ψυχή και φιλοσοφία, εργασία μαθητών, 2014-15

1. Ψυχή
Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία

2. «ψυχή» (από το ρήμα «ψύχω»,
δηλ. «φυσώ», «πνέω») = «ψυχρή πνοή»

3. Η ελληνική λέξη «ψυχή» ακολούθησε δύο βασικές πορείες. Η πρώτη σχετίζεται
με τη χρήση της στον καθημερινό λόγο, όπου δηλώνει την «πνοή», τη «φυσική
ζωή», το «θάρρος» ή το «ήθος», και η δεύτερη αφορά τις ειδικές χρήσεις της
στις θρησκευτικές δοξασίες και τις διάφορες φιλοσοφικές σχολές ως μια
αόρατη.

4. ΜΟΝΙΣΜΟΣ/ΥΛΙΣΜΟΣ ΔΥΙΣΜΟΣ/ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΣ
Στωικοί φιλόσοφοι Σωκράτης
Ηράκλειτος Όμηρος
Αριστοτέλης Ορφικοί/Πυθαγόρειοι
Θαλής ο Μιλήσιος Πλάτωνας

5. ΠΛΑΤΩΝΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
1. Στον Φαίδρο παρουσιάζεται η θεωρία ότι ο
άνθρωπος έχει τρεις ψυχές: μία στο κεφάλι
(έδρα της νόησης), μία στο στήθος (έδρα των
συναισθημάτων) και μία στην κοιλιά (έδρα των
σωματικών επιθυμιών).
2. Στην Πολιτεία, όμως, η προσέγγιση αλλάζει με
σκοπό να ξεπεραστούν τα κενά των
προηγούμενων θεωριών. Εκεί λοιπόν
αναφέρεται ότι ο άνθρωπος έχει μία μόνο ψυχή
αλλά τριμερή: τον νουν (νόηση), τον θυμόν
(συναίσθημα) και το επιθυμητικόν (επιθυμία).
3. Στον Τίμαιο, επιπρόσθετα, παρουσιάζεται η
θεωρία της τριμερούς ψυχής να εφαρμόζεται
και στην ψυχή του κόσμου, και αυτή η τριάδα
των ιδιοτήτων είναι που εξασφαλίζει την κίνηση
στα ουράνια σώματα.
1. το «θρεπτικόν», που σχετίζεται με τη
θρέψη του σώματος·
2. το «ορεκτικόν», δηλαδή την τάση για
καθετί καλό·
3. το «αισθητικόν», την ικανότητα της
πρόσληψης των πληροφοριών μέσω
των αισθήσεων·
4. το «κινητικόν», που εξασφαλίζει τις
κινήσεις του σώματος
5. το «διανοητικόν»

6. Τι μας άρεσε:
Η μεταμόρφωση της πεταλούδας
έχει εμπνεύσει πολλούς να τη
χρησιμοποιήσουν ως σύμβολο για
την έξοδο της ψυχής από το
σώμα. Μία από τις σημασίες της
αρχαιοελληνικής λέξης ψυχή ήταν
η «πεταλούδα».