Πρώτες βοήθειες

1. ΓΕΛ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
2014 - 2015
1

2. ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΠΑΤΣΙΔΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ
ΤΜΗΜΑ Β1
ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ
ΑΒΡΑΑΜ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ -ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΟΥ ΕΛΕΝΗ
ΑΜΠΡΑΖΗ ΔΗΜΗΤΡΑ
ΒΟΥΡΤΗ ΘΕΑΝΩ
ΓΑΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΝΑ
ΓΕΩΡΓΙΝΤΣΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
ΓΙΑΝΤΣΗΣ ΛΑΖΑΡΟΣ
ΓΚΑΖΟΥ-ΑΡΑΜΠΑΤΖΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ-ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ
ΓΟΥΛΕΛΗ ΦΡΟΣΩ
ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ
ΔΕΤΣΙΚΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ
ΕΥΜΟΡΦΟΠΟΥΛΟΣ ΧΑΡΙΤΩΝ
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ
ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ ΑΝΝΑ
ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ-ΜΑΡΙΑ
2

3. ΚΑΛΟΝΙΚΟΥ ΜΕΛΠΟΜΕΝΗ
ΚΑΡΥΠΙΔΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ
ΚΙΟΣΗ ΑΝΝΑ
3

4. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Πρόλογος…………………………………………………………………………………….5
Ατυχήματα στο σπίτι…………………………………………………………………….6-11
Οδηγίες για την πρόληψη ατυχημάτων……………………………………….……..12-13
Ατυχήματα στο σχολείο…………………………………………………………….....14-16
Φαρμακείο………………………………………………………………………………17-21
Αιμορραγίες………………………………………………………………………….…22-23
Απόφραξη αναπνευστικής οδού……………………………………………………..24-25
Κακώσεις αρθρώσεων………………………………………………………………...26-29
Θερμοπληξία……………………………………………………………………….………30
Ενδεικτικοί φορείς συνεργασίας………………………………………………………….31
Επίλογος……………………………………………………………………………………32
Βιβλιογραφία…………………………………………………………………………….…33
4

5. ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Είναι γνωστός ο λόγος του Ιπποκράτη « το προλαµβάνειν εστί σοφότερον του
θεραπεύειν», δηλαδή το να προλάβεις ένα ατύχημα είναι πολύ καλύτερο από το να το
θεραπεύσεις.
Σηµαντικότητα του θέµατος: «Δυστυχώς στην Ελλάδα έχει σηµειωθεί ένας τροµακτικά
µεγάλος αριθµός που συνέβαλε στην αύξηση του ποσοστού των θανατηφόρων
παιδικών ατυχηµάτων τα τελευταία χρόνια. Αυτό το ποσοστό, µας ωθεί να στρέψουµε
το ενδιαφέρον µας, και να προσπαθήσουµε µέσα από την παρούσα µελέτη, να
εισχωρήσουµε στο πρόβληµα, και να προτείνουµε πιθανούς τρόπους αποφυγής,
πρόληψης και αντιµετώπισης άλλων παρόµοιων καταστάσεων.»
Σκοπός: Ο κύριος σκοπός µας, είναι να µελετήσουµε σε βάθος όλα τα πιθανά
ατυχήµατα που µπορούν να συµβούν στα παιδιά, τόσο μέσα στο ίδιο τους το σπίτι, που
θεωρητικά φαντάζει ο πιο ασφαλής χώρος να κινούνται τα παιδιά µας, όσο και τα
πιθανά ατυχήµατα που µπορούν να συµβούν στους χώρους του σχολείου, που
περνούν από πολύ µικρά σε ηλικία τόσες ώρες, και που θεωρητικά πάλι, θέλουµε να
πιστεύουµε ότι είναι απόλυτα προστατευµένα από πιθανούς κινδύνους που
καραδοκούν. Οι επιµέρους στόχοι µας, είναι αφού εντοπίσουµε τα πιο πιθανά και συχνά
ατυχήµατα που ένα παιδί προτίθεται να αντιµετωπίσει στα περιβάλλοντα του αυτά, να
προτείνουµε τόσο τρόπους αποφυγής των περισσοτέρων εξ’ αυτών προτού συµβούν,
όσο και τρόπους αντιµετώπισης και πρώτες βοήθειες.
5

6. ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ
Ο όρος ατύχημα, στην κυριολεξία, σημαίνει συμβάν που οφείλεται στην έλλειψη τύχης.
Σήμερα πιστεύουμε πως 9 στις 10 φορές το ατύχημα οφείλεται σε ανθρώπινο λάθος, σε
αμέλεια ή περιφρόνηση του κινδύνου.
Στα μικρότερα των 5 ετών παιδιά, τα ατυχήματα στο σπίτι και τον περιβάλλοντα χώρο
υπερβαίνουν το 60% του συνολικού αριθμού των ατυχημάτων. Το συχνότερο ατύχημα
είναι η πτώση. Ακολουθεί η δηλητηρίαση (απορρυπαντικά, καθαριστικά και λευκαντικά
αφορούν το 50% των μέσων δηλητηρίασης από είδη οικιακής χρήσης). Συχνή είναι,
επίσης, η δηλητηρίαση από τον καπνό του τσιγάρου, καθώς και τα εγκαύματα από
αναπτήρα και σπίρτα, αλλά και από καυτό ρόφημα που ενήλικοι ρίχνουν κατά λάθος
στο παιδί (επειδή σκοντάφτουν ενώ κρατούν το παιδί αγκαλιά).
• Οι πτώσεις είναι από τα πιο συνηθισμένα ατυχήματα στο σπίτι. Τα βρέφη
πέφτουν 2 φορές συχνότερα από τα μικρά παιδιά και 10 φορές συχνότερα από
τα μεγαλύτερα. Η πτώση του βρέφους μπορεί να γίνει από την κούνια, το
κρεβατάκι, το baby relax, τις απροστάτευτες σκάλες, το γυαλισμένο πάτωμα και
τη στράτα που χρησιμοποιείται αρκετά μέχρι και σήμερα.
• Η εισρόφηση ξένων σωμάτων (ξηροί καρποί, καρφίτσες, σταυρουδάκια, κ.λπ.)
μπορεί να συμβεί από την ηλικία των 6 μηνών.
• Τα ατυχήματα από πνιγμό στα παιδιά 2 - 4 ετών είναι 5 φορές περισσότερα σε
σχέση με τα βρέφη και 2 φορές συχνότερα σε σχέση με τα παιδιά 6 - 12 ετών.
6

7. • Τα εγκαύματα είναι τα συχνότερα και σοβαρότερα ατυχήματα στο σπίτι σε παιδιά
ηλικίας 2 - 5 ετών και σε αυτή την ηλικία είναι 3 φορές περισσότερα από ότι στις
μεγαλύτερες. Το 80% των εγκαυμάτων συμβαίνουν στην κουζίνα του σπιτιού και
λιγότερα στο υπνοδωμάτιο και το λουτρό. Το 90% προκαλούνται από υγρή και το
10% από ξηρή θερμότητα.
• Οι πρίζες επίσης όπως και το μπάνιο με τα ξυριστικά και τα καλλυντικά.
• Οι δηλητηριάσεις αποτελούν συχνή μορφή ατυχημάτων στα παιδιά, ευτυχώς
όμως σπάνια είναι θανατηφόρες.
• Τα ατυχήματα από χρήση εργαλείων (μαχαίρια, ψαλίδια), μηχανημάτων
(τρυπάνια) και όπλων είναι συχνότερα στα μεγαλύτερα παιδιά.
• Τα τσιγάρα. Η μάσηση τσιγάρου είναι από τα συχνότερα παιδικά ατυχήματα. Η
ποσότητα καπνού ενός και μόνο τσιγάρου θεωρείται θανατηφόρος δόση για ένα
παιδί.
Η πρόληψη των ατυχημάτων στο σπίτι αποτελεί κύριο μέλημα τόσο της Πολιτείας όσο
και της ίδιας της οικογένειας. Η Πολιτεία θα πρέπει να επικεντρωθεί σε τρεις τομείς:
1. Ενημέρωση, με ειδικά σεμινάρια και εκπομπές στα ΜΜΕ, των παιδιών, των
γονέων και των δασκάλων για τους τρόπους αποφυγής και προστασίας από τα
ατυχήματα.
2. Ενίσχυση των Κέντρων Δηλητηριάσεως ή άλλων Ειδικών Κέντρων που έχουν ως
έργο τους την πρόληψη και την αντιμετώπιση των ατυχημάτων.
3. Έλεγχος των φαρμακοβιομηχανιών, των βιομηχανιών παιχνιδιών, κ.λπ., ώστε να
εφαρμόζουν ειδικούς κανόνες ασφαλείας.
Η οικογένεια έχει ως χρέος να:
1. Επεμβαίνει στα σχέδια κατασκευής του σπιτιού, στη διαμόρφωση των χώρων,
στην επίπλωση και στα αντικείμενα διακόσμησης και χρήσης.
2. Επιτηρεί αυστηρά την κάθε κίνηση του παιδιού, ώστε έγκαιρα να αναγνωρίζει και
να φροντίζει για την αποφυγή των κινδύνων.
7

8. ΤΟ ΥΠΝΟΔΩΜΑΤΙΟ ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ
Το κρεβάτι:Μεγαλύτερο από το παιδικό, αποτελεί δέλεαρ για τούμπες! Καλύψτε, λοιπόν,
τις γωνίες από τα κομοδίνα, ώστε να μην τραυματιστεί το παιδί σε ενδεχόμενη πτώση.
Επίσης, φροντίστε να μην υπάρχουν γύρω από το κρεβάτι αντικείμενα τα οποία θα
τραυματίσουν το παιδί σε περίπτωση πτώσης.
Oι πρίζες: Oι γονείς καλύπτουν τις πρίζες στο παιδικό δωμάτιο, αλλά ξεχνούν ότι οι
μικροί εξερευνητές μπορούν να πειράξουν τις υπόλοιπες στο σπίτι. Καλύψτε, λοιπόν,
όλες τις πρίζες που είναι εντοιχισμένες στο ύψος του παιδιού.
Τα βαριά αντικείμενα: Oποιοδήποτε βαρύ αντικείμενο (π.χ. τα βάρη γυμναστικής)
πρέπει να το τοποθετείτε στο πάτωμα -εντός ή εκτός ντουλάπας-, ώστε να μην υπάρχει
ο κίνδυνος να πέσει πάνω στο παιδί.
Τα φάρμακα: Πρέπει να τα κλειδώνετε σε κάποιο συρτάρι - το ίδιο ισχύει και για τα
φάρμακα της γιαγιάς και του παππού, εφόσον έρχονται τακτικά σπίτι σας ή το παιδί
επισκέπτεται το δικό τους.
ΤΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΔΩΜΑΤΙΟ
Το παιδικό κρεβάτι:Μη δένετε στα κάγκελα του κρεβατιού ή του πάρκου μπαλόνια ή
άλλα παιχνίδια με κορδόνια, για να αποφύγετε τον κίνδυνο πνιγμού. Εάν το παιδί
ψηλώσει τόσο ώστε να μπορεί να σκαρφαλώσει πάνω από τα κάγκελα, είναι καιρός να
το μεταφέρετε σε κανονικό κρεβάτι, στο οποίο πρέπει να τοποθετήσετε το ειδικό
προστατευτικό πλέγμα για να το προφυλάξετε από πιθανή πτώση.
Τα παιχνίδια:Φροντίστε τα μικρά παιδιά, κάτω των 4 ετών, να μην έχουν πρόσβαση στα
παιχνίδια των μεγαλύτερων γιατί ενδέχεται να καταπιούν τα μικρά εξαρτήματα που
έχουν πολλά από αυτά και να πνιγούν. Oι παιδικές στράτες (περπατούρες):Oι στράτες
πρέπει να αποφεύγονται επειδή, καθώς το παιδί τρέχει με τη στράτα, αναπτύσσει
ταχύτητα την οποία δεν ξέρει πώς να ελέγξει, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό του.
8

9. ΤΟ ΜΠΑΝΙΟ
Τα ξυριστικά και τα καλλυντικά:Κρύψτε τα κοφτερά αντικείμενα (ξυραφάκια, ψαλίδι, λίμα)
στα πιο ψηλά ντουλάπια του μπάνιου. Το ίδιο πρέπει να κάνετε και με τις κολόνιες - μην
ξεχνάτε ότι τα παιδιά δοκιμάζουν ότι βρουν!
Η μπανιέρα:Τοποθετήστε αντιολισθητικά πατάκια στην μπανιέρα. Επίσης, επιτηρείτε τα
παιδιά όση ώρα κάνουν μπάνιο, γιατί υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού, αλλά και
πνιγμού. Ακόμη, μην αφήνετε στην μπανιέρα ή στο πάτωμα του λουτρού λεκάνες με
νερό χωρίς να κλειδώσετε την πόρτα του μπάνιου Το πλυντήριο ρούχων:Κρύψτε τα
απορρυπαντικά του πλυντηρίου σε ψηλά ράφια και μην αφήνετε ανοιχτή την πόρτα του
πλυντηρίου.
ΤΟ ΚΑΘΙΣΤΙΚΟ
Τα τασάκια και τα τσιγάρα:Η μάσηση τσιγάρου είναι από τα συχνότερα παιδικά
ατυχήματα. Η ποσότητα καπνού ενός και μόνο τσιγάρου θεωρείται θανατηφόρος δόση
για ένα παιδί.
Τα σπίρτα και οι αναπτήρες:Κρατήστε μακριά από τα παιδιά τα σπίρτα και τους
αναπτήρες - είναι πιθανότερο το παιδί να καεί παίζοντας με τον αναπτήρα παρά
ακουμπώντας το αναμμένο μάτι της ηλεκτρικής κουζίνας.
Τα μπολ με ξηρούς καρπούς:Τα παιδιά κινδυνεύουν να πνιγούν με τους ξηρούς
καρπούς, όπως και με κάθε μικρό αντικείμενο (κέρματα, κουμπιά, καρφίτσες).
Τα χαλιά:Βγάλτε τα χαλάκια από οποιοδήποτε σημείο του σπιτιού - ειδικά μπροστά από
τις σκάλες. Καθώς το παιδί τρέχει, μπορεί να παρασυρθεί και να πέσει.
Το τζάκι:Να βάζετε πάντα την προστατευτική σήτα μπροστά στο τζάκι όταν είναι
αναμμένο.
Oι κουρτίνες και τα στόρια:Τα κορδόνια από τα στόρια και τις κουρτίνες μπορεί να
γίνουν αιτία πνιγμού. Γι’ αυτό, αφαιρέστε τα ή δέστε τα ψηλά.
Η ΚΟΥΖΙΝΑ
Η είσοδος:Εάν μπορείτε, τοποθετήστε μια πόρτα ασφαλείας στην είσοδο της κουζίνας.
Όταν όμως βρίσκεστε κι εσείς στο χώρο, δεν μπορείτε να απαγορεύσετε την είσοδο στο
παιδί. Φροντίστε, λοιπόν, να παίζει με ασφαλή σκεύη που θα είναι «δικά του», λόγου
χάρη με ξύλινες κουτάλες, πλαστικές λεκάνες κλπ.
9

10. Τα ντουλάπια:Τοποθετήστε ειδικές ασφάλειες (πωλούνται στα καταστήματα παιδικών
ειδών) στα ντουλάπια της κουζίνας, ειδικά σε αυτά όπου φυλάτε τα αιχμηρά αντικείμενα.
Το ντουλάπι κάτω από το νεροχύτη:Μην τοποθετείτε σε αυτό το ντουλάπι τα
απορρυπαντικά και μη μεταγγίζετε τα καθαριστικά σε άλλα μπουκάλια, π.χ. σε
μπουκάλια αναψυκτικών (τα παιδιά, αντί για το αγαπημένο τους αναψυκτικό, θα πιουν
δηλητήριο). Τοποθετήστε όλα τα καθαριστικά προϊόντα σε ψηλά ντουλάπια, π.χ. στο
ντουλάπι του απορροφητήρα. Να θυμάστε ότι τα παιδιά μπορούν να πιουν χωρίς
δισταγμό ότι βρουν.
O πάγκος:Εάν έχετε τοποθετήσει ωμά τρόφιμα στον πάγκο της κουζίνας (πουλερικά,
κρεατικά), να τον σαπουνίζετε προτού ετοιμάσετε τη φρουτόκρεμα ή οποιαδήποτε άλλη
παιδική τροφή στην ίδια επιφάνεια. Έτσι, αποφεύγετε τον κίνδυνο της τροφικής
δηλητηρίασης. Επιπλέον, μην αφήνετε στον πάγκο μικροαντικείμενα, κοφτερά μαχαίρια,
σπίρτα, γυάλινα ποτήρια, αλλά και χάπια.
Το σίδερο και η σιδερώστρα:Τοποθετήστε τη σιδερώστρα έτσι ώστε το καλώδιο να μην
εμποδίζει το πέρασμα των παιδιών και βεβαιωθείτε ότι είναι σταθερή. Μην αφήνετε ποτέ
το σίδερο στην πρίζα χωρίς να το επιβλέπετε.
Τα μάτια της κουζίνας:Η λαβή της κατσαρόλας ή του μπρικιού δεν πρέπει να εξέχει από
τη συσκευή της κουζίνας. Καλύψτε τα μάτια της κουζίνας με ειδικά καπάκια και, αν
χρειαστεί, βάλτε στον ηλεκτρολογικό πίνακα του σπιτιού τον ειδικό διακόπτη που θα
απομονώνει τη λειτουργία της ηλεκτρικής κουζίνας.Το τραπεζομάντιλο: Αποφύγετε τα
μακριά τραπεζομάντιλα, επειδή το παιδί μπορεί να τα τραβήξει, παρασύροντας πάνω
του ότι υπάρχει στο τραπέζι.
Το παιδικό καρεκλάκι:Να δένετε πάντοτε το παιδί στο καρεκλάκι, ειδάλλως μπορεί να
σηκωθεί και να πέσει. Να τοποθετείτε, επίσης, το καρεκλάκι του μωρού (ριλάξ) σε
χαμηλά σημεία ή στο πάτωμα και όχι στον καναπέ ή στο τραπέζι, από όπου μπορεί να
πέσει.
Η ΣΚΑΛΑ
Η πτώση από τη σκάλα είναι από τους σοβαρότερους τραυματισμούς στο σπίτι. Γι’
αυτό, βάλτε πόρτες ασφαλείας (πωλούνται στα καταστήματα παιδικών ειδών) στη βάση
και στην κορυφή της σκάλας. Η σκάλα πρέπει να έχει κουπαστή και η απόσταση
ανάμεσα στα κάγκελα να είναι μικρή ώστε να μη χωράει το κεφάλι του παιδιού. Εάν τα
σκαλοπάτια είναι ολισθηρά, τοποθετήστε αντιολισθητικές ταινίες.
10

11. ΟΙ ΜΠΑΛΚΟΝΟΠΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΠΑΛΚΟΝΙΑ
Τοποθετήστε τα ειδικά αυτοκόλλητα στις τζαμόπορτες, ώστε να γίνεται αντιληπτό πότε
είναι κλειστές. Τοποθετήστε, επίσης, το ειδικό προστατευτικό δίχτυ στο μπαλκόνι και
απομακρύνετε από αυτό οτιδήποτε μπορεί να χρησιμεύσει ως σκαλοπάτι για το παιδί
(γλάστρες, καρέκλες). Να θυμόμαστε ακόμη ότι τα οριζόντια κάγκελα χρησιμεύουν ως
πάτημα για να σκαρφαλώσουν τα παιδιά.
11

12. ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ
1. Φροντίστε ώστε στο διαμέρισμα ή στο σπίτι σας και στον περιβάλλοντα χώρο να
υπάρχουν προδιαγραφές ασφαλείας. Ο κατάλληλος φωτισμός μέσα και έξω από
το σπίτι είναι απαραίτητο στοιχείο.
2. Μην εγκαταλείπετε ποτέ το παιδί σας μόνο στο σπίτι ή σε επικίνδυνα σημεία
μέσα και έξω από το σπίτι χωρίς την παρουσία ενηλίκου.
3. Απομακρύνετε τα επικίνδυνα παιχνίδια από το σπίτι και μην αφήνετε ποτέ
επικίνδυνα πράγματα στα χέρια των παιδιών.
4. Μην αφήνετε σημαντική ποσότητα νερού σε μεγάλα δοχεία ή στο μπάνιο και
ασφαλίστε καλά πηγάδια, στέρνες ή άλλους χώρους συλλογής νερού.
5. Μην κυκλοφορείτε με φλιτζάνια ζεστών ροφημάτων απρόσεχτοι και αδειάστε όλα
τα ποτήρια με τυχόν υπολείμματα ποτών.
6. Χαμηλώστε τον θερμοστάτη του θερμοσίφωνα, διατηρείστε σβησμένες τις εστίες
της κουζίνας όταν δεν χρησιμοποιούνται και καλύπτετε πάντοτε τις ηλεκτρικές
πρίζες.
7. Βεβαιωθείτε ότι βρίσκονται σε ασφαλή σημεία το σιδερωτήριο και τα φωτιστικά
και φροντίστε να υπάρχει σύστημα ασφαλείας στον πίνακα του ηλεκτρισμού.
8. Τοποθετείστε σε ακίνδυνη θέση έπιπλα με αιχμηρά άκρα και αποφύγετε τις
πόρτες με τζάμια και αυτές που κλείνουν μόνες τους.
9. Εξασφαλίστε ότι οι σκάλες δεν είναι απότομες και γυαλιστερές, όπως και τα
πατώματα του σπιτιού.
10.Συνηθίστε να κλείνετε το κάλυμμα της τουαλέτας, μην αφήνετε να κρέμεται το
κορδόνι από τις περσίδες και απομακρύνετε καρέκλες ή τραπέζια από τα
παράθυρα του σπιτιού.
11.Σταματήστε να χρησιμοποιείτε πλαστικές σακούλες και εξασφαλίστε ότι ο
σκουπιδοτενεκές φέρει κάλυμμα που ανοίγει δύσκολα και βρίσκεται σε ασφαλές
σημείο.
12.Εξαφανίστε τα φυτά που μπορούν να προκαλέσουν δηλητηρίαση.
12

13. 13.Σοβαρευτείτε και φυλάξτε το κυνηγετικό ή υπηρεσιακό σας όπλο σε σίγουρο
σημείο, άδειο και ασφαλισμένο. Φυλάξτε σφαίρες, σκάγια και μπαρούτι σε άλλο
σημείο, σίγουρο και ασφαλές.
14.Μην αφήνετε φάρμακα και τσιγάρα σε προσιτά σημεία και κλείστε καλά τα
ντουλάπια.
Για τα ατυχήματα στο σπίτι δε φταίνε τα παιδιά, αλλά εμείς οι ενήλικοι. Είναι δική μας
ευθύνη να τα προφυλάξουμε από τους κινδύνους που ελλοχεύουν σε κάθε σπίτι. Τα
περισσότερα ατυχήματα μάλιστα μπορούν να αποφευχθούν, αρκεί να λάβουμε τα μέτρα
μας.
Τα μέτρα για την προστασία του παιδιού σας επιτρέπουν να κερδίσετε χρόνο σε
περίπτωση ατυχήματος. Δεν αναιρούν όμως το βασικό κανόνα, που είναι ένας και
μοναδικός: διαρκής επιτήρηση. Τα μικρά παιδιά, ιδιαίτερα κάτω των 5 χρόνων, δε
πρέπει να μένουν μόνα τους ούτε για ένα λεπτό, γιατί ακόμη κι αυτός ο ελάχιστος
χρόνος είναι αρκετός για να προκληθεί το ατύχημα.
13

14. ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
• ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΗ ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΓΙΝΟΝΤΑΙ
ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ;
1. ΕΚΟΥΣΙΟ ΣΠΡΩΞΙΜΟ
2. ΠΤΩΣΗ
3. ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ
4. ΔΙΑΠΛΗΚΤΙΣΜΟΙ ΜΑΘΗΤΩΝ
Πώς θα αποφύγουμε τα ατυχήματα στο σχολείο
Τα παιδικά ατυχήματα αποτελούν παγκόσμιο πρόβλημα υγείας, και το συχνότερο αίτιο
θανάτου σ’ αυτήν την ηλικία. Σχολικά ατυχήματα χαρακτηρίζονται τα ατυχήματα που
συμβαίνουν κατά τη μετάβαση, παραμονή και αναχώρηση των μαθητών από το
σχολείο. Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα επιρρεπή σ’ αυτά, λόγω ανωριμότητας, αυξημένης
περιέργειας, κακής αντίληψης του κινδύνου, απροσεξίας και περιφρόνησης των
συμβουλών των μεγάλων. Το προαύλιο του σχολείου θεωρείται ο πλέον επικίνδυνος
χώρος και ακολουθούν οι αίθουσες και τα κλιμακοστάσια. Τα σοβαρότερα σχολικά
ατυχήματα συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του διαλείμματος και την πρακτική σε
εργαστήρια και σε χώρους άθλησης. Οι πτώσεις από ύψος κατέχουν την πρώτη θέση
και προκαλούν μώλωπες, εκδορές, διαστρέμματα, κατάγματα, εσωτερικούς
τραυματισμούς ή κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Άλλες αιτίες είναι οι δηλητηριάσεις, οι
τραυματισμοί από επικίνδυνα υλικά και χτυπήματα από άλλα παιδιά. Κατά τη μετάβαση
ή αποχώρηση από το σχολείο, μπορεί να προκληθούν τροχαία ατυχήματα.
Απαραίτητα μέτρα
Για την πρόληψη των σχολικών ατυχημάτων προτείνονται τα εξής μέτρα:
• Ο χώρος του σχολείου να είναι κατάλληλα σχεδιασμένος, ώστε να παρέχει ασφάλεια
στους μαθητές.
Πιο συγκεκριμένα
14

15. • Να τοποθετούνται κιγκλιδώματα σε επικίνδυνα σημεία, για να αποτρέπονται οι
πτώσεις.
• Να αποφεύγονται πατώματα γυαλιστερά και επιφάνειες από υλικό, που η επαφή τους
με το παιδί, μπορεί να προκαλέσει τραυματισμούς.
• Οι σκάλες να μην έχουν κουπαστές, που μπορούν εύκολα να γίνουν τσουλήθρες.
•Να τοποθετούνται μπάρες στα πεζοδρόμια.
• Να ελέγχονται συχνά οι χώροι άθλησης, τα εργαστήρια, το προαύλιο για επικίνδυνα
αντικείμενα και ο υπόλοιπος εξοπλισμός (θρανία, καρέκλες) για τυχόν φθορές που
μπορούν να αποτελέσουν αιτία ατυχημάτων.
• Να εξασφαλίζεται ασφαλής πρόσβαση και αποχώρηση των μαθητών από το σχολείο.
• Να εφαρμοστεί σε όλα τα σχολεία ο θεσμός του σχολικού τροχονόμου.
• Οι μαθητές που κινούνται με σχολικό λεωφορείο να φορούν ζώνες ασφαλείας.
• Οι μαθητές ως πεζοί να βαδίζουν πάντα στο πεζοδρόμιο και, αν αυτό δεν είναι εφικτό,
να προτιμούν την αριστερή πλευρά του δρόμου για να ελέγχουν την κίνηση.
• Επίσης να κάνουν πάντοτε χρήση των διαβάσεων, να γνωρίζουν και να τηρούν τη
σηματοδότηση των δρόμων.
• Να γίνεται συχνός έλεγχος της σωστής λειτουργίας των εγκαταστάσεων του σχολείου
(πυροσβεστήρες, συστήματα ανίχνευσης καπνού, οδοί διαφυγής) καθώς και έλεγχος
των σχολικών λεωφορείων.
• Να λειτουργεί οργανωμένος σταθμός Α΄ Βοηθειών με παρουσία
έμπειρης νοσηλεύτριας σε κάθε σχολείο.
• Να εφαρμόζεται πρόγραμμα εκπαίδευσης και να γίνεται επαρκής επιτήρηση των
μαθητών κατά την παραμονή τους στο σχολείο.
Η πρόληψη των παιδικών ατυχημάτων στο σχολείο αποτελεί καθήκον όλων όσοι
εργάζονται (διδακτικό και λοιπό προσωπικό) στο χώρο του σχολείου, γιατί ισχύει κι εδώ
το ρητό «καλύτερα να προλαβαίνεις παρά να θεραπεύεις».
15

16. Ατυχήματα στο σχολείο: Καταστάσεις έκτακτου κινδύνου
Η ύπαρξη συστήματος πυρασφάλειας είναι απαραίτητο να υπάρχει σε κάθε σχολείο.
Επιπλέον, θα πρέπει κάθε χρόνο να γίνεται άσκηση ασφαλούς εγκατάλειψης του κτιρίου
σε περίπτωση φωτιάς. Σε περίπτωση σεισμού υπάρχει μεγάλος κίνδυνος πρόκλησης
ατυχήματος όχι μόνον εξαιτίας της σεισμικής δόνησης αλλά και λόγω του πανικού που
δημιουργείται. Μόνος τρόπος για την προσπάθεια ελέγχου μίας τέτοιας κατάστασης
είναι η πραγματοποίηση σε τακτά χρονικά διαστήματα ασκήσεων σεισμού.
Σχολικά ατυχήματα: Βασικοί κανόνες για την πρόληψη των παιδικών
ατυχημάτων
Ο σωστός έλεγχος και η προειδοποίηση των παιδιών, ώστε να μη φέρνουν στο σχολείο
επικίνδυνα και αιχμηρά αντικείμενα είναι ένας από τους βασικούς κανόνες για την
αποφυγή των σχολικών ατυχημάτων. Είναι απαραίτητο επίσης την ώρα του
διαλείμματος πρέπει πάντα να είναι παρόντες κάποιοι υπεύθυνοι. Τέλος, οπωσδήποτε
όλα τα σχολεία πρέπει να διαθέτουν πλήρες φαρμακείο για την παροχή Α΄ Βοηθειών,
με κάποιον υπεύθυνο για αυτό, και αν είναι δυνατόν ένα Νοσηλευτή ή μια Νοσηλεύτρια.
Σημαντικό είναι ακόμη οι γονείς να ενημερώσουν έγκαιρα το ιατρείο του σχολείου εάν το
παιδί τους τυχαίνει να έχει κάποια αλλεργία. Πρέπει επίσης να υπάρχουν εμφανώς
αναρτημένα τα τηλέφωνα του πλησιέστερου Κέντρου Υγείας ή Νοσοκομείου.
Νηπιαγωγοί, Δάσκαλοι, Καθηγητές και Γυμναστές, πρέπει ιδανικά να εκπαιδεύονται στις
βασικές Α' Βοήθειες. Στις μεγάλες τάξεις αυτό μπορεί να γίνεται και για τους μαθητές.
Όσο σημαντική είναι, για την πρόληψη παιδικών ατυχημάτων, η υποδομή που
παρέχεται από τους ενήλικες, εξίσου σημαντικό είναι να μάθουν τα παιδιά, από την πιο
μικρή ηλικία, να αναγνωρίζουν τους κινδύνους και να αυτοπροστατεύονται. Προσοχή
όμως στην υπερπροστασία, γιατί μπορεί εύκολα να φέρει το αντίθετο αποτέλεσμα.
16

17. ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ
Ορισμένα από τα πράγματα που θα είναι καλό να περιέχει το κουτί πρώτων βοηθειών
είναι:
 Οινόπνευμα ( για να καθαρίσουμε/απολυμάνουμε το δέρμα )
Οξυζενέ ( για τον καθαρισμό/απολύμανση τραυμάτων)
Ιώδιο ή κάποιο άλλο αντισηπτικό
Φυσιολογικό ορό σε αμπούλες ή σε μικρή συσκευασία (για να ξεπλύνουμε
τραύματα κτλ)
Παυσίπονα
Αντιβιοτική κρέμα ή σκόνη για ελαφριά χρήση σε μικρές πληγές στο δέρμα
Κολλύριο για τα μάτια
Ειδικό φάρμακο που προκαλεί εμετό.( ΠΡΟΣΟΧΗ: Δεν πρέπει να χορηγείται μαζί
με ενεργό άνθρακα ή άλλες προσροφητικές ουσίες. Εναλλακτικά μπορούμε να
χρησιμοποιήσουμε αλατόνερο. Απαραίτητη προϋπόθεση ο ασθενής να έχει τις
αισθήσεις του και να διατηρεί το αντανακλαστικό της κατάποσης)
Κορτιζονούχα κρέμα με αντιβιοτικά
 Αντισταμινική κρέμα (για τσιμπήματα και αλλεργικές αντιδράσεις )
 Χειρουργικά γάντια
17

18.  Βαμβάκι
 Επιδέσμους (ελαστικό και κανονικό ή αυτοκόλλητο)
 Γάζες (αποστειρωμένες και αιμοστατικές)
 Λευκοπλάστη
 Θερμόμετρο
 Λιπαντικό (για το θερμόμετρο ή όπου αλλού χρειαστεί)
 Σύριγγες διαφόρων μεγεθών και μια τροφής (για ενέσεις αλλά και για να
ξεπλύνουμε πληγές ή να χορηγήσουμε υγρά από το στόμα )
 Ψαλίδι
 Λαβίδες-τσιμπιδάκι (για να αφαιρέσουμε αγκάθια, ή άλλα ξένα σώματα από τις
πληγές.)
 Ένα μικρό μεγεθυντικό φακό
 instant cold /hot pack ( για να δροσίσουμε αν χρειαστεί (πχ σε ένα έγκαυμα)
Α’ βοήθειες: Πώς περιποιούμαστε τα τραύματα
Οι πληγές πάντα πονούν αλλά ο βαθμός του πόνου ποικίλλει ανάλογα με τη φύση, την
περιοχή και τη σοβαρότητά τους...
18

19. Τα εγκαύματα είναι ιδιαίτερα οδυνηρά, όπως και οι φουσκάλες, τα κοψίματα, οι εκδορές.
Ενώ μια πληγή από τρύπημα μπορεί να πονά λιγότερο θα μπορούσε να είναι πιο
σοβαρή αν παραμείνει χωρίς αγωγή.
Για οποιαδήποτε πληγή θα πρέπει να κάνετε τα εξής:
Φροντίστε την πληγή αμέσως επειδή ακόμα και μια μικρή μπορεί να μολυνθεί αν
επιτραπεί σε βακτήρια να συσσωρευτούν στην περιοχή. Αν είναι μικρή θα πρέπει να
λάβετε τις α’ βοήθειες στο σπίτι.
Αν αποκτήσετε πληγή από τρύπημα ή αν πατήσετε σκουριασμένο καρφί θα πρέπει να
δείτε αμέσως γιατρό, επειδή μπορεί ενδεχομένως να χρειαστείτε αντιτετανικό ορό.
Αν η πληγή είναι από δάγκωμα ανθρώπου ή ζώου αναζητήστε επειγόντως ιατρική
περίθαλψη.
Αν το κόψιμο είναι βαθύ ή έχει οδοντωτές άκρες μπορεί να χρειαστείτε ράμματα.
Καθαρίστε την πληγή με νερό. Αποφύγετε τη χρήση σαπουνιού, οξυζενέ ή ιωδίου τα
οποία μπορούν να ερεθίσουν την πληγή.
Κρατήστε την πληγή κάτω από τρεχούμενο νερό για να απομακρυνθεί η βρωμιά και
χρησιμοποιήσετε αποστειρωμένη τσιμπίδα για να απομακρύνετε υπολείμματα. Αν δεν
μπορείτε να καθαρίσετε την πληγή δείτε γιατρό επειδή η βρώμα μπορεί να προκαλέσει
λοίμωξη. Αν υπάρχει μεγάλο αντικείμενο ενσωματωμένο στην πληγή μην το πειράξετε
και αναζητήσετε επειγόντως ιατρική βοήθεια.
Όταν η πληγή είναι καθαρή, να βάζετε αντιβιοτική αλοιφή 1-3 φορές ημερησίως για την
πρόληψη λοίμωξης και να τη σκεπάζετε με αποστειρωμένο επίδεσμο.
Πριν ξαναβάλετε αλοιφή να καθαρίζετε την πληγή. Σταματήστε τη χρήση της αν
εμφανίσετε εξάνθημα ή άλλη αντίδραση.
Να αλλάζετε τον επίδεσμο καθημερινά και να χρησιμοποιείτε σαπούνι για τον
καθαρισμό του δέρματος γύρω από την πληγή.
Αν η πληγή δεν σταματά να αιμορραγεί από μόνη της χρησιμοποιήστε ένα καθαρό
ύφασμα για να ασκήσετε πίεση.
Διατηρήστε την πίεση για 20 λεπτά, ανασηκώνοντας την πληγωμένη περιοχή αν είναι
εφικτό.
19

20. Αν η αιμορραγία συνεχιστεί μετά από 20 λεπτά πίεσης ή αναβλύζει, αναζητήστε ιατρική
βοήθεια.
Παρακολουθήστε την πληγή για να σιγουρευτείτε ότι ιάται. Αν δεν αρχίζει να ιάται ή
γίνεται κόκκινη ζεστή και/ ή φλεγμαίνει ή αν το δέρμα γύρω της έχει κόκκινες ραβδώσεις
αναζητήστε άμεσα ιατρική φροντίδα.
Μειώστε τον πόνο της πληγής
Αν έχετε πληγή μετά από μια εγχείρηση, ένα σοβαρό τραυματισμό ή έγκαυμα ή μια
χρόνια πληγή, ο γιατρός μπορεί ενδεχομένως να συστήσει φάρμακα για την
ανακούφιση του πόνου.
Μην υποφέρετε στη σιωπή.
Αν η πληγή είναι οδυνηρή ή αν μια πληγή που δεν πονούσε αρχίσει να σας ενοχλεί,
μιλήστε στον γιατρό σας καθώς μπορεί να αποτελεί σημάδι μόλυνσης.
Για μικρές πληγές τα ακόλουθα βήματα μπορούν να μειώσουν τον πόνο:
Καλύψτε την πληγή για να την προστατεύσετε από περαιτέρω τραυματισμό.
Να αλλάζετε καθημερινά τον επίδεσμο και να κρατάτε καθαρή την πληγή ώστε να
εμποδίζετε τη λοίμωξη.
Να λαμβάνετε ιβουπροφένη ή παρακεταμόλη για να μειώνεται ο αρχικός πόνος της
πληγής.
Αν ο πόνος διαρκεί περισσότερο από 1-2 ημέρες συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
Για πληγή στον αστράγαλο ή την πατούσα μην πατάτε το πόδι -όσο γίνεται -για να
μειωθεί ο πόνος και να επισπευσθεί η επούλωση.
Να κοιμάστε επαρκώς και να ακολουθείτε υγιεινή διατροφή για να βοηθήσετε το σώμα
σας να θεραπευτεί.
Για μικρά εγκαύματα, τα ακόλουθα απλά βήματα μπορούν να μειώσουν τον
πόνο:
Κρατήστε την περιοχή του εγκαύματος κάτω από δροσερό τρεχούμενο νερό, μουσκέψτε
τη σε λεκάνη με δροσερό νερό ή βάλτε δροσερό ύφασμα στο έγκαυμα.
Αν εμφανιστεί φουσκάλα μην τη σπάσετε καθώς αυτό αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης.
20

21. Καλύψτε την πληγή με αντιβιοτική αλοιφή και αποστειρωμένο επίδεσμο. Να την
αλλάζετε καθημερινά.
Πάρτε ιβουπροφένη ή παρακεταμόλη.
Μη βάζετε βούτυρο, λάδι, πάγο ή παγωμένο νερό σε έγκαυμα.
21

22. Αιμορραγίες
Γενικά για τις αιμορραγίες
Αιμορραγία είναι η διαφυγή αίματος από τις αρτηρίες, τις φλέβες ή τα τριχοειδή. Μία
αιμορραγία μπορεί να είναι εξωτερική ή εσωτερική. Οι αιμορραγίες διακρίνονται σε:
Σε αρτηριακές, το αίμα είναι ζωηρό κόκκινο και πετάγεται με ένταση ή και ρυθμό από
την πληγή.
Σε φλεβικές, είναι σκούρο και απλώς κυλά έξω από την πληγή.
Σε τριχοειδικές, έχει κάποιο ενδιάμεσο χρώμα και απλώνεται γύρω από την πληγή.
Σε μεικτές
Συμπτώματα – σημεία αιμορραγίας Σε μεγάλη εσωτερική ή εξωτερική αιμορραγία
παρατηρούμε τα ακόλουθα: Ωχρότητα Δέρμα ψυχρό και υγρό Επιπόλαιη αναπνοή
Γρήγορο και αδύναμο σφυγμό Δίψα Ανησυχία Πιθανή απώλεια των αισθήσεων
Πρώτες Βοήθειες εξωτερικών αιμορραγιών
Φορέστε γάντια και πιέστε το σημείο που αιμορραγεί για 5΄-10΄, με τα δάχτυλα ή την
παλάμη σας (άμεση πίεση)
Εφαρμόστε γάζες ή καθαρό ύφασμα πάνω στο τραύμα και δέστε με επίδεσμο.
Εάν ο επίδεσμος ματώσει τοποθετείστε επιπλέον γάζες και συνεχίστε να δένετε με τον
επίδεσμο χωρίς να αφαιρέσετε τις πρώτες γάζες κ.ο.κ.
Καλέστε ασθενοφόρο και φροντίστε για άμεση μεταφορά αν έχει χαθεί πολύ αίμα
Γενικές οδηγίες για την αντιμετώπιση των εσωτερικών αιμορραγιών
Τοποθετείστε το θύμα σε θέση ασφαλείας
Χαλαρώστε τα σφιχτά ρούχα
Διατηρείστε το θύμα ζεστό
Τονώστε το ηθικό του
Μην δίνετε τίποτα από το στόμα
Ελέγχετε τα ζωτικά του σημεία κάθε 10΄
22

23. Φροντίστε για την γρήγορη μεταφορά του στο Νοσοκομείο
Αν σταματήσουν αναπνοή και σφυγμός αρχίστε αμέσως ΚΑΡΠΑ
Πρώτες Βοήθειες για την ρινορραγία
Βάλτε το άτομο να καθίσει με το κεφάλι του ελαφρώς γερμένο μπροστά
Πιέστε τα μαλακά μόρια της μύτης του για 5΄-10΄.
Αν η ρινορραγία δε σταματήσει, εφαρμόστε πρόσθιο επιπωματισμό, με τη βοήθεια
λαβίδας και γάζα εμποτισμένη σε οξυζενέ.
Οι γάζες πρέπει να αφαιρεθούν μέσα σε 24 ώρες για αποφυγή μόλυνσης.
Αν η αιμορραγία συνεχίζεται, φροντίστε για τη μεταφορά στο νοσοκομείο
Εγκεφαλική Αιμορραγία
Τοποθετείστε τον ασθενή στο κρεβάτι με μαξιλάρι κάτω από το κεφάλι του
Αφαιρέστε την ξένη οδοντοστοιχία, αν έχει
Χαλαρώστε τα ρούχα του
Σκεπάστε τον ασθενή και φροντίστε για την μεταφορά του στο νοσοκομείο
23

24. ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΟΔΟΥ
Πνιγμονή
Σύντομη περιγραφή - ορισμός
Η απόφραξη των ανώτερων αεροφόρων οδών αποτελεί απειλητική για τη ζωή
κατάσταση και θα πρέπει να αναγνωρίζεται και να αντιμετωπίζεται έγκαιρα.
Χαρακτηρίζεται από παρεμπόδιση της ομαλής διόδου του αέρα από τους ανώτερους
αεραγωγούς, δηλαδή τον φάρυγγα, τον λάρυγγα και την τραχεία. Η απόφραξη μπορεί
να είναι αιφνίδια ή να αναπτύσσεται προοδευτικά σε διάστημα εβδομάδων ή μηνών.
Αίτια
Απόφραξη των ανώτερων αεραγωγών μπορεί να προκαλέσει μια πληθώρα
καταστάσεων όπως η εισρόφηση ξένων σωμάτων, ιογενείς ή βακτηριδιακές λοιμώξεις
(επιγλωττίτιδα, λαρυγγίτιδα, περιαμυγδαλικό ή οπισθοφαρυγγικό απόστημα),
νεοπλάσματα του φάρυγγα και του λάρυγγα, χημικά ή θερμικά εγκαύματα, τραυματισμοί
και αλλεργικές αντιδράσεις. Σε κάθε περίπτωση η απόφραξη μπορεί να είναι μερική ή
πλήρης.
Συμπτώματα
Η κλινική εικόνα της απόφραξης των ανώτερων αεραγωγών εξαρτάται από το αίτιο που
την προκαλεί αν και υπάρχουν συμπτώματα που είναι κοινά σε όλες τις περιπτώσεις.
Αυτά είναι
· Αναπνευστικός συριγμός ή άλλοι ασυνήθεις αναπνευστικοί ήχο
24

25. · Αίσθημα πνιγμονής
· Δίψα για αέρα
· Κυάνωση
· Διαταραχή του επιπέδου συνείδησης
· Απώλεια συνείδησης
Κλινική εξέταση - εργαστηριακά ευρήματα
Η κλινική εξέταση είναι δυνατό να καταδείξει ελάττωση του αναπνευστικού
ψιθυρίσματος λόγω του υποαερισμού και εσολκή των μεσοπλευρίων διαστημάτων λόγω
της δυσχερούς και εργώδους προσπάθειας που καταβάλλει το άτομο για να
αναπνεύσει. Οι απεικονιστικές τεχνικές που μπορεί να συνεισφέρουν στη διάγνωση και
την εκτίμηση της βαρύτητας της απόφραξης είναι η ακτινογραφία θώρακα και άλλες
ειδικότερες ακτινογραφικές λήψεις, η βρογχοσκόπηση και η ανάλυση των αερίων του
αίματος.
Θεραπεία
Η θεραπεία είναι ανάλογη της αιτίας που προκαλεί την απόφραξη. Η εισρόφηση ξένου
σώματος πρέπει να αντιμετωπίζεται με αφαίρεση του σώματος με βρογχοσκόπηση. Η
αλλεργική αντίδραση αντιμετωπίζεται με χορήγηση αδρεναλίνης, αντιφλεγμονωδών και
αντιισταμινικών φαρμάκων. Τα αποστήματα απαιτούν άμεση παροχέτευση και τα
νεοπλάσματα χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία. Σε κάθε περίπτωση η αντιμετώπιση
πρέπει να είναι άμεση και να παρέχεται από εξειδικευμένο προσωπικό. Όταν η
απόφραξη είναι σοβαρή και απειλητική για τη ζωή, είναι απαραίτητη η διασωλήνωση
του ασθενή με την βοήθεια ειδικού τραχειοβρογχικού σωλήνα. Ο ασθενής μπορεί να
παραμείνει διασωληνωμένος και η αναπνοή του να υποστηρίζεται μηχανικά, μέχρις
ότου του αίτιο που προκαλεί την απόφραξη να αντιμετωπισθεί ανάλογα.
25

26. Κακώσεις Αρθρώσεων- Κατάγματα
Οι αρθρώσεις σχηματίζονται από την ένωση δύο ή περισσότερων οστών και
διακρίνονται σε ακίνητες και κινητές. Σε μία άρθρωση συμμετέχουν οι σύνδεσμοι, ο
αρθρικός χόνδρος και η αρθρική μεμβράνη.
Διάστρεμμα Είναι η κάκωση και πιθανή μερική ή πλήρης ρήξη των συνδέσμων μιας
άρθρωσης. Συμπτώματα:
Πόνος και ευαισθησία της περιοχής
·Οίδημα
· Μελανιά
·Δυσκινησία
Πρώτες Βοήθειες:Ψυχρά επιθέματα για 10-20 λεπτά, Επίδεση με ελαστικό επίδεσμο
για ακινητοποίηση της άρθρωσης, Ανάρτηση από το λαιμό, αν πρόκειται για χέρι, ή
ανύψωση σε αναπαυτική θέση, αν πρόκειται για πόδι. Παυσίπονο αν χρειάζεται.
Εξάρθρημα: Είναι η μετατόπιση των αρθρικών τμημάτων διάφορων αρθρώσεων του
σώματος, πέρα από τα δοσμένα όρια της κινητικότητας που έχουν οι αρθρώσεις. Η
μετατόπιση αυτή είναι μόνιμη και παθολογική και δεν είναι δυνατό να επανέρθει η
άρθρωση στην αρχική της κατάσταση χωρίς την επέμβαση του γιατρού. Ο πόνος και
η εξάρθρωση της άρθρωσης, εμποδίζουν τη φυσιολογική κίνηση της συγκεκριμένης
άρθρωσης. Κατά το εξάρθρημα, μπορεί να έχουν σχιστεί οι σύνδεσμοι της άρθρωσης ή
ο αρθρικός θύλακος να έχει υποστεί βλάβη. Πιο συχνά υφίστανται εξάρθρωση οι
αρθρώσεις του ώμου και των δακτύλων.
26

27. Ποιά είναι η αντιμετώπιση
Είναι μια επείγουσα κατάσταση καθώς μπορεί να έχουν τραυματιστεί, νεύρα, αγγεία ή
τένοντες, που περιβάλλουν την άρθρωση. Πρέπει αμέσως να αναζητήσετε ιατρική
βοήθεια και να μεταφερθεί ο ασθενής στο νοσοκομείο με προσοχή, ώστε να
αποφευχθούν περαιτέρω τραυματισμοί. Μπορεί να λάβει κάποιο παυσίπονο ως πρώτες
βοήθειες.
Παρόλο που η διάγνωση είναι εύκολο να γίνει από τα χαρακτηριστικά συμπτώματα, η
ακτινογραφία είναι χρήσιμη για να αποκλείσει συνύπαρξη κατάγματος. Ο ορθοπεδικός
μπορεί να επιχειρήσει την ανάταξη της άρθρωσης με ειδικούς χειρισμούς, αφού
χορηγήσει παυσίπονα και μυοχαλαρωτικά.. Αν αυτό αποτύχει η ανάταξη γίνεται με
χειρουργική επέμβαση.
Μετά την ανάταξη, ο ώμος ακινητοποιείται για 3-6 εβδομάδες με ειδικό νάρθηκα, μπορεί
να χρειαστεί φυσιοθεραπεία. Υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ο τραυματισμός αυτός να
επαναληφθεί. Σε επανειλημμένα εξαρθρήματα, συνήθως η άρθρωση σταθεροποιείται
χειρουργικά.
Διάστρεμμα ονομάζεται η η βίαιη διάταση των συνδέσμων και του θυλάκου
της άρθρωσης. Διακρίνονται τρεις τύποι διαστρέμματος (ελαφρό, μέσο και βαρύ)
ανάλογα με τη βαρύτητα της κάκωσης, οπότε αντιμετωπίζεται και διαφορετικά, είτε
συντηρητικά με ελαστική περίδεση και ψυχρά επιθέματα είτε με τοποθέτηση γύψινου
νάρθηκα. Σε περιπτώσεις πλήρους ρήξης των συνδέσμων συνήθως ακολουθείται
χειρουργική θεραπεία.
Το αυξημένο σωματικό βάρος, η απουσία σωματικής άσκησης, ορισμένα σπορ
όπως για παράδειγμα το ποδόσφαιρο ή η καλαθόσφαιρα, συσχετίζονται με
αυξημένο κίνδυνο για στραμπούληγμα του αστραγάλου. Επίσης η κακή επιλογή
παπουτσιών είναι ακόμη ένας παράγοντας που συμβάλλει στην πρόκληση
διαστρέμματος. Ορισμένα άτομα λόγω του ότι έχουν αδυναμία των μυών ή χαλαρούς
συνδέσμους, παρουσιάζουν προδιάθεση στα διαστρέμματα του αστραγάλου.
Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων θα εξαρτηθεί από το βαθμό βλάβης που έχουν
υποστεί οι σύνδεσμοι της άρθρωσης όπως επίσης οι μυς και τα οστά της.
Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
•Πόνο
•Οίδημα (πρήξιμο)
27

28. •Αιμάτωμα
•Εκχύμωση
•Δυσκαμψία
•Χωλότητα (ο ασθενής δεν μπορεί να βαδίσει εύκολα)
ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΑΜΕΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΡΕΜΜΑΤΟΣ
Οι βασικές αρχές της αντιμετώπισης του διαστρέμματος του αστραγάλου
περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
1. Βοηθήστε τον τραυματία να καθίσει σε άνετη θέση και βάλτε στην άρθρωση κρύες
κομπρέσες επί 30 λεπτά.
2. Τοποθέτηση πιεστικού επιδέσμου στον αστράγαλο και ακινητοποίηση της άρθρωσης.
Φέρτε τον επίδεσμο από πάνω και γύρω από τον αστράγαλο. Συνεχίστε το δέσιμο με
επίδεσμο σε σχήμα 8, με κάθε στροφή επιδέσμου να επικαλύπτει την προηγούμενη
κατά τα 3/4 του πλάτους της.
Ανάλογα με τη σοβαρότητα της περίπτωσης, ο γιατρός θα αποφασίσει εάν ένας
επίδεσμος είναι αρκετός ή εάν χρειάζεται γύψος, νάρθηκας ή χειρουργική
αποκατάσταση.
3. Ανύψωση του ποδιού.
4. Ξεκούραση της άρθρωσης και ανάπαυση του ασθενούς.
5. Σταδιακά και προσεκτικά κατά την εξέλιξη της πάθησης, γίνονται ασκήσεις για την
αύξηση της δύναμης και της κινητικότητας.
Προσοχή : κατά τις πρώτες 24 ώρες αποφύγετε τα ζεστά μπάνια , τις θερμαντικές
αλοιφές και το οινόπνευμα επειδή είναι δυνατόν να προκαλέσουν αύξηση του
οιδήματος.
Αν το οίδημα είναι έντονο και το πόδι πονάει όταν στέκεται ο τραυματίας όρθιος
(ιδιαίτερα στο εσωτερικό του αστραγάλου) ή αν δυσκολεύεται να βαδίσει, είναι
απαραίτητη η ακτινογραφία, γιατί μπορεί να πρόκειται για κάταγμα.
28

29. Η κατάλληλη αντιμετώπιση του διαστρέμματος του αστραγάλου, οδηγεί στη μείωση του
πόνου, υποχώρηση της φλεγμονής και του οιδήματος. Στις περισσότερες περιπτώσεις,
επιτυγχάνεται ίαση μετά από παρέλευση χρονικού διαστήματος 3 έως 8 εβδομάδων.
Στο κλασσικό διάστρεμμα, η ρήξη των έξω συνδέσμων, αντιμετωπίζεται διεθνώς από
τους ορθοπεδικούς με ένα διάστημα ακινητοποίησης και αποφόρτισης στην αρχή μετά
από το οποίο ο ασθενής αρχίζει να πατάει σταδιακά το πόδι κάτω ενώ η ακινητοποίηση
(συνήθως με γυψονάρθηκα) δίνει την θέση της στη σταθεροποίηση με κάποιο
λειτουργικό νάρθηκα (π.χ. τύπου Aircast).
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου παρατηρούνται επαναλαμβανόμενα διαστρέμματα στην
ίδια άρθρωση. Στις περιπτώσεις αυτές, μπορεί να προκληθεί χρόνια αστάθεια της
άρθρωσης και προβλήματα στο περπάτημα ή κατά την άθληση. Στους ασθενείς αυτούς
πιθανόν να έχουν δημιουργηθεί μόνιμα προβλήματα στους συνδέσμους και να είναι
αναγκαίο να υποβληθούν σε εξειδικευμένες χειρουργικές επεμβάσεις για
σταθεροποίηση των συνδέσμων και κατά συνέπεια της άρθρωσης.
Υπάρχουν επίσης και τα διαστρέμματα στον αστράγαλο και στο γόνατο τα οποία δεν
είναι τόσο συχνά. Παρολαυτά και σ αυτές τις περιπτώσεις κάνουμε ανάλογες ενέργειες
για να τα αντιμετωπίσουμε.
29

30. Η ΘΕΡΜΟΠΛΗΞΙΑ
Η θερμοπληξία είναι η κλινική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από
επιμένουσα υπερθερμία, με σταθερή αύξηση της θερμοκρασίας σώματος πάνω από
41 βαθμούς Celsius (Κελσίου) oC. Μία ειδική μορφή θερμοπληξίας είναι και η ηλίαση.
Συμπτώματα
·Κράμπες στους μυςτης κοιλιάς και των ποδιών
·Θερμοκρασία σώματος από 39oC ή 40oC και πάνω
· Δέρμα κόκκινο και ζεστό
·Έλλειψη ιδρώτα
· παραζάλη ή λιποθυμία
·Σπασμοί
Πρώτες βοήθειες
Η αντιμετώπιση της θερμοπληξίας απαιτεί γρήγορο δρόσισμα του σώματος για να
χαμηλώσει η επικίνδυνα υψηλή θερμοκρασία του. Ο πάσχων πρέπει να μεταφερθεί σε
δροσερό μέρος και να του ριχθεί άφθονο νερό ή να δροσιστεί με ένα πανί βουτηγμένο
σε κρύο νερό. Η θερμοκρασία του πρέπει να μετράται ανά 10 λεπτά και να μην
επιτρέπει η άνοδός της άνω των 42oC.
30

31. 5. Ενδεικτικοί φορείς συνεργασίας
Οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν το μάθημα «Αγωγή Υγείας-Πρώτες Βοήθειες»
συνεργάζονται με εξειδικευμένους φορείς. Παραδείγματος χάριν, με το Υπουργείο
Υγείας, το ΕΚΑΒ, τα Κέντρα Πρόληψης του ΟΚΑΝΑ (ΦΕΚ 434, τ.Β΄/17-3-2011, κ.Α.), το
Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.), το Κέντρο
Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ), το ΚΕΕΛΠΝΟ, την Εθνική Σχολή Δημόσιας
Υγείας, το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, με επιστημονικούς φορείς όπως ο
Πανελλήνιος Ιατρικός και Οδοντιατρικός Σύλλογος, η Αντικαρκινική και Αντικαπνιστική
Εταιρεία, την τοπική και την περιφερειακή αυτοδιοίκηση, τις τοπικές οργανώσεις γονέων
και κηδεμόνων και άλλους φορείς.
31

32. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η παρούσα ερευνητική εργασία πραγµατεύεται τα ατυχήµατα και τις συνέπειες αυτών
και πόσο µπορεί ο καθένας να συµβάλλει ενεργά στην πρόληψη αυτών αλλά και στην
ετοιµότητα παροχής πρώτων βοηθειών όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο. ∆ίνει έµφαση στην
ανάγκη προαγωγής και υπεράσπισης του δικαιώµατος κάθε πολίτη να κινείται µε
ασφάλεια στο περιβάλλον προφυλάσσοντας τόσο τον εαυτό του όσο και τους άλλους
από τις συνέπειες που δηµιουργούν οι κάθε είδους δραστηριότητες. Η ανάπτυξη
πολιτικής για την προαγωγή υγείας αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για την κοινωνία. Η
έλλειψη εκπαίδευσης και ενημέρωσης είναι ένα παράγοντας που κάνει τα άτοµα να
νιώθουν ανασφαλή ώστε να παρέχουν τις πρώτες βοήθειες.
Η κοινωνία θα πρέπει να θέσει τις βάσεις ώστε τα µέλη της να εκπαιδευτούν άρτια στην
παροχή πρώτων βοηθειών σε περίπτωση ατυχημάτων. Η συνεχής εκπαίδευση και
ενημέρωση μέσω δωρεάν σεμιναρίων -από μικρές ηλικίες- είναι ένα πολύ καλό
ξεκίνημα για να μάθουν όλοι να δίνουν Πρώτες Βοήθειες.
32

33. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 "Πρώτες Βοήθειες: Οδηγίες και τεχνικές που σώζουν ζωές", Δημοτικό δίκτυο υγείας
ΟΤΑ, Αθήνα 2006.
 Μουντοκαλάκη Θ., "Διαφορική διάγνωση", επιστημονικές εκδόσεις Παρισιάνου Α.Ε.,
Τρίτη έκδοση, Αθήνα 2002
 www.care.gr
 Σωματείο «Αντιμετώπιση Παιδικού Τραύματος»
 www.leto.gr Ελένη Φουρλάνη, Παιδίατρος, Πανεπιστημίου Αθηνών
 Επιστημονική Υπεύθυνη Εξωτερικών Ιατρείων Παίδων ΜΗΤΕΡΑ
 Μαθήματα Πρώτων Βοηθειών για Επαγγέλματα Υγείας», Τ. Γερμένης, Εκδόσεις
Βήτα, Γ’ Αθήνα 1992.
33