Downloaded 68 times
More Related Content
สอนการใช้ยาต้านไวรัสเอซไอวีสำหรับเจ้าหน้าที่ห้องยาใหม่
- 1.
- 2. AIDs & HIV • เป็นกลุ่มอาการเจ็บป่วยที่เกิดขึ้น เพราะร่างกาย ได้รับเชื้อไวรัสเอชไอ วี (HIV) ซึ่งจะเข้าไป ทำาลายแหล่งสร้างภูมิคุ้มกันโรค ทำาให้เซลล์ เม็ดเลือดขาวลดลง (CD4) จนเกิดอาการ โรคเอดส์ (AIDs) คือทำาให้ติดเชื้อโรคฉวย โอกาส (OI) แทรกซ้อนเข้าสู่ร่างกาย • เช่น วัณโรคในปอด หรือต่อมนำ้าเหลือง เยื่อหุ้ม สมองอักเสบจากเชื้อรา โรคผิวหนังบางชนิด หรือเป็นมะเร็งบางชนิด ได้ง่ายกว่าคนปกติ ทำาให้อาการจะรุนแรง และเสียชีวิตอย่าง
- 3. HIV และ AIDSต่างกันอย่างไร • Human Immunodeficiency Virus disease (HIV) – ผู้ป่วยที่ได้รับเชื้อ HIV – ยังไม่เกิดอาการจากเชื้อฉวยโอกาส – มีจำานวนเซลล์ CD4+ lymphocytes มากกว่า 200 cells/mm3 ( ค่าปกติมากกว่า 1000 cell/mm) (แม้ว่าจะไม่มีอาการ แต่เชื้อก็ยังคงแบ่งตัวและทำาลาย ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย) • Acquired Immunodeficiency Syndrome (AIDs)หรือโรคเอดส์ คือ ผู้ป่วยที่ได้รับเชื้อ HIV และ โรคได้ลุกลามจนภูมิคุ้นกันบกพร่อง และอาจจะทำาให้ เกิดโรคฉวยโอกาสและมะเร็ง
- 5. อาการของโรคติดเชื้อ HIV • มีความหลากหลายขึ้นกับระยะของโรคอาการเริ่มต้นจะ เหมือนอาการของไข้หวัดคือ มีไข้ ปวดศีรษะ มีผื่น อ่อนเพลีย แม้ไม่มีอาการ แต่สามารถติดต่อกันได้ • ในช่วงแรกของการติดเชื้อ HIV คุณอาจจะมีอาการดัง ต่อไปนี้ – ต่อมนำ้าเหลืองโต ตับม้ามโต – ท้องร่วง บางคนอาจจะเรื้อรัง – นำ้าหนักลด. – มีไข้ – ไอและหายใจลำาบาก • ผู้ที่มีพฤติกรรมเสี่ยงควรได้รับการเจาะเลือด หาภูมิต่อ เชื้อ HIV สามารถทำาได้หลายวิธี การตรวจที่ให้ผลเร็ว สามารถตรวจจากเลือด นำ้าลาย และปัสสาวะ ก่อนการ
- 6.
- 7. หลายกิจกรรมที่ไม่ติดต่อเชื้อ HIV • การจับมือหรือการสัมผัสภายนอก •การดื่มนำ้าแก้วเดียวกัน • การใช้ถ้วยชามร่วมกัน • สัมผัสกับเหงื่อหรือนำ้าตาก็ไม่ติดต่อ • การว่ายนำ้าในสระเดียวกัน • การใช้โถส้วมเดียวกัน • ถูกแมลงหรือยุงกัด • การจูบกัน • การบริจาคเลือด
- 8. กลุ่มเสี่ยงที่ควรจะต้องเจาะเลือดหา เชื้อHIV • ผู้ที่ได้รับเลือดและหรือนำ้าเหลืองก่อนปี คศ.1970-1980 •กลุ่มรักร่วมเพศ • ผู้ที่มีเพศสัมพันธ์กับคนอื่นโดยไม่ได้ป้องกัน • ผู้ที่มีเพศสัมพันธ์กับคนที่มีเชื้อ HIV • มีเพศสัมพันธ์กับผู้ที่ฉีดยาเสพติดเข้าเส้น • ผู้ที่ตัดสินใจจะแต่งงาน • ผู้ที่มีคู่ขาหลายคน • ผู้ติดยาเสพติดเข้าเส้น • คนท้องเพื่อความปลอดภัยของทั้งแม่และลูก • ผู้ที่เป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เช่น ซิฟิลิส หนองใน • ผู้ที่ต้องการไปทำางานในต่างประเทศ (บางประเทศ)
- 9. ยาต้านไวรัส : ยับยั้งการแบ่งตัว ของเชื้อไวรัส •เมื่อเม็ดเลือดขาว (CD4) ลดลงจนตำ่ากว่า 200 ถือว่าเป็นโรคเอดส์ จะเริ่มสู่การรักษา ด้วยยาต้านไวรัสโดยการเลือกใช้ยาต้าน ไวรัสร่วมกันอย่างน้อย 3 ชนิด
- 10. ยาต้านไวรัสที่มีในโรงพยาบาล สมุทรสาคร มีมากกว่า 30 รายการมีหลาย ความแรง หลายรูปแบบ
- 11. รายการยาต้านไวรัสในโรง พยาบาลสมุทรสาครNRTI • Lamivudine ชื่อ ย่อ3TC 150 mg • Stavudine ชื่อ ย่อ d4T 15, 20 , 30 mg • Zidovudine ชื่อ ย่อ AZT 100 , 300 mg • Didanosine ชื่อ ย่อ 125 ,200 , 250 ,400 mg • Tenofovir 300 mg NNRTI • Nevirapine ชื่อย่อ NVP 200 mg • Efavirenz ชื่อย่อ EFV 50,200 ,600 mg PI • Ritonavir ชื่อย่อ RTV 100 mg • Indinavir ชื่อย่อ IDV 200, 300, 400 mg • Nelfinavir ชื่อย่อ NFV 250 mg • Azatanavir 300 mg • Saquinavir ชื่อ ย่อ SQV 500 mg •เป็นการให้ยาต้านไวรัส •ร่วมกันอย่างน้อย 3 ชนิด
- 12. ยาสูตรผสม 3 ชนิด •GPO vir® S30 d4T 30 mg + 3TC 150 mg + NVP 200 mg • GPO vir® Z250 AZT 250 mg + 3TC 150 mg + NVP 200 mg
- 13. ยาสูตรผสมหลายชนิดในเม็ด เดียว ZILARVIR ALUVIA KALETRALASTAVIR TRUVADA
- 14. ยาสูตรผสม 2 ชนิด •Zilarvir® = AZT 300 mg + 3TC 150 mg • Aluvia ® = LPV 100 mg + RTV 25 mg • Kaletra® = LPV 200 mg + RTV 50 mg • Lastavir® = d4T 30 mg + 3TC 150 mg • Truvada® = Tenofovir 300 mg + Emtricitabine 200 mg ***เพื่อเพิ่มความร่วมมือในการใช้ยา
- 15. รายการยาต้านไวรัสชนิดนำ้า เชื่อมสำาหรับเด็ก • Stavudine syr10 mg/ml • Zidovudine syr 10 mg/ml • Lamivudine syr 10 mg / ml • Kaletra syr LPV 80 /RTV 20
- 16. •Bactrim (co trimoxazole) กินครั้งละ 2เม็ด วัน ละ 1 ครั้ง หลังอาหาร เช้า ทุกวัน ห้ามใช้ในคนที่แพ้ ซัลฟา ใส่ซองสีชา ป้องกัน แสง++ ยาป้องกันโรคติดเชื้อ ฉวยโอกาส (ป้องกันปอดติดเชื้อ)
- 17. •Fluconazole (Diflucan) มี 2ขนาด 200 mg สำาหรับ ผู้ใหญ่ 50 mg สำาหรับเด็ก แบบที่ 1 กิน 1 เม็ด เฉพาะวันจันทร์ พฤหัส แบบที่ 2 กิน 1 เม็ด ทุก วัน ยาป้องกันโรคติดเชื้อ ฉวยโอกาส (ป้องกันเชื้อราขึ้นสมอง)
- 18. รายชื่อโครงการที่สนับสนุนยา ต้านไวรัส– ประกันสังคม สำาหรับผู้ป่วย ประกันสังคม –PATC / ATC สำาหรับผู้ป่วย เด็กและผู้ใหญ่ หญิงตั้ง ครรภ์ – NAPHA-EXTENSION สำาหรับผู้ป่วยต่างด้าว – บัญชียาโรงพยาบาล สำาหรับ ผู้ป่วยอื่นที่ไม่มีโครงการ – เจ้าหน้าที่ถูกเข็มตำา และ Rape*** สำาหรับป้องกันการติดเชื้อ – รายการยาที่นอก KEY/จัดให้ ถูกโครงการถูกโครงการ เพื่อการเบิกเบิก จ่ายยาถูกจ่ายยาถูก ต้องต้อง
- 19. NAPHA extension • ใช้เฉพาะกับคนไข้เชื้อชาติพม่า • มีรายการยาน้อยกว่า ไม่มี GPO vir S30 • ถ้าอยู่ในโครงการ napha ex แล้วให้เปลี่ยน สถานะการเงิน *** บางรายการต้องเสียเงิน ส่งการเงินทุก case ***
- 20. เจ้าหน้าที่ และ Rape*** •AZT 100 mg 2 tab q 12 hr • 3TC 150 mg 1 tab q 12 hr • Kaletra 2 tab q 12 hr กินทั้งหมด 28 วัน โดยแบ่งทานก่อน 7 วันและ นัดมาพบแพทย์ก่อนรับต่อจนครบ มีผลข้างเคียง คลื่นไส้ อาเจียน เวียนศีรษะ • คนไข้พม่าเปลี่ยน kaletra เป็น IDV , RTV กินยาตรงเวลาให้ครบ 28 วัน และพบแพทย์ตามนัด
- 21. การใช้ยาป้องกันการติดเชื้อ จากแม่สู่ลูก แม่ขณะตั้ง ครรภ์ • AZT 100mg กิน 2-3 เม็ด ทุก 12 ชั่วโมง • NVP กิน 1 เม็ด ตอนเจ็บท้องคลอด เด็กทารก หลังคลอด • AZT syrup • NVP syrup ตามนำ้าหนักตัวของ เด็ก เป็นเวลา1-4 สัปดาห์
- 23. ทุกบ่ายวันศุกร์ OPD medHIV Clinic ป้อนข้อมูลHos XP ใส่โครงการที่ ช่องห้องตรวจ เช่น 102 = ARV ปกส , 096 ? ?
- 24. พบเภสัชกร ให้คำาแนะนำา HM clinic คนไข้ใหม่ •เข้ากลุ่มให้ความรู้ เตรียมความพร้อม ก่อนรับยาต้านไวรัส คนไข้เก่า • ประเมินความร่วมมือ ในการใช้ยา กินยา ตรงเวลา • ติดตามอาการไม่พึง
- 25.
- 26. ระวังเรื่องแพ้ยา ส่งปรึกษา เภสัชกร เช่นแพ้ Sulfa ไม่ควรใช้ Bactrim
- 27. คู่ยาที่ไม่ควรใช้ร่วมกัน • POP up: AZT vs d4T ***ปรึกษาเภสัชกรทุกครั้ง***
- 28.
- 29.
- 30. 168 เม็ด =(2 กระปุก x 60 เม็ด) + 48 เม็ด(ใส่ซอง) *ไม่แกะกระปุกเติม ยาลงไป* ***โปรดระวัง เม็ดยาเปลี่ยน บ่อย***
- 31. ชื่อยาคล้ายกัน แก้ไขฉลาก ป้องกันจัดยาผิด Z250-GPOvir Z250 โปรดสังเกต... GPO vir S หรือ Z เดิม GPO vir s30 กับ GPO vir Z250 ใหม่ GPO vir s30 กับ Z250 GPO vir
- 32.
- 33. เครื่องหมาย ++ ต้องใส่ซองสี ชาป้องกันแสงแดด มีตัวอักษร X ห้ามใช้ในคนท้องมี ผลต่อเด็ก เช่น EFV
- 34.
- 35. แนวทางการใช้ยาต้านไวรัส เอดส์ •สูตรยาต้านไวรัสเริ่มต้นสูตรยาต้านไวรัสเริ่มต้น 1414 วันแรกวันแรก •GPO vir® s30 1 tab 8.00 -14 tab 3TC 1 tab 20.00 -14 tab d4T 1 tab 20.00 -14 tab ทานไป 2 สัปดาห์ ถ้าปกติและไม่มีผื่นให้ทาน เป็น GPO vir® s30 1 tab q 12 hr (เวลา 8.00,20.00 หรือตามความเหมาะสม )
- 36. แนวทางการใช้ยาต้านไวรัส เอดส์ • ส่วนใหญ่วิธีบริหารเป็น “……tab q12 hr” • กรณีแพทย์สั่งยา เป็น “….. tab x 2” !!!!!! •ข้อควรจำาข้อควรจำา !!!!!! ยาที่มีวิธีบริหารยา วันละ 1 ครั้ง – EFAVIRENZ (EFV) -
- 37. โปรดระวัง...ความคลาดเคลื่อน ทางยา – ผิดชนิด (ชื่อยาคล้ายกันเม็ดยาคล้ายกัน) ไม่ได้ประสิทธิภาพ เกิดการแพ้ยา – ผิดจำานวน ได้ยาไม่พอกิน – ผิดวิธีบริหาร ทำาให้กินยาไม่ตรงเวลา – ผิดขนาดยา ระดับยาในเลือดไม่เพียง พอ – ผิดโครงการ เบิกยาไม่ได้ ไม่มียาใช้ “ทำาให้คนไข้ดื้อยา หมดโอกาส ”รักษา เม็ดยาคล้ายกัน ยามีหลายความแรง
- 38. การแพ้ยา • เป็นผลข้างเคียงของยาแต่ละตัว ซึ่งออกอาการ ให้เห็นอย่างชัดเจนแต่อาการออกจะรุนแรง • ลักษณะแบบนี้จะมีโอกาสเกิดขึ้นได้น้อยมาก ไม่ เฉพาะยาต้านเท่านั้น ยาชนิดอื่นๆ ก็มีโอกาสแพ้ ยาได้เหมือนกัน • ถ้าเป็นแบบนี้ ให้นำายาทุกตัวที่เรากินไปพบหมอ หรือหมอที่จ่ายยาให้ เพื่อจะได้แก้ไขอาการ หรือเปลี่ยนยาตัวใหม่ได้
- 39. ผลข้างเคียง 1. อาการข้างเคียงที่จัดว่าไม่รุนแรง คืออาการที่ไม่รุนแรงมักจะเป็นในช่วงแรก ของการกินยาต้าน และอาการจะค่อยๆดีขึ้น ภายใน2 เดือน เช่น ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ท้องอืด นอนไม่หลับ ฝัน แปลกๆ มึนงง 2. อาการข้างเคียงที่จัดว่ารุนแรง อาจ ทำาให้เสียชีวิตหรือพิการ เช่น ซีด ตับอักเสบ ตับอ่อนอักเสบ ภาวะกรดในเลือด ชาปลายมือ
- 40. ผลข้างเคียง 3. อาการข้างเคียงระยะยาว หลังจากกินยา ประมาณ1 ปี มักเกิดไขมันกระจายตัวผิด ปกติ(เช่น ลงพุง ไขมันพอกที่ต้นคอ หน้าอก แต่หน้าตอบและแขนขาลีบ) หรือถ้ากินยานาน 3-4 ปี อาจพบ ไขมันในเลือดสูง นำ้าตาลใน เลือดสูง
- 41. การดื้อยา • หลังจากที่ผู้ติดเชื้อหรือผู้ป่วยเอดส์ ได้รับการ รักษาด้วยยาต้านไวรัสเอดส์ไประยะหนึ่งแล้ว (ขึ้นอยู่กับการกินยาตรงตามเวลากินยาครบทุก มื้อที่กำาหนด กินยาอย่างสมำ่าเสมอและต่อเนื่อง หรือไม่ ) • เชื้อโรคเอดส์ที่เกิดขึ้นมาใหม่และเพิ่มจำานวนขึ้น มาแล้ว มันพยายามที่จะปรับตัวมันใหม่รูปร่าง หน้าตาก็เปลี่ยนไปไม่เหมือนเดิม ทำาให้ยาที่กิน ไปนั้นไม่รู้จักมัน และฆ่ามันไม่ได้
- 42. • โดยการป้องกันโอกาสการดื้อยาจะเพิ่มขึ้นเมื่อ 1. การกินยาไม่สมำ่าเสมอกินผิดเวลาบ่อยๆ ถือ เป็นปัจจัยที่สำาคัญที่สุด 2. ขนาดที่กิน ถ้ากินขนาดที่ตำ่ากว่ามาตรฐาน เช่น กินยาไม่ครบเม็ดตามที่หมอสั่ง 3. สูตรยาที่กินตำ่ากว่ามาตรฐาน เช่น กินเพียง 1 ชนิด หรือ 2 ชนิด 4. ระยะเวลาที่กิน ยิ่งมีระยะเวลานานหลายปี ก็มี โอกาสที่เชื้อจะดื้อยาตามธรรมชาติ วิธีการป้องกันดื้อยา
- 43. เคารพสิทธิผู้ป่วย รักษาความ ลับผู้ป่วย ผู้ที่เป็นโรคเอดส์ สามารถดำาเนินชีวิตได้ตาม ปกติ และควรดูแลสุขภาพให้ดี ไม่ควรวิตกกังวล เพราะ หากไม่มีโรคแทรกซ้อนจะสามารถมีชีวิตยืนยาวไปได้อีก หลายปี โดยมีข้อปฏิบัติคือ - ปรึกษาแพทย์ ไปตามนัด รับประทานยาตามที่แพทย์สั่ง - รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ - รักษาสุขภาพร่างกายให้แข็งแรง ออกกำาลังกาย สมำ่าเสมอ พักผ่อนให้เต็มที่ - หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์ หรือหากมีเพศสัมพันธ์ ควร ใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้ง - งดการบริจาคเลือด อวัยวะ และงดใช้สิ่งเสพติดทุกชนิด หยุดสูบบุหรี่ ดื่มเหล้า
- 44. การป้องกันการติดเชื้อ HIV • วิธีการป้องกันการติดเชื้อโรคเอดส์ที่ดีที่สุดคือ การลดพฤติกรรมเสี่ยงต่อการติดเชื้อโรคเอดส์ เช่น – ใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้ง ที่มีเพศสัมพันธ์ – รักเดียว ใจเดียว – ควรตรวจร่างกาย ตรวจเลือด ก่อนแต่งงาน หรือมี บุตร – งดดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และงดใช้สารเสพติดทุก ชนิด • เนื่องจากยังไม่มีการรักษาหรือวัคซีนที่ป้องกัน โรค ดังนั้นทุกคนจะต้องเรียนรู้วิธีป้องกันโรค