Παρουσίαση των κινδύνων στο διαδίκτυο, συμπτώματα έκθεσης σε διαδικτυακό κίνδυνο και συμβουλές για την πρόληψη και αντιμετώπιση τους

1. ΠληροφορικήΚίνδυνοι στο διαδίκτυο
ΚΑΤΕΡΙΝΑΧΑΡΑΚΙΔΑ, ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣΠΕ19
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ
ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝΤΗΣ Α’ ΤΑΞΗΣ
21ΟΓΥΜΝΑΣΙΟΠΑΤΡΩΝ
13 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ2014
1

2. Η πληροφορική στην κοινωνία
Οι ΗΥ και τα σύγχρονα τηλεπικοινωνιακά συστήματα ενσωματώνονται στην καθημερινή ζωή, π.χ.
προμήθεια πιστοποιητικών από Δημόσιες Υπηρεσίες
Διαχείριση τραπεζικών λογαριασμών
Τακτοποίηση φορολογικών υποθέσεων
2

3. Ο πολίτης της αυριανής κοινωνίας
Πρέπει να είναι τεχνολογικά και πληροφορικά «εγγράμματος» και όχι αναλφάβητος
Για τον ίδιο
π.χ. αν μπορεί να κατανοεί τις βάσεις δεδομένων και τον τρόπο λειτουργίας τους, μπορεί να κατανοήσει τον κίνδυνο παραβίασης των ατομικών του δικαιωμάτων από την ύπαρξη τέτοιων βάσεων που θα είχαν καταχωρημένα, για παράδειγμα, τα sitesπου επισκέπτεται στο Internet.
Για την κοινωνία
3

4. Πληροφορική και προγράμματα σπουδών στο Γυμνάσιο
τα πληροφορικά συστήματα μεταβάλλονται με μεγάλη ταχύτητα
οι Πληροφορικές γνώσεις που θα διαθέτουν οι μαθητές θα πρέπει να έχουν ένα γενικότερο, έναν πιο αφηρημένο χαρακτήρα
η διδασκαλία της Πληροφορικής στο Γυμνάσιο
δεν έχει ως στόχο την κατάρτιση των μαθητών σε εφήμερες τεχνολογικές δεξιότητες
στοχεύει στην ανάπτυξη ικανοτήτων αυτόνομης αξιοποίησης των υπολογιστικών και δικτυακών εργαλείων για την επίλυση προβλημάτων, την ενημέρωση, την ψυχαγωγία και, γενικά, τη συμμετοχή στη σύγχρονη κοινωνία. 4

5. Η Πληροφορική στην Εκπαίδευση
H εκμάθηση βασικών στοιχείων της πληροφορικής επιστήμης είναι επιβεβλημένη γιατί
Η πληροφορική μπορεί να αποτελέσει επαγγελματική επιλογή των μαθητών,
Η εκμάθηση εννοιών της πληροφορικής (όπως οι αλγόριθμοι, η αναδρομικότητα κλπ) μπορεί να συντελέσει στην γενικότερη πνευματική ανάπτυξη των μαθητών, κυρίως σε σχέση με τις θετικές επιστήμες.
5

6. Κίνδυνοι στο διαδίκτυο
Εθισμός στο Διαδίκτυο
Διαδικτυακός εκφοβισμός (cyberbullying)
Διαδικτυακή αποπλάνηση (grooming)
Προσωπικά δεδομένα
6

7. Εθισμός στο Διαδίκτυο
Είναι η υπερβολική χρήση του Διαδικτύου με αποτέλεσμα την παραμέληση βασικών πτυχών της καθημερινότητας (σχολικές υποχρεώσεις, δραστηριότητες χόμπι, φιλικές σχέσεις, σωματική φροντίδα και υγιεινή)
Πρωταρχικοί παράγοντες που οδηγούν σε διαδικτυακές συμπεριφορές εξάρτησης:
Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια,
σελίδες κοινωνικής δικτύωσης
Άλλοι τύποι συμπεριφορών
υπερβολική ενασχόληση με τον τζόγο και τις διαδικτυακές αγορές
διαρκές «σερφάρισμα» στο Διαδίκτυο και αναζητήσεις σε βάσεις δεδομένων.
7

8. Συμπτώματα εθισμού στο Διαδίκτυο (1)
Απομόνωση από την οικογένεια και τους φίλους
Μείωση της σχολικής επίδοσης
Ανία, ανησυχία, άσχημη διάθεση, επιθετικότητα, όταν δεν είναι online,
Ευεξία, ευτυχίας και ευφορίας όταν βρίσκεσαι στον υπολογιστή.
Λέει ψέματα με σκοπό την απόκρυψη χρόνου παραμονής στο Διαδίκτυο.
8

9. Συμπτώματα εθισμού στο Διαδίκτυο (2)
Σωματικά συμπτώματα όπως:
Το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα
Ξηροφθαλμία
Ημικρανίες και σοβαροί πονοκέφαλοι
Πόνοι στη μέση
Παράλειψη γευμάτων
Παραμέληση της προσωπικής υγιεινής
Υπνηλία τις πρωινές ώρες εξαιτίας της χρήσης του Διαδικτύου τη νύχτα
9

10. Συμβουλές (1)
Οριοθετούμε από την αρχή τις ώρες που τα παιδιά μπορούν να είναι στο Διαδίκτυο, εξηγώντας πάντα τους λόγους που γίνεται αυτό.
Ο προτεινόμενος καθημερινός χρόνος μπροστά στην οθόνη (υπολογιστή, τηλεόραση κ.λπ.) δε θα πρέπει να ξεπερνάει τις 2 ώρες.
Βοηθάμε τα παιδιά να αναπτύξουν τα ίδια τον απαραίτητο αυτοέλεγχο και αυτοπειθαρχία αναφορικά με τη χρήση του διαδικτύου.
10

11. Συμβουλές (2)
Οι υπολογιστές που έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο πρέπει να βρίσκονται σε κοινόχρηστους χώρους π.χ. το σαλόνι
Δεν χρησιμοποιούμε την πρόσβαση στο Διαδίκτυο σαν ανταμοιβή ούτε την απαγόρευσή του σαν τιμωρία.
Μπορούμε να εγκαταστήσουμε φίλτρα γονικού ελέγχου σε όλες τις συσκευές που συνδέονται στο Διαδίκτυο. 11

12. Συμβουλές (3)
Αφιερώνουμε περισσότερο χρόνο στα παιδιά μας.
Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να ασχολούνται με νέες δραστηριότητες και χόμπι που δεν περιλαμβάνουν τον υπολογιστή και ενθαρρύνουμε τις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις.
Αν τα συμπτώματα επιμένουν, καλό είναι να ζητήσουμε άμεσα βοήθεια από κάποιον ειδικό.
12

13. Διαδικτυακός εκφοβισμός (cyberbullying)
Συνήθως με επαναλαμβανόμενο τρόπο, το παιδί
δέχεται απειλές
παρενοχλείται
ταπεινώνεται
Ψεύτικο διαδικτυακό προφίλ π.χ. στο facebook με στόχο την γελοιοποίηση
ψηφοφορία σε έναν ιστοχώρο, για το πιο άσχημο ή το πιο χοντρό παιδί του σχολείου
δημιουργία ιστοσελίδων που στοχοποιούν συγκεκριμένα άτομα 13

14. Συμβουλές (1)
Μαθαίνουμε τους διαδικτυακούς φίλους των παιδιών μας, όπως γνωρίζουμε τους φίλους τους στην πραγματική ζωή
Μαθαίνουμε στα παιδιά μας να προστατεύουν τα προσωπικά τους δεδομένα
Εντοπίζουμε αν υπάρχουν ενδείξεις ότι το παιδί έχει γίνει στόχος ηλεκτρονικού εκφοβισμού, π.χ.
συναισθηματική αναστάτωση, άγχος, φόβος
αποφυγή φίλων, σχολείου, δραστηριοτήτων 14

15. Συμβουλές (2)
Τα παιδιά πρέπει να νιώθουν την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη να συζητήσουν μαζί μας οποιοδήποτε θέμα τα απασχολεί ή τα φοβίζει.
Αν ο δράστης βρίσκεται στο κοντινό περιβάλλον (π.χ. συμμαθητής, φίλος, γνωστός), ενημερώνουμε τους γονείς του και τη διεύθυνση του σχολείου.
Διδάσκουμε τα παιδιά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους και ότι πρέπει να σέβονται τα δικαιώματα των άλλων.
Η “ανωνυμία στο διαδίκτυο”(στην πραγματικότητα αφήνουμε ηλεκτρονικά ίχνη) δε συνεπάγεται ανεύθυνη συμπεριφορά. 15

16. Διαδικτυακή αποπλάνηση (grooming)
Είναι όταν ένας ενήλικας προσεγγίζει ένα παιδί ή έφηβο μέσω του Διαδικτύου, με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση.
Ο ενήλικας προσπαθεί να εμπνεύσει εμπιστοσύνη στο παιδί, ώστε να πραγματοποιήσει μαζί του μια μυστική συνάντηση.
Κάποια σημάδια του «grooming» μπορεί να αποτελούν
η κατεύθυνση των συζητήσεων σε σεξουαλικά ζητήματα
η ζήτηση προσωπικών φωτογραφιών
16

17. Συμβουλές (1)
Τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν ότι υπάρχουν στο Διαδίκτυο άνθρωποι με κακές προθέσεις.
Αυτό που ισχυρίζονται κάποιοι άνθρωποι ότι είναι, και ο τρόπος που παρουσιάζονται στο Διαδίκτυο, δεν ανταποκρίνεται πάντα στην πραγματικότητα.
Δεν τους επιτρέπουμε να συναντηθούν με κάποιον που γνώρισαν στο Διαδίκτυο.
Πρέπει να γνωρίζουμε με ποιες συσκευές εκτός υπολογιστή συνδέονται τα παιδιά στο Διαδίκτυο (π.χ. τηλέφωνο) 17

18. Συμβουλές (2)
Τα παιδιά μας πρέπει να νιώθουν ότι τα καταλαβαίνουμε, δεν πρέπει να μας φοβούνται για να μπορούν να απευθυνθούν σε εμάς εάν αντιμετωπίσουν οποιοδήποτε πρόβλημα.
Αν προκύψει ανάλογο πρόβλημα, δεν ενοχοποιούμε το παιδί, παραμένουμε ψύχραιμοι και απευθυνόμαστε σε ανάλογες υπηρεσίες.
18

19. Προσωπικά δεδομένα
Είναι κάθε πληροφορία που μας χαρακτηρίζει
Π.χ. Όνομα, διεύθυνση, τηλέφωνο, τα ενδιαφέροντά μας, οι επιδόσεις στο σχολείο, οι φωτογραφίες, οι απόψεις μας, κ.α.
Μερικές φορές τα προσωπικά μας δεδομένα αφορούν ιδιαίτερα ευαίσθητα στοιχεία της ιδιωτικής μας ζωής:
Π.χ. θρήσκευμα, κατάσταση της υγείας μας
19

20. Συμβουλές
Είναι σημαντικό να διδάξουμε στα παιδιά την κριτική σκέψη και ότι θα πρέπει να σκέφτονται από την αρχή τι μοιράζονται και με ποιους στο διαδίκτυο επειδή:
Πολλές φορές τα παιδιά μοιράζονται πολύ προσωπικές πληροφορίες όπως σκέψεις, συναισθήματα, δραστηριότητες και απόψεις.
Οτιδήποτε ανεβαίνει στο διαδίκτυο μπορεί να μείνει εκεί για πάντα, μπορεί να είναι και άμεσα προσπελάσιμο από μελλοντικούς φίλους ή εργοδότες. 20

21. Χρήσιμα τηλέφωνα και φορείς
Γραμμή Βοηθείας Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου που διαχειρίζεται η Μονάδα Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.) της Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών
ΥποΣΤΗΡΙΖΩ80011 80015
Σώμα Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος
21

22. Σύνοψη
Το Διαδίκτυο είναι ένα σημαντικό εργαλείο αλλά κρύβει και κινδύνους που για να τους αντιμετωπίσουμε πρέπει να:
Επενδύουμε στην καλή σχέση εμπιστοσύνης με τα παιδιά μας
Επενδύουμε στην ενημέρωση και εκπαίδευση των παιδιών
Βάζουμε μετά από συζήτηση μαζί τους όρια και κανόνες και τα τηρούμε
Είμαστε σε εγρήγορση ώστε να παρατηρήσουμε οποιαδήποτε αλλαγή στη συμπεριφορά των παιδιών που μπορεί να δείχνουν ότι τα παιδιά έχουν εκτεθεί σε κάποιον κίνδυνο στο διαδίκτυο
Απευθυνόμαστε στους αρμόδιους φορείς, αν χρειαστεί
22

23. Πηγές
http://blogs.sch.gr/webinarspe1920/files/2014/01/15o_webinar_Kormas_EU-NET_ADB.pdf)
http://users.uom.gr/~p2/Comp_Appl_Education/THEORY/MATHIMA_2/Examino_C_Comp_App_in_Educ_Mathima_2_Theory_Logoi_Xrisis_Pliroforikis.htm
http://dide.zak.sch.gr/plinetza/yliko/programma_spoudwn_pliroforikos_grammatismos_gsio.PDF
http://www.saferinternet.gr/(Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς διαδικτύου)
http://internet-safety.sch.gr/(Ασφάλεια στο διαδίκτυο –Ενημερωτικός κόμβος Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου)
23