เอกสารประกอบการเรียน วิชานาฏศิลป์ การบูรณาการนาฏศิลป์กับแขนงและกลุ่มสาระอื่นๆ รวบรวมโดย คุณครูพนมพร ชินชนะ

1. องค์ประกอบนาฏศิลป์ไทยกับละครไทย หลักและวิธีการสร้างสรรค์การแสดงการบูรณการนาฏศิลป์กับสาระอื่นๆ หน้า 1
เอกสารประกอบการเรียน วิชานาฏศิลป์
เรื่อง นาฏศิลป์ไทยกับการบูรณาการกับแขนงต่างๆ และกลุ่มการเรียนสาระต่างๆ
โดย
นางสาวพนมพร ชินชนะ
โรงเรียนจันทรุเบกษาอนุสรณ์
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 27
สำนักงานคณะกรรการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
กระทรวงศึกษาธิการ

2. องค์ประกอบนาฏศิลป์ไทยกับละครไทย หลักและวิธีการสร้างสรรค์การแสดงการบูรณการนาฏศิลป์กับสาระอื่นๆ หน้า 2
การบูรณาการศิลปะแขนงอื่นๆ กับการแสดงนาฏศิลป์
การแสดงนาฏศิลป์ไทย นอกจากมีองค์ประกอบที่สาคัญดังที่กล่าวมาแล้ว การแสดงนาฏศิลป์ไทยยัง
สามารถบูรณาการกับศิลปะแขนงอื่นๆได้ด้วย เช่น ด้านวิจิตรศิลป์ ประติมากรรม จิตรกรรม
สถาปัตยกรรม เป็นต้น ซึ่งนามาบูรณาการในการแสดงเพื่อให้เกิดการแสดงที่มีความสวยงาม น่าสนใจ
การแสดงละคร เป็นการแสดงที่สามารถนาศิลปะแขนงอื่นๆมาใช้กับการแสดงละครได้ เช่น ศิลปะ
ด้านสถาปัตยกรรม นามาสร้างสรรค์ฉากที่ใช้ในการแสดงละครเช่นกัน
1. แสง สี เสียง
แสง สี ทีใช้ในการแสดงนาฏศิลป์ไทย ควรมีความสัมพันธ์กับเครื่องแต่งกายที่ใช้ในการแสดงให้
มีความเหมาะสมกลมกลืนกัน ทาให้การแต่งกายมีความโดดเด่นสวยงาม ผู้ชมได้รับสุนทรียรส (อ่านว่า สุน-
ทะ-รี-ยะ-รด) อย่างเต็มที่ในด้านเสียง เสียงที่ใช้จะต้องพอเหมาะไม่ดัง หรือเบาจนเกินไป สามารถให้ผู้ชมที่
ชมการแสดงได้ยินเสียงชัดเจน เพื่อให้ผู้ชมซาบซึ้งและคล้อยตามไปกับการแสดง
ราฉุยฉายเบญกาย ระบาดอกบัว
http://www.bloggang.com/data/ http://1.bp.blogspot.com/_KFsKQcuLmLM/
banrakthai/picture/1221460194. Jpg SaLZOSKTbJI/AAAAAAAAAbM/mZaUNzQmPw/s200/11.jpg

3. องค์ประกอบนาฏศิลป์ไทยกับละครไทย หลักและวิธีการสร้างสรรค์การแสดงการบูรณการนาฏศิลป์กับสาระอื่นๆ หน้า 3
2. ฉาก
ฉากเป็นสิ่งสาคัญอย่างหนึ่งที่ทาให้การแสดงสวยงาม ผู้สร้างฉากจะต้องมีความคิดสร้างสรรค์ใน
การสร้างฉากและมีความรู้ทางด้านการออกแบบ ด้านศิลปะและสถาปัตยกรรมเพื่อให้การออกแบบฉากมี
ความสัมพันธ์กับชุดการแสดง เช่น การแสดงระบาโบราณคดี ที่มีฉากเป็นโบราณคดี เป็นต้น
http://www.thongthailand.com/private_folder/outbound/sukothai/kmerr16.jpg
3. เครื่องแต่งกาย
เครื่องแต่งกายในการแสดงนาฏศิลป์เป็นสิ่งที่ทาให้การแสดงมีความสวยงาม และเป็นสิ่งที่บ่ง
บอกถึงลักษณะของตัวละคร การสร้างสรรค์เครื่องแต่งกายทางนาฏศิลป์จะผสมผสานกับศิลปะด้านจิตรกรรม
การออกแบบลวดลาย และเครื่องแต่งกายให้เหมาะสมกับชุดการแสดง เช่น การแต่งกายในการแสดงระบา
ลพบุรี มีลักษณะเครื่องแต่งกายที่ใช้บ่งบอกถึงสมัยลพบุรี แสดงถึงศิลปะในสมัยลพบุรี เป็นต้น
http://student.nu.ac.th/thaidance/images/%E0%B8%A5%E0%B8%9E%E0%B8%9A%E0%B8%B
8%E0%B8%A3%E0%B8%B5.jpg

4. องค์ประกอบนาฏศิลป์ไทยกับละครไทย หลักและวิธีการสร้างสรรค์การแสดงการบูรณการนาฏศิลป์กับสาระอื่นๆ หน้า 4
4.อุปกรณ์การแสดง
การแสดงนาฏศิลป์ไทยบางชุดการแสดงจะมีอุปกรณ์ประกอบการแสดง เพื่อให้การแสดงมีความ
น่าสนใจ และอุปกรณ์ที่ใช้ต้องมีความสัมพันธ์กับชุดการแสดง การใช้อุปกรณ์การแสดงเป็นการนาเอาศิลปะ
ด้านจิตรกรรมต่างๆมาตกแต่ง ประดิษฐ์อุปกรณ์ให้มีความสวยงาม เช่นพัดที่ใช้ในการแสดงระบาพัด ร่มที่ใช้
ในการแสดงฟ้อนร่ม เป็นต้น
ระบาแวววิชนี
http://www.thongthailand.com/private_folder/art/gokeng/min/nimit/artangthong/najsil3.jpg

5. องค์ประกอบนาฏศิลป์ไทยกับละครไทย หลักและวิธีการสร้างสรรค์การแสดงการบูรณการนาฏศิลป์กับสาระอื่นๆ หน้า 5
การบูรณาการศิลปะแขนงอื่นๆ กับการแสดงละคร
การแสดงละคร เป็นการแสดงที่สามารถนาศิลปะแขนงอื่นๆมาใช้กับการแสดงละครได้ เช่น ศิลปะ
ด้านสถาปัตยกรรม นามาสร้างสรรค์ฉากที่ใช้ในการแสดงละคร ด้านจิตรกรรมนามาสร้างสรรค์ออกแบบ
ลวดลายเสื้อผ้า เครื่องแต่งกาย เป็นต้น นอกจากนี้ในปัจจุบันยังมีเทคโนโลยีต่างๆเข้ามาเกี่ยวข้องกับการ
แสดง เพื่อให้การแสดงมีความสวยงามสมจริงมากขึ้น การบูรณาการศิลปะแขนงอื่นๆ กับการแสดงละครมี
ดังนี้
1. แสง สี เสียง
ในการแสดงละครการจัด แสง สี เสียง มีความสาคัญมาก เพราะเป็นสิ่งที่ทาให้การแสดงละคร
มีความสมบูรณ์ทาให้ผู้ชมมีอารมณ์คล้อยตามไปกับการแสดงได้ ทาให้การแสดงมีความสมจริงมากขึ้น
http://www.oknation.net/blog/home/blog_data/178/25178/images/5_5_52/Alangkarn10.jpg
http://images.travelpod.com/users/kamsani/1.1305330621.4_the-lion-king-musical.jpg

6. องค์ประกอบนาฏศิลป์ไทยกับละครไทย หลักและวิธีการสร้างสรรค์การแสดงการบูรณการนาฏศิลป์กับสาระอื่นๆ หน้า 6
2. ฉาก
ฉาก เป็นสิ่งสาคัญอย่างหนึ่งที่ทาให้การแสดงมีความสวยงาม สมจริงมากขึ้น และฉากที่ดีจะมี
ความสวยงามและเหมาะสมสอดคล้องกับเนื้อเรื่องด้วย การสร้างฉากในการแสดง ผู้สร้างฉากต้องมีความรู้
ความสามารถเกี่ยวกับศิลปะด้านต่างๆ
http://static.tlcdn4.com/data/9/pictures/0213/09-01-
2012/p176175mpl1njh16ak1mrq1iavd8ca.jpg
3. เครื่องแต่งกาย
เครื่องแต่งกาย เป็นอีกส่วนหนึ่งที่มีความสาคัญมากในการแสดง เพราะเป็นสิ่งที่บ่งบอกถึงยุค
สมัยเชื้อชาติ ยศศักดิ์ ฐานะของตัวละคร และเป็นสิ่งที่ทาให้ละครมีความสวยงาม
http://p.isanook.com/mv/0/ud/6/34352/oat_0043-3.jpg
http://www.bloggang.com/data/rngja/picture/1333281972.jpg

7. องค์ประกอบนาฏศิลป์ไทยกับละครไทย หลักและวิธีการสร้างสรรค์การแสดงการบูรณการนาฏศิลป์กับสาระอื่นๆ หน้า 7
4. อุปกรณ์การแสดง
อุปกรณ์การแสดงเป็นสิ่งสาคัญอีกสิ่งหนึ่งที่ทาให้การแสดงมีความสมบูรณ์สวยงาม ทาให้ผู้ชม
ประทับใจ ในการตกแต่งอุปกรณ์การแสดงจะต้องมีศิลปะด้านจิตรกรรมเข้ามาเกี่ยวข้องด้วยเป็นการประดิษฐ์
อุปกรณ์ออกแบบการแสดงให้มีความสวยงาม สมจริง
http://image.dek-d.com/contentimg/2012/beer/3-5-2555%2017-26-11.jpg

8. องค์ประกอบนาฏศิลป์ไทยกับละครไทย หลักและวิธีการสร้างสรรค์การแสดงการบูรณการนาฏศิลป์กับสาระอื่นๆ หน้า 8
ความสัมพันธ์ของนาฏศิลป์กับกลุ่มสาระการเรียนรู้อื่นๆ
การเรียนการสอนนาฏศิลป์ สามารถนาวิชาอื่นๆมาบูรณษการกับการเรียนการสอน ทาให้ผู้เรียน
มีมีส่วนร่วม เกิดการเรียนรู้ด้วยตนเอง ทาให้ผู้เรียนมีพัฒนาการ มีทักษะในด้านการแสดงที่ดี รวมถึงมี
ความสามารถในการแสดงออก วิเคราะห์ วิพากษ์ วิจารณ์ การแสดงนาฏศิลป์ได้ด้วย
1.นาฏศิลป์กับกลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์
กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ เป็นวิชาที่เกี่ยวกับการคานวณ ซึ่งสามารถนามาบูรณาการ
กับการแสดงนาฏศิลป์ได้ เช่น การนับจังหวะในการแสดง การนับจานวนผู้แสดง การนับแถวเพื่อแปรแถวการ
คานวณพื้นที่ที่ใช้ในการแสดง เป็นต้น
เมื่อนาวิชาคณิตศาสตร์มาบูรณาการกับการแสดงจะทาให้การแสดงมีความแม่นยาและ
สวยงามในเรื่องความเหมาะสมของผู้แสดงกับเวที จังหวะในการร่ายราทาให้ผู้ชมชื่นชอบและประทับใจในการ
แสดง
http://www.bloggang.com/data/r/rouenrarai/picture/1349364753.jpg
http://i735.photobucket.com/albums/ww357/kaklek/ba635fcb.jpg
2. นาฏศิลป์กับกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย
กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย เป็นวิชาที่เกี่ยวข้องกับหลักภาษาและวรรณคดี จึงมีความสัมพันธ์กับ
วิชานาฏศิลป์โดยเฉพาะวรรณคดีต่างๆ เพราะในการแสดงนาฏศิลป์มีระบาหลายชุดที่มาจากเนื้อร้องหรือเนื้อ
เรื่องในวรรณคดี เช่น ระบาไก่ จากละครเรื่องพระลอ ตอนพระลอตามไก่ ระบาพรหมมาสตร์ จากเรื่อง
รามเกียรติ์ ตอนศึกพรหมมาสตร์ ระบาย่องหงิด จากเรื่องอุณรุฑ ตอนศุภลักษณ์วาดรูป ราหนุมานจับนาง
เบญกาย เรื่องรามเกียรติ์ ตอนนางลอย รารจนาเสี่ยงพวงมาลัย จากเรื่องสังข์ทอง ตอนรจนาเลือกคู่
การแสดงนาฏศิลป์ทาให้ได้รู้เกี่ยวกับวรรณคดีในเรื่องเหล่านี้ไปด้วย และทาให้ผู้ชมการแสดงเข้าใจเรื่องราวได้
มากขึ้น

9. องค์ประกอบนาฏศิลป์ไทยกับละครไทย หลักและวิธีการสร้างสรรค์การแสดงการบูรณการนาฏศิลป์กับสาระอื่นๆ หน้า 9
http://i.ytimg.com/vi/P2ncOOZXNSE/hqdefault.jpg
ระบาไก่
เรื่อง พระลอ
ตอนพระลอตามไก่
http://i.ytimg.com/vi/-OQ44qkgpaw/hqdefault.jpg
ระบาพรหมาสตร์
เรื่องรามเกียรติ์
ตอน ศึกพรหมมาสตร์
http://image.free.in.th/z/il/vipittassana109.jpg
ระบาย่องหงิด
เรื่องอุณรุท
ตอนศุภลักษณ์วาดรูป
http://www.siamtownus.com/Resource/images/news/23/Img1103000235.jpg
ราหนุมานจับนางสุพรรณมัจฉา
เรื่องรามเกียรติ์
ตอนจองถนน
รารจนาเสี่ยงพวงมาลัย
เรื่องสังข์ทอง
ตอน รจนาเลือกคู่

10. องค์ประกอบนาฏศิลป์ไทยกับละครไทย หลักและวิธีการสร้างสรรค์การแสดงการบูรณการนาฏศิลป์กับสาระอื่นๆ หน้า 10
3.นาฏศิลป์กับกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ มีความเกี่ยวข้องกับการแสดงนาฏศิลป์ในเรื่องของการนา
เทคโนโลยีด้าน ด้านแสง สี เสียง มาใช้ในการจัดการแสดงทาให้การแสดงมีความสวยงาม เพราะในกลุ่ม
สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์จะมีความเกี่ยวข้องในด้านแสง วัตถุหลักการของแสง การหักเหของแสงที่
สามารถนาไปใช้ในการแสดง
http://www.khaoyaizone.com/images/upload_images/0645204001382171791.jpg
http://www.thailandexhibition.com/images/fileupload_E76/E76_3206.jpg
4.นาฏศิลป์กับกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรมเป็นวิชาที่เกี่ยวกับการดารงชีวิตของ
มนุษย์ การอยู่ร่วมกันในสังคม การปรับตัวตามสภาพแวดล้อม การพัฒนาการเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย
และนาความรู้ไปปรับใช้ในการดาเนินชัวิต เพราะการแสดงนาฏศิลป์ส่วนใหญ่จะแสดงถึงวัฒนธรรม ประเพณี
ประวัติศาสตร์ของชาติและท้องถิ่น การแสดงจึงสอดแทรกวัฒนธรรม ข้อคิดต่างๆ
http://www.learnthaidance.info/wp-content/uploads/2011/02/rabum35.jpg
http://www.bloggang.com/data/r/rouenrarai/picture/1351737234.jpg

11. องค์ประกอบนาฏศิลป์ไทยกับละครไทย หลักและวิธีการสร้างสรรค์การแสดงการบูรณการนาฏศิลป์กับสาระอื่นๆ หน้า 11
5.นาฏศิลป์กับกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี
ในกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลย เป็นวิชาที่เกี่ยวกับการประดิษฐ์ชิ้นงาน
การออกแบบการออกแบบเสื้อผ้าเครื่องแต่งกาย กากรประดิษฐ์อุปกรณ์ประกอบการแสดง หรือการนา
เทคโนโลยีด้านคอมพิวเตอร์มาใช้ออกแบบ และฉากต่างๆให้มีความงดงามและสมบูรณ์ยิ่งขึ้น
http://webboard.travel.sanook.com/forum/?action=dlattach;topic=3367763.0;attach=989865;image
http://www.oknation.net/blog/home/blog_data/820/44820/images/36.jpg
6.นาฏศิลป์กับกลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา
กลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา มีความเกี่ยวข้องกับการแสดงนาฏศิลป์ คือการ
เคลื่อนไหวร่างกายประกอบการแสดงด้วยท่วงท่าต่างๆซึ่งต้องมีการดัดแขน มือ ขา และนิ้ว บางชุดการ
แสดงจะมีการต่อตัว จึงต้องใช้ทักษะด้านพละศึกษา ในด้านความยืดหยุ่นของร่างกาย การตีลังกาหมุนตัวของ
การแสดง เช่น ตัวหนุมาน ก็สามารถนากลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษามาบูรณาการได้
http://department.utcc.ac.th/thaiculture/images/khon-1024x786.jpg
http://www.xn--72cb8ebbdcea1c2ae6a1cza9ezhxi.com/upload/files/29ab77ecdf00100a.jpg

12. องค์ประกอบนาฏศิลป์ไทยกับละครไทย หลักและวิธีการสร้างสรรค์การแสดงการบูรณการนาฏศิลป์กับสาระอื่นๆ หน้า 12
7.นาฏศิลป์กับกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาต่างประเทศ
กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาต่างประเทศ สามารถนามาบูรณาการกับนาฏศิลป์ได้โดยการใช้
ภาษาต่างประเทศในการพูด การเขียน เช่นในการแสดงนาฏศิลป์บางครั้งมีผู้ชมชาวต่างชาติ จึงต้องมีพิธีกร
บรรยายเป็นภาษาต่างประเทศ หรือการใช้ศัพท์
Costume = เครื่องแต่งกาย ชุดแสดงละคร
Dance = ฟ้อนรา
Scene = ฉาก
Introduction = ข้อมูลเกี่ยวกับนาฏศิลป์ไทย
Historical Background of Thai Dance = ประวัติความเป็นมาของนาฏศิลป์ไทย
Folk Dance Radam Phun Muang = นาฏศิลป์พื้นเมือง (ระบาพื้นเมือง)
The Center = ภาคกลาง The North = ภาคเหนือ
The Soutn = ภาคใต้ The Northeastern = ภาคอีสาน
8.นาฏศิลป์กับกลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ : ทัศนศิลป์
กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ : ทัศนศิลป์ เป็นกลุ่มสาระในกลุ่มเดียวกับนาฏศิลป์ มีความ
เกี่ยวข้องด้านการสร้างฉาก เขียนลวดลายเครื่องแต่งกาย ลายไทย เพื่อให้มีความวิจิตรงดงาม เช่นการแสดง
โขน (หัวโขน) ที่บ่งบอกถึงความเป็นไทย
http://www.gejisiam.com/upload/news/news_rithyuk_1341615960.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6f/Khon_Mask_Tosakan.JPG

13. องค์ประกอบนาฏศิลป์ไทยกับละครไทย หลักและวิธีการสร้างสรรค์การแสดงการบูรณการนาฏศิลป์กับสาระอื่นๆ หน้า 13
หนังสืออ้างอิง
วริฏฐา ศิริธงชัยกุล ดนตรี-นาฏศิลป์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 สถาบันพัฒนาคุณภาพวิชาการ
ชุดกิจกรรมพัฒนาการคิด ดนตรี-นาฏศิลป์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 สถาบันพัฒนาคุณภาพวิชาการ
คู่มือการสอน เพื่อครูผู้สอน ดนตรี-นาฏศิลป์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 วัฒนาพานิช วพ สารญราษภร์