α' λυκειου τεχνολογια

( Έρευνα &( Έρευνα &
Πειραματισμός )Πειραματισμός )
Α΄ΤΑΞΗΣ ΛΥΚΕΙΟΥΑ΄ΤΑΞΗΣ ΛΥΚΕΙΟΥ
20102010

22
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
ΠΡΟΣΟΧΗ!!!!!!ΠΡΟΣΟΧΗ!!!!!!
α) ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙα) ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ
ΣΤΟΝ ΜΕΣΟ ΟΡΟΣΤΟΝ ΜΕΣΟ ΟΡΟ
ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ Β΄ΤΑΞΗ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ Β΄ΤΑΞΗ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
β) ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΔΕΝ ΕΞΕΤΑΖΕΤΑΙ ΓΡΑΠΤΩΣβ) ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΔΕΝ ΕΞΕΤΑΖΕΤΑΙ ΓΡΑΠΤΩΣ
ΤΟΝ ΙΟΥΝΙΟΤΟΝ ΙΟΥΝΙΟ
γ) Η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ Β΄ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥγ) Η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ Β΄ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ
ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΘΕΣΗΕΧΕΙ ΤΗΝ ΘΕΣΗ
ΓΡΑΠΤΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥΓΡΑΠΤΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ
ΚΑΙΚΑΙ
ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΔΟΘΕΙ ΕΓΚΑΙΡΑΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΔΟΘΕΙ ΕΓΚΑΙΡΑ
ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΠΟΥ ΘΑ ΚΑΘΟΡΙΣΘΕΙ ΑΠΟ ΤΟΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΠΟΥ ΘΑ ΚΑΘΟΡΙΣΘΕΙ ΑΠΟ ΤΟ
ΣΧΟΛΕΙΟΣΧΟΛΕΙΟ

33
ΣΚΟΠΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣΣΚΟΠΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
 1.Κατανόηση των θετικών και αρνητικών συνεπειών της έρευνας και της1.Κατανόηση των θετικών και αρνητικών συνεπειών της έρευνας και της
τεχνολογίας στιςτεχνολογίας στις
*δομές της κοινωνίας*δομές της κοινωνίας
*αξίες της κοινωνίας*αξίες της κοινωνίας
*περιβάλλον*περιβάλλον
 2.Δημιουργία ενεργών και με κριτική στάση πολιτών που θα μπορούν να2.Δημιουργία ενεργών και με κριτική στάση πολιτών που θα μπορούν να
ανακτούν,να χρησιμοποιούν, να επεξεργάζονται τεχνολογικέςανακτούν,να χρησιμοποιούν, να επεξεργάζονται τεχνολογικές
πληροφορίες αλλά και να δημιουργούν νέα γνώση.πληροφορίες αλλά και να δημιουργούν νέα γνώση.
 3.Να αλλάξει η αντιτεχνολογική φύση του Έλληνα.(τεχνολογικός3.Να αλλάξει η αντιτεχνολογική φύση του Έλληνα.(τεχνολογικός
αναλφαβητισμός)αναλφαβητισμός)
 4.Προσαρμογή του εκπαιδευτικού συστήματος στις απαιτήσεις της4.Προσαρμογή του εκπαιδευτικού συστήματος στις απαιτήσεις της
κοινωνίας και της φύσης.κοινωνίας και της φύσης.
 5.Δοκιμή των γνώσεων που αποκτήθηκαν σε άλλα μαθήματα με5.Δοκιμή των γνώσεων που αποκτήθηκαν σε άλλα μαθήματα με
αποτέλεσμα την εμπέδωση των γνώσεων και απόκτηση νέων.αποτέλεσμα την εμπέδωση των γνώσεων και απόκτηση νέων.
 6.Κατανόηση των ρυθμών ανάπτυξης της έρευνας και της τεχνολογίας και6.Κατανόηση των ρυθμών ανάπτυξης της έρευνας και της τεχνολογίας και
των ορίων της.των ορίων της.
 7.Μετατρέψιμη γνώση που συμβάλλει στην ατομική και κοινωνική7.Μετατρέψιμη γνώση που συμβάλλει στην ατομική και κοινωνική
οικονομική ανάπτυξη μέσω της αύξησης της παραγωγικότητας.οικονομική ανάπτυξη μέσω της αύξησης της παραγωγικότητας.
 8.Να σταματήσει η απαξίωση των τεχνικών άσχετα από την οικονομική8.Να σταματήσει η απαξίωση των τεχνικών άσχετα από την οικονομική
τους κατάσταση .τους κατάσταση .
 9.Ανακάλυψη ταλέντων.9.Ανακάλυψη ταλέντων.
 10.Εξίσωση των δύο φύλων στην τεχνολογία.10.Εξίσωση των δύο φύλων στην τεχνολογία.

44
ΕΝΟΙΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣΕΝΟΙΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ
ΣΑΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΣΑΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ   ΣΑΝ ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΝΩΣΗΣΑΝ ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΝΩΣΗ
εργαλείαεργαλεία
μηχανέςμηχανές
υλικάυλικά
ΣυσκευέςΣυσκευές
ΌργαναΌργανα
ΚατασκευέςΚατασκευές
ΥπολογιστέςΥπολογιστές
κυβερνητικά δίκτυακυβερνητικά δίκτυα
τεχνολογικοί νόμοιτεχνολογικοί νόμοι
  τεχνολογικές θεωρίεςτεχνολογικές θεωρίες
τεχνολογικές συνταγέςτεχνολογικές συνταγές
τεχνολογικές μέθοδοιτεχνολογικές μέθοδοι
ΔιαδικασίεςΔιαδικασίες
know -howknow -how
ΣΑΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣΑΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΑΝ ΒΟΥΛΗΣΗ/ΣΚΟΠΟΣΑΝ ΒΟΥΛΗΣΗ/ΣΚΟΠΟ
σχεδιασμόςσχεδιασμός
κατασκευή,χρήση,χειρισμόςκατασκευή,χρήση,χειρισμός
Παραγωγή,συντήρηση,επινόησΠαραγωγή,συντήρηση,επινόησ
ηη
Διαχείριση,έρευνα,εργασίαΔιαχείριση,έρευνα,εργασία
επιθυμίαεπιθυμία  σκοπός,κίνητρο,σκοπός,κίνητρο,
Πρόθεση,επιλογή,Πρόθεση,επιλογή,
επιβολή,αξίεςεπιβολή,αξίες

55
ΕΙΣΑΓΩΓΗΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σε τι μας βοηθάει η έρευναΣε τι μας βοηθάει η έρευνα;;
Η έρευνα είναι μια από τις σημαντικότερες δραστηριότητες στηΗ έρευνα είναι μια από τις σημαντικότερες δραστηριότητες στη
σύγχρονη εποχή και αφορά όλους τους τομείς της ανθρώπινηςσύγχρονη εποχή και αφορά όλους τους τομείς της ανθρώπινης
δραστηριότητας.δραστηριότητας.
Τα επιτεύγματα της επιστημονικής έρευνας είναι ιδιαίτερα αισθητάΤα επιτεύγματα της επιστημονικής έρευνας είναι ιδιαίτερα αισθητά
στις θετικές επιστήμες και οι επιδράσεις τους φαίνονται στηνστις θετικές επιστήμες και οι επιδράσεις τους φαίνονται στην
καθημερινή μας ζωή. Έτσι η έρευνα:καθημερινή μας ζωή. Έτσι η έρευνα:
 Συντελεί στην καλύτερη αξιοποίηση των πρώτων υλώνΣυντελεί στην καλύτερη αξιοποίηση των πρώτων υλών
 Αναπτύσσει συνθετικά υλικάΑναπτύσσει συνθετικά υλικά
 Βελτιώνει τις συνθήκες εργασίαςΒελτιώνει τις συνθήκες εργασίας
 Προσπαθεί να βρει λύσεις σε διάφορα προβλήματαΠροσπαθεί να βρει λύσεις σε διάφορα προβλήματα
 Ελαχιστοποιεί το κόστος παραγωγήςΕλαχιστοποιεί το κόστος παραγωγής
 Συμβάλλει στη σχεδίαση νέων προϊόντωνΣυμβάλλει στη σχεδίαση νέων προϊόντων
 Βελτιώνει όλο το φάσμα δραστηριοτήτων της βιομηχανίας ήΒελτιώνει όλο το φάσμα δραστηριοτήτων της βιομηχανίας ή
της επιχείρησης.της επιχείρησης.
 Συμβάλλει στην καταπολέμηση ασθενειώνΣυμβάλλει στην καταπολέμηση ασθενειών
 Δημιουργεί ανθεκτικές ποικιλίες φυτών σε έντομα ή ζιζάνιαΔημιουργεί ανθεκτικές ποικιλίες φυτών σε έντομα ή ζιζάνια
 Βελτιώνει τις σύγχρονες κατασκευέςΒελτιώνει τις σύγχρονες κατασκευές
 Μπορεί να μας οδηγήσει σε εφευρέσεις κ.λ.π.Μπορεί να μας οδηγήσει σε εφευρέσεις κ.λ.π.

66
ΕΡΕΥΝΑ & ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ (Κ1-ΕΡΕΥΝΑ & ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ (Κ1-
1.1)1.1)Τι είναι επιστημονική έρευνα και ποια τα χαρακτηριστικάΤι είναι επιστημονική έρευνα και ποια τα χαρακτηριστικά
της;της;

Τι είναι επιστημονική έρευνα:Τι είναι επιστημονική έρευνα:
   Είναι μια σκόπιμη προσπάθεια με  Είναι μια σκόπιμη προσπάθεια με  αφετηρία ένααφετηρία ένα
συγκεκριμένο πρόβλημα ή υπόθεσησυγκεκριμένο πρόβλημα ή υπόθεση. .
Στηρίζεται σε συστηματική και μεθοδική εργασία (σε Στηρίζεται σε συστηματική και μεθοδική εργασία (σε
θεωρητικό και πειραματικό επίπεδο) που τη διακρίνει θεωρητικό και πειραματικό επίπεδο) που τη διακρίνει
αυστηρή λογική, αυστηρή λογική, με σκοπόμε σκοπό να προταθεί  να προταθεί λύση στολύση στο
πρόβλημα ή με σκοπό την επαλήθευση ή τηνπρόβλημα ή με σκοπό την επαλήθευση ή την
απόρριψη της υπόθεσης που διατυπώθηκεαπόρριψη της υπόθεσης που διατυπώθηκε. .
Η επιστημονική έρευνα δέχεται ότι για να είναι η Η επιστημονική έρευνα δέχεται ότι για να είναι η
γνώση έγκυρη πρέπει να επαληθεύεται από τα γνώση έγκυρη πρέπει να επαληθεύεται από τα
εμπειρικά δεδομένα και αποσκοπεί στη γενίκευση εμπειρικά δεδομένα και αποσκοπεί στη γενίκευση
(δηλαδή τα συμπεράσματα που βγαίνουν να έχουν τη (δηλαδή τα συμπεράσματα που βγαίνουν να έχουν τη
μεγαλύτερη δυνατή ισχύ).μεγαλύτερη δυνατή ισχύ).

77
1.1)1.1)
Χαρακτηριστικά της επιστημονικής έρευνας:Χαρακτηριστικά της επιστημονικής έρευνας:
 Η επιστημονική έρευνα απορρίπτει τις προσωπικές εμπειρίες ως μεθόδουςΗ επιστημονική έρευνα απορρίπτει τις προσωπικές εμπειρίες ως μεθόδους
απόκτησης γνώσης και δέχεται ως έγκυρη και αξιόπιστη γνώση μόνον αυτή πουαπόκτησης γνώσης και δέχεται ως έγκυρη και αξιόπιστη γνώση μόνον αυτή που
μπορεί να επαληθευτεί από την εμπειρική πραγματικότητα.μπορεί να επαληθευτεί από την εμπειρική πραγματικότητα.
 Η επιστημονική έρευνα ασχολείται με την ανακάλυψη νέων γνώσεων. ΚαμιάΗ επιστημονική έρευνα ασχολείται με την ανακάλυψη νέων γνώσεων. Καμιά
φορά όμως μια έρευνα μπορεί να είναι επανάληψη κάποιας άλλης έρευναςφορά όμως μια έρευνα μπορεί να είναι επανάληψη κάποιας άλλης έρευνας
παλαιότερης ή πρόσφατης για επαλήθευση ή διόρθωση των ευρημάτων της.παλαιότερης ή πρόσφατης για επαλήθευση ή διόρθωση των ευρημάτων της.
 Η επιστημονική έρευνα στηρίζεται σε συστηματική και μεθοδική εργασία που τηΗ επιστημονική έρευνα στηρίζεται σε συστηματική και μεθοδική εργασία που τη
διακρίνει αυστηρή λογική.διακρίνει αυστηρή λογική.
 Η διερεύνηση του προβλήματος και η επαλήθευση ή η απόρριψη της υπόθεσηςΗ διερεύνηση του προβλήματος και η επαλήθευση ή η απόρριψη της υπόθεσης
γίνεται κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες ενώ καταβάλλεται προσπάθεια γιαγίνεται κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες ενώ καταβάλλεται προσπάθεια για
μεγιστοποίηση αντικειμενικότητας στις μετρήσεις και για αντικειμενική ανάλυσημεγιστοποίηση αντικειμενικότητας στις μετρήσεις και για αντικειμενική ανάλυση
των δεδομένων.των δεδομένων.
 Τα πορίσματα της επιστημονικής έρευνας δεν είναι τελεσίδικη γνώση. ΚάθεΤα πορίσματα της επιστημονικής έρευνας δεν είναι τελεσίδικη γνώση. Κάθε
εύρημα ισχύει "μέχρις αποδείξεως του εναντίου"εύρημα ισχύει "μέχρις αποδείξεως του εναντίου"
 Η επιστημονική έρευνα απολήγει σε μια γραπτή μελέτη, η οποία είναι στηΗ επιστημονική έρευνα απολήγει σε μια γραπτή μελέτη, η οποία είναι στη
διάθεση κάθε ενδιαφερομένου.διάθεση κάθε ενδιαφερομένου.
 Η επιστημονική έρευνα δίνει έμφαση στην ανακάλυψη γενικών αρχών και στηΗ επιστημονική έρευνα δίνει έμφαση στην ανακάλυψη γενικών αρχών και στη
διατύπωση θεωριών.διατύπωση θεωριών.
 Η επιστημονική έρευνα, για να ολοκληρωθεί , απαιτεί υπομονή, επιμονή καιΗ επιστημονική έρευνα, για να ολοκληρωθεί , απαιτεί υπομονή, επιμονή και
θάρρος.θάρρος.

88
1.1)1.1)
Τα 4 βασικά βήματα στη διαδικασία τηςΤα 4 βασικά βήματα στη διαδικασία της
επιστημονικής έρευνας:επιστημονικής έρευνας:
 Προσδιορισμός του προβλήματοςΠροσδιορισμός του προβλήματος
 Συλλογή δεδομένωνΣυλλογή δεδομένων
 Ανάλυση δεδομένων με τη χρήση Ανάλυση δεδομένων με τη χρήση
στατιστικής.στατιστικής.
 Ερμηνεία των αποτελεσμάτων Ερμηνεία των αποτελεσμάτων

99
1.1)1.1)
Πώς μπορεί να ταξινομηθεί η επιστημονική έρευνα;Πώς μπορεί να ταξινομηθεί η επιστημονική έρευνα;
        Η επιστημονική έρευνα μπορεί να ταξινομηθεί με Η επιστημονική έρευνα μπορεί να ταξινομηθεί με
διάφορους τρόπους. διάφορους τρόπους.
        Μερικοί από τους τρόπους ταξινόμησης είναι οι εξής:Μερικοί από τους τρόπους ταξινόμησης είναι οι εξής:
 Ως προς τη δυνατότητα πρακτικής αξιοποίησης τωνΩς προς τη δυνατότητα πρακτικής αξιοποίησης των
ερευνητικών αποτελεσμάτων:ερευνητικών αποτελεσμάτων: Βασική  ή  θεωρητική    Βασική  ή  θεωρητική
έρευνα     και   εφαρμοσμένη έρευνα.έρευνα     και   εφαρμοσμένη έρευνα.
 Ως προς τον επιστημονικό κλάδο:Ως προς τον επιστημονικό κλάδο:  Παιδαγωγική,   Παιδαγωγική,
βιολογική, κοινωνιολογική, ιστορική, εθνογραφική κ.λ.π.βιολογική, κοινωνιολογική, ιστορική, εθνογραφική κ.λ.π.
 Ως προς τον χώρο όπου διενεργείται η έρευνα:Ως προς τον χώρο όπου διενεργείται η έρευνα:
Εργαστηριακή, επιτόπια κ.λ.π.Εργαστηριακή, επιτόπια κ.λ.π.
 Ως προς τον αριθμό των εξεταζόμενων ατόμων:Ως προς τον αριθμό των εξεταζόμενων ατόμων:
Δειγματοληπτική, ατομική περίπτωσηΔειγματοληπτική, ατομική περίπτωση
 Με βάση τον έλεγχο των παραγόντων :Με βάση τον έλεγχο των παραγόντων : Περιγραφική Περιγραφική
και πειραματική έρευνακαι πειραματική έρευνα

1010
1.1)1.1)
Ποια η διαφορά Βασικής ή θεωρητικής έρευνας καιΠοια η διαφορά Βασικής ή θεωρητικής έρευνας και
εφαρμοσμένης έρευνας;εφαρμοσμένης έρευνας;
ΒΑΣΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ:ΒΑΣΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ:
          Καθοδηγείται από τη περιέργεια ή το ενδιαφέρον των Καθοδηγείται από τη περιέργεια ή το ενδιαφέρον των
επιστημόνων και  έχει σαν σκοπό να κάνει κατανοητό, να επιστημόνων και  έχει σαν σκοπό να κάνει κατανοητό, να
εξηγήσει και να ερμηνεύσει το εξηγήσει και να ερμηνεύσει το γιατί ο κόσμος είναι όπωςγιατί ο κόσμος είναι όπως
είναιείναι . Δεν κατασκευάζει ή επινοεί κάτι αλλά  . Δεν κατασκευάζει ή επινοεί κάτι αλλά παράγειπαράγει
γνώσηγνώση. Οι ανακαλύψεις που προκύπτουν από μια βασική . Οι ανακαλύψεις που προκύπτουν από μια βασική
έρευνα δεν φαίνεται να έχουν άμεση εμπορική αξία.έρευνα δεν φαίνεται να έχουν άμεση εμπορική αξία.
Παραδείγματα από το πεδίο της βασικής έρευνας :Παραδείγματα από το πεδίο της βασικής έρευνας :
 Πώς άρχισε η δημιουργία του σύμπαντος;Πώς άρχισε η δημιουργία του σύμπαντος;
 Από τι συνίστανται τα πρωτόνια,  τα ηλεκτρόνια και τα Από τι συνίστανται τα πρωτόνια,  τα ηλεκτρόνια και τα
νετρόνια;νετρόνια;
 Πώς αναπαράγονται τα μυκετόζωα;Πώς αναπαράγονται τα μυκετόζωα;

1111
1.1)1.1)
ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΕΡΕΥΝΑ:ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΕΡΕΥΝΑ:
Έχει σαν προορισμό την Έχει σαν προορισμό την επίλυση πρακτικώνεπίλυση πρακτικών
προβλημάτωνπροβλημάτων του σύγχρονου κόσμου και όχι του σύγχρονου κόσμου και όχι
την παραγωγή επιστημονικής γνώσης αυτής την παραγωγή επιστημονικής γνώσης αυτής
καθαυτής.καθαυτής.
Παραδείγματα από το πεδίο τηςΠαραδείγματα από το πεδίο της
εφαρμοσμένης έρευνας:εφαρμοσμένης έρευνας:
 Βελτίωση της γεωργικής παραγωγήςΒελτίωση της γεωργικής παραγωγής
 Θεραπεία ειδικών ασθενειώνΘεραπεία ειδικών ασθενειών
 Εξοικονόμηση ενέργειας στο σπίτι, την Εξοικονόμηση ενέργειας στο σπίτι, την
βιομηχανία και στις μεταφορές.βιομηχανία και στις μεταφορές.

1212
ΕΡΕΥΝΑ & ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ (Κ.1-ΕΡΕΥΝΑ & ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ (Κ.1-
1.3)1.3)
ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ
Σταθερές και Μεταβλητές στην ΕρευνητικήΣταθερές και Μεταβλητές στην Ερευνητική
ορολογίαορολογία
 Όλες οι έρευνες αναφέρονται σε Όλες οι έρευνες αναφέρονται σε
«μεταβλητές»«μεταβλητές» και περιγράφουν τη και περιγράφουν τη
σχέση που υπάρχει μεταξύ των σχέση που υπάρχει μεταξύ των
μεταβλητών αυτών.μεταβλητών αυτών.

1313
1.3)1.3)
 Ως Ως μεταβλητήμεταβλητή ορίζουμε κάθε κοινό ορίζουμε κάθε κοινό
χαρακτηριστικό που έχουν όλα τα χαρακτηριστικό που έχουν όλα τα
στοιχεία ενός συνόλου στοιχεία ενός συνόλου
((πράγματα,καταστάσεις,πρόσωπαπράγματα,καταστάσεις,πρόσωπα),και ),και
του οποίου οι διαφορετικές τιμές που του οποίου οι διαφορετικές τιμές που
αντιστοιχούν σε κάθε στοιχείο του αντιστοιχούν σε κάθε στοιχείο του
συνόλου διαχωρίζουν τα στοιχεία συνόλου διαχωρίζουν τα στοιχεία
μεταξύ τους.μεταξύ τους.

1414
1.3)1.3)
 Υπάρχουν δυο κατηγορίεςΥπάρχουν δυο κατηγορίες
μεταβλητών:μεταβλητών:
Α.Φυσικές μεταβλητέςΑ.Φυσικές μεταβλητές::
:::: έχουν φυσική υπόστασηέχουν φυσική υπόσταση
:::: μπορούν να μετρηθούν εύκολαμπορούν να μετρηθούν εύκολα
π.χπ.χ
ύψος, βάρος, μήκος, εμβαδό.ύψος, βάρος, μήκος, εμβαδό.

1515
1.3)1.3)
Β.Κατασκευασμένες μεταβλητέςΒ.Κατασκευασμένες μεταβλητές::
:::: δεν έχουν φυσική υπόστασηδεν έχουν φυσική υπόσταση
:::: δεν μπορούν εύκολα να μετρηθούν ,δεν μπορούν εύκολα να μετρηθούν ,
:::: το μέγεθος τους μπορεί να εκτιμηθεί με κατάλληλητο μέγεθος τους μπορεί να εκτιμηθεί με κατάλληλη
μεθοδολογία και να μετρηθούν σε τεχνητές κλίμακεςμεθοδολογία και να μετρηθούν σε τεχνητές κλίμακες
μέτρησηςμέτρησης
π.χ.π.χ.
βαθμός αυτοελέγχου, εμπιστοσύνη, άγχος ,επιτυχίαβαθμός αυτοελέγχου, εμπιστοσύνη, άγχος ,επιτυχία

1616
1.3)1.3)
ΕΠΙΠΕΔΑ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗΣΕΠΙΠΕΔΑ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗΣ
 Μια μεταβλητή αποτελείται από έναν αριθμόΜια μεταβλητή αποτελείται από έναν αριθμό
επιπέδων.επιπέδων.
 Κάθε στοιχείο ενός συνόλου ανήκει σε έναΚάθε στοιχείο ενός συνόλου ανήκει σε ένα
μόνο από τα επίπεδα της μεταβλητής πουμόνο από τα επίπεδα της μεταβλητής που
αναφέρεται στο σύνολο αυτό.αναφέρεται στο σύνολο αυτό.
 Κανένα στοιχείο του συνόλου δεν μπορεί ναΚανένα στοιχείο του συνόλου δεν μπορεί να
τοποθετηθεί σε περισσότερα από ένατοποθετηθεί σε περισσότερα από ένα
επίπεδα μιας μεταβλητής.επίπεδα μιας μεταβλητής.

1717
1.3)1.3)
 π.χπ.χ
α)Σύνολο:α)Σύνολο:καρέκλεςκαρέκλες
Μεταβλητή :χρώμαΜεταβλητή :χρώμα
Επίπεδα :κόκκινο, μπλε, πράσινοΕπίπεδα :κόκκινο, μπλε, πράσινο
β) Σύνολο:β) Σύνολο:άνθρωποιάνθρωποι
Μεταβλητή :φύλοΜεταβλητή :φύλο
Επίπεδα :άνδρας ,γυναίκαΕπίπεδα :άνδρας ,γυναίκα

1818
1.3)1.3)
ΣΤΑΘΕΡΑΣΤΑΘΕΡΑ
 ΩςΩς σταθερέςσταθερές ορίζονται τα χαρακτηριστικά εκείνα πουορίζονται τα χαρακτηριστικά εκείνα που
δεν έχουν διαφορετικές τιμές για τα διάφορα στοιχείαδεν έχουν διαφορετικές τιμές για τα διάφορα στοιχεία
ενός συνόλου.ενός συνόλου.
π.χπ.χ
Σύνολο :πολίτες της ΕλλάδαςΣύνολο :πολίτες της Ελλάδας
Σταθερά :Ελληνική υπηκοότηταΣταθερά :Ελληνική υπηκοότητα
 Ένα χαρακτηριστικό που μπορεί να είναι μεταβλητήΈνα χαρακτηριστικό που μπορεί να είναι μεταβλητή
για τα στοιχεία ενός συγκεκριμένου συνόλου ,μπορείγια τα στοιχεία ενός συγκεκριμένου συνόλου ,μπορεί
να είναι σταθερά για τα στοιχεία ενός άλλουνα είναι σταθερά για τα στοιχεία ενός άλλου
συνόλου.συνόλου.

1919
1.3)1.3)
 Βασικό χαρακτηριστικό μιαςΒασικό χαρακτηριστικό μιας
μεταβλητής είναι αν μπορεί ή όχι ναμεταβλητής είναι αν μπορεί ή όχι να
επηρεασθεί από τον ερευνητή.επηρεασθεί από τον ερευνητή.
 Δεν μπορούν ή είναι πολύ δύσκολο ναΔεν μπορούν ή είναι πολύ δύσκολο να
επηρεασθούν μεταβλητές πουεπηρεασθούν μεταβλητές που
δημιουργούνται από τη φύση όπωςδημιουργούνται από τη φύση όπως
ηλικία,φύλο…ηλικία,φύλο…

2020
1.3)1.3)
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣΣΧΕΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝΣΧΕΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ
** Υπάρχει σχέση μεταξύ δυο μεταβλητών ότανΥπάρχει σχέση μεταξύ δυο μεταβλητών όταν
μεταβαλλόμενη η μια συμπαρασύρει σε μεταβολήμεταβαλλόμενη η μια συμπαρασύρει σε μεταβολή
και την άλλη.και την άλλη.
π.χπ.χ μήκος αίθουσας και εμβαδό τηςμήκος αίθουσας και εμβαδό της
** Δεν υπάρχει σχέση μεταξύ δυο μεταβλητών ότανΔεν υπάρχει σχέση μεταξύ δυο μεταβλητών όταν
μεταβαλλόμενη η μια δεν μεταβάλλεται η άλλη .μεταβαλλόμενη η μια δεν μεταβάλλεται η άλλη .
π.χπ.χ ύψος ανθρώπου και χρώματος ματιώνύψος ανθρώπου και χρώματος ματιών
** Δεν υπάρχει σχέση μεταξύ μιας σταθεράς καιΔεν υπάρχει σχέση μεταξύ μιας σταθεράς και
μιας μεταβλητής.μιας μεταβλητής.
π.χπ.χ ηλικία ανθρώπου και αριθμός βιολογικώνηλικία ανθρώπου και αριθμός βιολογικών
γονέωνγονέων

2121
1.3)1.3)
ψψ=σ(=σ(χχ))
ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ
ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ

2222
1.3)1.3)
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣΠώς διακρίνονται οι μεταβλητές;Πώς διακρίνονται οι μεταβλητές;
Τι είναι οι ανεξάρτητες, οι εξαρτημένες και οιΤι είναι οι ανεξάρτητες, οι εξαρτημένες και οι
ελεγχόμενες μεταβλητές;ελεγχόμενες μεταβλητές;
Μεταβλητές:Μεταβλητές:
Ανεξάρτητη μεταβλητή:Ανεξάρτητη μεταβλητή:
 ΣτηνΣτην Πειραματική έρευνα ο ερευνητής μπορείΠειραματική έρευνα ο ερευνητής μπορεί
να την αλλάξεινα την αλλάξει, (να διαφοροποιήσει τις τιμές της), (να διαφοροποιήσει τις τιμές της)
ενώ παρατηρεί τις αλλαγές που συμβαίνουν στηνενώ παρατηρεί τις αλλαγές που συμβαίνουν στην
εξαρτημένη μεταβλητή.εξαρτημένη μεταβλητή.
 ΣτηνΣτην περιγραφική έρευναπεριγραφική έρευνα η μεταβολή στηνη μεταβολή στην
ανεξάρτητη μεταβλητή γίνεταιανεξάρτητη μεταβλητή γίνεται ανεξάρτητα από τηανεξάρτητα από τη
θέληση του ερευνητήθέληση του ερευνητή

2323
1.3)1.3)
Εξαρτημένη μεταβλητή:Εξαρτημένη μεταβλητή:
 Είναι εκείνη στην οποίαΕίναι εκείνη στην οποία εστιάζουμε τηνεστιάζουμε την
προσοχή μαςπροσοχή μας και στην οποία παρατηρούμεκαι στην οποία παρατηρούμε
τις μεταβολές που συμβαίνουν από τηντις μεταβολές που συμβαίνουν από την
επενέργεια της ανεξάρτητης μεταβλητής.επενέργεια της ανεξάρτητης μεταβλητής.
 Η εξαρτημένη μεταβλητή δεν επηρεάζεταιΗ εξαρτημένη μεταβλητή δεν επηρεάζεται
άμεσα από τον ερευνητή.άμεσα από τον ερευνητή.

2424
1.3)1.3)
Ελεγχόμενες μεταβλητές:Ελεγχόμενες μεταβλητές:
 Είναι εκείνες που ο ερευνητής αποφασίζει ναΕίναι εκείνες που ο ερευνητής αποφασίζει να
διατηρήσει σταθερές σ’ όλη τη διάρκεια τηςδιατηρήσει σταθερές σ’ όλη τη διάρκεια της
έρευνας.έρευνας.
 Μπορούμε να τις βρούμε αν απαντήσουμε στοΜπορούμε να τις βρούμε αν απαντήσουμε στο
ερώτημα:ερώτημα:
«Εκτός από την ανεξάρτητη μεταβλητή, ποιοι«Εκτός από την ανεξάρτητη μεταβλητή, ποιοι
άλλοι παράγοντες μπορεί να επηρεάζουνάλλοι παράγοντες μπορεί να επηρεάζουν
την εξαρτημένη μεταβλητή;»την εξαρτημένη μεταβλητή;»

2525
1.3)1.3)
Σχέση εξαρτημένης και ανεξάρτητης μεταβλητήςΣχέση εξαρτημένης και ανεξάρτητης μεταβλητής
 Από τις σημαντικότερες φροντίδες των ερευνητών είναι ναΑπό τις σημαντικότερες φροντίδες των ερευνητών είναι να
προσπαθήσουν να βρουν αποδεικτικά στοιχεία που να δείχνουνπροσπαθήσουν να βρουν αποδεικτικά στοιχεία που να δείχνουν
ότι οι μεταβολές σε μια μεταβλητήότι οι μεταβολές σε μια μεταβλητή (Ανεξάρτητη μεταβλητή)(Ανεξάρτητη μεταβλητή)
προκαλούν μεταβολές στη δεύτερη μεταβολήπροκαλούν μεταβολές στη δεύτερη μεταβολή (Εξαρτημένη(Εξαρτημένη
μεταβλητή)μεταβλητή) αφού σταθεροποιήσουν τους υπόλοιπουςαφού σταθεροποιήσουν τους υπόλοιπους
παράγοντες (ελεγχόμενες μεταβλητές).παράγοντες (ελεγχόμενες μεταβλητές).
 Οι ερευνητές προσπαθούν να βρουν μια σχέση της μορφής:Οι ερευνητές προσπαθούν να βρουν μια σχέση της μορφής:
ψ = σ(χ) όπου χ =ψ = σ(χ) όπου χ = ανεξάρτητη μεταβλητήανεξάρτητη μεταβλητή
και ψ =και ψ = εξαρτημένη μεταβλητήεξαρτημένη μεταβλητή
και να προχωρήσουν αν είναι δυνατόν στη δημιουργία νόμου.και να προχωρήσουν αν είναι δυνατόν στη δημιουργία νόμου.
 Η ανεξάρτητη μεταβλητή προηγείται, η εξαρτημένη έπεται.Η ανεξάρτητη μεταβλητή προηγείται, η εξαρτημένη έπεται.
Μερικές φορές μπορεί να αποδειχτεί ότι η ανεξάρτητη μεταβλητήΜερικές φορές μπορεί να αποδειχτεί ότι η ανεξάρτητη μεταβλητή
είναι το αίτιο της εξαρτημένης (που είναι το αποτέλεσμα), άλλεςείναι το αίτιο της εξαρτημένης (που είναι το αποτέλεσμα), άλλες
φορές όχι.φορές όχι.

2626
1.3)1.3)
Παραδείγματα:Παραδείγματα:
1)1) Γίνεται έρευνα με τίτλο:Γίνεται έρευνα με τίτλο:
"Επίπτωση που έχει η μέθοδος διδασκαλίας στην επίδοση των μαθητών στο"Επίπτωση που έχει η μέθοδος διδασκαλίας στην επίδοση των μαθητών στο
διαγώνισμα που θα επακολουθήσει"διαγώνισμα που θα επακολουθήσει"
 Η μέθοδος διδασκαλίας μπορεί να διαφοροποιηθεί από τον ερευνητήΗ μέθοδος διδασκαλίας μπορεί να διαφοροποιηθεί από τον ερευνητή
(Ανεξάρτητη μεταβλητή).(Ανεξάρτητη μεταβλητή).
 Ο ερευνητής παρατηρεί και μετρά τα αποτελέσματα στην επίδοση τωνΟ ερευνητής παρατηρεί και μετρά τα αποτελέσματα στην επίδοση των
μαθητών στο διαγώνισμα που επακολουθεί σε πολλές ισοδύναμες ομάδες. Ημαθητών στο διαγώνισμα που επακολουθεί σε πολλές ισοδύναμες ομάδες. Η
επίδοση των μαθητών είναι εξαρτημένη μεταβλητή.επίδοση των μαθητών είναι εξαρτημένη μεταβλητή.
 Υπάρχουν κατά τη γνώμη σας άλλοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουνΥπάρχουν κατά τη γνώμη σας άλλοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν
το αποτέλεσμα της έρευνας; Να συζητηθεί .το αποτέλεσμα της έρευνας; Να συζητηθεί .
2) Γίνεται έρευνα με τίτλο:2) Γίνεται έρευνα με τίτλο:
"Επίπτωση που έχει στην επίδοση των μαθητών (εξαρτημένη μεταβλητή) η"Επίπτωση που έχει στην επίδοση των μαθητών (εξαρτημένη μεταβλητή) η
κοινωνική τους προέλευση (ανεξάρτητη μεταβλητή)"κοινωνική τους προέλευση (ανεξάρτητη μεταβλητή)"
 Σ' αυτήν την περίπτωση ο ερευνητής δεν μπορεί να ελέγξει την ανεξάρτητηΣ' αυτήν την περίπτωση ο ερευνητής δεν μπορεί να ελέγξει την ανεξάρτητη
μεταβλητή.μεταβλητή.

2727
1.3)1.3)
Τι είναι πειραματική και τι περιγραφική έρευνα;Τι είναι πειραματική και τι περιγραφική έρευνα;
ΣύγκρισηΣύγκριση
Πειραματική έρευναΠειραματική έρευνα::
Ο ερευνητής :Ο ερευνητής :
 Επενεργεί σε μια μεταβλητή, τηνΕπενεργεί σε μια μεταβλητή, την ανεξάρτητηανεξάρτητη
 Διατηρεί σταθερές τιςΔιατηρεί σταθερές τις ελεγχόμενεςελεγχόμενες μεταβλητές (ώστε ναμεταβλητές (ώστε να
μην επηρεάσουν το τελικό αποτέλεσμα)μην επηρεάσουν το τελικό αποτέλεσμα)
 Παρατηρεί και μετράει με ακρίβεια και αντικειμενικότητα τιςΠαρατηρεί και μετράει με ακρίβεια και αντικειμενικότητα τις
επιπτώσεις από την αλλαγή της ανεξάρτητης μεταβλητήςεπιπτώσεις από την αλλαγή της ανεξάρτητης μεταβλητής
στηνστην εξαρτημένηεξαρτημένη μεταβλητή και προσπαθεί να βρει τημεταβλητή και προσπαθεί να βρει τη
ποσοτική σχέσηποσοτική σχέση ανάμεσα στην ανεξάρτητη και τηνανάμεσα στην ανεξάρτητη και την

2828
1.3)1.3)
Παράδειγμα 1ο πειραματικής έρευνας:Παράδειγμα 1ο πειραματικής έρευνας:
Γίνεται έρευνα με τίτλο:Γίνεται έρευνα με τίτλο:
"Επιπτώσεις που έχει η διάρκεια του χρόνου μελέτης στην επίδοση των"Επιπτώσεις που έχει η διάρκεια του χρόνου μελέτης στην επίδοση των
μαθητών της Α! Λυκείου σε ένα διαγώνισμα."μαθητών της Α! Λυκείου σε ένα διαγώνισμα."
 Πώς θα μπορούσε να γίνει αυτή η έρευνα; Ποιες είναι οι σταθερές και ποιες οιΠώς θα μπορούσε να γίνει αυτή η έρευνα; Ποιες είναι οι σταθερές και ποιες οι
μεταβλητές ;μεταβλητές ;
 Η συγκεκριμένη έρευνα θα μπορούσε να γίνει ως εξής:Η συγκεκριμένη έρευνα θα μπορούσε να γίνει ως εξής:
 Μπορούμε να χωρίσουμε τους μαθητές σε τυχαίες ομάδες. Π.χ. αποφασίζουμεΜπορούμε να χωρίσουμε τους μαθητές σε τυχαίες ομάδες. Π.χ. αποφασίζουμε
να διεξαχθεί η έρευνα στο σχολείο στα 4 τμήματα της Α Λυκείου. Διαφοροποιείνα διεξαχθεί η έρευνα στο σχολείο στα 4 τμήματα της Α Λυκείου. Διαφοροποιεί
(ο ερευνητής) το χρόνο μελέτης της κάθε ομάδας (τμήματος) και μετά(ο ερευνητής) το χρόνο μελέτης της κάθε ομάδας (τμήματος) και μετά
εξετάζονται οι μαθητές σε κοινό διαγώνισμα..εξετάζονται οι μαθητές σε κοινό διαγώνισμα..
 Η τάξη της Α! Λυκείου : Σταθερά (για τη συγκεκριμένη έρευνα)Η τάξη της Α! Λυκείου : Σταθερά (για τη συγκεκριμένη έρευνα)
 Το σχολείο : ΣταθεράΤο σχολείο : Σταθερά
 Ο χρόνος μελέτης (t) :Ο χρόνος μελέτης (t) : Ανεξάρτητη μεταβλητήΑνεξάρτητη μεταβλητή (που την τιμή της καθορίζει ο(που την τιμή της καθορίζει ο
ερευνητής)ερευνητής)
 Η επίδοση στο διαγώνισμα (E):Η επίδοση στο διαγώνισμα (E): Εξαρτημένη μεταβλητήΕξαρτημένη μεταβλητή
 Ζητάμε να βρούμε αν υπάρχει σχέση Ε = σ(t)Ζητάμε να βρούμε αν υπάρχει σχέση Ε = σ(t)

2929
1.3)1.3)
Ελεγχόμενες μεταβλητές:Ελεγχόμενες μεταβλητές:
Για να βρούμε τις ελεγχόμενες μεταβλητές θέτουμε το ερώτημα:Για να βρούμε τις ελεγχόμενες μεταβλητές θέτουμε το ερώτημα:
«Εκτός από την ανεξάρτητη μεταβλητή, ποιοι άλλοι παράγοντες μπορεί να«Εκτός από την ανεξάρτητη μεταβλητή, ποιοι άλλοι παράγοντες μπορεί να
επηρεάζουν την εξαρτημένη μεταβλητή;»επηρεάζουν την εξαρτημένη μεταβλητή;»
Οι απαντήσεις σ’ αυτό το ερώτημα θα είναι οι μεταβλητές που πρέπει ναΟι απαντήσεις σ’ αυτό το ερώτημα θα είναι οι μεταβλητές που πρέπει να
σταθεροποιήσουμε κατά τη διάρκεια της έρευνας.σταθεροποιήσουμε κατά τη διάρκεια της έρευνας.
Έτσι μερικές από τις ελεγχόμενες μεταβλητές στη συγκεκριμένη περίπτωσηΈτσι μερικές από τις ελεγχόμενες μεταβλητές στη συγκεκριμένη περίπτωση
είναι:είναι:
 Οι συνθήκες που επικρατούν κατά τη διάρκεια που οι μαθητές μελετούν, όπωςΟι συνθήκες που επικρατούν κατά τη διάρκεια που οι μαθητές μελετούν, όπως
ο φωτισμός, η φασαρία , η θερμοκρασία.ο φωτισμός, η φασαρία , η θερμοκρασία.
 Η ενότητα που θα διδαχθεί στα τμήματα να είναι η ίδια, να διδαχθεί με την ίδιαΗ ενότητα που θα διδαχθεί στα τμήματα να είναι η ίδια, να διδαχθεί με την ίδια
μέθοδο, από τον ίδιο καθηγητή, την ίδια σχολική ώρα για να μην είναι άλλοιμέθοδο, από τον ίδιο καθηγητή, την ίδια σχολική ώρα για να μην είναι άλλοι
μαθητές κουρασμένοι και άλλοι ξεκούραστοι.μαθητές κουρασμένοι και άλλοι ξεκούραστοι.
 Το διαγώνισμα να έχει τα ίδια θέματα, να δοθεί ίδιος χρόνος, να αξιολογηθεί μεΤο διαγώνισμα να έχει τα ίδια θέματα, να δοθεί ίδιος χρόνος, να αξιολογηθεί με
τα ίδια κριτήρια.τα ίδια κριτήρια.

3030
1.3)1.3)
«Να ερευνηθεί η σχέση ανάμεσα στο φορτίο και«Να ερευνηθεί η σχέση ανάμεσα στο φορτίο και
στο βέλος κάμψης δοκού"στο βέλος κάμψης δοκού"
ΜεταβλητέςΜεταβλητές::
 ΑνεξάρτητηΑνεξάρτητη: Το φορτίο (Ρ): Το φορτίο (Ρ) (δίνει διαφορετικές(δίνει διαφορετικές
τιμές ο ερευνητής)τιμές ο ερευνητής)
 Εξαρτημένη:Εξαρτημένη: Το βέλος κάμψης (Το βέλος κάμψης (VV ) που μπορούμε) που μπορούμε
να το μετρήσουμε κάθε φορά που μεταβάλλουμε τονα το μετρήσουμε κάθε φορά που μεταβάλλουμε το
φορτίο, δηλαδή την ανεξάρτητη μεταβλητή.φορτίο, δηλαδή την ανεξάρτητη μεταβλητή.

3131
1.3)1.3)
Ελεγχόμενες:Ελεγχόμενες:
 Τύπος γέφυραςΤύπος γέφυρας
 Τρόπος στήριξηςΤρόπος στήριξης
 Είδος φορτίου και σημείο εφαρμογής τουΕίδος φορτίου και σημείο εφαρμογής του
 Διαστάσεις και διατομή της δοκούΔιαστάσεις και διατομή της δοκού
 Υλικό της δοκούΥλικό της δοκού
 Άνοιγμα γέφυραςΆνοιγμα γέφυρας
 ύψος καταστρώματος από το έδαφοςύψος καταστρώματος από το έδαφος
 Στην έρευνα αυτή προσπαθούμε να βρούμε μια σχέσηΣτην έρευνα αυτή προσπαθούμε να βρούμε μια σχέση VV
= σ {= σ {PP}}
 Όπου:Όπου:
 ((VV ) : βέλος κάμψης) : βέλος κάμψης
 (Ρ) : Το φορτίο(Ρ) : Το φορτίο

3232
1.3)1.3)
Περιγραφική έρευνα:Περιγραφική έρευνα:
 Ο ερευνητής προσπαθεί να βρει την ποσοτική σχέση μεταξύΟ ερευνητής προσπαθεί να βρει την ποσοτική σχέση μεταξύ
μεταβλητών, χωρίς να επηρεάζει καμία μεταβλητή. Δηλ. οιμεταβλητών, χωρίς να επηρεάζει καμία μεταβλητή. Δηλ. οι
περιγραφικές έρευνες ασχολούνται με φαινόμενα πουπεριγραφικές έρευνες ασχολούνται με φαινόμενα που
εξελίσσονται στο φυσικό τους πλαίσιο.εξελίσσονται στο φυσικό τους πλαίσιο.
 Σ’ αυτό τον τύπο έρευνας είναι πολύ δύσκολο να αποδοθείΣ’ αυτό τον τύπο έρευνας είναι πολύ δύσκολο να αποδοθεί
αιτιώδης σχέση μεταξύ των μεταβλητών.αιτιώδης σχέση μεταξύ των μεταβλητών.
 Οι «τρίτοι» παράγοντες κατά τον χρόνο που παρατηρούμε τηνΟι «τρίτοι» παράγοντες κατά τον χρόνο που παρατηρούμε την
ανεξάρτητη και εξαρτημένη μεταβλητή, αφήνονται ελεύθεροιανεξάρτητη και εξαρτημένη μεταβλητή, αφήνονται ελεύθεροι
να συνυπάρχουν και να επιδρούν. Στη χειρότερη περίπτωσηνα συνυπάρχουν και να επιδρούν. Στη χειρότερη περίπτωση
αγνοούμε τις επιδράσεις των παραγόντων αυτών. Στηναγνοούμε τις επιδράσεις των παραγόντων αυτών. Στην
καλύτερη περίπτωση προσπαθούμε εκ των υστέρων νακαλύτερη περίπτωση προσπαθούμε εκ των υστέρων να
λάβουμε υπόψη μας αυτές τις επιδράσεις.λάβουμε υπόψη μας αυτές τις επιδράσεις.

3333
1.3)1.3)
Παράδειγμα περιγραφικής έρευνας:Παράδειγμα περιγραφικής έρευνας:
«Να ερευνηθεί η σχέση που υπάρχει ανάμεσα στη συνήθεια του«Να ερευνηθεί η σχέση που υπάρχει ανάμεσα στη συνήθεια του
καπνίσματος και στον καρκίνο των πνευμόνων»καπνίσματος και στον καρκίνο των πνευμόνων»
Ανεξάρτητη μεταβλητή: η συνήθεια του καπνίσματοςΑνεξάρτητη μεταβλητή: η συνήθεια του καπνίσματος
( δεν την επηρεάζει ο ερευνητής)( δεν την επηρεάζει ο ερευνητής)
Εξαρτημένη μεταβλητή: ο καρκίνος των πνευμόνωνΕξαρτημένη μεταβλητή: ο καρκίνος των πνευμόνων
Σκεφθείτε:Σκεφθείτε:
 Υπάρχει πιθανότητα οι καπνιστές να παρουσιάσουν καρκίνο τωνΥπάρχει πιθανότητα οι καπνιστές να παρουσιάσουν καρκίνο των
πνευμόνων που να οφείλεται σε άλλες αιτίες;πνευμόνων που να οφείλεται σε άλλες αιτίες;
 Μπορεί ο ερευνητής να επηρεάσει κάποια από τις μεταβλητές;Μπορεί ο ερευνητής να επηρεάσει κάποια από τις μεταβλητές;
 Στο ερώτημα τι άλλο θα μπορούσε να επηρεάζει την εξαρτημένηΣτο ερώτημα τι άλλο θα μπορούσε να επηρεάζει την εξαρτημένη
μεταβλητή εκτός από την ανεξάρτητη, μπορούμε να δώσουμε πολλέςμεταβλητή εκτός από την ανεξάρτητη, μπορούμε να δώσουμε πολλές
απαντήσεις, όπως η διατροφή, οι συνθήκες του περιβάλλοντος, πουαπαντήσεις, όπως η διατροφή, οι συνθήκες του περιβάλλοντος, που
όμως δεν μπορούμε να τις κάνουμε «ελεγχόμενες», δηλαδή να τιςόμως δεν μπορούμε να τις κάνουμε «ελεγχόμενες», δηλαδή να τις
σταθεροποιήσουμεσταθεροποιήσουμε

3434
1.3)1.3)
 Αν θέλουμεΑν θέλουμε να συγκρίνουμε τηννα συγκρίνουμε την
πειραματική και την περιγραφικήπειραματική και την περιγραφική
μέθοδομέθοδο, εκτός από τις ομοιότητες και, εκτός από τις ομοιότητες και
διαφορές που μπορούμε να βρούμε απόδιαφορές που μπορούμε να βρούμε από
τους ορισμούς, θα μπορούσαμε να πούμετους ορισμούς, θα μπορούσαμε να πούμε
ότι η πειραματική μέθοδος είναιότι η πειραματική μέθοδος είναι
απαιτητικότερη διαδικασία (σε χρόνο, μέσααπαιτητικότερη διαδικασία (σε χρόνο, μέσα
κ.λ.π.), όμως εξασφαλίζει εγκυρότερηκ.λ.π.), όμως εξασφαλίζει εγκυρότερη
γνώση.γνώση.

3535
1.3)1.3)
Τι είναι η έρευνα δημοσκόπησης;Τι είναι η έρευνα δημοσκόπησης;
 Η μορφή αυτή έρευνας έχει ως κύριο σκοπό την εκτίμησηΗ μορφή αυτή έρευνας έχει ως κύριο σκοπό την εκτίμηση
της κατανομής ενός συνόλου στα διάφορα επίπεδα μιαςτης κατανομής ενός συνόλου στα διάφορα επίπεδα μιας
μεταβλητής που παρουσιάζει ενδιαφέρον. Για παράδειγμα,μεταβλητής που παρουσιάζει ενδιαφέρον. Για παράδειγμα,
σι πολιτικές δημοσκοπ4 σεις έχουν στόχο να εκτιμήσουνσι πολιτικές δημοσκοπ4 σεις έχουν στόχο να εκτιμήσουν
την κατανομή των ψηφοφόρων στα διάφορα κόμματα ή τηντην κατανομή των ψηφοφόρων στα διάφορα κόμματα ή την
κατανομή των προτιμήσεων των ψηφοφόρων μεταξύ τωνκατανομή των προτιμήσεων των ψηφοφόρων μεταξύ των
διαφόρων υποψηφίωνδιαφόρων υποψηφίων
 Η δημοσκόπηση είναι μια μορφή έρευνας πουΗ δημοσκόπηση είναι μια μορφή έρευνας που
περιλαμβάνει ποσοτικά στοιχεία με την έννοια ότι γίνονταιπεριλαμβάνει ποσοτικά στοιχεία με την έννοια ότι γίνονται
μετρήσεις διαφόρων μεταβλητών. Όμως, δεν περιλαμβάνειμετρήσεις διαφόρων μεταβλητών. Όμως, δεν περιλαμβάνει
συνήθως μια ανάλυση της σχέση μεταξύ των διαφόρωνσυνήθως μια ανάλυση της σχέση μεταξύ των διαφόρων
μεταβλητών που εμπλέκονται στην έρευνα. Ομεταβλητών που εμπλέκονται στην έρευνα. Ο
δημοσκοπήσεις έχουν στόχο να εξυπηρετήσουνδημοσκοπήσεις έχουν στόχο να εξυπηρετήσουν
πρακτικούς και όχι επιστημονικούς σκοπούς.πρακτικούς και όχι επιστημονικούς σκοπούς.

3636
1.3)1.3)
Τι είναι , ο πληθυσμός στόχου ,διαθέσιμος πληθυσμός ,τοΤι είναι , ο πληθυσμός στόχου ,διαθέσιμος πληθυσμός ,το
δείγμα, η μέθοδος των τυχαίων δειγμάτων και τα μέσαδείγμα, η μέθοδος των τυχαίων δειγμάτων και τα μέσα
συλλογής στοιχείων που χρησιμοποιούμε σε μια έρευνα.συλλογής στοιχείων που χρησιμοποιούμε σε μια έρευνα.
1. Ο ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΣΤΟΧΟΥ1. Ο ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΣΤΟΧΟΥ
Ο πληθυσμός αυτός αποτελείται από άτομα -Ο πληθυσμός αυτός αποτελείται από άτομα -
αντικείμενα - δοκίμια για τα οποία ο ερευνητήςαντικείμενα - δοκίμια για τα οποία ο ερευνητής
προσπαθεί να μάθει κάτι. Πληθυσμός είναι τοπροσπαθεί να μάθει κάτι. Πληθυσμός είναι το
σύνολο των ατόμων ή αντικειμένων ή δοκιμίων πουσύνολο των ατόμων ή αντικειμένων ή δοκιμίων που
έχουν ένα ή περισσότερα συγκεκριμέναέχουν ένα ή περισσότερα συγκεκριμένα
χαρακτηριστικό.χαρακτηριστικό.

3737
1.3)1.3)
2. Ο ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ2. Ο ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
Ο πληθυσμός αυτός αποτελείται απόΟ πληθυσμός αυτός αποτελείται από
άτομα- αντικείμενα - δοκίμια τα οποία οάτομα- αντικείμενα - δοκίμια τα οποία ο
ερευνητής έχει τη δυνατότητα ναερευνητής έχει τη δυνατότητα να
προσεγγίσει και να τα χρησιμοποιήσειπροσεγγίσει και να τα χρησιμοποιήσει
για τους σκοπούς της έρευνας.για τους σκοπούς της έρευνας.

3838
1.3)1.3)
3. ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΠΟΥ ΘΑ3. ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΠΟΥ ΘΑ
ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ
Το δείγμα είναι ένα κατάλληλο για τους σκοπούς τηςΤο δείγμα είναι ένα κατάλληλο για τους σκοπούς της
έρευνας υποσύνολο του πληθυσμούέρευνας υποσύνολο του πληθυσμού..
Από τον διαθέσιμο πληθυσμό ο ερευνητής θαΑπό τον διαθέσιμο πληθυσμό ο ερευνητής θα
χρησιμοποιήσει μόνο ένα ποσοστό για τους σκοπούςχρησιμοποιήσει μόνο ένα ποσοστό για τους σκοπούς
της έρευνας,της έρευνας, που θα είναι όμως αρκετά μεγάλο για ναπου θα είναι όμως αρκετά μεγάλο για να
εξασφαλίσει ότι τα ερευνητικά αποτελέσματαεξασφαλίσει ότι τα ερευνητικά αποτελέσματα
αντιπροσωπεύουν το σύνολο του πληθυσμού, αλλά καιαντιπροσωπεύουν το σύνολο του πληθυσμού, αλλά και
αρκετά μικρό για να μην κοστίσει η έρευνα υπέρμετρα ήαρκετά μικρό για να μην κοστίσει η έρευνα υπέρμετρα ή
για να είναι πραγματοποιήσιμη από πλευράς χρόνου.για να είναι πραγματοποιήσιμη από πλευράς χρόνου.

3939
1.3)1.3)
4.ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΤΥΧΑΙΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ4.ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΤΥΧΑΙΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ
 Για τον ποιοτικό έλεγχο των παραγομένων προϊόντωνΓια τον ποιοτικό έλεγχο των παραγομένων προϊόντων
στη βιομηχανία ή για τον ποιοτικό έλεγχο των πρώτωνστη βιομηχανία ή για τον ποιοτικό έλεγχο των πρώτων
υλών που παραλαμβάνει η βιομηχανία για να επεξεργασθείυλών που παραλαμβάνει η βιομηχανία για να επεξεργασθεί
και να παράγει τα προϊόντα, συνηθίζεται να χρησιμοποιείταικαι να παράγει τα προϊόντα, συνηθίζεται να χρησιμοποιείται
η μέθοδος των «τυχαίων δειγμάτων».η μέθοδος των «τυχαίων δειγμάτων».
 Επειδή δεν είναι δυνατόν να ελέγχεται όλη η παραγόμενη ηΕπειδή δεν είναι δυνατόν να ελέγχεται όλη η παραγόμενη η
παραλαμβανόμενη ποσότητα, ελέγχεται ένα μικρόπαραλαμβανόμενη ποσότητα, ελέγχεται ένα μικρό
αντιπροσωπευτικό δείγμα.αντιπροσωπευτικό δείγμα.
 Αν το δείγμα δεν είναι τυχαίο, τα συμπεράσματα που θαΑν το δείγμα δεν είναι τυχαίο, τα συμπεράσματα που θα
προκύψουν δεν μπορούν να γενικευθούν για το σύνολοπροκύψουν δεν μπορούν να γενικευθούν για το σύνολο
των ποσοτήτων είτε των παραγόμενων προϊόντων είτε τωντων ποσοτήτων είτε των παραγόμενων προϊόντων είτε των
πρώτων υλών.πρώτων υλών.

4040
1.3)1.3)
ΜΕΣΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝΜΕΣΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
 Μηχανήματα.Μηχανήματα.
 Τεστ.Τεστ.
 ΕρωτηματολόγιαΕρωτηματολόγια
 Βαθμολογίες, παρατηρήσεις διαφόρωνΒαθμολογίες, παρατηρήσεις διαφόρων
προσώπων ή ειδικών .προσώπων ή ειδικών .

4141
1.3)1.3)
Τι είναι μέτρηση;Τι είναι μέτρηση;
 Μέτρηση είναι η συστηματική διαδικασίαΜέτρηση είναι η συστηματική διαδικασία
καταχώρισης αριθμητικών τιμών σεκαταχώρισης αριθμητικών τιμών σε
ανθρώπους, αντικείμενα, ή γεγονόταανθρώπους, αντικείμενα, ή γεγονότα
σύμφωνα με ένα σύνολο κανόνων.σύμφωνα με ένα σύνολο κανόνων.
Η μέτρηση μας επιτρέπει όχι μόνο ναΗ μέτρηση μας επιτρέπει όχι μόνο να
περιγράφουμε διαφορές, αλλά να μπορούμεπεριγράφουμε διαφορές, αλλά να μπορούμε
να ιεραρχήσουμε ανθρώπους, αντικείμενα ήνα ιεραρχήσουμε ανθρώπους, αντικείμενα ή
γεγονότα, με σημείο αναφοράς τη μεταβλητήγεγονότα, με σημείο αναφοράς τη μεταβλητή
που μετρούμεπου μετρούμε

4242
1.3)1.3)
Ποιες οι προϋποθέσεις για την εξασφάλισηΠοιες οι προϋποθέσεις για την εξασφάλιση
αξιοπιστίας μιας έρευνας;αξιοπιστίας μιας έρευνας;
Η αξιοπιστία μιας έρευνας αναφέρεται στη δυνατότητα πουΗ αξιοπιστία μιας έρευνας αναφέρεται στη δυνατότητα που
προσφέρει η σχεδίασή της ώστε να μπορεί να αποδίδονται στηνπροσφέρει η σχεδίασή της ώστε να μπορεί να αποδίδονται στην
ανεξάρτητη μεταβλητή οι παρατηρούμενες μεταβολές στηνανεξάρτητη μεταβλητή οι παρατηρούμενες μεταβολές στην
 Για να είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό θα πρέπει να επινοηθούνΓια να είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό θα πρέπει να επινοηθούν
ερευνητικές διαδικασίες που θα αποκλείουν την επίδραση σταερευνητικές διαδικασίες που θα αποκλείουν την επίδραση στα
ερευνητικά αποτελέσματα (στην εξαρτημένη μεταβλητή) άλλωνερευνητικά αποτελέσματα (στην εξαρτημένη μεταβλητή) άλλων
μεταβλητών πλην της ανεξάρτητης μεταβλητής.μεταβλητών πλην της ανεξάρτητης μεταβλητής.
Στην περίπτωση αυτή θεωρούμε ότι όλες οι άλλες μεταβλητέςΣτην περίπτωση αυτή θεωρούμε ότι όλες οι άλλες μεταβλητές
που θα μπορούσαν να έχουν επίδραση στην εξαρτημένηπου θα μπορούσαν να έχουν επίδραση στην εξαρτημένη
μεταβλητή είναι ελεγχόμενες.μεταβλητή είναι ελεγχόμενες.
Στην περίπτωση που η επίδραση στην εξαρτημένη μεταβλητήΣτην περίπτωση που η επίδραση στην εξαρτημένη μεταβλητή
των άλλων πιθανών επιρροών (μεταβλητών) πλην τηςτων άλλων πιθανών επιρροών (μεταβλητών) πλην της
ανεξάρτητης μεταβλητής δεν ελέγχεται, τότε δημιουργείταιανεξάρτητης μεταβλητής δεν ελέγχεται, τότε δημιουργείται
πρόβλημα σχετικά με την αξιοπιστία της έρευνας.πρόβλημα σχετικά με την αξιοπιστία της έρευνας.

4343
1.3)1.3)
Παρουσίαση ερευνητικών στοιχείωνΠαρουσίαση ερευνητικών στοιχείων
–γραφικές παραστάσεις–γραφικές παραστάσεις
 Για την αποτελεσματική , γρήγορη και συνολική ηΓια την αποτελεσματική , γρήγορη και συνολική η
παρουσίαση ερευνητικών αποτελεσμάτωνπαρουσίαση ερευνητικών αποτελεσμάτων
χρησιμοποιούνται διαφόρων μορφών γραφικέςχρησιμοποιούνται διαφόρων μορφών γραφικές
παραστάσεις.παραστάσεις.
 Καταγράφεται η συχνότητα με την οποίαΚαταγράφεται η συχνότητα με την οποία
εμφανίζεται κάθε μέτρηση κάτω απόεμφανίζεται κάθε μέτρηση κάτω από
συγκεκριμένες συνθήκες και απεικονίζεται σεσυγκεκριμένες συνθήκες και απεικονίζεται σε
γραφικές παραστάσεις με στήλες, σε κυκλικάγραφικές παραστάσεις με στήλες, σε κυκλικά
διαγράμματα κ. ά.διαγράμματα κ. ά.

4444
1.3)1.3)
κυκλικό διάγραμμακυκλικό διάγραμμα
1ο Τρ.
2ο Τρ.
3ο Τρ.
4ο Τρ.

4545
1.3)1.3)
ραβδόγραμμαραβδόγραμμα
ΒΑΛΑΝΙΔΙΑ
ΚΑΣΤΑΝΙΑ
ΛΕΥΚΑ
ΟΞΙΑ
ΠΕΥΚΟ
ΜΕΣΟΙ ΟΙΡΟΙ
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
ΕΙΔΗ
ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΜΕΣΟΙ ΟΙΡΟΙ

4646
1.3)1.3)
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΑΣΗΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΑΣΗ
* Η περισσότερο ενδιαφέρουσα ιδιότητα των ερευνητικών* Η περισσότερο ενδιαφέρουσα ιδιότητα των ερευνητικών
στοιχείων που συγκεντρώνονται γύρω από μια μεταβλητήστοιχείων που συγκεντρώνονται γύρω από μια μεταβλητή
είναι συνήθως η κεντρική τάση, το μέγεθος δηλαδή τηςείναι συνήθως η κεντρική τάση, το μέγεθος δηλαδή της
μεταβλητής γύρω από την οποία τείνει να επικεντρώνεταιμεταβλητής γύρω από την οποία τείνει να επικεντρώνεται
μια κατανομή.μια κατανομή.
* Η τιμή αυτή πολλές φορές αναφέρεται ως μέσος όρος και* Η τιμή αυτή πολλές φορές αναφέρεται ως μέσος όρος και
περιγράφει αυτό που είναι τυπικό, συνηθισμένο,περιγράφει αυτό που είναι τυπικό, συνηθισμένο,
αντιπροσωπευτικό, κανονικό ή αναμενόμενο.αντιπροσωπευτικό, κανονικό ή αναμενόμενο.
* Η κεντρική τάση περιγράφεται συνήθως με τρεις έννοιες:* Η κεντρική τάση περιγράφεται συνήθως με τρεις έννοιες:
τη δεσπόζουσα τιμή , τον μέσο όρο , και τη διάμεσο τωντη δεσπόζουσα τιμή , τον μέσο όρο , και τη διάμεσο των
μετρήσεωνμετρήσεων..

4747
1.3)1.3)
ΔΕΣΠΟΖΟΥΣΑ ΤΙΜΗΔΕΣΠΟΖΟΥΣΑ ΤΙΜΗ
 Η δεσπόζουσα τιμή είναι η ένδειξη πουΗ δεσπόζουσα τιμή είναι η ένδειξη που
παρατηρείται με τη μεγαλύτερη συχνότητα.παρατηρείται με τη μεγαλύτερη συχνότητα.
 Π.χ.Π.χ.
6,7,9,11,6,7,9,11,16,16,16,16,16,16,16,16,18,22,3318,22,33
Δεσπόζουσα τιμή είναι τοΔεσπόζουσα τιμή είναι το 1616

4848
1.3)1.3)
ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ
 Ο μέσος όρος είναι το πηλίκο τουΟ μέσος όρος είναι το πηλίκο του
αθροίσματος των ενδείξεων δια του αριθμούαθροίσματος των ενδείξεων δια του αριθμού
των ενδείξεωντων ενδείξεων
π.χ.π.χ.
ενδείξεις 9ενδείξεις 9
 5,6,8,9,9,12,13,22,245,6,8,9,9,12,13,22,24
ΜΟ = (5+6+8+9+9+12+13+22+24) / 9ΜΟ = (5+6+8+9+9+12+13+22+24) / 9
==108/9=12108/9=12

4949
1.3)1.3)
ΔΙΑΜΕΣΟΣ ΤΙΜΗΔΙΑΜΕΣΟΣ ΤΙΜΗ
 Η διάμεσος σε μια κατανομή ενδείξεων είναι η τιμήΗ διάμεσος σε μια κατανομή ενδείξεων είναι η τιμή
( σημείο ) κάτω από το οποίο βρίσκεται ποσοστό( σημείο ) κάτω από το οποίο βρίσκεται ποσοστό
50% των ενδείξεων της έρευνας.50% των ενδείξεων της έρευνας.
π.χπ.χ
Α)Α) ενδείξεις 8 (ζυγός αριθμός)ενδείξεις 8 (ζυγός αριθμός)
2,3,6,62,3,6,6 88,11,12,13,11,12,13
Β)Β) ενδείξεις 11 (μονός αριθμός)ενδείξεις 11 (μονός αριθμός)
2,3,6,6,72,3,6,6,7,,99,,10,11,15,19,2110,11,15,19,21

5050
ΤΕΛΟΣΤΕΛΟΣ

α' λυκειου τεχνολογια

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to α' λυκειου τεχνολογια

Similar to α' λυκειου τεχνολογια (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

α' λυκειου τεχνολογια