Παραδοσιακη κουζινα Κρητης

1. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΚΡΗΤΗΣ
ΟΝΟΜΑ:Νεφέλη Φάνη Β’5
Νεφέλη Βλαχάκη Β’1

2. ΚΡΗΤΗ
• Η Κρήτη βρίσκεται σε ιδανική γεωγραφική θέση και
χαρακτηρίζεται από έντονο ανάγλυφο. Το ήπιο κλίμα
της, η θαλάσσια αύρα και το άπλετο φως του ήλιου
κάνουν τα εδάφη της γόνιμα και ευλογημένα.
Κυριολεκτικά κάθε είδους εξαιρετικής ποιότητας
προϊόντα, είτε φύονται μόνα τους ή καλλιεργούνται
εδώ: εξαιρετικά άγρια χόρτα και αρωματικά βότανα,
κηπευτικά, φρούτα, δημητριακά, παξιμάδια και ψωμί,
όσπρια, κρέατα, γαλακτοκομικά. Τα θαυμάσια κρασιά
της παράγονται από εγχώριες και ξένες οινικές
ποικιλίες. Επιπλέον, η τσικουδιά (ή ρακή)- απόσταγμα
από σταφύλια- έχει παγκόσμια φήμη.

3. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΚΟΥΖΙΝΑΣ
• Η κρητική παραδοσιακή κουζίνα θεωρείται
σήμερα μια από τις πλέον υγιεινές του
κόσμου. Ο πλούτος και η ποιότητα των
προϊόντων του νησιού στο πέρασμα των
αιώνων έχει δημιουργήσει μια κουζίνα με
μοναδική γεύση, φρεσκάδα και γνησιότητα.
Η φύση της Κρήτης διαθέτει όλη αυτή την
ποικιλία των αναγκαίων πρώτων υλών
καθώς και την ανθρώπινη εμπειρία για τη
δημιουργία γεύσεων μοναδικών, που
συνδυάζονται με τις εποχές και το φυσικό
περιβάλλον του νησιού σε μια εξαιρετική
ενότητα. Τα τυροκομικά, το μέλι, τα
αρωματικά φυτά, τα χορταρικά και τόσα
άλλα προϊόντα των κρητικών βουνών
αποτελούν τη βάση για το θαύμα της
κρητικής κουζίνας.

4. • Αν θέλαμε να αποτυπώσουμε τη διατροφή
των Κρητικών στη δεκαετία του 1960, θα
λέγαμε ότι πυρήνα της διατροφής
αποτελούσαν τα τρόφιμα από φυτικές
πηγές, ενώ τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης
είχαν περισσότερο περιφερειακό
χαρακτήρα. Σε γενικές γραμμές
καταναλώνονταν εποχιακά τρόφιμα, που
υφίστανται ελάχιστη ή και καθόλου
επεξεργασία, τα οποία ήταν προϊόντα της
ευρύτερης περιοχής. Φρέσκα και
αποξηραμένα φρούτα, όσπρια, λαχανικά,
ενδημικά άγρια χόρτα και αρωματικά
φυτά, μη επεξεργασμένα δημητριακά και
ξηροί καρποί, των οποίων την καλλιέργεια
ευνοούσε το κλίμα της περιοχής,
καταναλώνονταν σε αφθονία και
αποτελούσαν τη βάση της διατροφής των
Κρητικών την περίοδο αυτή.

5. • Η διατροφή των κατοίκων βασίζεται στην πολύ μεγάλη
ποικιλία και ισορροπία των προϊόντων: χόρτα και
λαχανικά, όσπρια, κρεατικά, γαλακτοκομικά, φρούτα,
μέλι. Το ελαιόλαδο χρησιμοποιείται σε όλες τις
παρασκευές, ωμό ή μαγειρεμένο. Το κρασί και η ρακή,
παραδοσιακό απόσταγμα της Κρήτης, καταναλώνονται
σε κάθε περίσταση. Ο Κρητικός δεν πίνει ποτέ μόνος,
πάντα με παρέες και φίλους. Είναι αφορμή για
κοινωνικότητα και σύσφιγξη των σχέσεων. Οι
ποσότητες που καταναλώνονται είναι μεγάλες, όμως,
πάντα συνοδεύονται από υπέροχα εδέσματα.

6. ΚΑΛΙΤΣΟΥΝΙΑ
• Καλιτσούνια είναι μικρες με τυρί ή βότανο πίτες . Η Κρήτη είναι διάσημη
για τις μικρές με τυρί ή βότανο πίτες , που ονομάζεται καλιτσούνια .
Μοιάζουν με ένα κοινό τυρί ή μπουρέκι με την κύρια διαφορά της
γέμισης και εξυπηρετούν παραλλαγές . Έτσι , στα Χανιά θα βρείτε τα
αλμυρά καλιτσούνια , γεμιστό με το τοπικό , ήπιο τυρί , μυζήθρα ή
διάφορα βότανα της Κρητικής γης ( χωρίς τυρί) και τα γλυκά καλιτσουνια
γεμιστό με μυζήθρα , επίσης, αλλά με μέλι που χύνεται στην κορυφή.
Αυτή είναι η μοναδική λιχουδιά που σερβίρεται σε ολόκληρο το νησί και
όλο τον νομό Χανίων , από δημοφιλή εστιατόρια της πόλης των Χανίων
σε μικρά ορεινά χωριά . Υπάρχει επίσης μια άλλη εκδοχή όπου
καλιτσούνια γίνονται με ζύμη και όχι με φύλλο Κρούστας ( πολύ λεπτό
φύλλο ζύμης ) , γεμιστό με μυζήθρα επίσης και κανέλα . Καλιτσούνια είτε
ψήνονται ή τηγανίζονται ανάλογα με το αν γίνονται με ζύμη ή λεπτό
φύλλο κρούστας .

7. Μυζηθρόπιτες νεράτες
• Λένε ότι επινοήθηκε στην Κριτσά , αλλά
φυσικά στις μέρες μας την φτιάχνουμε
παντού. Η νεράτη μυζηθρόπιτα είναι η
λασιθιώτικη εκδοχή της σφακιανής πίτας και
της καστρινής αγνιόπιτας Με τη
σφακιανόπιτα μοιάζει γιατί κι αυτή ψήνεται
στο τηγάνι, δεν τηγανίζεται . Διαφέρουν όμως
στο είδος του τυριού. Στην παραδοσιακή
εκδοχή της σφακιανής πίτας χρησιμοποιείται
χανιώτικη γαλομυζήθρα.

8. Ντάκος
• Ο ντάκος (αλλιώς γνωστός και σαν κουκουβάγια
ή παξιμάδι) είναι παραδοσιακό κρητικό πιάτο.
Βασίζεται στο κρητικό παξιμάδι, συνήθως
κριθαρένιο. Πάνω στο (μουλιασμένο ή όχι)
παξιμάδι τρίβεται ντομάτα και πάνω απ” τη
ντομάτα τυρί φέτα ή κρητική μυζήθρα σε
σβώλους. Ο ντάκος συμπληρώνεται με μια γερή
δόση λάδι, αλάτι, ρίγανη και μερικές φορές
πιπέρι και ελιές. Φτιάχνεται εύκολα και γρήγορα,
ενώ αποτελεί ένα πλήρες και θρεπτικό γεύμα.

9. Γαμοπίλαφο
• Το γιορτινό γαμοπίλαφο είναι από τα λίγα φαγητά
της Κρήτης που μαγειρεύουν οι άντρες. H οικογένεια
καλεί «τους ειδικούς του πιλαφιού», που έρχονται με
τα τεράστια καζάνια τους και ανάβουν τις φωτιές.
Αυτοί θα ετοιμάσουν το πιλάφι και στη συνέχεια θα
αναλάβουν το δύσκολο πλύσιμο των καζανιών. Στα
Χανιά, μαζί με το κρέας, προσθέτουν στην κατσαρόλα
και κόκορα ή κοτόπουλο. H απλή αυτή συνταγή
χρωστάει τη γεύση της στην καλή ποιότητα του
κρέατος. Τα μεγάλης ηλικίας ζώα, όπως το ζυγούρι και
η γίδα, δίνουν τον νοστιμότερο ζωμό.

10. Απάκι
• Το απάκι είναι αλλαντικό το οποίο παρασκευάζεται στα
Ανώγια της Κρήτης από άπαχο χοιρινό κρέας. Μαρινάρεται
για δύο με τρεις ημέρες σε ξύδι φτιαγμένο από κρασί.
Μετά κρεμιέται σε ειδικό χώρο όπου καπνίζεται με
αρωματικά φυτά και τυλίγεται σε ένα στρώμα από
μπαχαρικά και μυρωδικά, αποκτώντας έτσι χαρακτηριστική
υπόξινη και αρωματική γεύση. Μπορεί να καταναλωθεί
όπως είναι ή να ζεσταθεί για λίγα λεπτά στο τηγάνι, στο
φούρνο ή στα κάρβουνα. Μπορεί ακόμα να προστεθεί σε
κάποιο λαδερό φαγητό όπως φασολάκια ή φασολάδα, να
γίνει βάση για διάφορες σάλτσες ζυμαρικών ή να
χρησιμοποιηθεί στην πίτσα αντί για άλλα αλλαντικά,
προσφέροντάς της εξαιρετικό άρωμα.

11. Κάποια γλυκά είναι:
Κουμπανάκια Πατούδο Tαρτάκι με καρύδι και μέλι
Φορμάκι με αμύγδαλο Σταφιδωτό

12. ΤΕΛΟΣ
• Αυτά είναι κάποια από τα παραδοσιακά
φαγητά και γλυκά της Κρητικής παραδοσιακής
κουζίνας.