืบสันดานเหมือนกับบุตรที่ชอบด้ วยกฎหมาย ตามความหมายแห่งประมวลกฎหมายนี ้" ก็ตาม แตบตร ่ ุ
บญธรรมในบทบญญัติดงกลาวก็หมายความเฉพาะบตรบญธรรมที่จดทะเบียนเป็นบตรบญธรรมตาม
ุ ั ั ่ ุ ุ ุ ุ
มาตรา 1585 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์เท่านัน การที่ผ้ ตายรับผู้คดค้ านที่ 1 มาเลี ้ยงอย่างบุตร
้ ู ั
บญธรรมทงไปแจ้งตอกํานนวา ผ้ คดค้านที่ 1 เกิดเมื่อวันที่ 1 มิถนายน 2498 วา เป็นบตร แม้จะกระทําก่อน
ุ ั้ ่ ั ่ ู ั ุ ่ ุ
พระราชบัญญัติให้ ใช้ บทบัญญัติบรรพ 5 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ที่ได้ ตรวจชําระใหม่ พ.ศ.
2519 แต่ก็ต้องปฏิบติตามพระราชบัญญัติให้ ใช้ บทบัญญัติบรรพ 5 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
ั
บรรพ 5 พทธศกราช 2477 ทังการจดทะเบียนรับบุตรบุญธรรมนัน จะต้ องปฏิบติตามเงื่อนไขใน
ุ ั ้ ้ ั
6
“ติวกฎหมาย เข้าใจง่าย สอบผ่านสบาย ติวกบ
ั SmartLawTutor.com”

7. www.เนติ.com
พระราชบัญญัติจดทะเบียนครอบครัว พ.ศ. 2478 การที่ผ้ ตายกับผู้คดค้ านที่ 2 แจ้ งการเกิดของผู้คดค้ านที่
ู ั ั
1 วาเป็นบตรตอกํานนตําบลโคกปีบ จึงมิใช่เป็นการจดทะเบียนรับบตรบญธรรมตามกฎหมาย อนจะถือวา
่ ุ ่ ั ุ ุ ั ่
ผู้คดค้ านที่ 1 เป็ นบุตรบุญธรรมของผู้ตาย ผู้คดค้ านที่ 1 จึงมิใช่ทายาทหรือเป็ นผู้มีสวนได้ เสียในการจะร้ อง
ั ั ่
ต่อศาลขอให้ ตงตนเองเป็ นผู้จดการมรดก ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1713 วรรคหนึ่ง
ั้ ั
ฎ. 3419/2529 โจทก์ที่ 2 เป็นบตรบญธรรมของเจ้ามรดกถือวาเป็นผ้ สืบสนดานเหมือนกบบตรที่
ุ ุ ่ ู ั ั ุ
ชอบด้ วยกฎหมายของเจ้ ามรดกเป็ นทายาทอันดับ 1 ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1629
จําเลยซึ่งเป็ นบุตรน้ องสาวของเจ้ ามรดกเป็ นทายาทอันดับ 3 ย่อมไม่มีสิทธิรับมรดกรายนี ้ แม้ จําเลยจะ
ครอบครองที่ดินมรดกบางแปลงตังแต่เจ้ ามรดกยังมีชีวิตอยู่ ก็หาใช่มีสวนได้ เสียโดยตรงในทรัพย์มรดกไม่
้ ่
แม้ ศาลได้ มีคําสังตังจําเลยเป็ นผู้จดการมรดกแล้ ว หากปรากฏในภายหลังว่าจําเลยไม่มีสวนได้ เสียในทรัพย์
่ ้ ั ่
มรดก โจทก์ที่ 2 ซึ่งพิสจน์ฟังได้ วาตนมีสิทธิดีกว่าจําเลยย่อมเป็ นผู้มีสวนได้ เสียฟองหรือร้ องขอให้ ศาลถอด
ู ่ ่ ้
ถอนจําเลยออกจากการเป็ นผู้จดการมรดกได้ และศาลย่อมมีอํานาจที่จะถอดถอนและสังตังโจทก์ที่ 2 เป็น
ั ่ ้
ผู้จดการมรดกแทนจําเลยได้
ั
ฎ.1937/2526 โจทก์ซึ่งเป็ นบุตรบุญธรรมตามกฎหมายเก่า และมิได้ จดทะเบียนเป็ นบุตรบุญธรรม
ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 5 ที่ได้ ตรวจชําระใหม่ มาตรา 1598/27 ไม่มีสิทธิรับมรดก
ของผู้รับบุตรบุญธรรมซึ่งถึงแก่กรรมหลังจากที่ใช้ ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 5 ที่ได้ตรวจ
ชําระใหม่แล้ ว
ฎ. 587/2523 บุตรผู้เยาว์ทงสามของผู้ร้อง เป็ นบุตรบุญธรรมโดยชอบด้ วยกฎหมายของผู้ตาย จึง
ั้
ถือว่าเป็ นผู้สืบสันดานของผู้ตายเหมือนกับบุตรที่ชอบด้ วยกฎหมาย ตามประมวลกฎหมายแพ่งและ
พาณิชย์ มาตรา 1627 และเป็ นทายาทโดยธรรมผู้มีสิทธิได้ รับมรดกในลําดับที่ 1 ตามมาตรา1629. ผู้
คดค้านที่ 1 เป็ นเพียงน้ องร่วมบิดามารดาเดียวกับผู้ตาย ไม่มีสิทธิรับมรดกของผู้ตาย ตามมาตรา1630 จึง
ั
ไมใช่ผ้ มีสวนได้เสียที่จะร้องตอศาลขอให้ตงผ้ จดการมรดกได้ตามมาตรา 1713
่ ู ่ ่ ั้ ู ั
ฎ. 241/2522 เจ้ ามรดกได้ จดทะเบียนรับจําเลยที่ 2 เป็ นบุตรบุญธรรม จําเลยที่ 2 จึงมีฐานะอย่าง
เดียวกับบุตรชอบด้ วยกฎหมายของเจ้ ามรดกตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1586, 1627
เมื่อเจ้ ามรดกถึงแก่กรรมโดยมิได้ ทําพินยกรรม มรดกจึงตกได้ แก่จําเลยที่ 2 แต่ผ้ เู ดียว โจทก์ที่ 1 ซึ่งเป็ นพี่
ั
น้ องร่วมบิดามารดากับเจ้ ามรดกหามีสิทธิได้ รับมรดกไม่
7
“ติวกฎหมาย เข้าใจง่าย สอบผ่านสบาย ติวกบ
ั SmartLawTutor.com”

8. www.เนติ.com
ฎ. 956/2509 คําว่าสืบสันดานตามพจนานุกรมหมายความว่าสืบเชื ้อสายมาโดยตรง และตาม
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1586, 1587, 1627 แสดงวา บุตรบุญธรรมย่อมมีฐานะแตกต่าง
่
กับบุตรชอบด้ วยกฎหมายของผู้รับบุตรบุญธรรม และผู้รับบุตรบุญธรรมก็มีฐานะต่างกับบุพการี โดยตรงของ
บุตรบุญธรรมอยู่หลายประการ มาตรา 1586, 1627 เป็ นบทบัญญัติพิเศษให้ สิทธิบางประการแก่บตรบุญ
ุ
ธรรมในทางแพ่งเกี่ยวกับสัมพันธ์ทางครอบครัวและมรดกของผู้รับบุตรบุญธรรมเท่านัน ต้ องใช้ โดยเคร่งครัด
้
เฉพาะการตีความถ้ อยคําในประมวลกฎหมายอาญาก็ต้องตีความโดยเคร่งครัด จึงหาชอบที่จะนํา
บทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ดงกล่าวมาใช้ ตีความคําว่า ผู้สืบสันดาน ตามมาตรา 71
ั
วรรค 2 ไม่ บุตรบุญธรรมจึงไม่ใช่ผ้ สืบสันดานกระทําต่อบุพการีตามมาตรา 71 จึงยอมความไมได้
ู ่
ฎ. 431/2485 บุตรบุญธรรมที่จะมีสิทธิได้ รับมรดกต้ องได้ จดทะเบียนตามกฎหมายไว้ . การ
ลงทะเบียนสํามะโนครัววาเป็นบตร ไมถือวาเป็นการจดทะเบียนบตรบญธรรมตามกฎหมาย
่ ุ ่ ่ ุ ุ
8
“ติวกฎหมาย เข้าใจง่าย สอบผ่านสบาย ติวกบ
ั SmartLawTutor.com”