1. ΓΕΝΙΚΑ-ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η ρύπανση της ατμόσφαιρας και της φύσης είναι αποτέλεσμα της αλματώδους
τεχνολογικής και κυρίως της βιομηχανικής προόδου. Τα βιομηχανικά απορρίμματα,
οι υψικάμινοι των εργοστασίων και η χρήση υγρών καυσίμων με υψηλή
περιεκτικότητα δηλητηριωδών ουσιών συντέλεσαν στην αλλοίωση του φυσικού
περιβάλλοντος και στη δημιουργία του θανατηφόρου νέφους. Ένας άλλος
παράγοντας είναι ο κακός πολεοδομικός σχεδιασμός. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε
πολλές χώρες -όπως και στη χώρα μας – τα βιομηχανικά κέντρα και οι βιομηχανικές
μονάδες βρίσκονται μέσα σε κατοικημένες περιοχές, δημιουργώντας προβλήματα για
τους κατοίκους των περιοχών αυτών. Για την επίλυση αυτού του προβλήματος η ίδια
η πολιτεία είναι αρμόδια για την υιοθέτηση διάφορων τεχνικών μέσων και τη θέσπιση
νομοθετικών μέτρων.
1. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ
Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη η οποία κατοικείται από ένα μεγάλο ποσοστό
ανθρώπων που ζουν στην Ελλάδα. Αυτοί οι άνθρωποι με την θέλησή τους ή όχι
ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα της πόλης τους. Και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ζουν σε
ανθυγιεινό περιβάλλον. Ένα από τα προβλήματα της Θεσσαλονίκης είναι η μόλυνση
της θάλασσάς της (ΘΕΡΜΑΪΚΟΣ) κυρίως από ανθρώπινα λάθη και τα απόβλητα που
δημιουργούνται από τον πληθυσμό της, που με την σειρά τους καταλήγουν στις
χωματερές.

2. Το ατμοσφαιρικό πρόβλημα της Θεσσαλονίκης
Στην πόλη της Θεσσαλονίκης, υψηλές τιμές ατμοσφαιρικής ρύπανσης
παρατηρούνται μόνο στο Εμπορικό και διοικητικό Κέντρο της πόλης, όπου λόγω
συγκέντρωσης δραστηριοτήτων και έντονης κυκλοφοριακής κίνησης εμφανίζονται,
μερικές ημέρες το χρόνο, υπερβάσεις των ορίων επιφυλακής για ορισμένους ρύπους,
όπως το διοξείδιο του αζώτου, το μονοξείδιο του άνθρακα και ο καπνός. Η
πυκνοκατοικημένη περιοχή της Ανατολικής Θεσσαλονίκης δεν φαίνεται να
αντιμετωπίζει προβλήματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Συμπερασματικά, τα επίπεδα
ρύπανσης στη Θεσσαλονίκη κυμαίνονται ανάμεσα στις οριακές τιμές ποιότητας της
ατμόσφαιρας, που ορίζει ως υποχρεωτικές, η Ελληνική Νομοθεσία και οι Οδηγίες της
Ευρωπαϊκής Ένωσης και στις κατευθυντήριες τιμές, οι οποίες αναφέρονται στην
Ελληνική και Κοινοτική Νομοθεσία. Οι υψηλότερες τιμές ατμοσφαιρικής ρύπανσης
εμφανίζονται το χειμερινό εξάμηνο (με εξαίρεση το όζον). Τους καλοκαιρινούς μήνες
παρατηρείται σημαντική ύφεση των δραστηριοτήτων της πόλης.
Έτσι, με βάση τα σημερινά δεδομένα ανάπτυξης, στη Θεσσαλονίκη και στα όρια του
δήμου Θεσσαλονίκης δεν αναμένεται έντονη εκδήλωση φωτοχημικού νέφους, στο
άμεσο τουλάχιστον μέλλον. Παρόλ’ αυτά πρέπει να επισημάνουμε ότι οι
συγκεντρώσεις του διοξειδίου του αζώτου βρίσκονται πολύ κοντά στις οριακές τιμές
της Ελληνικής Νομοθεσίας και της αντίστοιχης Κοινοτικής Οδηγίας, στο Εμπορικό
Κέντρο της πόλης, ενώ τα οξείδια του αζώτου γενικότερα και ειδικότερα το όζον
εμφανίζουν αυξητικές τάσεις στους Περιφερειακούς Σταθμούς. Σύμφωνα με τις
καθημερινές μετρήσεις που διενεργεί το τμήμα περιβάλλοντος του δήμου
Θεσσαλονίκης, τα αιωρούμενα σωματίδια PM10, τα οποία θεωρούνται ιδιαίτερα
επικίνδυνα και επικάθονται στον ανθρώπινο πνεύμονα, ξεπερνούν σε καθημερινή
βάση τα ανώτατα όρια, που πριν από μερικά χρόνια είχαν θεωρηθεί τα 90-110.

3. Ποιος θα δώσει λύση;
Σε ό,τι αφορά τα έκτακτα μέτρα, θα έπρεπε να αναλάβει δράση ένα επιστημονικό
όργανο, που πριν από μερικά χρόνια είχε συγκροτηθεί στην περιφέρεια της Κεντρικής
Μακεδονίας, αλλά αργότερα ατόνησε. Είχε αποφασιστεί να συνεδριάζει και να
αποφασίζει τη λήψη μέτρων, κάθε φορά που επί δύο 24ωρα οι τιμές των ρύπων μέσα
στην πόλη εκτοξεύονται στα ύψη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μεμονωμένα έχουν γίνει ορισμένες προσπάθειες για τη
δημιουργία ενός συμβουλευτικού οργάνου, με σκοπό κυρίως την ενημέρωση των
πολιτών. Παλαιότερα ένα πιλοτικό πρόγραμμα, που υποστηριζόταν από το
Εργαστήριο Μετάδοσης Θερμότητας και τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης,
μετέδιδε μέσω του Διαδικτύου χάρτες και πληροφορίες όχι μόνο για την κίνηση στη
πόλη, αλλά και για τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης και τις περιοχές που πρέπει
να αποφεύγουν οι ευπαθείς ομάδες πληθυσμού(ηλικιωμένοι, παιδιά, όσοι έχουν
αναπνευστικά προβλήματα).
Ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης σύντομα θα υλοποιήσει αντίστοιχο
πρόγραμμα έγκαιρης ειδοποίησης του κοινού, ωστόσο ο υπεύθυνος του Εργαστηρίου
Ελέγχου Ρύπανσης της Ατμόσφαιρας Κώστας Φυτιάνος εξηγεί ότι πρέπει να ληφθούν
συγκεκριμένα μέτρα, για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.

4. Προτάσεις από ειδικούς
Ένα απορυθμισμένο αυτοκίνητο που εκπέμπει εκτός ορίων ρύπους μπορεί να
ρυπάνει μια πόλη όσο άλλα δέκα! Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να βρεθούν τρόποι να
αντιμετωπιστεί αυτό το ένα αυτοκίνητο που κινείται στους δρόμους της πόλης και γι’
αυτό οι έλεγχοι πρέπει να είναι αυστηρότεροι, εκτιμά ο καθηγητής Φυσικής στο ΤΕΙ
Σίνδου Φωκίωνας Βοσνιάκος.
Ο υπεύθυνος του Εργαστηρίου Ελέγχου Ρύπανσης της ατμόσφαιρας Κώστας
Φυτιάνος τονίζει από την πλευρά του ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα
φορτηγά που κινούνται στους δρόμους των πόλεων, αλλά και στην ποιότητα των
καυσίμων.
2. ΘΕΡΜΑΪΚΟΣ
Μια κλειστή αβαθής θάλασσα, όπως ο Θερμαϊκός, που δέχεται καθημερινά 180.000
κμ αστικά λύματα, στα οποία προστίθενται βιομηχανικά απόβλητα και που απορροφά
50.000 τόνους λιπασμάτων και 300 τόνους φυτοφαρμάκων το χρόνο, δεν μπορεί να
είναι υγιής.
Το 2000, όταν άρχισε η λειτουργία Του Βιολογικού Καθαρισμού της
Θεσσαλονίκης, όλοι οι συναρμόδιοι φορείς επισήμαναν ότι δεν είναι πανάκεια για το

5. Θερμαϊκό.10 χρόνια μετά, η επισήμανση επιβεβαιώνεται με το χειρότερο τρόπο.
Βιομηχανίες, υδάτινες εκροές και ανθρώπινες δραστηριότητες απειλούν την
περιβαλλοντική ισορροπία του οικοσυστήματος.
Την τραγική κατάσταση που επικρατεί στο Θερμαϊκό έχουν διαπιστώσει όλοι οι
εμπλεκόμενοι φορείς( Γενική Γραμματεία Μακεδονίας-Θράκης, Περιφέρεια
Κεντρικής Μακεδονίας, νομαρχία Θεσσαλονίκης, δήμοι Αξιού και Εχεδώρου,
Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Αξιού, ΟΡΘ), που συνέστησαν κοινό μέτωπο,
προκειμένου να αντιμετωπίσουν το χρόνιο πρόβλημα.
Στόχος των φορέων είναι η λεπτομερής καταγραφή, η ταξινόμηση και η αποτίμηση
του περιβαλλοντικού φορτίου των υδάτινων σωμάτων. Παράλληλα, θα αποκτήσουν
πλήρη εικόνα για τη μόλυνση των νερών του Θερμαϊκού, αλλά και για τις πηγές
ρύπανσης.
Απόφασή τους είναι να εγκαταστήσουν ένα δίκτυο τηλεμετρικών σταθμών
παρακολούθησης της ποιότητας των υδάτων και να δημιουργήσουν ένα
παρατηρητήριο ολοκληρωμένης διαχείρισης της παράκτιας ζώνης του Θερμαϊκού
Στο πλαίσιο του έργου θα γίνει μια ειδική εφαρμογή που θα υποστηρίζεται από
αντίστοιχες βάσεις δεδομένων που θα προειδοποιούν εγκαίρως για ενδεχόμενα
περιστατικά ρύπανσης. << Οι μελέτες είναι έτοιμες >>. Κάθε φορέας που συμμετέχει
στο πρόγραμμα θα αναλάβει και μια συγκεκριμένη δράση. Το έργο είναι
προϋπολογισμού 1,5 εκατ. Ευρώ και χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Δημόσιων
Επενδύσεων και από το Χρηματοδοτικό Μηχανισμό του Ευρωπαϊκού Οικονομικού
Χώρου.
Βιβλιογραφία
http://www.newspaper.gr/index.php?anme=News&file=article&sid=1829
http://gym-lidor.fok.sch.gr/mikpolites/ripansi.htm

6. Εργασία της Θεοδώρας Παπά, μαθήτριας της Β΄ Θεωρητικής 2, του 2ου ΓΕΛ
Ελευθερίου-Κορδελιού, στα πλαίσια του μαθήματος «Αρχές Φιλοσοφίας»
Απρίλιος 2010