Σταδιακή προσέγγιση του ποιήματος του Κωστή Παλαμά

1. Αγορά (σελ. 422)
ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ
ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ
(1880-1920)

2. Τίτλος: Αγορά
Πού πάει το μυαλό σας;;

3. Αγορά: παράγωγο του αρχαίου ρήματος ἀγείρω = συγκεντρώνω
Ξεκινά με τη σημασία της συγκέντρωσης / συνάντησης του λαού
Σταδιακά αποκτά δύο νέες σημασίες:
Αγοράζω = πηγαίνω στην αγορά - ψωνίζω πράγματα
Αγορεύω = μιλώ στην αγορά, λέω τις απόψεις μου δημόσια
Άρα η αγορά συνδέεται με την επικοινωνία, την κοινωνικοποίηση,
την έκφραση και ανταλλαγή απόψεων, την πολιτικοποίηση κλπ

4. Αγορά
Πάντα διψάς - όπως διψάει το πρωτοβρόχι
στεγνή καλοκαιριά - το βλογημένο σπίτι
και μια κρυφή ζωή σα δέηση ερημίτη,
αγάπης κι αρνησιάς ζωούλα σε μια κόχη.
Διψάς και το καράβι που το πέλαο το 'χει,
κι όλο τραβάει με τα πουλιά και με τα κήτη,
κι είναι μεστή η ζωή του μ' όλο τον πλανήτη·
και το καράβι και το σπίτι σου είπαν· «Όχι!»
Μήτε η παράμερη ευτυχία που δε σαλεύει,
μήτε η ζωή π' όλο και νέα ψυχή τής βάνει
κάθε καινούρια γη και κάθε νιο λιμάνι.
Μόνο τ' αλάφιασμα του σκλάβου που δουλεύει·
σέρνε στην αγορά τη γύμνια του κορμιού σου,
ξένος και για τους ξένους και για τους δικούς σου.

5. Μόνο τ' αλάφιασμα του σκλάβου που δουλεύει·
σέρνε στην αγορά τη γύμνια του κορμιού σου,
ξένος και για τους ξένους και για τους δικούς σου.
τελικά τι σημαίνει
«αγορά» στο
ποίημα; αλάφιασμα;

6. ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ περιέχεται στη συλλογή Η Ασάλευτη Ζωή (στην ενότητα
Τα σονέτα). Γράφτηκε το 1896, εποχή που ο ποιητής πιεζόταν από
οικονομικές ανάγκες και υποχρεωνόταν να εργάζεται σκληρά
αρθρογραφώντας στα διάφορα αθηναϊκά έντυπα για να επιβιώσει.
Γενικός Γραμματέας του Πανεπιστημίου Αθηνών διορίστηκε το 1897.

7. «διψάς το
βλογημένο σπίτι
και μια κρυφή ζωή»
«διψάς και το καράβι»
ποιος διψάει;
για ποια πράγματα
διψάει;

8. «διψάς το
βλογημένο σπίτι
και μια κρυφή ζωή»
«διψάς και το καράβι»
«διψάς» = διψώ
Το β’ ενικό πρόσωπο
ισοδυναμεί με α’ πρόσωπο,
δηλαδή ο ποιητής στην ουσία
απευθύνεται στον εαυτό του.
Με το β’ πρόσωπο όμως
δίνεται η εντύπωση διαλόγου
και ο αναγνώστης νιώθει ότι ο ποιητής
μιλά σ’ αυτόν. Έτσι του κεντρίζει το
ενδιαφέρον , ενώ το θέμα παύει να είναι
Προσωπικό, μόνο του ποιητή, αλλά γίνεται
γενικό και καθολικό. Μας αφορά όλους.

9. «διψάω»: συνώνυμα;

10. «διψάω»: συνώνυμα
επιθυμώ,
λαχταράω
ονειρεύομαι,
εύχομαι
χρειάζομαι,
αποζητώ αξιώνω,
διεκδικώ

11. και το καράβι και το
σπίτι σου είπαν· «Όχι!»

12. Μόνο τ' αλάφιασμα του σκλάβου που δουλεύει·
σέρνε στην αγορά τη γύμνια του κορμιού σου,
ξένος και για τους ξένους και για τους δικούς σου.
→ Εντοπίστε τα εκφραστικά μέσα στους τρεις τελευταίους στίχους.
Τι τονίζει μ’ αυτά ο ποιητής;

13. Το ποίημα εκφράζει
δύο καλλιτεχνικά ρεύματα
παρνασσισμός
συμβολισμός

14. Χαρακτηριστικά παρνασσισμού
 Ο παρνασσισμός αναζήτησε την έμπνευσή του στην κλασική παράδοση,
κυρίως στον αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό πολιτισμό
 Ιδανικό του η άψογη μορφική εμφάνιση των ποιημάτων
(ακολουθεί τους παραδοσιακούς στιχουργικούς κανόνες:
στροφές, μέτρο, ομοιοκαταληξία)
 ΓΙ’ αυτό προτιμά ποιήματα σταθερής μορφής, όπως το σονέτο:
14 στίχοι σε 4 στροφές :
- δύο πρώτες στροφές με 4 στίχους, επόμενες δύο με 3 στίχους
- το μέτρο ιαμβικό και οι στίχοι ενδεκασύλλαβοι
- στις δυο πρώτες στροφές: συνηθισμένη μορφή ομοιοκαταληξίας είναι
η σταυρωτή (α β β α) (στις δύο τελευταίες ποικίλλει)
 Δίνει μεγάλη σημασία στην ακρίβεια της έκφρασης και στη λεπτομέρεια

15. Αγορά
Πάντα διψάς - όπως διψάει το πρωτοβρόχι
στεγνή καλοκαιριά - το βλογημένο σπίτι
και μια κρυφή ζωή σα δέηση ερημίτη,
αγάπης κι αρνησιάς ζωούλα σε μια κόχη.
Διψάς και το καράβι που το πέλαο το 'χει,
κι όλο τραβάει με τα πουλιά και με τα κήτη,
κι είναι μεστή η ζωή του μ' όλο τον πλανήτη·
και το καράβι και το σπίτι σου είπαν· «Όχι!»
Μήτε η παράμερη ευτυχία που δε σαλεύει,
μήτε η ζωή π' όλο και νέα ψυχή τής βάνει
κάθε καινούρια γη και κάθε νιο λιμάνι.
Μόνο τ' αλάφιασμα του σκλάβου που δουλεύει·
σέρνε στην αγορά τη γύμνια του κορμιού σου,
ξένος και για τους ξένους και για τους δικούς σου.

16. Στοιχεία συμβολισμού
α. χρήση συμβόλων
β. συναισθηματισμός, υποκειμενικότητα
γ. πληθώρα εκφραστικών μέσων
= ενδιαφέρον για τη μορφή κι όχι μόνο για το περιεχόμενο
δ. ιδίως με επαναλήψεις, ομοιοκαταληξίες, παρηχήσεις
= μουσικότητα