Educatio

1. Ο Μακεδόνας βασιλιάς
Από τη Νάγια Γιοβανάκη, τάξη Δ2, 70ο
Δημοτικό σχολείο Αθηνών,
2017

2. O Αλέξανδρος γεννήθηκε το 356 π.Χ. στην
Πέλλα, την πρωτεύουσα του μακεδονικού
βασιλείου. Πατέρας του ήταν ο βασιλιάς
Φίλιππος Β΄ και μητέρα του ήταν η
Ολυμπιάδα. Οι πρώτοι του δάσκαλοι ήταν
ο Λεωνίδας, συγγενής της μητέρας του, και
ο Λυσίμαχος από την Ακαρνανία. Έμαθε
από πολύ νωρίς να ιππεύει και το
αγαπημένο του άλογο ήταν ο Βουκεφάλας.

3. Φίλιππος Β΄: Βασιλιάς της Μακεδονίας
Ονομαστός βασιλιάς της Μακεδονίας,
ο Φίλιππος οργάνωσε ισχυρό στρατό
και μεγάλωσε το κράτος της
Μακεδονίας. Επιθυμία του Φίλιππου
Β΄ ήταν να ενώσει όλους τους
Έλληνες και να απελευθερώσει τους
Έλληνες της Μ. Ασίας από τους
Πέρσες. Δεν μπόρεσε όμως να
πραγματοποιήσει το σχέδιό του, γιατί
στο μεταξύ δολοφονήθηκε. Βασιλιάς
έγινε ο γιος του Αλέξανδρος, που
ήταν τότε είκοσι ενός χρόνων.

4. Ολυμπιάδα: Μητέρα του Μ. Αλεξάνδρου
Ήταν κόρη του βασιλιά των Μολοσσών της
Ηπείρου, Νεοπτόλεμου Α', ο οποίος ήταν
απόγονος του Αχιλλέα. Γυναίκα εξαιρετικής
ομορφιάς, πανίσχυρη, παρορμητική, με
έντονες μυστικιστικές κλίσεις, φιλόδοξη αλλά
και ανυποχώρητη. Έμαθε τα ιερατικά μυστικά
στο Μαντείο της Δωδώνης, το οποίο και
υπηρέτησε για χρόνια. Το 357 π. Χ.
Παντρεύτηκε το Φίλιππο Β΄. Με τον Φίλιππο
γέννησε τον Αλέξανδρο (356) και την
Κλεοπάτρα.
Επενέβαινε δυναμικά στην πολιτική διοίκηση
του άντρα της, αλλά και μετά τον θάνατο του,
στην διοίκηση του γιου της Αλεξάνδρου, ο
οποίος και της έτρεφε μεγάλη αδυναμία.

5. Κάποτε ένας Θεσσαλός έφερε να πουλήσει στο
Φίλιππο ένα άλογο, το Βουκεφάλα. Κατέβηκαν τότε
όλοι στη πεδιάδα να δοκιμάσουν το άλογο, μα εκείνο
φαινόταν άγριο και ατίθασο. Αγανάκτησε ο Φίλιππος
και διέταξε νε μην το αγοράσουν. Ο Αλέξανδρος όμως,
που ήταν εκεί κοντά, φώναξε: «Τι σπουδαίο άλογο
χάνουν από δειλία»! Ο Φίλιππος τον παρατήρησε,
γιατί με τα λόγια του έθιξε τους μεγαλύτερους του. Με
τα πολλά ζήτησε ο Αλέξανδρος να δοκιμάσει ο ίδιος,
λέγοντας πως, αν δεν μπορέσει να δαμάσει το άλογο,
θα πληρώσει την αξία του. Ο Βουκεφάλας αγρίευε,
όταν έβλεπε τη σκιά του. Γι’ αυτό ο Αλέξανδρος γύρισε
το άλογο προς τον ήλιο. Κι αφού το χάιδεψε, πέταξε τη
χλαμύδα του και πηδώντας κάθισε πάνω του σταθερά.
Το άλογο ημέρεψε κι ο Αλέξανδρος χαλάρωσε τα ηνία
και το άφησε να τρέξει. Ο Φίλιππος δάκρυσε από
χαρά, φίλησε τον Αλέξανδρο και του είπε: «Παιδί μου,
να ζητήσεις βασίλειο αντάξιό σου, γιατί η Μακεδονία δε
σε χωράει».

6.  Στους νεότερους χρόνους επικράτησε η παράδοση ότι η Γοργόνα ήταν
αδερφή του Μεγαλέξανδρου. Στάθηκε η αιτία να μην γίνει αθάνατος ο
αδερφός της, γιατί, «έχυσε το αθάνατο νερό που είχε ο Αλέξανδρος
μέσα στο γυαλί, αφού σκότωσε τον δράκο που το φύλαγε». Ο
Αλέξανδρος την καταράστηκε να γίνει «από τη μέση και κάτω ψάρι»
και να πλανιέται στη θάλασσα. Η Γοργόνα κατάλαβε το φταίξιμό της,
δε μίσησε τον αδερφό της και, όσες φορές συναντά πλοίο στη θάλασσα,
το σταματά και ρωτά με αγωνία τους ναύτες αν ζει ο βασιλιάς
Αλέξανδρος. Αν οι ναύτες της απαντήσουν «Ζει και βασιλεύει και τον
κόσμο κυριεύει», τότε η Γοργόνα μεταμορφώνεται σε ωραιότατη κόρη,
τιθασεύει τους ανέμους και παίζει ευτυχισμένη τη λύρα της. Αν όμως οι
ναύτες απαντήσουν αρνητικά, τότε αναταράσσει τη θάλασσα και τους
πνίγει μαζί με το καράβι τους.

7. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ
Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
Περίπου το 343/342 π.Χ. ανέλαβε την εκπαίδευσή του ο γνωστός
φιλόσοφος και μαθητής του Πλάτωνα Αριστοτέλης από τα Στάγιρα,
γιος ενός γιατρού στη μακεδονική αυλή. Μαζί του ο Αλέξανδρος
μελέτησε σε βάθος την Ιλιάδα του Ομήρου, της οποίας ένα αντίτυπο
τον συνόδευε πάντα στην εκστρατεία του στην Ανατολή.

8. Ήταν 20 χρονών ο Αλέξανδρος, όταν δολοφονήθηκε ο πατέρας του. Ο νεαρός
βασιλιάς είχε να αντιμετωπίσει στο εσωτερικό τους μνηστήρες του θρόνου
και στο εξωτερικό τους βαρβάρους, που επαναστάτησαν, μόλις έμαθαν το
θάνατο του Φιλίππου. Αλλά και οι ελληνικές πόλεις θεώρησαν την
περίσταση κατάλληλη, για να καταλύσουν τη μακεδονική κυριαρχία. Ο
Αλέξανδρος δε δίστασε ούτε στιγμή, αλλά ενέργησε με αστραπιαία ταχύτητα
προς όλες τις κατευθύνσεις. Ο δολοφόνος του πατέρα του και τρεις αδερφοί
του, που διεκδικούσαν το θρόνο, εκτελούνται αμέσως. Αφού έτσι
εξασφάλισε τη ηρεμία και την ασφάλεια στο εσωτερικό του κράτους του,
εκστράτευσε αυτοπροσώπως εναντίον της νότιας Ελλάδας, κατέπνιξε στη
γέννεσή της την επανάσταση και αναγνωρίστηκε από όλους ως αρχηγός της
εκστρατείας όλων των Ελλήνων εναντίον των Περσών.

9. Απερίσπαστος κατόπι στρέφεται εναντίον των εξωτερικών εχθρών.
Πρώτα αναγκάζει τους Θράκες, τους Τριβαλλούς και τους Γαίτες να
συνθηκολογήσουν και τους Κέλτες να ζητήσουν τη φιλία του. Μετά
κατευθύνεται εναντίον της Ιλλυρίας και συντρίβει το στρατό του βασιλιά
της Κλείτου. Στο μεταξύ αποστατούν πάλι οι νότιοι Έλληνες, εναντίον
των οποίων επανέρχεται ορμητικός ο Αλεξάνδρος, τους υποτάσσει και
καταστρέφει από τα θεμέλια τη Θήβα, που ήταν το κέντρο της
αποστασίας, εκτός από τα ιερά και το σπίτι του Πινδάρου.
Υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους στρατηγούς στην ιστορία, και
κατά την περίοδο των 13 ετών της βασιλείας του (336 - 323 π.Χ.)
κατέκτησε το μεγαλύτερο μέρος του τότε γνωστού κόσμου (Μικρά Ασία,
Περσία, Αίγυπτο κλπ), φτάνοντας στις παρυφές της Ινδίας, και χωρίς να
έχει ηττηθεί σε μάχη που ο ίδιος συμμετείχε.

10. Άμαχοι
 Οι μάντεις
 Το ταχυδρομείο
 Οι πληροφοριοδότες
 Άλλοι άμαχοι
Στρατιώτες
 Εφοδιοπομπή
 Σώμα εφέδρων και μισθοφόροι
 Το ιππικό
 Το μηχανικό και το πυροβολικό
 Οι φαλαγγίτες, το πεζικό
Στρατιώτες αλλά και άμαχοι, γυναίκες, παιδιά,
καλλιτέχνες, γεωγράφοι. Ανάμεσα στο 334 και το 323
π.Χ., ο Μέγα Αλέξανδρος δε διστάζει να παρασύρει
100.000 ανθρώπους πίσω του (εκ των οποίων οι μισοί
μόνο είναι στρατιώτες).
Η στρατιά του Mεγάλου Aλεξάνδρου αποτελούνταν:

11.  334 π.Χ. εκστρατεία κατά των Περσών.
Στη Μακεδονία άφησε τον Αντίπατρο υπεύθυνο για την επιτήρηση των
Ελλήνων και των Θρακών καθώς και για την προστασία των
μακεδονικών συνόρων, ορίζοντάς τον βασιλιά της Ευρώπης
(αντιβασιλέα).
Ο όγκος των στρατευμάτων υπό το στρατηγό Παρμενίωνα πέρασε από τη
Σηστό στην Άβυδο, ενώ ο Αλέξανδρος έπλευσε από τον Ελαιούντα στην
Τροία, όπου και πρόσφερε θυσία στην Αθηνά Ιλιάδα.

12.  334 π.Χ. στο Ποταμό Γρανικό: αντιμετώπισε τα στρατεύματα
των περσών σατραπών της Μικράς Ασίας και κέρδισε για
πρώτη φορά σε μάχη.
 Πέρασε από τις Σάρδεις, την Αλικαρνασσό στην Καρία, καθώς
και τη Λυκία και έφτασε στην Παμφυλία. Από εκεί στράφηκε
προς την Κιλικία και μετά, διαμέσου της Πισιδίας, στη Φρυγία.
 Χειμώνας του 333 π.Χ.: Έφτασε στο Γόρδιο κοντά στον
ποταμό Σαγγάριο όπου, όπως λέγεται, έλυσε το αίνιγμα του
γόρδιου δεσμού.
 Κατευθύνθηκε προς τις φοινικικές πόλεις. Αντίσταση
συνάντησε μόνο στην Τύρο, η οποία όμως υπέκυψε έπειτα από
πολύμηνη πολιορκία, το 332 π.Χ.
 Στην Αίγυπτο τον υποδέχτηκαν ως ελευθερωτή από την περσική
κυριαρχία.

13.  Ο Αλέξανδρος, αφού έπλευσε γύρω από τη λίμνη Μαρεώτιδα,
αποβιβάστηκε σε τόπο που του φάνηκε πολύ κατάλληλος να χτίσει μια
πόλη. Ο ίδιος μάλιστα έκανε και τα σχέδια της πόλης. Όρισε δηλαδή που
θα χτίσουν την αγορά, πού και πόσους ναούς και σε ποιους ελληνικούς
θεούς θα τους αφιερώσουν. Από τους αιγυπτιακούς θεούς θα χτιζόταν
ναός μόνο της Ίσιδας. Λένε ακόμη ότι ο Αλέξανδρος όρισε το μέρος,
όπου έπρεπε να οικοδομηθεί το τείχος. Θέλοντας μάλιστα να δείξει στους
τεχνίτες και τα σημεία των οχυρωματικών έργων, πήρε όσο αλεύρι
υπήρχε και το έριξε πάνω στη γη. Μ’ αυτό τον τρόπο χαράχτηκε η θέση
του τείχους. Μετά από αυτά ο μάντης Αρίστανδρος προφήτευσε πως η
πόλη θα ζήσει πλούσια και ευτυχισμένη. Έτσι χτίστηκε η Αλεξάνδρεια,
που πήρε το όνομά της από τον Αλέξανδρο.

14.  Την 1η Οκτωβρίου 331 π.Χ. συνάντησε το στρατό του Δαρείου στην
πεδιάδα των Γαυγαμήλων και, παρά τη συντριπτική υπεροχή των
αντιπάλων του, ο νεαρός Μακεδόνας νίκησε και έτρεψε για δεύτερη
φορά το βασιλιά των Περσών σε φυγή.
 Ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Ασίας και ο σατράπης Μαζαίος τού
παρέδωσε τη Βαβυλώνα.
 Το Δεκέμβριο του 331 π.Χ. έφτασε στα Σούσα. Στο μεταξύ, ο Δαρείος
δολοφονήθηκε από το Βήσσο, έναν από τους σατράπες του, και ο
Αλέξανδρος θεωρήθηκε ο διάδοχός του.
 Από το Μάιο του 330 έως τον Ιούνιο του 329 π.Χ. πορεύτηκε προς το
εσωτερικό της Ανατολίας. Ξεκίνησε από την Περσέπολη, πέρασε από τα
Εκβάτανα, το Ιράν, το σημερινό Αφγανιστάν, το Ινδοκούς και έφτασε
στη Βακτρία.

15. •Το 328 π.Χ., έπειτα από δεκαοκτάμηνο ανταρτοπόλεμο,
κατέκτησε και τη Σογδιανή.
•Το 327 π.Χ. Άρχισε νέα εκστρατεία στις Ινδίες και τον Ινδικό
ωκεανό και την άνοιξη του ίδιου έτους πέρασε τον Ινδό
ποταμό.
•Τον Ιούνιο του 326 π.Χ. Νίκησε σε μάχη το βασιλιά Πώρο
της ανατολικής Πενταποταμίας και το Νοέμβριο έφτασε στον
Ινδικό ωκεανό.
•Το φθινόπωρο του 325 π.Χ. ο Αλέξανδρος πήρε το δρόμο
της επιστροφής στα Σούσα, όπου και έφτασε το Μάρτιο του
324 π.Χ.
•Το 323 π.Χ. Ξεκίνησε την προετοιμασία νέας εκστρατείας
στην Αραβία, η οποία όμως δεν πραγματοποιήθηκε λόγω του
πρόωρου θανάτου.

16.  Επαφή με πολιτισμούς
άλλων λαών
 Γνωριμία νέων χωρών
 Πρόοδος στις
επιστήμες
 Μακροχρόνιος πόλεμος
 Θάνατος πολλών
στρατιωτών
 Μείωση του πληθυσμού
στην Ελλάδα
ΘΕΤΙΚΑ ΑΡΝΗΤΙΚΑ

18. Η υγεία όμως του Αλέξανδρου είχε φθαρεί. Οι κόποι, οι διοικητικές
φροντίδες και η θλίψη για το θάνατο του στενού του φίλου
Ηφαιστίωνα τον εξασθένησαν και, ενώ βρισκόταν στη Βαβυλώνα
στο παλάτι του Ναβουχοδονόσορα Β' πέθανε στις 10 Ιουνίου του
323 π.Χ., σε ηλικία ακριβώς 32 ετών και 11 μηνών.
Η μεγάλη του παράλειψη ήταν ότι δεν είχε ορίσει διάδοχο του
θρόνου του με συνέπεια να αρχίσουν διχόνοιες μεταξύ των
στρατηγών του για τη διαδοχή και τη διαίρεση της απέραντης
αυτοκρατορίας του σε μικρά κρατίδια.
Το σύνολο της επιρροής του, συχνά τον κατατάσσει μεταξύ των
κορυφαίων παγκοσμίων προσωπικοτήτων όλων των εποχών με τη
μεγαλύτερη επιρροή, μαζί με τον δάσκαλο του Αριστοτέλη.

19. Το κράτος του Μεγάλου Αλεξάνδρου
διασπάστηκε και χωρίστηκε αρχικά στο
κράτος της Αιγύπτου, της Συρίας και της
Μακεδονίας και αργότερα της Περγάμου.

20. Το εκπολιτιστικό όμως έργο του Αλέξανδρου δε χάθηκε μαζί μ' αυτόν.
Επέζησε και μετά το θάνατό του. Η επικοινωνία που αυτός άνοιξε
ανάμεσα στην Ευρώπη και στην Ανατολή συνεχίστηκε. Και στις
πολιτιστικές ανταλλαγές η ελληνική γλώσσα, που αυτός διέδωσε,
εξακολούθησε να παίζει το ρόλο διεθνούς γλωσσικού οργάνου. Τα
τεχνικά έργα του, δηλ. οι δρόμοι, οι γέφυρες, τα λιμάνια και οι πόλεις
ακόμα που ίδρυσε, συνέβαλαν στη διαμόρφωση μιας ειρηνικής ζωής και
μιας οικονομικής ανάπτυξης, τους καρπούς της οποίας επί αιώνες
απολάμβαναν οι άνθρωποι. Μεγάλη ήταν ακόμα η συμβολή του στη
διοίκηση, καθώς και στην τόνωση του θρησκευτικού συναισθήματος με
το οποίο απέβλεπε στην εξημέρωση των άγριων ηθών. Γενικά έγινε
αίτιος να αλλάξει προς το καλύτερο η ζωή των ανθρώπων και να
γεννηθεί ένας νέος πολιτισμός, ο πολιτισμός των αλεξανδρινών χρόνων,
ο οποίος έχοντας για βάση το ελληνικό πνεύμα και την ελληνική γλώσσα
έλαμψε επί αιώνες και ευεργέτησε την ανθρωπότητα