3. – табаны көпбұрыш болатын және
бір ғана төбесі бар, бүйір жақтары төбелері ортақ
үшбұрыштар болатын дене.
SABCDE – пирамида,
ABCDE –пирамиданың табаны,
S – пирамиданың төбесі,
SO – пирамиданың биіктігі (SO = H),
SK – бүйір жағының биіктігі ( SK = h).
8. 1. Пирамида биіктігі: Пирамиданың төбесінен табан
жазықтығына түсірілген
перпендикуляр.
2. Бүйір жақтары: ASB, SBC, SDC, SDE, SAE.
3. Бүйір қырлары: SA, SB, SC, SD, SE.
4. Пирамиданың бүйір
бетінің ауданы оның
барлық жақтарының
аудандарының
қосындысына тең.
5. Пирамиданың
толық бетінің
ауданы оның бүйір
бетінің ауданы мен
табанының
ауданының
қосындысына тең.
6. Пирамиданың
көлемі оның
табанының ауданы
мен биіктігінң
көбейтіндісінің
үштен біріне тең..
S(б.б.) = S(SAB) +
+ S(SBC) + S(SCD)+
+S(SDE) + S(SEA)
S(т.б.) = S(б.б.) +
+ S(таб.)
V = 1/3 S(таб.) * H
9. Пирамиданың табаны дұрыс п-бұрышты көпбұрыш болатын және
оның биіктігі осы п-бұрыштың диагональдарының қиылысу
нүктесі арқылы өтсе, онда пирамида дұрыс деп аталады.
H – биіктік,
SO – ось,
R - апофема
Дұрыс пирамиданың осі деп оның
биіктігі болатын түзуді айтады.
Дұрыс пирамиданың апофемасы деп
бүйір жағының биіктігін айтады.
10.
11. ABC – теңқабырғалы;
О – медианаларынң
қиылысу нүктесі
(биіктіктерінің және
биссектрисаларының),
сырттай сызылған
шеңбердің центрі.
ABCD – квадрат;
О – диагональдардың
қиылысу нүктесі.
ABCDEF –дұрыс
алтыбұрыш;
О – диагональдардың
қиылысу нүктесі AD,
BE и FC.
14. Кешегі пирамида
Египет астанасы – Каирден о т стікке арай атарласа ш гіп жат анң ү қ қ ө қ
а ша ай ж не сар ылт таулар к рінеді. Б л т бесі с йірленіп келгенң ңқ ә ғ ө ұ ө ү
жасанды таулар пирамидалар.
Е лкені Хеопс пирамидасы , оның ү ң биіктігі 146 м, жер бетіндегі
периметрі 1000 м.
15. Ең үлкен пирамида Хеопс перғауынның әмірімен
тұрғызылған. Ежелгі грек тарихшысы Геродоттың
жазбасында пирамиданы 100 мың адам 20 жыл бойы
салғандығы айтылады.
Пирамидалардың салынуы, құрылысы жөнінде
айтылған пікірлер сан алуан. Дегенмен аптапты
Египет аспаны астында мыңдаған құл тас қарумен дәу
тастарды бөліп алып, оны құрылыс орнына арқанмен
сүйретіп жеткізген, пирамида биіктеген сайын тас
блоктарды қолмен жоғары көтерген деген пікірлер
басым.
Алып құрылыстар осы күнге дейін көрушісін қайран
қалдырады. Осы пирамидалар Әлемнің жеті
кереметінің біріне кіреді.
17. Пирамида Қазақстандағы ғұмыр кешіп жатқан
130 ұлттың және 40- тан астам конфессиялардың
келісімдері мен татулықтарының да символы.
Сондығынан ол Бейбітшілік пен келісім Сарайы деп
те орынды аталды.Атақты ағылшын архитекторы
Нормен Фостердің жобасы әлемнің барлық
құрлықтарынан байқауға келіп түскен 48 туындының
арасынан жеңіп шыққан .
Биіктігі 62 метр, төменгі қырларының ұзындығы да
62 метрден болып тұрған Пирамида 25 қабатты
үймен бірдей.
18. Сыныптағы пирамида
Табан қабырғасы 6 см-ге және бүйір қыры 30 см-ге тең
төртбұрышты дұрыс пирамиданың биіктігін табыңыз.
Төртбұрышты дұрыс
пирамида биіктігі 7 см, ал
табан қабырғасы 8 см. Бүйір қырын табыңыз.
Пирамиданың
биіктігі 16 м.
Табанының ауданы
512м2
. табанына параллель
қимасының ауданы 50 м2
болса,
онда қима табаннан қандай
қашықтықта жатады?
19. Тест тапсырмалары
1. Егер төртбұрышты дұрыс пирамиданың табанының қабырғасы 8 см және
бүйір қыры 10 см болса, онда пирамиданың биіктігін табыңыз.
A) 2√17 B) 6 C) 3 D) 4√17 E) 6√7
2. Табан қабырғасы 6 см-ге және бүйір қыры 10 см-ге тең төртбұрышты
дұрыс пирамиданың биіктігін табыңыз.
A) 16 B) 60 C) 82 D) √82 E) 2√11
3. Пирамиданың табаны – тік төртбұрыш, оның қабырғалары 6 см және 8 см.
Пирамиданың әрбір бүйір қыры 13 см-ге тең. Биіктігін табыңыз
A) 10 B) 5 C) 27 D) 1 E) 12
4. Үшбұрышты дұрыс пирамиданың биіктігі 8 см тең, ал табан қабырғалары
6 см тең. Бүйір қырының ұзындығын табыңыз.
A) 10 B)4 C)2√19 D) √ 58 E) √37
5. Пирамиданың табанына параллель жазықтық қимасы биіктігін 1:1
қатынасындай етіп бөледі. Табан ауданы 60 м2
болса, қима ауданы неге тең?
A) 15 B) 30 C) 45 D) 20 E) 50
21. 1. Биіктігі
2.Апофемасы
3.Бүйір жағы
4. Диагональдық
қимасы
5. Пирамидының
төбесі
О
S
A
C
D
B
К
Математикалық диктантМатематикалық диктант
22. орытындылау Қ
Не білдік?
Не үйрендік?
Сабақ несімен ұнады?
Өзіңе қандай баға бересің?
