نړیوال سازمانونه دوهمه - د پوهنتونونو د نظاب مطابق جوړسوی چاپټر چی کولای سی استفاده تر وکړی

1. ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
International Organizations
Paper Two (Second-Semester)
‫ژباړه‬‫لیکنه‬ ‫او‬) ‫واکمن‬ ( ‫الدین‬ ‫محراب‬ :

2. ‫فهرست‬–Contents
:‫برخه‬ ‫لومړی‬
۱‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ .(–‫پیژندنه‬–‫ارزښت‬–‫ګټی‬–‫خصوصیا‬–)‫تیوری‬ ‫کریټکل‬ ‫د‬
:‫برخه‬ ‫دوهمه‬
۱‫تخصصی‬ ‫د‬ .‫پیژندنه‬ ‫سازمانونو‬
۲‫ځانکړتیاووی‬ ‫سازمانونو‬ ‫تخصصی‬ ‫د‬ .
۳: ‫سازمانونه‬ ‫تخصصی‬ .
»‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫پیژندنی‬ ‫هوا‬ ‫د‬
»‫پوهنتون‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬
»‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫سیاحت‬ ‫د‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬
»‫مرکز‬ ‫فرهنګی‬ ‫او‬ ‫علمی‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬
»‫سازمان‬ ‫څار‬ ‫د‬ ‫حقوقو‬ ‫بشری‬ ‫د‬
»‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬‫کمیشنری‬ ‫عالی‬ ‫مهاجرینو‬
»‫پروګرام‬ ‫غذایی‬ ‫نړیوال‬
»‫محکمه‬ ‫نړیواله‬
»‫دفتر‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫لپاره‬ ‫جرم‬ ‫او‬ ‫توکو‬ ‫مخدره‬
»‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫مهاجرت‬ ‫د‬
»‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫ساتنی‬ ‫خیال‬ ‫د‬ ‫کوچنیانو‬ ‫د‬
»‫سازمان‬ ‫روغتیانړیوال‬ ‫د‬
»‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫کارګرو‬ ‫د‬
»‫هوای‬ ‫ملکی‬ ‫د‬‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫چلند‬ ‫ی‬
»‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫کرهڼی‬ ‫او‬ ‫موادو‬ ‫خوراکی‬ ‫د‬
»‫صندوق‬ ‫نړیوال‬ ‫پیسو‬ ‫د‬
»‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫پراختیا‬ ‫د‬ ‫کرهڼی‬ ‫د‬
»‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫چلونی‬ ‫بیړیو‬ ‫د‬
»‫اداره‬ ‫نړیواله‬ ‫پوسټ‬ ‫د‬
»‫اداره‬ ‫نړیواله‬ ‫مخابراتو‬ ‫د‬
»‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫مالکیت‬ ‫معنوی‬ ‫د‬
‫دریمه‬:‫برخه‬‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
»‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫بخښنی‬ ‫د‬
»‫لیګ‬ ‫عرب‬
»‫سازمان‬ ‫همکارییو‬ ‫د‬ ‫شانګهای‬ ‫د‬
»‫سیګار‬
»‫اکسفام‬
»‫اتحادیه‬ ‫اروپایی‬
»‫تړون‬ ‫ناټو‬
»‫اتحادیه‬ ‫افریقایی‬

3. ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫سیمیز‬ : ‫برخه‬ ‫څلورمه‬
»‫سارک‬
»‫ډایالګ‬ ‫همکارییو‬ ‫د‬ ‫اسیا‬ ‫د‬
»‫همکارییو‬ ‫د‬ ‫خلیج‬ ‫د‬‫سازمان‬
‫سازمانونه‬ ‫امنیتی‬ : ‫برخه‬ ‫پنځمه‬
»‫سازمان‬ ‫همکارییو‬ ‫او‬ ‫امنیت‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫اروپا‬ ‫په‬
»‫کنفرانس‬ ‫مخنیوی‬ ‫د‬ ‫وسلو‬ ‫د‬
»‫سازمان‬ ‫مخنیوی‬ ‫د‬ ‫وسلوی‬ ‫کیمیاوی‬ ‫د‬
‫سازمانونه‬ ‫تجارتی‬ ‫او‬ ‫اقتصادی‬ : ‫برخه‬ ‫پنځمه‬
»‫بانک‬ ‫نړیوال‬
»‫بانک‬ ‫پراختیایی‬ ‫افریقا‬ ‫د‬
»‫بانک‬ ‫پرمختیایی‬ ‫اسیا‬ ‫د‬
»‫د‬‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫سوداګری‬
»‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫صحت‬ ‫د‬ ‫حیواناتو‬ ‫د‬
»‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫ګمرکونو‬ ‫د‬
‫سازمانونه‬ ‫خوا‬ ‫ها‬ ‫سیمی‬ ‫د‬ :‫برخه‬ ‫شپږمه‬
»‫کنفرانس‬ ‫هیوادنو‬ ‫اسالمی‬ ‫د‬

5. ‫سریزه‬
‫فوځی‬ ، ‫ټولنیزو‬ ، ‫اقتصادی‬ ، ‫سیاسی‬ ‫مهمو‬ ‫خورا‬ ‫له‬ ‫یو‬ ‫سبا‬ ‫نن‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
‫او‬ ‫علمی‬ ،‫د‬ ‫او‬ ‫کښی‬ ‫برخو‬ ‫مختلفو‬ ‫په‬ ، ‫کیږی‬ ‫شمیرل‬ ‫څخه‬ ‫بنسټونو‬ ‫همکارییو‬ ‫نورو‬
. ‫لری‬ ‫هم‬ ‫راوړنی‬ ‫السته‬ ‫مهمی‬ ‫خورا‬ ، ‫جوړیږی‬ ‫لپاره‬ ‫مقاصدو‬ ‫مختلفو‬
‫وکړه‬ ‫سره‬ ‫ډول‬ ‫مکمل‬ ‫په‬ ‫پیژندګلوی‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫سمسټر‬ ‫اول‬ ‫په‬ ‫مونږی‬
‫هم‬ ‫موضوعاتو‬ ‫اساسو‬ ‫بعضو‬ ‫پر‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫یی‬ ‫څنګ‬ ‫تر‬ ‫او‬ ،، ‫وکړل‬ ‫بحثونه‬
‫ټولنه‬ ‫ملتونو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫هغه‬ ‫کړل‬ ‫زده‬ ‫مو‬ ‫چی‬ ‫څه‬ ‫مهم‬ ‫ډیر‬ ‫یو‬ ‫څنګ‬ ‫تر‬
‫دا‬ ‫بله‬ ،‫وپیژندل‬ ‫کیږی‬ ‫ګڼل‬ ‫څخه‬ ‫جملی‬ ‫له‬ ‫سازمانونو‬ ‫پخوانیو‬ ‫ډیرو‬ ‫د‬ ‫تقریبآ‬ ‫چی‬
‫څنګ‬ ‫تر‬ ‫دی‬ ‫د‬ ‫چی‬‫تر‬ ‫معلومات‬ ‫او‬ ‫پوهه‬ ‫اړه‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫مونږی‬
... ‫کړل‬ ‫السه‬
‫سمسټ‬ ‫دی‬ ‫په‬ ‫اوس‬، ‫کوو‬ ‫بحث‬ ‫باندی‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫مهمو‬ ‫بعضو‬ ‫پر‬ ‫مونږ‬ ‫کښی‬ ‫ر‬
، ‫کلتوری‬ ، ‫امنیتی‬ ، ‫سیاسی‬ ، ‫اقتصادی‬ ، ‫سیمیز‬ ‫نړیوال‬ ، ‫سیمیز‬ ، ‫نړیوال‬ ‫مخلتف‬
.‫کوو‬ ‫مطالعه‬ ‫سازمان‬ ‫نور‬ ‫او‬ ‫تجارتی‬ ، ‫حقوقی‬
‫تکیه‬ ‫چپټر‬ ‫دی‬ ‫پر‬ ‫تنها‬ ‫چی‬ ، ‫کوم‬ ‫هیله‬ ‫دنښت‬ ‫ډیر‬ ‫په‬ ‫څخه‬ ‫محصلینو‬ ‫ګرانو‬ ‫ستاسی‬
‫ځکه‬ ، ‫مکوی‬، ‫لری‬ ‫اړتیا‬ ‫ته‬ ‫معلوماتو‬ ‫تازه‬ ‫ورځ‬ ‫هره‬ ‫مضمون‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬
‫اپډیټ‬ ‫ځانونه‬ ‫وکړی‬ ‫کوښښ‬ ، ‫نیسی‬ ‫صورته‬ ‫تغیرات‬ ‫کښی‬ ‫سازمانونو‬ ‫مختلفو‬ ‫په‬ ‫ورځ‬ ‫هر‬
.‫وساتی‬
‫هیله‬ ‫په‬ ‫سرلوړی‬ ‫او‬ ‫کامیابی‬ ‫د‬ ‫ستاسی‬
‫استاد‬‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬
‫پوهنتون‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
wakmanghfari@yahoo.com
0702929394 – 0792929394 - 0786085580

6. ‫برخه‬ ‫لومړی‬
‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬International Organizations-
»‫پیژندنه‬–:Introduction
‫نړیوال‬ ‫د‬‫و‬‫سازمان‬‫ونو‬‫په‬‫کښی‬ ‫باره‬‫سلونو‬ ‫په‬‫زرونو‬ ‫او‬‫هم‬ ‫پخوا‬ ‫کلونو‬
‫اوټولنیزو‬ ‫اقتصادي‬ ‫د‬ ‫وخت‬ ‫دهغه‬ ‫چې‬ ‫وو‬ ‫موجود‬ ‫خیاالت‬ ‫او‬ ‫نظریات‬ ‫دا‬
‫په‬ ‫ته‬ ‫حاالتو‬‫کتو‬‫راتلل‬ ‫ته‬ ‫منځ‬ ‫سره‬‫سیاسی‬ ‫او‬ ‫اقتصادی‬ ‫وخت‬ ‫هغه‬ ‫خو‬
، ‫وو‬ ‫نه‬ ‫زیات‬ ‫دومره‬ ‫اوفعالیت‬ ‫وړه‬ ‫کړه‬‫امن‬ ‫د‬ ‫خلک‬ ‫هم‬ ‫کې‬ ‫وخت‬ ‫هغه‬
‫طاقت‬ ‫یو‬ ‫داسې‬ ‫چې‬ ‫وو‬ ‫کې‬ ‫لټه‬ ‫دې‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫وو‬ ‫غوښتونکې‬‫ته‬ ‫منځ‬ ‫مرګزیت‬ ‫یا‬
‫راولي‬ ‫امن‬ ‫چې‬ ‫راشي‬،‫ترڅو‬ ‫وو‬ ‫نظر‬ ‫دې‬ ‫په‬ ‫چې‬ ‫وو‬ ‫هم‬ ‫څیړونکې‬ ‫داسې‬
‫امن‬ ‫پورې‬ ‫هغې‬ ‫تر‬ ‫شي‬ ‫نه‬ ‫متحد‬ ‫سره‬ ‫قومونه‬ ‫دنړى‬‫دي‬ ‫ناشونې‬ ‫راتلل‬،‫د‬
‫کار‬ ‫دغه‬ ‫خو‬ ‫وکړي‬ ‫تابعداري‬ ‫حکومت‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫باید‬ ‫نړى‬ ‫ټوله‬ ‫نظر‬ ‫په‬ ‫هغوى‬
‫وو‬ ‫ناممکن‬‫زیاتو‬ ‫د‬ ‫چا‬ ‫هر‬ ‫او‬ ‫درلودی‬ ‫لښکری‬ ‫خلګو‬ ‫هم‬ ‫وخت‬ ‫هغه‬ ‫چی‬ ‫ځکه‬
‫کوله‬ ‫یی‬ ‫غوښتنه‬ ‫مستعمرو‬ ‫دغټو‬ ‫او‬ ‫غوښتل‬ ‫کول‬ ‫الندی‬ ‫ملکونو‬‫خوداهم‬ .
‫ر‬ ‫الندې‬ ‫سازمان‬ ‫منظم‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫قومونه‬ ‫نړي‬ ‫د‬ ‫چې‬ ‫وه‬ ‫ضروري‬‫اشي‬،‫د‬ ‫نړي‬ ‫داد‬
‫نړى‬ ‫ترڅو‬ ‫بنیادکیږدي‬ ‫ادارى‬ ‫نړیوالى‬ ‫د‬ ‫ځاى‬ ‫یو‬ ‫چې‬ ‫وو‬ ‫خواهش‬ ‫قومونو‬
‫شي‬ ‫کړاى‬ ‫حل‬ ‫ستونزى‬ ‫والى‬.
‫په‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫هیوادونو‬ ‫د‬ ‫یی‬ ‫یو‬ ‫څخه‬ ‫پرمختګونو‬ ‫عظیمو‬ ‫د‬ ‫پیړی‬ ‫شلمی‬ ‫د‬
‫همکاریو‬ ‫او‬ ‫اړیکو‬ ‫مختلفو‬ ‫د‬ ، ‫دی‬ ‫همکاریانی‬ ‫مختلفی‬ ‫کښی‬ ‫برخو‬ ‫مختلفو‬
‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫کښی‬ ‫نتیجه‬ ‫په‬‫نور‬ ‫هم‬ ‫ال‬ ‫او‬ ‫دی‬ ‫راغلی‬ ‫ته‬ ‫منځ‬
، ‫دی‬ ‫کښی‬ ‫حال‬ ‫په‬ ‫جوړیدو‬ ‫د‬ ‫اتحادیی‬ ‫او‬ ‫سازمانونه‬ ‫سیمیز‬ ، ‫نړیوال‬
‫مختلف‬ ‫لپاره‬ ‫راوړلو‬ ‫ته‬ ‫الس‬ ‫د‬ ‫مقاصدو‬ ‫او‬ ‫اهدافو‬ ‫مختلفو‬ ‫د‬ ‫مهال‬ ‫اوس‬
.‫دی‬ ‫کښی‬ ‫حال‬ ‫په‬ ‫جوړیدو‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬
‫ډول‬ ‫دغه‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫پیړیو‬ ‫نیږدی‬ ‫په‬ ‫خصوصآ‬ ‫او‬ ‫کښی‬ ‫تاریخ‬ ‫په‬ ‫نړی‬ ‫د‬
‫د‬ ‫سازمانونو‬‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ، ‫نیولی‬ ‫سرعت‬ ‫خورا‬ ‫پروسی‬ ‫جوړیدو‬
‫(منشور‬ ‫لکه‬ ‫تهدابونو‬ ‫او‬ ‫مواردو‬ ‫مختلفو‬–‫قوانینو‬ ‫خاصو‬–‫ترکیباتو‬
‫چی‬ ‫لری‬ ‫یاد‬ ‫بله‬ ‫خبره‬ ‫یوه‬ ،‫جوړیږی‬ ‫او‬ ‫جوړشوی‬ ‫پراساس‬ ‫نورو‬ ‫داسی‬ ‫او‬ )
‫د‬ ‫وظایفو‬ ‫خاصو‬ ‫او‬ ‫راوړلو‬ ‫السته‬ ‫د‬ ‫اهدافو‬ ‫خاصو‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
‫پ‬ ‫په‬ ‫رسولو‬ ‫سرته‬‫همدی‬ ‫په‬ ‫نو‬ ‫دی‬ ‫خاص‬ ‫وظایف‬ ‫دوی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫دا‬ ، ‫جوړیږی‬ ‫لمه‬
.‫کیږی‬ ‫ټاکل‬ ‫ورته‬ ‫مطابق‬ ‫وظایف‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫نومونه‬ ‫یی‬ ‫اساس‬
‫ارګانونه‬ ‫قانونی‬ ‫ځانته‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬(Legal Body‫نړیوال‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫دی‬ )
‫قانون‬‫ته‬ ‫منځ‬ ‫الندی‬ ‫نظارت‬ ‫او‬ ‫مراعات‬ ‫په‬ ‫اصولو‬ ‫د‬ ‫محکمی‬ ‫نړیوالی‬ ‫او‬
‫اساس‬ ‫دی‬ ‫په‬ ‫نو‬ ‫راځی‬ ‫او‬ ‫راغلی‬‫نړیوال‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫ځانته‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
‫کوالی‬ ‫غوره‬ ‫نشی‬ ‫ځانګړتیا‬ ‫دولت‬‫ځانګړتیا‬ ‫طاقت‬ ‫نړیوال‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫بلکی‬
.‫شی‬ ‫کوالی‬ ‫غوره‬

7. :‫تعریفونه‬Definitions
1.‫د‬ ‫هدف‬ ‫خاص‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫ده‬ ‫ټولګه‬ ‫هغه‬ ‫هیوادونو‬ ‫څو‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫یو‬
‫مختلفو‬ ‫په‬ ‫یی‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫او‬ ‫کیږی‬ ‫یو‬ ‫سره‬ ‫لپاره‬ ‫راوړلو‬ ‫ته‬ ‫الس‬
‫ډګرونو‬‫صورت‬ ‫توګه‬ ‫دوامداره‬ ‫په‬ ‫همکاریانی‬ ‫او‬ ‫کومکونه‬ ‫کښی‬
‫هیوادونو‬ ‫هغو‬ ‫د‬ ‫کومکونه‬ ‫دوی‬ ‫د‬ ‫وخت‬ ‫بعضی‬ ‫چی‬ ‫ولری‬ ‫یاد‬ ،‫نیسی‬
.‫وی‬ ‫نه‬ ‫غړی‬ ‫سازمان‬ ‫هغه‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫کوم‬ ‫نیسی‬ ‫صورت‬ ‫هم‬ ‫سره‬
2.‫هوکړه‬ ‫یوی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫ده‬ ‫ټولګه‬ ‫هغه‬ ‫دولتونو‬ ‫غړو‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
‫خپل‬ ‫هیوادونه‬ ‫غړی‬ ‫او‬ ، ‫کیږی‬ ‫رامنځته‬ ‫اساس‬ ‫پر‬ ‫لیک‬‫د‬ ‫موخی‬ ‫ګډی‬ ‫ی‬
‫دوامداره‬ ‫په‬ ‫کښی‬ ‫چوکاټ‬ ‫په‬ ‫ارګانونو‬ ‫او‬ ‫واحدونو‬ ‫اداری‬ ‫ځانګړو‬
.‫وړی‬ ‫مخ‬ ‫پر‬ ‫توګه‬
3.‫څخه‬ ‫ګی‬ ‫جرګه‬ ‫هغی‬ ‫د‬ ‫همکاریو‬ ‫د‬ ‫هیوادونو‬ ‫څو‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
‫پر‬ ‫بنسټلیک‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫هدف‬ ‫په‬ ‫کومکونو‬ ‫اړخیزه‬ ‫څو‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫ده‬ ‫عبارت‬
.‫کیږی‬ ‫رامنځته‬ ‫اساس‬
4.‫س‬ ‫نړیوال‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫معنی‬ ‫او‬ ‫مفهوم‬ ‫پراخ‬ ‫د‬‫سبا‬ ‫نن‬ ‫د‬ ‫یعنی‬ ‫ازمانونه‬
.‫ده‬ ‫کنټرول‬ ‫او‬ ‫اداره‬ ‫اړیکو‬ ‫نړیوالو‬ ‫پیچلو‬ ‫د‬
5.‫د‬ ‫اکثرآ‬ ‫چی‬ ‫دی‬ ‫څخه‬ ‫سازمانونو‬ ‫هغه‬ ‫له‬ ‫عبارت‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
‫شو‬ ‫پیښو‬ ‫خاصو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫کیږی‬ ‫رامنځته‬ ‫کښی‬ ‫وخت‬ ‫په‬ ‫تقضا‬ ‫او‬ ‫ضرورت‬
.‫کیږی‬ ‫کوښښونه‬ ‫او‬ ‫اتحاد‬ ‫پکښی‬ ‫لپاره‬ ‫حل‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫خطراتو‬ ‫او‬ ‫مشکالتو‬
6.‫سازمان‬‫(نړیوال‬–‫سیمیز‬–‫ملی‬-)‫محلی‬‫چې‬ ‫دې‬ ‫نوم‬ ‫عمل‬ ‫یو‬ ‫دداسې‬
‫افرادو‬ ‫د‬ ‫وجه‬ ‫په‬ ‫دهغي‬‫په‬ ‫چې‬ ‫کیږي‬ ‫ځاى‬ ‫یو‬ ‫سره‬ ‫کارونه‬ ‫ګروپ‬ ‫یا‬
‫د‬ ‫دا‬ ‫ځکه‬ ‫وي‬ ‫مثبت‬ ‫یي‬ ‫به‬ ‫نتایج‬ ‫شي‬ ‫ورسول‬ ‫ته‬ ‫سر‬ ‫کار‬ ‫هر‬ ‫ډول‬ ‫دې‬
‫بهتر‬ ‫او‬ ‫کیږي‬ ‫رسول‬ ‫ته‬ ‫سر‬ ‫سره‬ ‫واسطه‬ ‫په‬ ‫ګروپ‬ ‫یو‬‫ه‬‫شکل‬ ‫موثر‬ ‫او‬
. ‫اختیاروي‬
7.‫سازمان‬ ‫المللي‬ ‫بین‬‫دې‬ ‫څخه‬ ‫ګانو‬ ‫اجتماع‬ ‫او‬ ‫ټولنو‬ ‫هغو‬ ‫د‬ ‫عبارت‬
‫او‬ ‫ولري‬ ‫اشتراک‬ ‫ګان‬ ‫نماینده‬ ‫هیوادونو‬ ‫مختلفو‬ ‫د‬ ‫کې‬ ‫هغې‬ ‫په‬ ‫چې‬
‫مشخصو‬ ‫د‬ ‫ګانې‬ ‫اجتماع‬ ‫نوموړي‬،‫لپاره‬ ‫مقاصدو‬ ‫او‬ ‫اهدافو‬ ‫ټاکلو‬
‫وي‬ ‫دایمي‬ ‫او‬ ‫ټاکلي‬ ‫یي‬ ‫اهداف‬ ‫دغه‬ ‫چې‬ ‫کوي‬ ‫کار‬.
8.‫عبار‬ ‫څخه‬ ‫ټولني‬ ‫یا‬ ‫تجمع‬ ‫د‬ ‫اوهیوادونو‬ ‫دولتونو‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬‫ت‬
‫اجتماعي‬ ، ‫اقتصادي‬ ، ‫سیاسي‬ ‫اهدافولکه‬ ‫ځانګړو‬ ‫او‬ ‫دمشخصو‬ ‫چې‬ ‫دې‬
‫کوي‬ ‫همکاري‬ ‫سره‬ ‫بل‬ ‫د‬ ‫یو‬ ‫لپاره‬ ‫راوړلو‬ ‫السته‬ ‫د‬ ‫نورو‬ ‫او‬ ‫نظامي‬ ،
‫معموال‬ . ‫وي‬ ‫لرونکې‬ ) ‫منشور‬ ( ‫چارتر‬ ‫خاص‬ ‫منظموتشکیالتو‬ ‫د‬ ‫چې‬
‫کې‬ ‫صورت‬ ‫په‬ ‫معاهدو‬ ‫او‬ ‫قراردادونو‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫دولتونو‬ ‫سازمانونه‬
‫کیږي‬ ‫ته‬ ‫رامنځ‬.

8. ‫د‬‫اهمیت‬ ‫او‬ ‫محتوا‬ ‫بحث‬ ‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬
Importance and Scope of International Organizations
Scope:‫محتوا‬ ‫بحث‬ ‫د‬ ‫یا‬
‫تنها‬ ‫نو‬ ‫کیدی‬ ‫تدریس‬ ‫علومو‬ ‫سیاسی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫کله‬ ‫مخکی‬ ‫کلونه‬ ‫څخه‬ ‫نن‬ ‫له‬
‫سبا‬ ‫نن‬ ‫چی‬ ‫دا‬ ، ‫کیدل‬ ‫بحثونه‬ ‫کښی‬ ‫باره‬ ‫په‬ ‫داری‬ ‫حکومت‬ ‫او‬ ‫سیاست‬ ‫د‬ ‫به‬
‫پراختیا‬ ‫علومو‬‫پاته‬ ‫دی‬ ‫نه‬ ‫حال‬ ‫پخوانی‬ ‫خپل‬ ‫پر‬ ‫مضومون‬ ‫هیڅ‬ ‫نو‬ ‫موندلی‬
‫الندی‬ ‫نامه‬ ‫تر‬ ‫مضمون‬ ‫د‬ ‫علومو‬ ‫سیاسی‬ ‫د‬ ‫سبا‬ ‫نن‬ ‫اساس‬ ‫همدی‬ ‫په‬ ،
‫بشری‬ ‫لکه‬ ،‫کیږی‬ ‫څیړل‬ ‫او‬ ‫تدریس‬ ‫لری‬ ‫رول‬ ‫حیاتی‬ ‫چی‬ ‫موضوعګانی‬ ‫مختلفی‬
‫یی‬ ‫دالیل‬ ‫سیاسی‬ ‫او‬ ‫غربت‬ ، ‫جنګ‬ ، ‫ډیپلوماسی‬ ، ‫اړیکی‬ ‫نړیوالی‬ ، ‫حقوق‬
‫م‬ ‫نوری‬ ‫سلګونو‬ ‫په‬ ‫او‬‫کښی‬ ‫منځ‬ ‫په‬ ‫موضوعګانو‬ ‫مهمو‬ ‫دغو‬ ‫د‬ ، ‫وضوعګانی‬
‫موضوع‬ ‫او‬ ‫مضمون‬ ‫مهم‬ ‫ډیر‬ ‫سبا‬ ‫نن‬ ‫چی‬ ‫دی‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫یی‬ ‫یو‬
.‫ده‬ ‫ځیدلی‬ّ‫ر‬‫ګ‬
‫د‬‫دغه‬ ، ‫ده‬ ‫صافا‬ ‫او‬ ‫واضع‬ ‫خورا‬ ‫محتوا‬ ‫بحث‬ ‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬
‫او‬ ‫راغلی‬ ‫ته‬ ‫منځ‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫څنګه‬ ‫چی‬ ‫کوی‬ ‫بحث‬ ‫دی‬ ‫پر‬ ‫مضمون‬
‫نړیوالو‬ ‫د‬ ،‫راځی‬‫او‬ ،‫،ضرورت،معصریت‬ ‫دالیل‬ ‫راتګ‬ ‫منځ‬ ‫د‬ ‫سازمانونو‬
‫نورو‬ ‫داسی‬ ‫او‬ ‫ورکړی‬ ‫راکړی‬ ‫نړیوالی‬ ‫او‬ ‫اړیکو‬ ‫نړیوالو‬ ‫پر‬ ‫تاسی‬ ‫دهغوی‬
.‫څیړی‬ ‫موضوعګانی‬
‫د‬ ‫چی‬ ‫اړیکی‬ ‫ډول‬ ‫هر‬ ‫کښی‬ ‫محتوا‬ ‫په‬ ‫بحث‬ ‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬
.‫کیږی‬ ‫څیړل‬ ‫ډول‬ ‫واضع‬ ‫په‬ ‫ټولی‬ ‫هغه‬ ‫نیسی‬ ‫صورت‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫ملکونو‬
Importance-‫اه‬:‫میت‬
‫خلگو‬ ‫چی‬ ‫دی‬ ‫ختم‬ ‫نور‬ ‫وخت‬ ‫هغه‬‫خپل‬ ‫ډول‬ ‫یوازی‬ ‫په‬ ‫دولتونو‬ ‫او‬ ‫،اولسونو‬
‫په‬ ‫او‬ ‫درلودل‬ ‫یی‬ ‫چی‬ ‫څه‬ ‫لږ‬ ‫هغه‬ ‫په‬ ‫او‬ ، ‫بیولی‬ ‫مخته‬ ‫چاری‬ ‫او‬ ‫ژوند‬
‫چی‬ ‫چیری‬ ‫وختونه‬ ‫هغه‬ ‫دی‬ ‫ختم‬ ‫نور‬ ، ‫کاوه‬ ‫قناعت‬ ‫یی‬ ‫هغه‬
‫مخته‬ ‫یی‬ ‫به‬ ‫کارونه‬ ‫خپل‬ ‫او‬ ‫وه‬ ‫موجود‬ ‫کښی‬ ‫تنهای‬ ‫په‬ ‫به‬ ‫دولتونو‬
‫بیول‬.
‫طرفی‬ ‫بی‬ ‫هم‬ ‫نه‬ ‫او‬ ‫اوسیدای‬ ‫نسی‬ ‫یوازی‬ ‫هیواد‬ ‫یو‬ ‫هیڅ‬ ‫سبا‬ ‫نن‬
‫او‬ ‫ساتلو‬ ‫د‬ ‫ګټو‬ ‫خپلو‬ ‫د‬ ‫ملک‬ ‫بل‬ ‫پر‬ ‫ملک‬ ‫یو‬ ‫حتمآ‬ ‫سبا‬ ‫نن‬ ، ‫شی‬ ‫اعالنوالی‬
‫سیمیز‬ ‫یا‬ ‫نړیوال‬ ‫کوم‬ ‫په‬ ‫هم‬ ‫به‬ ‫یا‬ ‫کوی‬ ‫تکیه‬ ‫لپاره‬ ‫راوړلو‬ ‫ته‬ ‫الس‬
‫کښی‬ ‫وخت‬ ‫په‬ ‫ضرروت‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫وساتی‬ ‫ګټی‬ ‫خپلی‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ‫ورګډیږی‬ ‫کښی‬ ‫سازمان‬
‫خاصی‬.‫راوړی‬ ‫ته‬ ‫الس‬ ‫مالتړ‬ ‫او‬ ‫فایدی‬
‫خپل‬ ‫په‬ ‫سازمانونو‬ ‫دي‬ ، ‫دی‬ ‫زیات‬ ‫خورا‬ ‫اهمیت‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬
‫په‬ ، ‫کړیده‬ ‫مرسته‬ ‫زیاته‬ ‫خورا‬ ‫بل‬ ‫د‬ ‫یو‬ ‫نن‬ ‫سره‬ ‫همکاریو‬ ‫او‬ ‫اتحاد‬
،‫اقتصادی‬ ، ‫سیاسی‬ ‫په‬ ‫سره‬ ‫بل‬ ‫د‬ ‫یو‬ ‫هیوادونه‬ ‫کښی‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬
‫س‬ ‫او‬ ،‫صحت‬ ،‫تحقیقاتی،ټولنیزی‬ ، ‫علمی‬ ،‫کلتوری‬‫کښی‬ ‫برخو‬ ‫نورو‬ ‫لګونو‬
‫د‬ ‫چی‬ ‫هیواد‬ ‫یو‬ ،‫رسوی‬ ‫ته‬ ‫مقاصدو‬ ‫خاصو‬ ‫خپلو‬ ‫ځانونه‬ ‫او‬ ‫کوی‬ ‫مرستی‬
‫مالتړ‬ ‫ډیر‬ ‫اندازه‬ ‫همغوره‬ ‫په‬ ‫ولری‬ ‫غړیتوب‬ ‫سازمانونو‬ ‫ډیرو‬ ‫څومره‬ ‫هر‬
‫د‬ ‫اساس‬ ‫همدی‬ ‫په‬ ‫نو‬ ،‫شی‬ ‫راوړالی‬ ‫السته‬ ‫سهولتونه‬ ‫او‬ ،‫امکانات‬ ،

9. ‫د‬ ‫او‬ ‫مهمه‬ ‫خورا‬ ‫مطالعه‬ ‫غړیتوب‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬‫ډک‬ ‫څخه‬ ‫اهمیت‬
.‫ده‬
‫ځانګرتیاووی‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬
Characteristics of International Organization
‫دغه‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫لری‬ ‫ځانګړتیاووی‬ ‫عمده‬ ‫او‬ ‫خاصی‬ ‫ځانته‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
‫عینی‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫شی‬ ‫کیدای‬ ‫پیژندل‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫پخاطر‬ ‫ځانګړتیاوو‬
‫نړیو‬ ‫کتو‬ ‫په‬ ‫ته‬ ‫ځانګړتیاوو‬ ‫دغه‬ ‫کښی‬ ‫حال‬‫نورو‬ ‫له‬ ‫سازمانونه‬ ‫ال‬
‫دغه‬ ، ‫کیږی‬ ‫اسانه‬ ‫هم‬ ‫یی‬ ‫پیژندګلوی‬ ‫او‬ ‫شی‬ ‫کیدای‬ ‫جال‬ ‫څخه‬ ‫سازمانونو‬
.....‫کیږی‬ ‫تشریح‬ ‫ډول‬ ‫الندی‬ ‫په‬ ‫ځانکړتیاووی‬
1.:‫راځی‬ ‫ته‬ ‫منځ‬ ‫څخه‬ ‫کیدو‬ ‫ځای‬ ‫یو‬ ‫له‬ ‫دولتونو‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
‫چی‬ ‫دی‬ ‫داسی‬ ‫یی‬ ‫منظور‬ ‫نو‬ ‫کیږی‬ ‫ویل‬ ‫نړیوال‬ ‫ته‬ ‫سازمان‬ ‫یو‬ ‫چی‬ ‫کله‬
‫سازمان‬ ‫هغه‬‫رسیدو‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫هوکړی‬ ‫او‬ ‫کیدو‬ ‫یوځای‬ ‫د‬ ‫هیوادونو‬ ‫څو‬ ‫د‬
‫چی‬ ‫شی‬ ‫بل‬ ‫یو‬ ‫کښی‬ ‫لړ‬ ‫په‬ .‫راځی‬ ‫یا‬ ‫راغلی‬ ‫ته‬ ‫منځ‬ ‫کښی‬ ‫نتیجه‬ ‫په‬
‫کول‬ ‫امضا‬ ‫او‬ ‫منل‬ ‫بنسټلیک‬ ‫او‬ ‫اساسنامی‬ ‫د‬ ‫هغه‬ ‫لری‬ ‫رول‬ ‫مهم‬ ‫ډیر‬
‫کولو‬ ‫عملی‬ ‫او‬ ‫امضا‬ ‫اساسنامه‬ ‫سازمان‬ ‫کوم‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫هیواد‬ ‫هر‬ ، ‫دی‬
‫هغه‬ ‫د‬ ‫هیواد‬ ‫هغه‬ ‫نو‬ ‫کښیږدی‬ ‫غاړه‬ ‫یی‬ ‫ته‬. ‫شو‬ ‫غړی‬ ‫سازمان‬
‫څو‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫داده‬ ‫ځانګړتیا‬ ‫یوه‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫لنډو‬ ‫په‬
‫یاد‬ ‫همیشه‬ ‫شی‬ ‫یو‬ ، ‫راځی‬ ‫ته‬ ‫منځ‬ ‫څخه‬ ‫کیدو‬ ‫ځای‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫هیوادونو‬
‫د‬ ، ‫لری‬ ‫شرایط‬ ‫او‬ ‫اصول‬ ‫ځانته‬ ‫کیدل‬ ‫غړی‬ ‫سازمان‬ ‫هر‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫لری‬
‫وی‬ ‫پاته‬ ‫طرفه‬ ‫بی‬ ‫کښی‬ ‫دوره‬ ‫کاری‬ ‫په‬ ‫باید‬ ‫غړی‬ ‫سازمانونو‬ ‫بعضی‬
‫اصل‬ ‫یو‬ ‫هم‬ ‫دا‬‫بلکی‬ ‫نده‬ ‫مجموعه‬ ‫دولتونو‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫بعضی‬ ،‫دی‬
‫او‬ ‫کیږی‬ ‫ځای‬ ‫یو‬ ‫سره‬ ‫متخصصین‬ ‫اساس‬ ‫پر‬ ‫پوهنی‬ ‫کار‬ ‫او‬ ‫مسلک‬ ‫د‬
.‫دی‬ ‫اصل‬ ‫بل‬ ‫یو‬ ‫هم‬ ‫دا‬ ‫کوی‬ ‫کار‬ ‫لپاره‬ ‫راوړلو‬ ‫السته‬ ‫د‬ ‫موخو‬ ‫د‬ ‫خپل‬
2.:‫السلیک‬ ‫اساسنامی‬ ‫د‬
‫سازمان‬ ‫هغه‬ ‫د‬ ‫اساسنامه‬ ‫سازمان‬ ‫یوه‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫وویل‬ ‫مو‬ ‫چی‬ ‫مخکی‬ ‫لکه‬
‫الر‬ ‫په‬ ‫جوړیدو‬ ‫د‬‫سازمان‬ ‫چی‬ ‫خو‬ ‫اول‬ ، ‫لری‬ ‫رول‬ ‫مهم‬ ‫خورا‬ ‫کښی‬
‫یو‬ ‫سره‬ ‫دولتونه‬ ‫که‬ ‫مګر‬ ، ‫شی‬ ‫ځای‬ ‫یو‬ ‫سره‬ ‫ملکونه‬ ‫باید‬ ‫جوړیږی‬
‫دغو‬ ‫د‬ ‫نو‬ ‫ونلری‬ ‫لیک‬ ‫هوکړه‬ ‫یو‬ ‫یی‬ ‫ونلری‬ ‫اساسنامه‬ ‫او‬ ‫شی‬ ‫ځای‬
‫سبب‬ ‫جوړیدو‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫کیدای‬ ‫نشی‬ ‫یوځایوالی‬ ‫هیوادونو‬
‫یو‬ ‫د‬ ‫قبولول‬ ‫او‬ ‫امضا‬ ‫اساسنامی‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫اساسنامه‬ .‫شی‬‫د‬ ‫سازمان‬
.‫شی‬ ‫کیدای‬ ‫سبب‬ ‫جوړیدو‬
‫نړیوال‬ ‫ته‬ ‫سازمان‬ ‫او‬ ‫ښی‬ ‫موجودیت‬ ‫سازمان‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫السلیک‬ ‫اساسنامی‬
، ‫لری‬ ‫شرایط‬ ‫ځانته‬ ‫السلیک‬ ‫اساسنامی‬ ‫د‬ .‫وربخښی‬ ‫هویت‬ ‫حقوقی‬ ‫او‬
‫په‬ ، ‫شی‬ ‫امضا‬ ‫باید‬ ‫یی‬ ‫څنګه‬ ، ‫کوی‬ ‫امضا‬ ‫یی‬ ‫هیوادونه‬ ‫څو‬ :‫مثآل‬
‫سازم‬ ‫بعضو‬ ‫په‬ ، ‫نور‬ ‫او‬ ‫کښی‬ ‫شرایطو‬ ‫او‬ ‫حاالتو‬ ‫کومو‬‫دا‬ ‫کښی‬ ‫انونو‬
‫کښی‬ ‫بعضو‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫کړی‬ ‫امضا‬ ‫اساسنامه‬ ‫غړی‬ ‫ټول‬ ‫باید‬ ‫چی‬ ‫ده‬ ‫حتمی‬

10. ‫اصول‬ ‫او‬ ‫شرایط‬ ‫ځانته‬ ‫اساسنامه‬ ‫سازمان‬ ‫هر‬ ‫د‬ ‫دغه‬ ‫لکه‬ ، ‫محدود‬
.‫لری‬
3.:‫موخی‬ ‫ګډی‬
‫شا‬ ‫تر‬ ‫جوړیږی‬ ‫چی‬ ‫ټولنه‬ ‫او‬ ، ‫اتحادیه‬ ‫هره‬ ، ‫سازمان‬ ‫هر‬ ‫نړی‬ ‫د‬
‫بهانو‬ ‫مختلفو‬ ‫په‬ ‫دولتونه‬ ،‫دی‬ ‫پراته‬ ‫اهداف‬ ‫او‬ ‫موخی‬ ‫خاصی‬ ‫یی‬
،‫ټولنیزی‬ ،‫امنیتی‬ ،‫اقتصادی‬ ، ‫سیاسی‬ ‫لکه‬ ‫کیږی‬ ‫ځای‬ ‫یو‬ ‫سره‬
‫سازمانونه‬ ‫خاص‬ ‫خاص‬ ‫او‬ ،‫نور‬ ‫میلیونونو‬ ‫او‬ ‫ولسوالکی‬ ،‫کلتوری‬
.‫جوړوی‬
‫په‬ ‫تامین‬ ‫د‬ ‫ګټو‬ ‫خاصو‬ ‫او‬ ‫عامه‬ ‫د‬ ‫دولتونو‬ ‫د‬ ‫همیشه‬ ‫سازمانونه‬
‫هغه‬ ‫د‬ ‫کښي‬ ‫فعالیت‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫هر‬ ‫د‬ ‫او‬ ،‫راځی‬ ‫ته‬ ‫منځ‬ ‫خاطر‬
‫د‬ .‫کیږی‬ ‫ساتل‬ ‫ګټی‬ ‫غړو‬ ‫د‬ ‫سازمان‬‫کښی‬ ‫حقیقت‬ ‫په‬ ‫موخی‬ ‫ګډی‬ ‫سازمان‬
‫سازمانونه‬ .‫کوی‬ ‫ګوته‬ ‫په‬ ‫ساحه‬ ‫او‬ ‫حدود‬ ‫فعالیت‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫هغه‬ ‫د‬
‫لپاره‬ ‫موخو‬ ‫ځانکړو‬ ‫او‬ ‫موخو‬ ‫دخاصو‬ ‫کښی‬ ‫تعقیب‬ ‫په‬ ‫موخو‬ ‫د‬ ‫ځانته‬
.‫کوی‬ ‫کار‬
4.‫کیږی‬ ‫وړل‬ ‫ته‬ ‫مخ‬ ‫پواسطه‬ ‫واحدونو‬ ‫اداری‬ ‫د‬ ‫فعالیت‬ ‫سازمان‬ ‫د‬:
‫سازما‬ ‫نړیوال‬ ‫سربیره‬ ‫ځانګړتیاوو‬ ‫شو‬ ‫ذکر‬ ‫پورته‬ ‫د‬‫بل‬ ‫یو‬ ‫نونه‬
‫د‬ ‫فعالیتونه‬ ‫ټول‬ ‫او‬ ‫کارونه‬ ‫دوی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫دا‬ ‫هغه‬ ‫لری‬ ‫هم‬ ‫خاصیت‬
‫اداره‬ ‫دولتی‬ ‫یو‬ ‫لکه‬ .‫کیږی‬ ‫ترسره‬ ‫پواسطه‬ ‫واحدونو‬ ‫او‬ ‫ویش‬ ‫اداری‬
‫ډول‬ ‫عین‬ ‫په‬ ‫وړی‬ ‫ته‬ ‫مخ‬ ‫کارونه‬ ‫او‬ ‫لری‬ ‫شعبات‬ ‫خاص‬ ‫ځانته‬ ‫چی‬
‫نړیوال‬ ‫هر‬ ‫په‬ ، ‫لری‬ ‫واحدونه‬ ‫اداری‬ ‫خاص‬ ‫هم‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
‫ریاست‬ ‫د‬ ، ‫کښی‬ ‫سازمان‬،‫اداره‬ ‫اداره،اجرائیوی‬ ‫مالی‬ ،‫مقام‬
‫او‬ ‫واحدونو‬ ‫اداری‬ ‫بیله‬ .....‫نور‬ ‫سلګونو‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫اداره‬ ‫تخینکی‬
‫په‬ ‫او‬ ‫کولی‬ ‫نشی‬ ‫فعالیت‬ ‫سازمان‬ ‫کوم‬ ‫پرته‬ ‫څخه‬ ‫ویش‬ ‫د‬ ‫وظایف‬
.‫ولری‬ ‫وجود‬ ‫تکلیفونه‬ ‫او‬ ‫خنډونه‬ ‫زیات‬ ‫یی‬ ‫به‬ ‫کښی‬ ‫کارونو‬
5.:‫دوام‬
‫موخو‬ ‫خپلو‬ ‫هغوی‬ ‫چی‬ ‫شی‬ ‫یو‬ ‫جوړیږی‬ ‫چی‬ ‫ټولنه‬ ‫یا‬ ‫سازمان‬ ‫هر‬‫ته‬
‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ، ‫دی‬ ‫دوام‬ ‫سازمانونو‬ ‫هغه‬ ‫د‬ ‫هغه‬ ‫شی‬ ‫رسوالی‬
‫همدی‬ ‫له‬ ‫نو‬ ‫کوی‬ ‫کار‬ ‫ته‬ ‫موخو‬ ‫حیاتی‬ ‫او‬ ‫مسایلو‬ ‫دایمی‬ ‫اکثرآ‬
‫نه‬ ‫یی‬ ‫دوام‬ ‫کار‬ ‫د‬ ‫مهالویش‬ ‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫اکثرو‬ ‫د‬ ‫وجی‬
‫پر‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫ملکونه‬ ‫غړی‬ ‫کښی‬ ‫شرایطو‬ ‫بعضو‬ ‫په‬ ‫خو‬ ،‫معلوم‬ ‫دی‬
‫کوی‬ ‫فیصله‬ ‫خپله‬ ‫وخت‬ ‫او‬ ‫دوام‬‫وروسته‬ ‫رسیدو‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫هدف‬ ‫هم‬ ‫یا‬
‫همداسی‬ ‫جوړشی‬ ‫سازمانونه‬ ‫څه‬ ‫چی‬ ‫اوس‬ ‫تر‬ ‫خو‬ ، ‫کوی‬ ‫منحل‬ ‫سازمان‬
.‫دی‬ ‫پاته‬ ‫دوامدار‬

11. ‫ګټی‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬
: ‫اول‬‫ټول‬ ‫او‬ ‫ټینګوي‬ ‫اړیکې‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫قومونو‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬
‫کې‬ ‫کولو‬ ‫ځاي‬ ‫یو‬ ‫په‬ ‫قومونو‬ ‫ټولو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫کوي‬ ‫متهد‬ ‫سره‬ ‫هیوادونه‬
‫که‬ ‫کوي‬ ‫مرسته‬‫ایز‬ ‫سیمه‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫حیثیت‬ ‫اتحادیي‬ ‫اروپایي‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫څه‬
( ‫خوپه‬ ‫دې‬ ‫نه‬ ‫زیات‬ ‫نه‬ ‫اتحاد‬٩١١١‫اوله‬ ‫په‬ ‫جنوري‬ ‫د‬ ‫کې‬ ‫کال‬ ‫میالدي‬ )
( ‫د‬ ‫اروپا‬ ‫د‬ ، ‫یورو‬ ‫یي‬ ‫نیټه‬٩١‫ټاکلي‬ ) ‫پیسه‬ ( ‫کرنسي‬ ‫هیوادونو‬ )
‫فرد‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫باندې‬ ‫اروپا‬ ‫په‬ ‫کې‬ ‫راتلونکې‬ ‫په‬ ‫چې‬ ‫ده‬ ‫ممکن‬ ‫هم‬ ‫دا‬ ‫او‬
‫وي‬ ‫حکومت‬.
: ‫دوهم‬‫دو‬ ‫چیرې‬ ‫که‬‫دغه‬ ‫او‬ ‫شي‬ ‫وران‬ ‫سره‬ ‫کې‬ ‫خپلو‬ ‫په‬ ‫هیوادونه‬ ‫ه‬
‫کې‬ ‫صورت‬ ‫دې‬ ‫نوپه‬ ‫راوباسي‬ ‫الره‬ ‫حل‬ ‫د‬ ‫چې‬ ‫کړاې‬ ‫شي‬ ‫ونه‬ ‫هیوادونه‬
‫په‬ ‫استاذو‬ ‫خپلو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫لري‬ ‫ونډه‬ ‫اوموهمه‬ ‫موثره‬ ‫یوه‬ ‫اداره‬ ‫نړیواله‬
‫کوي‬ ‫سوله‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫هیوادونو‬ ‫دواړو‬ ‫مرسته‬.
: ‫دریم‬‫پر‬ ‫په‬ ‫مخ‬ ‫چې‬ ‫هیوادونه‬ ‫هغه‬ ‫مرسته‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬‫مختګ‬
‫او‬ ‫کړي‬ ‫السه‬ ‫تر‬ ‫تجربه‬ ‫څخه‬ ‫هیوادونو‬ ‫مختللي‬ ‫پر‬ ‫د‬ ‫چې‬ ‫شي‬ ‫کوالي‬ ‫دي‬
‫کړي‬ ‫پرمختلل‬ ‫هیواد‬ ‫خپل‬.
: ‫څلورم‬‫ساینس‬ ، ‫دفاع‬ ، ‫صنعت‬ ، ‫زراعت‬ ‫مرسته‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬
‫د‬ ‫برخې‬ ‫نورې‬ ‫او‬ ، ‫اقتصاد‬ ، ‫طب‬ ، ‫ټکنالوژي‬ ،‫کیدو‬ ‫ښه‬‫ځي‬ ‫ته‬ ‫خوا‬.
: ‫پنځم‬‫کثیرا‬ ( ‫اړخیزه‬ ‫څو‬ ‫په‬ ‫ه‬ ‫ادار‬ ‫نړیواله‬‫په‬ ‫معاهدو‬ ) ‫الطراف‬
‫لري‬ ‫ونډه‬ ‫فعاله‬ ‫کې‬ ‫تکمیل‬ ‫او‬ ‫تشکیل‬.
: ‫شپږم‬‫رنګه‬ ‫همدا‬ ‫ځي‬ ‫مخ‬ ‫پر‬ ‫تحفظ‬ ‫او‬ ‫امن‬ ‫مرسته‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬
‫ځاي‬ ‫پر‬ ‫جګړي‬ ‫د‬ ‫کوي‬ ‫مختګ‬ ‫پر‬ ‫اړیکې‬ ‫دوستانه‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫ریاستونو‬ ‫د‬
‫نړي‬ ‫ټولې‬ ‫د‬ ‫چې‬ ‫کوم‬ ‫شي‬ ‫راویستالى‬ ‫توګه‬ ‫ښه‬ ‫په‬ ‫حل‬ ‫مسایلو‬ ‫د‬ ‫مذاکرات‬
‫ګر‬ ‫سبب‬ ‫تحفظ‬ ‫او‬ ‫امن‬ ‫د‬‫ځي‬.
: ‫اووم‬‫د‬ ‫ځاي‬ ‫یو‬ ‫قومونه‬ ‫نړي‬ ‫د‬ ‫مرسته‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬
‫حلولو‬ ‫د‬ ‫ستونزو‬ ‫اقتصادي‬ ‫نړېوالو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫کیني‬ ‫ته‬ ‫یومیز‬ ‫مذاکراتو‬
‫کوي‬ ‫کوښښ‬.
: ‫اتم‬‫وسایلو‬ ‫او‬ ‫زرایعو‬ ‫د‬ ‫بل‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫هیوادونه‬ ‫غړي‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬
‫کوي‬ ‫پورته‬ ‫ګټه‬ ‫توګه‬ ‫مکمله‬ ‫په‬ ‫څخه‬.
: ‫نهم‬‫دامن‬ ‫هیوادونه‬ ‫غړي‬ ‫دسازمان‬‫دعوامو‬ ،‫ازادي‬ ‫فردي‬ ،‫اوجمهوریت‬
‫رسوي‬ ‫سرته‬ ‫ونډه‬ ‫پوره‬ ‫کې‬ ‫پرمختګ‬ ‫په‬ ‫اوترقۍ‬ ‫سوکالي‬.
: ‫لسم‬‫نورو‬ ‫او‬ ‫ناروغیو،سیالب،قحطي،لوږي‬ ‫د‬ ‫هیوادونه‬ ‫غړي‬ ‫سازمان‬ ‫د‬
‫شي‬ ‫ورکوالي‬ ‫تاوان‬ ‫ځاي‬ ‫اویو‬ ‫شي‬ ‫کوالي‬ ‫افتونومقابله‬.

12. : ‫یوولسم‬‫او‬ ‫سالمیت‬ ‫ایز‬ ‫سیمه‬ ‫خپل‬ ‫هیوادونه‬ ‫غړي‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬
‫د‬‫شي‬ ‫ثابتیداى‬ ‫کوونکې‬ ‫مرسته‬ ‫کې‬ ‫کلکولو‬ ‫په‬ ‫استحکام‬ ‫سیاسي‬.
: ‫دولسم‬‫مقابله‬ ‫خطرونو‬ ‫ورپیښو‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫امن‬ ‫نړیوال‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬
‫ځاي‬ ‫یو‬ ‫سره‬ ‫قومونه‬ ‫نړي‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫کوي‬‫او‬ ‫کو‬‫اوپه‬ ‫کوي‬ ‫کار‬ ‫لپاره‬ ‫امن‬ ‫د‬
‫رسول‬ ‫ته‬ ‫پاي‬ ‫جګړي‬ ‫د‬ ‫ایران‬ ‫او‬ ‫عراق‬ ‫د‬ ‫لکه‬ ‫جوړوي‬ ‫طرحه‬ ‫ورته‬ ‫ګډه‬
‫ازاد‬ ‫نه‬ ‫دعراق‬ ‫کویټ‬ ،. ‫ول‬
‫نظره‬ ‫له‬ ‫تیوري‬ ‫کریټیکل‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
‫خپل‬ ‫کې‬ ‫برخو‬ ‫مختلفو‬ ‫په‬ ‫چې‬ ،‫ده‬ ‫تیوري‬ ‫نړیواله‬ ‫یوه‬ ‫تیوري‬ ‫نیوکې‬ ‫د‬ ‫یا‬ ‫کریټیکل‬
‫لور‬ ‫په‬ ‫پرمختیا‬ ‫د‬ ‫خلک‬ ‫او‬ ‫ټولنه‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ،‫کوي‬ ‫وړاندې‬ ‫اساس‬ ‫پر‬ ‫نیوکو‬ ‫د‬ ‫نظریات‬
‫دا‬ ‫خو‬ ،‫لري‬ ‫نظریات‬ ‫ډیر‬ ‫هم‬ ‫کې‬ ‫اړیکو‬ ‫نړیوالو‬ ‫په‬ ‫تیوري‬ ‫یادې‬ ‫د‬ .‫بوځي‬‫زموږ‬ ‫چې‬
‫به‬ ‫اړه‬ ‫په‬ ‫اړیکو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫نو‬ ،‫دي‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫او‬ ‫تیوري‬ ‫کریټیکل‬ ‫موضوع‬
‫څخه‬ ‫نظریاتو‬ ‫ېې‬ ‫به‬ ‫اړه‬ ‫په‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫تیر‬ ‫څخه‬ ‫نظریاتو‬ ‫د‬ ‫ېې‬
‫د‬ ‫به‬ ‫لومړی‬ ،‫کړو‬ ‫ورښکاره‬ ‫سر‬ ‫ته‬ ‫منځ‬ ‫موضوع‬ ‫د‬ ‫چې‬ ‫دې‬ ‫له‬ ‫وړاندې‬ .‫وکړو‬ ‫یادونه‬
‫نړیوال‬ ‫د‬ ‫بیا‬ ،‫پیژندنه‬ ‫تیوري‬ ‫کریټیکل‬‫کریټیکل‬ ‫د‬ ‫بیا‬ ‫او‬ ‫پیژندنه‬ ‫سازمانونو‬ ‫و‬
‫ونیسو‬ ‫الندې‬ ‫څیړنې‬ ‫تر‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫نظره‬ ‫له‬ ‫تیوري‬.
‫سنتي‬ ‫یا‬ ‫عرفي‬ ‫د‬ ‫چې‬ ،‫ده‬ ‫تیوري‬ ‫اجتماعي‬ ‫یا‬ ‫ټولنیزه‬ ‫یوه‬ ‫دا‬ :)‫(تعریف‬ ‫پیژندنه‬
.‫ومومي‬ ‫تغیر‬ ‫ټولنه‬ ‫ډول‬ ‫عمومي‬ ‫په‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ،‫کوي‬ ‫انتقاد‬ ‫ټولنه‬ ‫پر‬ ‫برعکس‬ ‫تیوري‬
‫سره‬ ‫کتو‬ ‫په‬ ‫ته‬ ‫ټولنې‬ ‫یعنې‬‫وړاندې‬ ‫ټولنه‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ،‫کوي‬ ‫انتقاد‬ ‫عرفونو‬ ‫پخوانیو‬ ‫په‬
‫بوځي‬.
‫ژمنه‬ ‫ته‬ ‫حقوقو‬ ‫نړیوالو‬ ‫چې‬ ‫ټولګه‬ ‫هغه‬ ‫هېوادونو‬ ‫د‬ :)‫(تعریف‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
‫را‬ ‫سره‬ ‫منظور‬ ‫په‬ ‫وړلو‬ ‫را‬ ‫دالسته‬ ‫موخو‬ ‫دوامدارو‬ ‫او‬ ‫ګډو‬ ‫د‬ ‫اساس‬ ‫په‬ ‫سند‬ ‫یو‬ ‫د‬ ،‫وي‬
‫متحد‬ ‫ملل‬ ‫یا‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫لکه‬ .‫وي‬ ‫شوي‬ ‫ټول‬United Nations‫یا‬ ‫ټولنه‬ ‫ملتونو‬ ‫د‬ ،
‫ملل‬ ‫جامعه‬League of Nations‫نور‬ ‫داسې‬ ‫او‬…
‫راشو‬ ‫ته‬ ‫بحث‬ ‫اصلي‬ ‫خپل‬ ‫به‬ ‫اوس‬:
‫ایا‬ ،‫وایي‬ :‫لري‬ ‫سوال‬ ‫یو‬ ‫اړه‬ ‫په‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫لومړی‬ ‫کریټالیستان‬
‫او‬ ‫دي‬ ‫لپاره‬ ‫نړۍ‬ ‫ټولې‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬‫د‬ ‫هیوادونو‬ ‫زبرځواکو‬ ‫د‬ ‫یوازې‬ ‫که‬‫ګټو‬
‫؟‬ ‫لپاره‬
‫کر‬ ‫کې‬ ‫ځواب‬ ‫په‬‫نړیوال‬ ‫کي‬ ‫جوړښت‬ ‫سیاسي‬ ‫نړیوال‬ ‫اوسني‬ ‫په‬ ‫چې‬ ،‫وایي‬ ‫یټالیستان‬
‫او‬ ‫خپرولو‬ ‫نظریاتو‬ ‫د‬ ‫هیوادونو‬ )‫پاور‬ ‫سوپر‬ ‫او‬ ‫(ابر‬ ‫ځواکمنو‬ ‫د‬ ‫یواځي‬ ‫سازمانونه‬
‫دوۍ‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫کار‬ ‫کې‬ ‫برخه‬ ‫په‬ ‫ساتلو‬ ‫خوندي‬ ‫او‬ ‫راوړلو‬ ‫السته‬ ‫ګټو‬ ‫د‬ ‫هغوۍ‬ ‫د‬ ‫کې‬ ‫نړۍ‬ ‫په‬
‫څرخیږي‬ ‫اشاره‬ ‫په‬.
‫چې‬ ،‫وایي‬ ‫هم‬ ‫دا‬ ‫دوی‬ ‫کې‬ ‫وخت‬ ‫ورته‬ ‫په‬‫په‬ ‫چې‬ ‫شي‬ ‫کولی‬ ‫هم‬ ‫هیوادونه‬ ‫کمزوري‬ ‫یا‬ ‫نور‬
‫هیوادونه‬ ‫ځواک‬ ‫زبر‬ ‫کله‬ ‫چې‬ ‫خو‬ ،‫ولوبوي‬ ‫رول‬ ‫اغیزمن‬ ‫کې‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬
‫زبرځواکه‬ ‫د‬ ‫کې‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫په‬ ‫چې‬ ‫هم‬ ‫کله‬ ،‫لري‬ ‫باور‬ ‫دوی‬ .‫وغواړي‬
‫ته‬ ‫خبرو‬ ‫او‬ ‫اهمیت‬ ،‫رول‬ ‫هیوادونو‬ ‫کمزورو‬ ‫او‬ ‫کوچنیو‬ ‫د‬ ‫بیا‬ ‫نو‬ ،‫وي‬ ‫ګټه‬ ‫هیوادونو‬
‫احت‬ ‫په‬‫چې‬ ،‫ده‬ ‫خوښه‬ ‫او‬ ‫راضي‬ ‫ډیره‬ ‫دې‬ ‫پر‬ ‫امریکا‬ ،‫توګه‬ ‫په‬ ‫ساري‬ ‫د‬ .‫قایلیږي‬ ‫رام‬
‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫په‬ ‫تجارت‬ ‫د‬World Trade Organization‫د‬ ‫بلخصوص‬ ‫او‬ ‫هیوادونه‬ ‫اروپایي‬ ‫کې‬
‫د‬ ‫کې‬ ‫غړیتوب‬ ‫په‬ ‫هیوادونو‬ ‫دغو‬ ‫د‬ ‫کې‬ ‫سازمان‬ ‫یاد‬ ‫په‬ .‫ولري‬ ‫غړیتوب‬ ‫هیواد‬ ‫جاپان‬
‫و‬ ‫ګټه‬ ‫مالي‬ ‫خپله‬ ‫ایاالت‬ ‫متحده‬ ‫امریکا‬‫هیواد‬ ‫امریکا‬ ‫د‬ ‫چې‬ ،‫نده‬ ‫معنا‬ ‫پدې‬ ‫دا‬ .‫یني‬

13. ‫ګټه‬ ‫ډیره‬ ‫مونږ‬ ‫به‬ ‫سره‬ ‫کار‬ ‫دې‬ ‫په‬ ‫چې‬ ‫وایي‬ ‫دوی‬ ‫بلکې‬ ،‫خوښوي‬ ‫ډیر‬ ‫هیوادونه‬ ‫دغه‬
‫کړو‬ ‫السه‬ ‫تر‬.
‫رامنځته‬ ‫لخوا‬ ‫امریکا‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫ډیری‬ ‫چې‬ ،‫وایي‬ ‫هم‬ ‫دا‬ ‫دوی‬ ‫همدارنګه‬
‫نړی‬ ‫د‬ ‫دوی‬ ‫توګه‬ ‫په‬ ‫مثال‬ ‫د‬ .‫کوي‬ ‫کار‬ ‫لپاره‬ ‫ګټو‬ ‫د‬ ‫هغوی‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫شوي‬‫بانک‬ ‫وال‬World
Bank‫صندوق‬ ‫نړیوال‬ ‫پیسو‬ ‫د‬ ‫او‬International Monetary Found‫چې‬ ،‫کوي‬ ‫یادونه‬ ‫سازمانونو‬
‫ستر‬ ‫او‬ ‫لوي‬ ‫ټولو‬ ‫تر‬ ‫کې‬ ‫برخه‬ ‫په‬ ‫پیسو‬ ‫د‬ ‫کې‬ ‫نړۍ‬ ‫په‬ ‫سازمانونه‬ ‫دوه‬ ‫دغه‬
‫لخوا‬ ‫امریکا‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫دغه‬ ‫روسته‬ ‫څخه‬ ‫جنګ‬ ‫نړیوال‬ ‫دوهم‬ ‫له‬ ‫چې‬ ،‫دي‬ ‫سازمانونه‬
‫اصو‬ ‫ورته‬ ‫هغوۍ‬ ‫او‬ ‫جوړ‬‫او‬ ‫درومي‬ ‫مخته‬ ‫سم‬ ‫سره‬ ‫اصولو‬ ‫همدغو‬ ‫پر‬ ‫او‬ ‫کیښودل‬ ‫ل‬
‫کوي‬ ‫ترالسه‬ ‫ګټه‬ ‫خپله‬ ‫پکې‬ ‫امریکا‬.
‫چې‬ ‫ده‬ ‫هم‬ ‫دا‬ ‫کې‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫په‬ ‫خبره‬ ‫مهمه‬ ‫بله‬ ‫یوه‬ ‫کریټلیستانو‬ ‫د‬
‫کبله‬ ‫دې‬ ‫له‬ ‫توګه‬ ‫په‬ ‫وسیلي‬ ‫یوې‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫هیوادونه‬ ‫زبرځواک‬
‫پال‬ ‫بیرونیو‬ ‫او‬ ‫کورنیو‬ ‫خپلو‬ ‫د‬ ‫ترڅو‬ ‫استعمالوي‬‫قانوني‬ ‫پرې‬ ‫کړنې‬ ‫قانوني‬ ‫غیر‬ ‫یسو‬
‫هیوادونو‬ ‫نورو‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫سوریا‬ ،‫لیبیا‬ ،‫عراق‬ ،‫افغانستان‬ ‫پر‬ ‫توګه‬ ‫په‬ ‫بیلګې‬ ‫د‬ .‫وښي‬
‫یادو‬ ‫په‬ ‫وړاندې‬ ‫چې‬ ‫دا‬ .‫شول‬ ‫ترسره‬ ‫مخې‬ ‫له‬ ‫موافقې‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫بریدونه‬
‫په‬ ‫او‬ ‫مسقیم‬ ‫په‬ ‫چې‬ ‫کولی‬ ‫نشو‬ ‫ېې‬ ‫وخت‬ ‫بل‬ ،‫درلودې‬ ‫ګټې‬ ‫خپلې‬ ‫دوۍ‬ ‫کې‬ ‫هیوادونو‬
‫ډول‬ ‫قانوني‬.‫کړي‬ ‫السته‬ ‫تر‬ ‫ګټې‬ ‫خپلې‬ ‫او‬ ‫وکړي‬ ‫بریدونه‬ ‫خپل‬ ‫کې‬ ‫هیوادونو‬ ‫یادو‬ ‫په‬
‫د‬ ‫نو‬ ،‫شوي‬ ‫رامنځته‬ ‫لپاره‬ ‫کړنو‬ ‫همدې‬ ‫د‬ ‫لخوا‬ ‫امریکا‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫متحد‬ ‫ملل‬ ‫چې‬ ‫دا‬
‫هیوادونو‬ ‫یادو‬ ‫پر‬ ‫ېې‬ ‫اساس‬ ‫پر‬ ‫سند‬ ‫قانوني‬ ‫یوه‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫اشاره‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫متحد‬ ‫ملل‬
‫وی‬ ‫نشی‬ ‫څه‬ ‫نړیوال‬ ‫ته‬ ‫دوۍ‬ ‫نو‬ ‫خو‬ ‫اوس‬ .‫وکړل‬ ‫بریدونه‬‫غیرقانوني‬ ‫خپله‬ ‫ځکه‬ ‫لی‬
‫ډول‬ ‫قانوني‬ ‫په‬ ‫اوس‬ ‫به‬ ‫ګټې‬ ‫خپلې‬ ‫او‬ ‫کړ‬ ‫قانوني‬ ‫سازمان‬ ‫متحد‬ ‫ملل‬ ‫په‬ ‫ېې‬ ‫اشغال‬
‫فرعي‬ ‫نور‬ ‫سازمان‬ ‫متخد‬ ‫ملل‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫متحد‬ ‫ملل‬ ‫چې‬ ‫ووایو‬ ‫داسې‬ ‫که‬ .‫راوړي‬ ‫السته‬ ‫سره‬
‫غیر‬ ‫هره‬ ‫ېې‬ ‫کې‬ ‫نړۍ‬ ‫په‬ ‫چې‬ ،‫کړي‬ ‫رامنځته‬ ‫لپاره‬ ‫دې‬ ‫د‬ ‫دوۍ‬ ‫سازمانونه‬ ‫خصوصي‬ ‫او‬
‫قانو‬ ‫په‬ ‫کړنه‬ ‫قانوني‬‫اوسني‬ ‫په‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ،‫چې‬ ‫دا‬ ‫لنډه‬ .‫کړي‬ ‫بدله‬ ‫ني‬
‫کې‬ ‫پای‬ ‫په‬ .‫دی‬ ‫واک‬ ‫او‬ ‫ځواک‬ ‫یو‬ ‫لپاره‬ ‫هیوادونو‬ ‫لویو‬ ‫د‬ ‫کې‬ ‫سیاست‬ ‫نړیوال‬
‫لپاره‬ ‫موثریت‬ ‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫وړاندیز‬ ‫ښه‬ ‫ډیر‬ ‫یو‬ ‫کریټالیستان‬
‫نو‬ ،‫ومومي‬ ‫بدلون‬ )‫الس‬ ‫په‬ ‫قوتونو‬ ‫ابر‬ ‫څو‬ ‫یو‬ ‫(د‬ ‫نظام‬ ‫نړیوال‬ ‫دغه‬ ‫که‬ ،‫کوي:وایي‬
‫توګه‬ ‫خپلواکه‬ ‫په‬ ‫لپاره‬ ‫هیوادونو‬ ‫ټولو‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫چې‬ ‫شي‬ ‫کیدی‬ ‫بیا‬
)‫کولو‬ ‫(کار‬ ‫طرفه‬ ‫بې‬ ‫د‬ ‫څخه‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬ ‫بیا‬ ‫کنه‬ ‫او‬ ‫کړي‬ ‫سره‬ ‫تر‬ ‫کارونه‬
‫ده‬ ‫اشتباه‬ ‫یوه‬ ‫درلودل‬ ‫هیله‬.

14. ‫برخه‬ ‫دوهم‬
Specialized Agencies of United Nations Organization
‫ملګرو‬ ‫د‬‫اړوند‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬‫تخصصی‬‫ټولنی‬ ‫او‬ ‫سازمانونه‬

15. ‫پیژندنه‬ ‫سازمانونو‬ ‫تخصصی‬ ‫د‬
۱‫د‬ ‫او‬ ‫سوی‬ ‫جوړ‬ ‫موجب‬ ‫په‬ ‫موافقی‬ ‫یوی‬ ‫د‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫هیوادونو‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫موسسی‬ ‫تخصصی‬ ‫.هغه‬
‫او‬ ‫ژواک‬ ‫ژوند‬ ، ‫کړو‬ ‫زده‬ ‫کلتوری‬ ، ‫ټولنیزی‬ ، ‫اقتصادی‬ ‫په‬ ‫سم‬ ‫سره‬ ‫اساسنامو‬ ‫خپلو‬
‫د‬ ‫کښی‬ ‫برخو‬ ‫نورو‬‫د‬ ‫منشور‬ ‫د‬ ، ‫دی‬ ‫لرونکی‬ ‫مسولیتونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫پراخو‬۳۶‫مادی‬ ‫می‬
.‫دی‬ ‫تړلی‬ ‫پوری‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫اساس‬ ‫په‬ ‫مقرراتو‬ ‫د‬
۲‫کیږی‬ ‫رامنځته‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫موافقتنامو‬ ‫د‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫دولتونو‬ ‫مختلفو‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫مؤسسی‬ ‫هغه‬ .
‫موسسو‬ ‫تخصصی‬ ‫د‬ ، ‫کیږی‬ ‫تړل‬ ‫پوری‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫په‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫تړون‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫وروسته‬ ‫او‬
‫نوم‬ ‫په‬.‫یادیږی‬
‫الندی‬ ‫په‬ ‫ځانګړتیاوی‬ ‫سازمانونو‬ ‫تخصصی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫سو‬ ‫کوالی‬ ‫کتو‬ ‫په‬ ‫معلوماتو‬ ‫پورتنیو‬
.‫کړو‬ ‫ترتیب‬ ‫ډول‬
»:‫موجودیت‬ ‫اړیکو‬ ‫د‬ ‫الری‬ ‫له‬ ‫السلیک‬ ‫د‬ ‫موافقتنامی‬ ‫د‬
‫مو‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫دولتونو‬ ‫د‬ ‫شرط‬ ‫بنسټیز‬ ‫لپاره‬ ‫السلیک‬ ‫د‬ ‫موافقتنامی‬ ‫د‬، ‫ده‬ ‫افقتنامه‬
‫هغه‬ ‫سازمان‬ ‫تخصصی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫مانا‬ ‫دی‬ ‫په‬ ‫یعنی‬‫د‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫دولتونو‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫ده‬ ‫موسسه‬
.‫وی‬ ‫راغلی‬ ‫منځته‬ ‫موجب‬ ‫په‬ ‫السلیک‬ ‫د‬ ‫موافقتنامی‬
‫منشور‬ ‫د‬ ‫ډول‬ ‫السلیک‬ ‫د‬ ‫موافقتنامی‬ ‫د‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫سازمانونو‬ ‫تخصصی‬ ‫او‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬
‫په‬۳۶‫کوالی‬ ‫شورا‬ ‫ټولنیز‬ ‫او‬ ‫اقتصادی‬ ( ‫سوی‬ ‫ذکر‬ ‫داسی‬ ‫کښی‬ ‫بند‬ ‫اول‬ ‫په‬ ‫مادی‬ ‫می‬
‫د‬ ‫سی‬۷۵‫کړی‬ ‫السلیک‬ ‫موافقتنامه‬ ‫سره‬ ‫موسسی‬ ‫تخصصی‬ ‫هری‬ ‫له‬ ‫مطابق‬ ‫روحیی‬ ‫د‬ ‫مادی‬ ‫می‬
،‫عمومی‬ ‫د‬ ‫باید‬ ‫موافقتنامی‬ ‫ډول‬ ‫دا‬.)‫ورسیږی‬ ‫هم‬ ‫تصویب‬ ‫په‬ ‫اسامبلی‬
‫قرار‬ ‫اړیکی‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫سازمانونو‬ ‫تخصصی‬ ‫او‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫بنسټ‬ ‫په‬ ‫مادی‬ ‫پورتنی‬ ‫د‬
‫قرارداد‬ ‫هماغه‬ ‫د‬ ‫موجب‬ ‫په‬ ‫قرارداد‬ ‫ځانکړی‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫تخصصی‬ ‫هر‬ ، ‫لری‬ ‫شکل‬ ‫دادی‬
.‫کوی‬ ‫فعالیت‬ ‫کښی‬ ‫چوکاټ‬ ‫په‬‫نه‬ ‫حدودو‬ ‫د‬ ‫داد‬ ‫قرار‬ ‫سوی‬ ‫السلیک‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫ملتونه‬ ‫ملګری‬
‫نس‬ ‫بیرو‬.‫وکړی‬ ‫څارنه‬ ‫سازمان‬ ‫تخصصی‬ ‫د‬ ‫کوالی‬ ‫ی‬
۳:‫درلودل‬ ‫مسولیتونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫پراخو‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫برخو‬ ‫مختلفو‬ ‫په‬ .
‫درلودل‬ ‫مسولیتونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫پراخو‬ ‫د‬ ‫څخه‬ ‫ځانګړتیاوو‬ ‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫تخصصی‬ ‫د‬‫یوه‬
‫ډوله‬ ‫دوه‬ ‫څخه‬ ‫ځانګړنی‬ ‫د‬ ‫پراختیا‬ ‫د‬ ‫مسولیتونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ، ‫ده‬ ‫ځانګړنه‬ ‫بله‬
‫ی‬ ‫یو‬ ، ‫راځی‬ ‫السته‬ ‫تعبیر‬.‫ده‬ ‫پراختیا‬ ‫دندو‬ ‫د‬ ‫یی‬ ‫بله‬ ‫او‬ ‫ده‬ ‫پراختیا‬ ‫جغرافیاوی‬ ‫ی‬
۴:‫تشکیالت‬ ‫او‬ ‫جوړښت‬ ‫سازمانونو‬ ‫تخصصی‬ ‫د‬ .
‫تخصصی‬ ‫هر‬ ، ‫واوسی‬ ‫غړی‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫باید‬ ‫دولتونه‬ ‫غړی‬ ‫سازمانونو‬ ‫تخصصی‬ ‫د‬
.‫دی‬ ‫لرونکی‬ ‫ارګانونو‬ ‫درو‬ ‫د‬ ‫ډول‬ ‫عمومی‬ ‫په‬ ‫سازمان‬
‫څ‬ ‫مشری‬ ‫عمومی‬ ‫د‬ :‫ج‬ ‫شورا‬ :‫ب‬ ‫کنفرانس‬ ‫عمومی‬ : ‫الف‬‫بعضو‬ ‫په‬ ‫جوړښت‬ ‫دغه‬ ، ‫انګه‬
.‫وی‬ ‫متغیر‬ ‫څه‬ ‫لږ‬ ‫شاید‬ ‫کښی‬ ‫سازمانونو‬

16. World Meteorological Organization
‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫پیژندنی‬ ‫هوا‬ ‫د‬
‫بلل‬ ‫سازمان‬ ‫پخوانی‬ ‫ټولو‬ ‫تر‬ ‫کښی‬ ‫ډله‬ ‫په‬ ‫سازمانونو‬ ‫تخصصی‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫دغه‬
‫په‬ ‫چی‬ ‫کیږی‬٩۱۵۱‫دی‬ ‫سوی‬ ‫رامنځته‬ ‫کښی‬ ‫کال‬ ‫میالدی‬
‫په‬ ،٩١۶١‫دغه‬ ‫کښی‬ ‫کال‬ ‫میالدی‬‫بین‬ ‫یو‬ ‫په‬ ‫سازمان‬
‫ډیروالی‬ ‫د‬ ‫غړو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫سو‬ ‫بدل‬ ‫سازمان‬ ‫الدولی‬
‫په‬ ‫کښی‬ ‫لړ‬ ‫په‬ ‫پراختیا‬ ‫د‬ ‫هڅو‬ ‫د‬ ‫لپاره‬٩١۹۵
‫په‬ ‫سازمان‬ ‫دغه‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫واشنګټن‬ ‫په‬ ‫کښی‬ ‫کال‬ ‫میالدی‬
٩١‫او‬ ‫سوه‬ ‫تصویب‬ ‫اساسنامه‬ ‫نوی‬ ‫یی‬ ‫کښی‬ ‫کنفرانس‬
‫د‬٩١۷۱‫په‬ ‫مارچ‬ ‫د‬ ‫کال‬ ‫میالدی‬۶۱‫مرعی‬ ‫نیټه‬ ‫مه‬
‫االجرا‬.‫سوه‬ ‫وګڼل‬
‫پیژندنی‬ ‫هوا‬ ‫د‬‫همغږی‬ ‫او‬ ‫همکاری‬ ‫د‬ ‫کښي‬ ‫برخه‬ ‫په‬
‫پیژندنی‬ ‫اوبه‬ ‫او‬ ‫پیژندنی‬ ‫هوا‬ ‫د‬ ، ‫کول‬ ‫رامنځته‬
‫چټکه‬ ‫معلوماتو‬ ‫د‬ ‫پیژندنی‬ ‫هوا‬ ‫د‬ ، ‫مشاهدات‬
‫مهمی‬ ‫سازمان‬ ‫دغه‬ ‫د‬ ‫نور‬ ‫داسی‬ ‫او‬ ‫کول‬ ‫تبادله‬
.‫تشکیلوی‬ ‫موخی‬
‫غړیتوب‬ ‫اداری‬ ‫پیژندنی‬ ‫هوا‬ ‫نړیوالی‬ ‫د‬ ‫افغانستان‬
.‫لری‬
‫هوا‬ ‫د‬‫الندی‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫پیژندنی‬۷‫څانګی‬
.‫لری‬
:‫کنګره‬ ‫نړیواله‬ ‫پیژندنی‬ ‫هواو‬ ‫د‬ :‫الف‬
‫لری‬ ‫حیثیت‬ ‫اسامبلی‬ ‫عمومی‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫کنګره‬ ‫دغه‬
‫په‬ ‫لوری‬ ‫له‬ ‫استازو‬ ‫د‬ ‫هیوادونو‬ ‫غړو‬ ‫ټولو‬ ‫د‬ ‫چی‬
‫سازمان‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫دایریږی‬ ‫ځل‬ ‫یو‬ ‫کښی‬ ‫کالو‬ ‫څلور‬ ‫هرو‬
‫د‬ ‫همدارنګه‬ ، ‫تصویبوی‬ ‫مشی‬ ‫خط‬ ‫او‬ ‫سیاست‬ ‫کلی‬
‫عمومی‬‫او‬ ‫مرستیاالن‬ ‫تنه‬ ‫دوه‬ ‫هغه‬ ‫د‬ ، ‫سرمنشی‬
‫ټاکل‬ ‫خوا‬ ‫له‬ ‫څانګی‬ ‫دغه‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫غړی‬ ‫شورا‬ ‫اجراییه‬
.‫کیږی‬
:‫شورا‬ ‫اجراییه‬ :‫ب‬
‫عمومی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ، ‫دی‬ ‫رکن‬ ‫اجراییوی‬ ‫اداری‬ ‫نړیوالی‬ ‫د‬ ‫پیژندنی‬ ‫هوا‬ ‫د‬ ‫شورا‬ ‫اجراییه‬
‫د‬ ‫او‬ ‫رئیسانو‬ ‫د‬ ‫انجمنونو‬ ‫پیژندنی‬ ‫هوا‬ ‫د‬ ،‫مرستیاالنو‬ ‫دوه‬ ‫له‬ ‫هغه‬ ‫د‬ ، ‫سرمنشی‬
‫هیوا‬ ‫غړو‬‫د‬ ‫پیژندنی‬ ‫هوا‬ ‫د‬ ‫دونو‬١۳.‫ده‬ ‫سوی‬ ‫تشکیل‬ ‫څخه‬ ‫کمیسونونو‬
:‫ټولنی‬ ‫سیمیزی‬ ‫پیژندنی‬ ‫هوا‬ ‫د‬ :‫ج‬
‫د‬ ‫اداره‬ ‫نړیواله‬ ‫پیژندنی‬ ‫هوا‬ ‫د‬۳‫له‬ ‫کنګری‬ ‫د‬ ‫چی‬ ، ‫ده‬ ‫لرونکی‬ ‫ټولنو‬ ‫سیمیزو‬
‫شمالی‬ ، ‫امریکا‬ ‫التینی‬ ، ‫اسیا‬ ، ‫اروپا‬ ، ‫افریقا‬ ‫په‬ ‫خوا‬–‫مرکزی‬–‫جنوب‬ ‫او‬
‫ک‬ ‫سمندر‬ ‫ارام‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫امریکا‬ ‫ختیځی‬.‫دی‬ ‫سوی‬ ‫ایجاد‬ ‫ښی‬
:‫کیمسونونه‬ ‫فنی‬ :‫د‬
‫د‬ ‫اداره‬ ‫نړیواله‬ ‫پیژندنی‬ ‫هوا‬ ‫د‬۱‫پیژندنی‬ ‫هوا‬ ‫د‬ ‫چی‬ ، ‫ده‬ ‫درلودنکی‬ ‫کمیسونونو‬
‫الزمو‬ ‫د‬ ‫کښي‬ ‫برخه‬ ‫دی‬ ‫په‬ ‫ته‬ ‫شورا‬ ‫اجرایی‬ ‫او‬ ‫کنګری‬ ‫او‬ ‫څیړنی‬ ‫د‬ ‫کښي‬ ‫برخه‬ ‫په‬

17. .‫دی‬ ‫سوی‬ ‫ایجاد‬ ‫خاطر‬ ‫په‬ ‫ورکولو‬ ‫د‬ ‫توصیو‬ ‫او‬ ‫مشورو‬
:‫ه‬‫عمومی‬ ‫کښی‬ ‫راس‬ ‫په‬ ‫داراالنشا‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬ ‫پیژندنی‬ ‫هوا‬ ‫د‬ :‫داراالنشا‬
‫د‬ ‫شورا‬ ‫اجرایی‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫کنګری‬ ‫نړیوالی‬ ‫د‬ ‫پیژندنی‬ ‫هوا‬ ‫د‬ ‫چی‬ ، ‫لری‬ ‫قرار‬ ‫سرمنشی‬
‫په‬ ‫پیژندنی‬ ‫هوا‬ ‫د‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫هیوادونو‬ ‫غړو‬ ‫د‬ ‫څانګه‬ ‫دغه‬ ،‫لری‬ ‫غاړه‬ ‫په‬ ‫ریاست‬ ‫غونډو‬
‫ګن‬ ‫مرکز‬ ‫کولو‬ ‫ترالسه‬ ‫د‬ ‫معلوماتو‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫برخه‬.‫کیږی‬ ‫ل‬

18. United Nations University
‫پوهنتون‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬
‫کال‬ ‫په‬ ‫پوهنتون‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬٩١۵۶‫او‬ ‫علمی‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ،‫سو‬ ‫تاسیس‬ ‫کښی‬
‫کښی‬ ‫ښار‬ ‫ټوکیو‬ ‫په‬ ‫چاپان‬ ‫د‬ ‫یی‬ ‫دفتر‬ ‫مرکزی‬ ،‫کیږی‬ ‫کڼل‬ ‫طاقت‬ ‫او‬ ‫بازو‬ ‫تحقیقاتی‬
‫ډیپلوماټیک‬ ‫لپاره‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫پوهنتون‬ ‫دغه‬ ،‫لری‬ ‫موقعیت‬‫د‬ ، ‫لری‬ ‫ارزښت‬ ‫ی‬
‫کال‬١۱٩۱‫لیسانس‬ ‫ته‬ ‫پوهنتون‬ ‫دغه‬ ‫اسامبلی‬ ‫عمومی‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫راهیسی‬–
‫پوهنتون‬ ‫دغه‬ ،‫ورکړه‬ ‫اجازه‬ ‫ورکړی‬ ‫د‬ ‫اسنادو‬ ‫تحصیلی‬ ‫د‬ ‫کچی‬ ‫تر‬ ‫دوکتورا‬ ‫او‬ ‫ماسټری‬
‫په‬ ‫پل‬ ‫د‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫او‬ ‫مرکزونو‬ ‫تحقیقاتی‬ ‫او‬ ‫علمی‬ ‫د‬ ‫نړی‬ ‫د‬
.‫کوی‬ ‫ادا‬ ‫رول‬ ‫شان‬
‫د‬‫اداره‬ ‫لخوا‬ ‫ریس‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫پوهنتون‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬
‫د‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫ریئس‬ ‫دغه‬ ، ‫کیږی‬
‫ترینه‬ ‫رتبه‬ ‫لوړ‬ ‫کښی‬ ‫سازمان‬ ‫په‬ ‫وروسته‬ ‫سرمنشی‬
‫تر‬ ‫بیا‬ ‫څخه‬ ‫جوړښت‬ ‫له‬ ‫پوهنتون‬ ‫د‬ ، ‫دی‬ ‫شخص‬
‫اوسه‬۳‫اوسنی‬ ‫پوهنتون‬ ‫دغه‬ ‫د‬ ، ‫لرل‬ ‫ریئسان‬
‫کال‬ ‫د‬ ‫چی‬ ، ‫دی‬ ‫مالنو‬ ‫ډیویډ‬ ‫ډاکټر‬ ‫ریئس‬١۱٩۶
‫د‬ ‫راهیسی‬.‫بیایی‬ ‫ته‬ ‫مخ‬ ‫چاری‬ ‫ریاست‬ ‫د‬ ‫پوهنتون‬
‫شورا‬ ‫پوهنتون‬ ‫د‬١۹‫ټوله‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫لری‬ ‫غړی‬
، ‫بیایی‬ ‫مخ‬ ‫پر‬ ‫چاری‬ ‫نوری‬ ‫او‬ ‫اداری‬ ‫پوهنتون‬
‫دغه‬١۹‫د‬ ‫سرمنشی‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫کسان‬
.‫ټاکی‬ ‫مشوره‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫یونیسکو‬
‫ښار‬ ‫ټوکیو‬ ‫په‬ ‫څانګه‬ ‫مرکزی‬ ‫پوهنتون‬ ‫د‬ ‫ملتوو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬–‫په‬ ‫او‬ ، ‫ده‬ ‫کښی‬ ‫چاپان‬۷
‫لوی‬.‫لری‬ ‫څانګی‬ ‫فرعی‬ ‫زیاتی‬ ‫ډیر‬ ‫نوری‬ ‫وچوکښی‬ ‫و‬
‫کوونکی‬ ‫تحقیق‬ ‫او‬ ‫محصیلین‬ ‫هیوادونو‬ ‫غړو‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫څانګو‬ ‫ساحوی‬ ‫او‬ ‫فرعی‬ ، ‫مرکزی‬ ‫په‬
‫ډول‬ ‫ټولیز‬ ‫په‬ ‫پوهنتون‬ ‫دغه‬ ، ‫کیږی‬ ‫منل‬ ‫مطابق‬ ‫اصولو‬ ‫او‬ ‫منشور‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬
.‫لری‬ ‫شرایط‬ ‫خاص‬ ‫لپاره‬ ‫ځان‬ ‫د‬
‫تح‬ ‫او‬ ‫علمی‬ ‫ټولو‬ ‫په‬ ‫پوهنتون‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬‫تدریس‬ ‫او‬ ‫تحقیق‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫څانګو‬ ‫صیلی‬
.‫بیایی‬ ‫مخته‬ ‫چاری‬

19. United Nations World Tourism Organization
(UNWTO)
‫سازمان‬ ‫سیاحت‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬
‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫سیاحت‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬
‫د‬ ، ‫بیولو‬ ‫مخ‬ ‫پر‬ ‫په‬ ‫دود‬ ‫د‬ ‫سیاحت‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫ده‬ ‫ایجنسی‬ ‫هغه‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬‫با‬ ‫یو‬
.‫کوی‬ ‫هڅی‬ ‫لپاره‬ ‫سیاحت‬ ‫نړیوال‬ ‫او‬ ‫مسولیته‬ ‫با‬ ، ‫احساسه‬
‫ملکونو‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫دغه‬ ، ‫دی‬ ‫مخکښ‬ ‫خورا‬ ‫کښی‬ ‫بیولو‬ ‫پرمخ‬ ‫په‬ ‫سیاحت‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫دغه‬
‫دغه‬ ‫چی‬ ‫دا‬ ‫بله‬ ،‫ده‬ ‫کلي‬ ‫پرمختګ‬ ‫اقتصادی‬ ‫د‬ ‫سیاحت‬ ‫سبا‬ ‫نن‬ ‫ځکه‬ ‫دی‬ ‫همکار‬ ‫ډیر‬
‫کچه‬ ‫نړیواله‬ ‫په‬ ‫لپاره‬ ‫کولو‬ ‫بهتره‬ ‫د‬ ‫سیکتور‬ ‫سیاحت‬ ‫د‬ ‫سازمان‬‫جوړوی‬ ‫پالیسیانی‬
.‫شریکوی‬ ‫یی‬ ‫سره‬ ‫هیوادونو‬ ‫د‬ ‫یی‬ ‫ځای‬ ‫یو‬ ‫سره‬ ‫مشورو‬ ‫سالمو‬ ‫د‬ ‫او‬
UNWTO‫د‬ ،‫راسی‬ ‫ته‬ ‫منځ‬ ‫کښی‬ ‫نړی‬ ‫ټوله‬ ‫په‬ ‫سټنډرډ‬ ‫نړیوال‬ ‫په‬ ‫سیاحت‬ ‫چی‬ ‫غواړی‬
‫د‬ ‫او‬ ‫وړل‬ ‫منځه‬ ‫له‬ ‫اغیزی‬ ‫منفی‬ ‫سیاحت‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫بیول‬ ‫پرمخ‬ ‫چاری‬ ‫ټولنیزی‬ ‫سره‬ ‫سیاحت‬
‫پال‬ ‫خاص‬ ‫کښی‬ ‫برخه‬ ‫په‬ ‫سیاحت‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬‫وړل‬ ‫منځه‬ ‫له‬ ‫غربت‬ ‫د‬ ،‫کوی‬ ‫عملی‬ ‫نونه‬
.‫کیږی‬ ‫شمیرل‬ ‫څخه‬ ‫اهدافو‬ ‫خاصو‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫دی‬ ‫د‬
UNWTO‫لپاره‬ ‫مرستی‬ ‫د‬ ‫سره‬ ‫کوونکو‬ ‫سیاحت‬ ‫د‬ ‫خلګ‬ ،‫ورکوی‬ ‫ته‬ ‫خلګو‬ ‫پوهنه‬ ‫مارکیټ‬ ‫د‬
‫په‬ ‫سازمان‬ ‫دغه‬ ،‫روزی‬٩۷۷‫الندی‬ ‫نظارت‬ ‫مستقیم‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫هیوادونو‬
، ‫کوی‬ ‫کار‬۹۱۱‫د‬ ‫چی‬ ‫لری‬ ‫غړی‬ ‫داسی‬‫سیکتور‬ ‫دغه‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫ملکونو‬ ‫مختلفو‬ ‫په‬ ‫نړی‬
.‫کوی‬ ‫کار‬ ‫لپاره‬
UNWTO‫فعآل‬٩۷۳‫او‬ ‫لری‬ ‫هیوادونه‬ ‫غړی‬۳‫ورسره‬ ‫هیوادونه‬ ‫همکار‬‫دی‬ ‫ثبت‬،‫سي‬ ‫هولی‬
.‫دی‬ ‫غړی‬ ‫ناظر‬ ‫یی‬ ‫فلسطین‬ ‫او‬٩۵‫څخه‬ ‫سازمان‬ ‫دی‬ ‫له‬ ‫کښی‬ ‫دورو‬ ‫مختلفو‬ ‫په‬ ‫هیوادونه‬
‫بحرین،بلجیم،ک‬ ،‫بهماز‬ ،‫استرالیا‬ ‫له‬ ‫دی‬ ‫عبارت‬ ‫چی‬ ‫سوی‬ ‫ایستل‬،‫اناډا،کوستاریکا‬
‫سلوادور،کرینیډا،هندوراس،کویټ،مالیزیا،میانمار،پانما،فیلیپین،قطر،تایلنډ،او‬
‫په‬ ‫سره‬ ‫سازمان‬ ‫له‬ ‫بیرته‬ ‫یی‬ ‫بعضی‬ ‫څخه‬ ‫جملی‬ ‫له‬ ‫هیوادونو‬ ‫دغو‬ ‫د‬ ، ‫پورتوریکو‬
.‫سول‬ ‫ځای‬ ‫یو‬ ‫کښی‬ ‫دورو‬ ‫مختلفو‬
‫سره‬ ‫سازمان‬ ‫دغه‬ ‫د‬۹۱۱‫ب‬ ‫او‬ ،‫شرکتونه‬ ‫اداری،سیاحتی‬ ‫سیکتور،تعلیمی‬ ‫شخصی‬ ‫د‬‫عضی‬
‫ډول‬ ‫مستقیم‬ ‫غیر‬ ‫او‬ ‫مستقیم‬ ‫په‬ ‫سره‬ ‫سازمان‬ ‫دی‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫دولتی‬ ‫غیر‬ ‫نور‬
.‫کړی‬ ‫وړاندی‬ ‫خدمتونه‬ ‫مختلف‬ ‫کښی‬ ‫برخه‬ ‫په‬ ‫سیاحت‬ ‫د‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ‫کوی‬ ‫ی‬ ‫همکار‬

20. UNESCO - United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization
‫سازمان‬ ‫فرهنګی‬ ‫او‬ ‫علمی‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬
‫چی‬ ، ‫ده‬ ‫ایجنسی‬ ‫تخصصی‬ ‫یوه‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫یونیسکو‬
‫دغی‬ ‫د‬ ،‫کوی‬ ‫کار‬ ‫کښی‬ ‫ډګرونو‬ ‫فرهنګی‬ ‫او‬ ‫علمی‬ ‫په‬
‫د‬ ‫پراختیا‬ ‫او‬ ‫ټینګښت‬ ‫امنیت‬ ‫او‬ ‫صلحی‬ ‫د‬ ‫هدف‬ ‫ایجنسی‬
‫خلګو‬ ‫سازمان‬ ‫دغه‬ ، ‫الری‬ ‫له‬ ‫کلتور‬ ‫او‬ ‫ساینس‬ ، ‫تعلیم‬
‫پرواګرامونو‬ ‫کلتوری‬ ‫د‬ ‫لپاره‬ ‫ارزښت‬ ‫د‬ ‫قانون‬ ‫د‬ ‫ته‬
‫ق‬ ‫د‬ ‫خلګ‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ‫کوی‬ ‫اچرا‬‫دی‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫وکړی‬ ‫احترام‬ ‫انون‬
‫کلی‬ ‫په‬ ،‫دی‬ ‫لوړ‬ ‫چا‬ ‫هر‬ ‫او‬ ‫څه‬ ‫تر‬ ‫قانون‬ ‫چی‬ ‫سی‬ ‫پوهه‬
، ‫علمی‬ )‫چارټر(منشور‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫یونیسکو‬ ‫ډول‬
.‫کوی‬ ‫عملی‬ ‫سپارښتنی‬ ‫ساینسی‬ ‫او‬ ‫کلتوری‬
‫په‬ ‫همکاریو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫کښي‬ ‫برخه‬ ‫فرهنګی‬ ‫او‬ ‫علمی‬ ‫په‬
‫په‬ ‫وار‬ ‫لومړی‬ ‫په‬ ‫هڅی‬ ‫موخه‬٩١٩۹‫هالنډ‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫کال‬
‫هیو‬‫د‬ ‫کچه‬ ‫نړیواله‬ ‫په‬ ‫هالنډ‬ ،‫دی‬ ‫سوی‬ ‫پیل‬ ‫خوا‬ ‫له‬ ‫اد‬
‫برابرونی‬ ‫او‬ ‫همږغی‬ ‫د‬ ‫فعالیتونو‬ ‫فرهنګی‬ ‫او‬ ‫علمی‬
،‫ونیو‬ ‫تیاری‬ ‫رابللو‬ ‫د‬ ‫کنفرانس‬ ‫نړیوال‬ ‫یوه‬ ‫د‬ ‫لپاره‬
‫په‬ ‫کنفرانس‬ ‫دا‬ ‫چی‬ ‫وه‬ ‫سوی‬ ‫ټاکل‬٩١٩۹‫سی‬ ‫جوړ‬ ‫کښی‬ ‫کال‬
.‫دی‬ ‫وځنډی‬ ‫کنفرانس‬ ‫دا‬ ‫پخاطر‬ ‫نړیوالی‬ ‫اولی‬ ‫د‬ ‫خو‬ ،
‫جو‬ ‫د‬ ‫ټولنی‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫د‬‫او‬ ‫فرانسی‬ ،‫وروسته‬ ‫ړیدا‬
‫عمومی‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫چوکاټ‬ ‫په‬ ‫ټولنی‬ ‫ملتونو‬ ‫د‬ ‫بلجیم‬
‫د‬ ‫توګه‬ ‫په‬ ‫ارګان‬ ‫مشورتی‬ ‫د‬ ‫شورا‬ ‫امنیت‬ ‫او‬ ‫اسامبلی‬
‫دا‬ ، ‫وکړ‬ ‫وړاندیز‬ ‫جوړولو‬ ‫د‬ ‫کمیسون‬ ‫همکاریو‬ ‫علمی‬
‫د‬ .‫لرله‬ ‫یی‬ ‫کمیټه‬ ‫اجرایوی‬ ‫یوه‬ ‫چی‬ ‫سو‬ ‫جوړ‬ ‫کمیسون‬
‫په‬ ‫هم‬ ‫فرانسی‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫تقویی‬ ‫او‬ ‫مالتړ‬ ‫د‬ ‫کمیسون‬ ‫دغه‬
٩١١۹‫په‬ )‫موسسی‬ ‫نړیوالی‬ ‫همکاریو‬ ‫علمی‬ ‫(د‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫کال‬
‫جګړی‬ ‫نړیوالی‬ ‫دویمی‬ ‫تر‬ ‫چی‬ ،‫کړ‬ ‫جوړ‬ ‫سازمان‬ ‫یو‬ ‫نوم‬
‫له‬ ‫ورورسته‬ ‫او‬ ‫ورکړ‬ ‫دوام‬ ‫ته‬ ‫فعالیت‬ ‫خپل‬ ‫یی‬ ‫پوری‬
.‫والړ‬ ‫منځه‬
‫په‬٩١۹۷‫په‬ ‫میاشتی‬ ‫د‬ ‫جوالی‬ ‫د‬ ‫کال‬٩١‫متحده‬ ‫د‬ ‫مه‬
‫کښی‬ ‫لندن‬ ‫په‬ ‫وزیرانو‬ ‫کړی‬ ‫زده‬ ‫او‬ ‫پوهنی‬ ‫د‬ ‫هیوادونو‬
‫یوه‬ ‫د‬‫دولت‬ ‫له‬ ‫بریټانیا‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫ترڅ‬ ‫په‬ ‫لیک‬ ‫پریکړه‬
‫د‬ ‫سازمان‬ ‫فرهنګی‬ ‫او‬ ‫علمی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫وکړه‬ ‫غوښتنه‬ ‫څخه‬
.‫کنفرانس‬ ‫یو‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫جوړیدا‬
‫د‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫تاسیس‬ ‫د‬ )‫(یونیسکو‬ ‫کمیسون‬ ‫فرهنګی‬ ‫او‬ ‫علمی‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬۹۹
‫د‬ ‫چی‬ ،‫سوه‬ ‫جوړه‬ ‫غونډه‬ ‫ګډون‬ ‫په‬ ‫هیوادونو‬٩١۹۷‫د‬ ‫کښی‬ ‫میاشت‬ ‫نومبر‬ ‫په‬ ‫کال‬
‫سا‬.‫کړ‬ ‫السلیک‬ )‫لیک‬ ‫(تړون‬ ‫لیک‬ ‫هوکړه‬ ‫تاسیس‬ ‫د‬ ‫زمان‬
‫په‬ ‫ملتونو‬ ‫د‬ ‫موخه‬ ‫سازمان‬ ‫دغه‬ ‫د‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫مادی‬ ‫لومړی‬ ‫د‬ ‫اساسنامی‬ ‫د‬ ‫یونیسکو‬ ‫د‬
‫او‬ ‫سولی‬ ‫د‬ ،‫پراختیا‬ ‫چارو‬ ‫فرهنګی‬ ‫او‬ ‫روزنی‬ ،‫پوهنی‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫نړی‬ ‫ټوله‬ ‫په‬ ‫هڅو‬ ‫ګډو‬
‫له‬ ‫خلګو‬ ‫د‬ ،‫تامین‬ ‫عدالت‬ ‫د‬ ،‫حاکمیت‬ ‫قانون‬ ‫د‬ ،‫مرسته‬ ‫کښی‬ ‫راوستو‬ ‫په‬ ‫امنیت‬‫اساسی‬
.‫دی‬ ‫مالتړ‬ ‫څخه‬ ‫حقونو‬ ‫بشری‬ ‫او‬ ‫ازادیو‬
‫جنسی‬ ‫او‬ ‫مذهبی‬ ،‫توکمیز‬ ‫له‬ ‫هم‬ ‫کښی‬ ‫منشور‬ ‫په‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫ده‬ ‫وړ‬ ‫یادونی‬ ‫د‬
‫سوی‬ ‫ټینګار‬ ‫مساواتو‬ ‫او‬ ‫برابری‬ ‫پر‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫اتباعو‬ ‫ټولو‬ ‫د‬ ‫نړی‬ ‫د‬ ‫پرته‬ ‫توپیر‬
.‫دی‬

21. :‫جوړښت‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫یونیسکو‬ ‫د‬
‫یونیسکو‬ ‫د‬ ‫کنفرانس‬ ‫عمومی‬ :‫کنفرانس‬ ‫عمومی‬‫نومړی‬ ‫د‬ ‫چی‬ . ‫دی‬ ‫سوی‬ ‫جوړ‬ ‫څخه‬ ‫غړو‬ ‫له‬
‫او‬ ‫ټاکلو‬ ‫د‬ ‫تګالری‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫ارګان‬ ‫دغه‬ ،‫دی‬ ‫ارګان‬ ‫مهم‬ ‫نیونی‬ ‫تصمیم‬ ‫د‬ ‫سازمان‬
.‫کوی‬ ‫غونډه‬ ‫ځل‬ ‫یو‬ ‫کښی‬ ‫کلونو‬ ‫دوو‬ ‫هرو‬ ‫په‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫تصویب‬ ‫بودیجی‬ ‫د‬
‫عمومی‬ ‫او‬ ‫خوښه‬ ‫په‬ ‫شور‬ ‫ټولنیزی‬ ‫او‬ ‫اقتصادی‬ ‫د‬ ‫غړیتوب‬ ‫کښی‬ ‫سازمان‬ ‫یونیسکو‬ ‫په‬
‫غړو‬ ‫د‬ ‫کنفرانس‬.‫کیږی‬ ‫منل‬ ‫رایو‬ ‫ثلثه‬ ‫دوه‬ ‫په‬
‫خبر‬ ‫ته‬ ‫سازمان‬ ‫مخکی‬ ‫کال‬ ‫یو‬ ‫باید‬ ‫ووځی‬ ‫څخه‬ ‫سازمان‬ ‫له‬ ‫غواړی‬ ‫چی‬ ‫هیواد‬ ‫هغه‬ ‫هر‬
، ‫امله‬ ‫له‬ ‫سیاستونو‬ ‫مستقلو‬ ‫یونیسکو‬ ‫د‬ ‫وړاندی‬ ‫به‬ ‫قدرتونو‬ ‫سترو‬ ‫د‬ .‫ورکړی‬
‫په‬ ‫امریکا‬٩١۱۹‫په‬ ‫سنګاپور‬ ‫او‬ ،٩١۱۷.‫ووتل‬ ‫څخه‬ ‫غړیتوب‬ ‫له‬ ‫سامان‬ ‫دغه‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫کال‬
:‫شور‬ ‫اجرایوی‬
‫له‬ ‫شورا‬ ‫اجرایوی‬۷٩‫غړو‬ ‫د‬ ‫خوا‬ ‫له‬ ‫کنفرانس‬ ‫عمومی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫سویده‬ ‫جوړ‬ ‫څخه‬ ‫غړو‬
‫د‬ ‫چی‬ ‫وو‬ ‫راغلی‬ ‫کښی‬ ‫اساسنامی‬ ‫په‬ ‫یونیسکو‬ ‫د‬ .‫کیږی‬ ‫ټاکل‬ ‫څخه‬ ‫منځه‬ ‫له‬ ‫هیوادونو‬
‫عمومی‬ ‫د‬ ‫یونیسکو‬ ‫د‬ ‫بلکی‬ ،‫دی‬ ‫نه‬ ‫استازی‬ ‫هیواد‬ ‫خپل‬ ‫د‬ ‫غړی‬ ‫شورا‬ ‫اجرایوی‬
‫خو‬ ،‫کوی‬ ‫فعالیت‬ ‫کښی‬ ‫شورا‬ ‫په‬ ‫استازیتوب‬ ‫په‬ ‫کنفرانس‬‫د‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫بدلونونو‬ ‫نوی‬ ‫د‬
.‫اخلی‬ ‫برخه‬ ‫کښی‬ ‫شورا‬ ‫په‬ ‫استازیتوب‬ ‫په‬ ‫هیواد‬ ‫خپل‬ ‫د‬ ‫غړی‬ ‫شورا‬ ‫اجرایوی‬
:‫سکرټریت‬
‫شاوخوا‬ ‫چی‬ ‫سکرتریت‬ ،‫کیږی‬ ‫اداره‬ ‫خوا‬ ‫له‬ ‫منشی‬ ‫یوه‬ ‫د‬ ‫سکرتریت‬ ‫یونیسکو‬ ‫د‬١۷۱۱
‫په‬ ‫کنفرانس‬ ‫عمومی‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫وړاندیز‬ ‫په‬ ‫شورا‬ ‫اجرایوی‬ ‫د‬ ‫لری‬ ‫کارکوونکی‬ ‫نړیوال‬
‫کلونو‬ ‫شپږو‬ ‫د‬ ‫تائید‬‫پلی‬ ‫د‬ ‫پرواګرامونو‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫منشی‬ ،‫کیږی‬ ‫ټاکل‬ ‫لپاره‬
.‫دی‬ ‫کښی‬ ‫پاریس‬ ‫په‬ ‫مرکز‬ ‫سازمان‬ ‫یونیسکو‬ ‫د‬ ‫لری‬ ‫غاړه‬ ‫پر‬ ‫مسولیت‬ ‫کولو‬
‫کښی‬ ‫برخه‬ ‫کلتوری‬ ‫او‬ ‫ښوونیزه‬ ،‫علمی‬ ‫په‬ ‫سی‬ ‫کوالی‬ ‫یونیسکو‬ ‫سربیره‬ ‫څانګو‬ ‫یادو‬ ‫پر‬
‫ګډون‬ ‫په‬ ‫محصیلینو‬ ‫ممتازه‬ ‫او‬ ‫سازمانونو‬ ‫نادولتی‬ ،‫هیوادونو‬ ‫شمیر‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫هم‬
‫ملی‬ ‫او‬ ‫دفترونه‬ ‫سیمیز‬ ‫سازمان‬ ‫دغه‬ ‫چی‬ ‫ده‬ ‫یادونی‬ ‫د‬ ،‫کړیدی‬ ‫جوړ‬ ‫کمیسونونه‬
.‫لری‬ ‫هم‬ ‫کمیسونونه‬
‫د‬ ،‫دفتر‬ ‫بنکاک‬ ‫د‬ ‫لپاره‬ ‫اسیا‬ ‫د‬ ، ‫له‬ ‫دی‬ ‫عبارت‬ ‫دفترونه‬ ‫سیمیز‬ ‫سازمان‬ ‫دغه‬ ‫د‬
‫عربی‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫دفتر‬ ‫سنټیاګو‬ ‫د‬ ‫لپاره‬ ‫امریکا‬ ‫التینی‬ ‫د‬ ،‫دفتر‬ ‫ډاکار‬ ‫د‬ ‫لپاره‬ ‫افریقا‬
‫دف‬ ‫بیروت‬ ‫د‬ ‫لپارو‬ ‫هیوادونو‬.‫تر‬

22. ‫د‬ ‫یونیسکو‬ ‫د‬
‫سازمان‬‫د‬‫مشرتابه‬
‫لیست‬
International Days observed at UNESCO
‫ورځی‬ ‫نړیوالی‬ ‫لخوا‬ ‫مرکز‬ ‫فرهنګی‬ ‫او‬ ‫علمی‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬
27 JanuaryInternational Day of Commemoration in Memory of the Victims of the Holocaust
13 FebruaryWorld Radio Day
21 FebruaryInternational Mother Language Day
8 MarchInternational Women's Day
20 MarchInternational Francophone Day
21 MarchInternational Day of Nowruz
21 MarchWorld Poetry Day
21 MarchInternational Day for the Elimination of Racial Discrimination
22 MarchWorld Day for Water
23 AprilWorld Book and Copyright Day
30 AprilInternational Jazz Day
3 MayWorld Press Freedom Day
21 MayWorld Day for Cultural Diversity for Dialogue and Development
22 MayInternational Day for Biological Diversity
25 MayAfrica Day / Africa Week
5 JuneWorld Environment Day
8 JuneWorld Oceans Day
International Day of the World's Indigenous People 9 August
12 AugustInternational Youth Day

23. 23 AugustInternational Day for the Remembrance of the Slave Trade and its Abolition
8 SeptemberInternational Literacy Day
15 SeptemberInternational Day of Democracy
21 SeptemberInternational Day of Peace
5 OctoberWorld Teachers' Day
2nd Wednesday in OctoberInternational Day for Disaster Reduction
17 OctoberInternational Day for the Eradication of Poverty
20 OctoberWorld Statistics Day
27 OctoberWorld Day for Audiovisual Heritage
10 NovemberWorld Science Day for Peace and Development
3rd Thursday in NovemberWorld Philosophy Day
16 NovemberInternational Day for Tolerance
19 NovemberInternational Men's Day
25 NovemberInternational Day for the Elimination of Violence against Women
29 NovemberInternational Day of Solidarity with the Palestinian People
1 DecemberWorld AIDS Day
10 DecemberHuman Rights Day
18DecemberInternational Migrants Day

24. Human Rights Watch (HRW)
‫سازمان‬ ‫څار‬ ‫د‬ ‫حقونو‬ ‫بشری‬ ‫د‬
HRW‫غیر‬ ‫یو‬ ‫چی‬ ‫سازمان‬ ‫ساتنی‬ ‫یا‬ ‫څار‬ ‫د‬ ‫حقونو‬ ‫بشری‬ ‫د‬
‫مدافع‬ ‫د‬ ‫حقونو‬ ‫بشری‬ ‫د‬ ‫اداره‬ ‫دغه‬ ،‫ده‬ ‫اداره‬ ‫دولتی‬
‫ساتنی‬ ‫د‬ ‫بشریحقونو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫کوی‬ ‫تحقیقات‬ ‫څیر‬ ‫په‬ ‫ارګان‬
‫لپاره‬.‫کوی‬ ‫اقدامات‬
HRW‫ساحوی‬ ‫او‬ ‫دی‬ ‫کښی‬ ‫نیویارک‬ ‫په‬ ‫یی‬ ‫دفتر‬ ‫مرکزی‬
‫امستردام‬ ‫په‬ ‫یی‬ ‫دفترونه‬–‫بیروت‬–‫برلین‬–
‫بروسیل‬-‫شیکاګو‬-‫جینوا‬–‫جانسبرګ‬-‫لندن‬–‫الس‬
‫انجلس‬–‫مسکو‬-‫پاریس‬–‫سانفرانسیسکو‬-‫توکیو‬-
‫ټورنټو‬–. ‫دی‬ ‫کښی‬ ‫واشنګټن‬ ‫او‬
‫مصرف‬ ‫کلنی‬ ‫سازمان‬ ‫دی‬ ‫د‬۷۱،۳‫څخه‬ ‫ډالرو‬ ‫میلیونو‬
‫سازمان‬ ‫دغه‬ ‫د‬ ‫بنسټ‬ ‫خیریه‬ ‫سوروس‬ ‫جورج‬ ‫د‬ ، ‫دی‬ ‫زیاد‬
‫بنسټ‬ ‫سوروس‬ ‫جورج‬ ، ‫دی‬ ‫مالتړی‬ ‫مالی‬ ‫مهم‬HRW‫په‬ ‫ته‬
‫کال‬١۱٩٩‫کښی‬٩۱۱.‫ورکړیده‬ ‫مرسته‬ ‫ډالره‬ ‫میلیونه‬
HRW‫یوه‬ ‫الندی‬ ‫نامه‬ ‫تر‬ ‫هیلنسکی‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫شروع‬ ‫په‬
‫امریکایی‬NGO‫ورته‬ ‫کښی‬ ‫وخت‬ ‫هغه‬ ‫په‬ ‫او‬ ، ‫وه‬‫د‬
، ‫کیدله‬ ‫ویل‬ ‫اداره‬ ‫څار‬ ‫د‬ ‫هیلنسکی‬HRW‫چی‬ ‫کسان‬ ‫هغه‬
‫نیسی‬ ‫الندی‬ ‫تحقیق‬ ‫تر‬ ‫کوی‬ ‫الندی‬ ‫پښو‬ ‫تر‬ ‫حقونه‬ ‫بشری‬
‫په‬ ‫ساتنی‬ ‫د‬ ‫حقونو‬ ‫بشری‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫کوی‬ ‫سپارښتنه‬ ‫ورته‬ ‫بیا‬
‫کوم‬ ‫چیری‬ ‫که‬ ‫خو‬ ، ‫وکړی‬ ‫اقدامات‬ ‫الزم‬ ‫کښی‬ ‫برخه‬
‫نو‬ ‫منی‬ ‫ونه‬ ‫سپارښتنی‬ ‫دوی‬ ‫د‬ ‫هیوادونه‬HRW‫خپل‬
‫باندی‬ ‫کومکونه‬‫دغه‬ ‫د‬ ‫یی‬ ‫کښی‬ ‫څنګ‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫وی‬ ‫بند‬
‫نورو‬ ‫او‬ ‫سازمان‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫اړه‬ ‫په‬ ‫ملکونو‬
‫بشری‬ ‫خلګو‬ ‫د‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ‫کوی‬ ‫شکایت‬ ‫ته‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬
‫په‬ ، ‫سی‬ ‫ورسول‬ ‫ته‬ ‫حق‬ ‫و‬ ‫حق‬ ‫او‬ ‫سی‬ ‫وساتل‬ ‫حقونه‬٩١۱۱‫په‬ ‫هیلنسګی‬ ‫کښی‬ ‫کلونو‬
‫د‬ ‫حقونو‬ ‫بشری‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫هیوادونو‬ ‫اروپایی‬ ‫بعضی‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫روسیی‬ ‫بعضی‬‫ساتنی‬ ‫او‬ ‫څار‬
‫تغرات‬ ‫ډیر‬ ‫یی‬ ‫کښی‬ ‫ژوند‬ ‫په‬ ‫خلګو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫ولوبوی‬ ‫رول‬ ‫مهم‬ ‫خورا‬ ‫کښی‬ ‫برخه‬ ‫په‬
.‫وکړی‬ ‫ورسره‬ ‫یی‬ ‫مرستی‬ ‫او‬ ‫راوستل‬
HRW‫د‬ ‫د‬ ‫دفترونه‬ ‫قارو‬ ‫د‬ ‫خپل‬‫لکه‬ ، ‫دی‬ ‫نومولی‬ ‫نومونو‬ ‫په‬ ‫قارو‬‫بشری‬ ‫د‬ ‫اسیا‬ ‫د‬
‫د‬ ‫ختیځ‬ ‫منځنی‬ ‫د‬ ، ‫اداره‬ ‫څار‬ ‫د‬ ‫حقونو‬ ‫بشری‬ ‫د‬ ‫افریقا‬ ‫د‬ ، ‫سازمان‬ ‫څار‬ ‫د‬ ‫حقونو‬
‫د‬ ، ‫نور‬ ‫داسی‬ ‫او‬ ، ‫اداره‬ ‫څار‬ ‫د‬ ‫حقونو‬ ‫بشری‬HRW‫د‬ ‫دفترونو‬ ‫پورته‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫اداره‬
‫اتح‬.‫دی‬ ‫راغلی‬ ‫منځته‬ ‫څخه‬ ‫اتفاق‬ ‫او‬ ‫اد‬
‫کتل‬ ‫مسایلو‬ ‫بشری‬ ‫مختلفو‬ ‫پر‬ ‫سازمان‬ ‫ساتنی‬ ‫او‬ ‫څار‬ ‫د‬ ‫حقونو‬ ‫بشری‬ ‫د‬‫راپورونه‬ ‫نی‬
، ‫برابریږی‬ ‫وروسته‬ ‫تحقیق‬ ‫مکمل‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫راپورونه‬ ‫دغه‬ ، ‫نشروی‬ ‫یی‬ ‫بیا‬ ‫او‬ ‫جوړوی‬
‫د‬ ‫هغوی‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫حکومتونو‬ ‫او‬ ‫کوی‬ ‫مرستی‬ ‫سره‬ ‫کسانو‬ ‫اړو‬ ‫د‬ ‫اساس‬ ‫په‬ ‫ضرورت‬ ‫د‬ ‫دوی‬
.‫لیږی‬ ‫خبرتیاووی‬ ‫او‬ ‫راپورونه‬ ‫کښی‬ ‫باره‬ ‫په‬ ‫تطبیق‬
‫په‬ ، ‫برابریږی‬ ‫څخه‬ ‫کومکونو‬ ‫د‬ ‫خلګو‬ ‫د‬ ‫منبع‬ ‫مالی‬ ‫سازمان‬ ‫دی‬ ‫د‬‫کال‬١۱٩۹‫د‬ ‫کښی‬
‫سازمان‬ ‫دی‬۵۷۷‫عینی‬ ‫په‬ ، ‫برابرسول‬ ‫لخوا‬ ‫خلګو‬ ‫د‬ ‫امریکا‬ ‫جنوبی‬ ‫د‬ ‫امکانات‬ ‫مالی‬
‫م‬ ‫مالی‬ ‫ورسره‬ ‫لخوا‬ ‫خلګو‬ ‫د‬ ‫ملکونو‬ ‫نورو‬ ‫د‬ ‫شکل‬‫سازمان‬ ‫دغه‬ ، ‫کیږی‬ ‫ترسره‬ ‫رستی‬
.‫قبلوی‬ ‫نه‬ ‫مرستی‬ ‫مالی‬ ‫څخه‬ ‫دولتونو‬ ‫د‬ ‫ډول‬ ‫هیڅ‬

25. United Nations High Commissioner for Refugees
UNHCR
‫د‬‫کمیشنری‬ ‫عالی‬ ‫مهاجرینو‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬
UNHCR‫کمیشنری‬ ‫مهاجرینو‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬
‫په‬ ‫ایجنسی‬ ‫د‬ ‫مهاجرینو‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫چی‬
‫په‬ ‫ژوند‬ ‫د‬ ‫څخه‬ ‫مهاجرینو‬ ‫د‬ ، ‫یادیږی‬ ‫نامه‬
‫د‬ ‫مالتړ‬ ‫دغه‬ ،‫کوی‬ ‫مالتړ‬ ‫کښی‬ ‫برخو‬ ‫مختلفو‬
‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫یا‬ ‫غوښتنه‬ ‫په‬ ‫حکومتونو‬
‫غوښتن‬ ‫په‬ ‫سازمان‬‫د‬ ‫سازمان‬ ‫دغه‬ .‫کیږی‬ ‫ترسره‬ ‫ه‬
‫مهاجرینو‬ ‫د‬ ، ‫کوی‬ ‫مالتړ‬ ‫او‬ ‫مرسته‬ ‫مهاجرینو‬
‫څخه‬ ‫ملک‬ ‫خپل‬ ‫د‬ ‫مهاجرین‬ ، ‫کول‬ ‫ځای‬ ‫پر‬ ‫ځای‬
‫ځای‬ ‫پر‬ ‫ځای‬ ‫کښی‬ ‫ملکونو‬ ‫دریم‬ ‫او‬ ‫دوهم‬ ‫په‬ ‫بهر‬
.‫برابروی‬ ‫ورته‬ ‫امکانات‬ ‫ضروری‬ ‫ژوند‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫کوی‬
‫دوه‬ ‫او‬ ‫دی‬ ‫کښی‬ ‫جینوا‬ ‫په‬ ‫مرکز‬ ‫سازمان‬ ‫دی‬ ‫د‬
‫خپله‬ ‫جایزه‬ ‫نړیواله‬ ‫صلحی‬ ‫د‬ ‫نوبل‬ ‫د‬ ‫یی‬ ‫واره‬
‫ته‬ ‫پای‬ ‫په‬ ‫جګړی‬ ‫نړیوالی‬ ‫دوهمی‬ ‫د‬ ، ‫کړیده‬
‫کال‬ ‫په‬ ‫رسیدو‬٩١۹۵‫د‬ ‫کښی‬IRO-International
Refugees Organization، ‫راغی‬ ‫منځته‬IRO‫د‬
‫په‬ ‫چی‬ ‫وو‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫لومړنی‬ ‫مهاجرینو‬
‫د‬ ‫یی‬ ‫کچه‬ ‫لویه‬.‫کاوه‬ ‫کار‬ ‫لپاره‬ ‫مهاجرینو‬
‫په‬٩١۷۱‫ډول‬ ‫موثر‬ ‫په‬ ‫ډیر‬ ‫کښی‬ ‫اخیرو‬ ‫په‬ ‫کال‬
‫څو‬ ‫تر‬ ‫کوله‬ ‫هڅه‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫خو‬ ،‫کاوه‬ ‫کار‬
‫ګوټ‬ ‫ګوټ‬ ‫په‬ ‫نړی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫راوړی‬ ‫منځته‬ ‫سازمان‬ ‫یو‬
‫واوسی‬ ‫حاضر‬ ‫لپاره‬ ‫مرستی‬ ‫سره‬ ‫مهاجرینو‬ ‫د‬ ‫کښی‬
‫شورا‬ ‫عمومی‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ،٩١۹١‫په‬ ‫کال‬
‫چی‬ ‫کړه‬ ‫تصویب‬ ‫مسوده‬ ‫هغه‬ ‫کښی‬ ‫ناستی‬ ‫اخیری‬
UNHCR‫په‬ ‫کښی‬ ‫نتیجه‬ ‫په‬ ‫یی‬٩١۷۱‫ډیسمبر‬ ‫د‬٩۹
.‫راغی‬ ‫منځته‬
UNHCR‫په‬٩١۷٩‫پر‬ ‫ځای‬ ‫د‬ ‫سو‬ ‫ځایه‬ ‫بی‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫شخړو‬ ‫په‬ ‫هنګری‬ ‫د‬ ‫وروسته‬ ‫څخه‬ ‫کال‬
‫کښی‬ ‫چین‬ ‫په‬ ‫دستی‬ ‫سازمان‬ ‫دغه‬ ‫وروسته‬ ‫څخه‬ ‫هغه‬ ‫د‬ ، ‫کړی‬ ‫پیل‬ ‫هڅی‬ ‫لپاره‬ ‫کولو‬ ‫ځای‬
‫هانګانګ‬ ‫د‬‫بیا‬ ، ‫ودانګل‬ ‫ور‬ ‫لپاره‬ ‫کولو‬ ‫ځای‬ ‫پر‬ ‫ځای‬ ‫او‬ ‫مرستی‬ ‫د‬ ‫سره‬ ‫مهاجرینو‬ ‫د‬
‫خیال‬ ‫مهاجرینو‬ ‫تلوونکو‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫تونس‬ ‫هم‬ ‫بیا‬ ‫او‬ ،‫کړ‬ ‫شروع‬ ‫کار‬ ‫کښی‬ ‫الجیریا‬ ‫په‬ ‫یی‬
‫دغه‬ ‫چی‬ ‫وه‬ ‫عملیاتونه‬ ‫هغه‬ ‫پورته‬ ‫دغه‬ ، ‫کړه‬ ‫شروع‬ ‫یی‬ ‫کوونه‬ ‫ځای‬ ‫پر‬ ‫ځای‬ ‫او‬ ‫ساتنه‬
‫س‬ ‫سره‬ ‫ډول‬ ‫ښه‬ ‫په‬ ‫خورا‬ ‫کښی‬ ‫شروع‬ ‫په‬ ‫کار‬ ‫د‬ ‫سازمان‬.‫ورسول‬ ‫رته‬
‫تر‬٩١۳۱‫د‬ ‫پوری‬ ‫کال‬UNHCR‫افریقا‬ ‫په‬ ‫هڅو‬ ‫دغو‬ ‫خو‬ ، ‫ورکړه‬ ‫نتیجه‬ ‫ښه‬ ‫کارونو‬
‫چی‬ ‫وو‬ ‫هغه‬ ، ‫ورکړی‬ ‫وه‬ ‫نه‬ ‫نتیجه‬ ‫دومره‬ ‫کښی‬UNHCR‫د‬ ‫بودیجی‬ ‫د‬ ‫خپل‬ ‫چی‬ ‫سو‬ ‫مجبوره‬
۶‫څخه‬١‫سازمان‬ ‫دغه‬ ‫د‬ ‫وروسته‬ ‫کالو‬ ‫لسو‬ ‫د‬ ، ‫ورسوی‬ ‫مصرف‬ ‫په‬ ‫کښی‬ ‫افریقا‬ ‫په‬ ‫برخی‬
‫ت‬ ‫اروپا‬ ‫څخه‬ ‫افریقا‬ ‫له‬ ‫توجو‬‫او‬ ‫افریقا‬ ، ‫اسیا‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫دغه‬ ، ‫سوه‬ ‫واړول‬ ‫ه‬
‫د‬ ‫خصوصآ‬ ، ‫کړیدی‬ ‫کارونه‬ ‫ښه‬ ‫لپاره‬ ‫مهاجرینو‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫امریکا‬٩١۳۱‫تر‬ ‫بیا‬ ‫څخه‬
٩١۱۱‫سختو‬ ‫ډیرو‬ ‫له‬ ‫کښی‬ ‫افریقا‬ ‫او‬ ‫اسیا‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫دغه‬ ‫اوس‬ ‫او‬ ، ‫پوری‬ ‫کال‬

26. ‫د‬ ‫ته‬ ‫اروپا‬ ‫څخه‬ ‫افریقا‬ ‫او‬ ‫اسیا‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫حال‬ ‫عین‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫کوی‬ ‫مقابله‬ ‫سره‬ ‫حاالتو‬
‫و‬ ‫سازمان‬ ‫دی‬ ‫د‬ ‫اوس‬ ‫کونه‬ ‫ځای‬ ‫پر‬ ‫ځای‬ ‫هغو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫کول‬ ‫مرستی‬ ‫سره‬ ‫مهاجرینو‬ ‫روانو‬
.‫دی‬ ‫خنډ‬ ‫غټ‬ ‫یو‬ ‫ته‬ ‫مخ‬
UNHCR‫چی‬ ‫غوښتنی‬ ‫مهاجرینو‬ ‫دی‬ ‫د‬ ‫او‬ ، ‫کوونه‬ ‫ځای‬ ‫پر‬ ‫ځای‬ ، ‫محافظت‬ ‫د‬ ‫مهاجرینو‬ ‫د‬
‫د‬ ‫برابرول‬ ‫مکان‬ ‫او‬ ‫دغذا‬ ‫ته‬ ‫مهاجرینو‬ ‫او‬ ، ‫غواړی‬ ‫پنا‬ ‫کښی‬ ‫ملکونو‬ ‫نورو‬ ‫په‬
‫د‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫وخت‬ ‫په‬ ‫مهاجرت‬.‫کیږی‬ ‫شمیرل‬ ‫څخه‬ ‫اهدافو‬ ‫اصلی‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫ی‬