1. LOGO
บทที่ 7
เทคโนโลยีการจัดการสารสนเทศ
และองค์ความรู้
โดย ผศ.บุญญลักษม์ ำนานาิำร
มหนวทยนลัยรนชภัฏสวาดุสำ

2. เาื้อหนบทที่ 7
ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับที่มาขององค์ความรู้1
2
3
4
ความสัมพันธ์ระหว่างระบบสารสนเทศ
5
4
สถาปัตยกรรมระบบการจัดการความรู้
รูปแบบเทคโนโลยีสารสนเทศกับกระบวนการจัดการความรู้
ประโยชน์ของเทคโนโลยีสารสนเทศที่นามาใช้ในการจัดการ
ความรู้

3. จากข้อมูลสู่องค์ความรู้
 ข้อมูล (data) เป็าข้อเท็ิิรงที่ถูกบัาทึกลงไป และยังไม่มี
กนรานมนแปลควนมหมนย โดยอนิมีิุดประสงค์เพื่อกนร
ำรวิสอบ หรือสอบกลับว่นงนามีปัญหนหรือมีเหำุกนรณ์
ใดเกดขึ้าบ้นง ถือว่นกนรบัาทึกข้อมูลเป็าเรื่องพื้าฐนาที่
ำ้องิัดทน
 สนรสาเทศ (information) เป็าข้อมูลที่ผ่นากนรกลั่ากรอง
วเครนะห์ หรือสังเครนะห์ ให้ข้อมูลเกดกนรำกผลึก มีกนร
แปลงรูปของบัาทึกและข้อมูลให้ง่นยำ่อกนรทนควนม
เข้นใิมนกขึ้า

4. จากข้อมูลสู่องค์ความรู้
 ควนมรู้ (knowledge) หมนยถึง ส่งที่สั่งสมมนินกปฏบัำ
ประสบกนรณ์ ปรนกฏกนรณ์ซึ่งได้ยา ได้ฟัง กนรคดินก
กนรดนเาาชีวำประินวัาหรือเรียกว่นเป็าควนมรู้ที่ได้โดย
ธรรมชนำ าอกินกาี้ควนมรู้ยังได้ินกกนรศึกษนเล่นเรียา
กนรค้าคว้น วิัย ินกกนรศึกษนองค์วชนใาแำ่ละ
สนขนวชน
 ปัญญน (wisdom) เป็าควนมรู้ที่มีอยู่านมนคดหรือำ่อยอด
ให้เกดคุณค่น หรือคุณประโยชา์มนกขึ้า

5. ข้อมูล สารสนเทศ ความรู้ และปัญญา
Data
(understanding relations)
(Information)
(Knowledge)
(Wisdom)
(understanding patterns)
(understanding relations)
(understanding Principles)
(Understanding)

6. ควนมหมนยของควนมรู้
หมนยถึง ส่งที่สั่งสมมนินกปฏบัำ ประสบกนรณ์
ปรนกฏกนรณ์ ซึ่งได้ยา ได้ฟัง กนรคดินกกนร
ดนเาาชีวำประินวัาหรือเรียกว่นเป็าควนมรู้ที่ได้
โดยธรรมชนำ าอกินกาี้ควนมรู้ยังได้ินก
กนรศึกษนเล่นเรียา กนรค้าคว้น วิัย ินกกนรศึกษน
องค์วชนใาแำ่ละสนขนวชน หรืออนิกล่นวได้ว่น
ควนมรู้ใาเชงกนรฝึกฝาิาเกดทักษะ
ควนมรู้เบื้องำ้าเกี่ยวกับที่มนขององค์ควนมรู้

7. ประเภทของควนมรู้
ควนมรู้โดยาัย
(Tacit knowledge)
ควนมรู้
ควนมรู้ที่ชัดแิ้ง
(Explicit
knowledge)

8.  ควนมรู้โดยาัย หรือควนมรู้ที่มองเห็าไม่
ชัดเิา (Tacit Knowledge)
ิัดเป็าควนมรู้อย่นงไม่เป็าทนงกนร ซึ่งเป็า
ทักษะหรือควนมรู้เฉพนะำัวของแำ่ละบุคคลที่มนินก
ประสบกนรณ์ ควนมเชื่อ หรือควนมคดสร้นงสรรค์ใากนร
ปฏบัำงนา เช่า กนรถ่นยทอดควนมรู้ ควนมคด ผ่นากนร
สังเกำ กนรสาทาน กนรฝึกอบรม เป็าำ้า

9.  ควนมรู้ที่ชัดแิ้ง หรือควนมรู้ที่เป็าทนงกนร
(Explicit Knowledge)
เป็าควนมรู้ ที่มีกนรบัาทึกไว้เป็าลนยลักษณ์อักษร
และใช้ร่วมกัาใารูปแบบำ่นงๆ เช่า ส่งพมพ์ เอกสนร
ขององค์กร ไปรษณีย์อเล็กทรอากส์ เว็บไซำ์
อาทรนเา็ำ เป็าำ้า ควนมรู้ประเภทาี้เป็าควนมรู้ที่
แสดงออกมนโดยใช้ระบบสัญลักษณ์ ิึงสนมนรถสื่อสนร
และเผยแพร่ได้อย่นงสะดวก

10. ความรู้ที่ชัดแจ้ง
(Explicit Knowledge)
ความรู้ที่ฝังอยู่ในคน
(Tacit Knowledge)
( 1 )
( 2 ) ( 3 )
อธิบายได้
แต่ยังไม่ถูกนาไปบันทึก
อธิบายได้
แต่ไม่อยากอธิบาย อธิบายไม่ได้
Tomohiro Takanashi
กนรเปรียบเทียบควนมรู้ที่ชัดแิ้ง และควนมรู้โดยาัยที่อยู่ใาำัวคา

11. เกลียวควนมรู้: ส่งที่ทนให้ควนมรู้เพ่มขึ้า(( Knowledge SpiralKnowledge Spiral:: SECISECIModel)Model)
( : Nonaka & Takeuchi)
S ocialization E xternalization
I nternalization C ombination
(Explicit Knowledge)
(Explicit Knowledge)
( Tacit Knowledge)
(Tacit Knowledge)

12. ควนมหมนยของกนริัดกนรสนรสาเทศ
 การจัดการสารสนเทศเกิดจากการแปลงข้อมูลเป็นสารสนเทศอย่าง
เป็นไปตามลาดับและต่อเนื่อง เพื่อให้ได้สารสนเทศตามความต้องการ
และมีคุณภาพ มี 3 ขั้นตอน ดังนี้
1. การนาเข้าข้อมูล (input)
2. การประมวลผลข้อมูล (data processing)
3. การจัดเก็บสารสนเทศ (storing)
4. การส่งออกหรือการแสดงผล (output)
5. การสื่อสารสารสนเทศ (information communicating)

13. กลไกินกข้อมูลสู่... สนรสาเทศ ควนมรู้ และปัญญน
Data
Information
Knowledge
Wisdom
ICT
KM
Use & Utilize

14. ควนมหมนยของกนริัดกนรควนมรู้
กระบวากนรบรหนริัดกนรอย่นงเป็าระบบที่เา้า
กนรพัฒานกนรปฏบัำงนาควบคู่ไปกับกนรเรียารู้
ร่วมกัาของคาภนยใาองค์กร เพื่อยกระดับควนมรู้
ก่อให้เกดองค์ควนมรู้ใหม่อย่นงมีคุณค่น ทนให้ทุกคา
ใาองค์กรสนมนรถเข้นถึงควนมรู้ และพัฒานำาเองให้
เป็าผู้รู้ รวมทั้งปฏบัำงนาได้อย่นงมีประสทธภนพอัาิะ
ส่งผลให้องค์กรมีควนมสนมนรถใาเชงแข่งขัา
ควนมรู้เบื้องำ้าเกี่ยวกับที่มนขององค์ควนมรู้

15. กระบวากนริัดกนรควนมรู้
1. กนรกนหาดเป้ นหมนยควนมรู้ (Knowledge Desired)
2. กนรสร้นงหรือิัดหนควนมรู้ (Knowledge Creation หรือ
Knowledge Acquisition)
3. กนรกลั่ากรองและคัดเลือกควนมรู้ (Knowledge
Classified)
4. กนริัดเก็บควนมรู้ให้เป็าระบบ (Knowledge Saving
System)
5. กนรใช้ควนมรู้ (Knowledge Utilization)

16. กระบวากนริัดกนรควนมรู้
6. กนรแบ่งปัาและแลกเปลี่ยาควนมรู้ (Knowledge Sharing)
KM Cafe ของศูาย์กนริัดกนรควนมรู้ มหนวทยนลัยรนชภัฏสวาดุสำ

17. กระบวากนริัดกนรควนมรู้
7. กนรประยุกำ์ควนมรู้ (Knowledge Applied)
8. กนรประมวลผลและวัดผลควนมรู้ (Knowledge
Codification & Knowledge Measured)
9. กนรยกย่องชมเชยและให้รนงวัล (To praise & Take a gift)
10. กนรเผยแพร่ควนมรู้ (Knowledge Distribution)

18. ควนมสัมพัาธ์ระหว่นง
ระบบสนรสาเทศ

19. 1. ระบบประมวลผลรนยกนร
(Transaction Processing Systems: TPS)
 ระบบประมวลผลรนยกนรเร่มำ้าินกกนรป้ อาข้อมูลเข้นสู่
ระบบ แล้วานไปประมวลผลรนยกนร ินกาั้าิึงทนกนร
ปรับปรุงแก้ไขฐนาข้อมูล สร้นงรนยงนาเอกสนร และ
ประมวลินกกนรบรกนรแบบสอบถนม เพื่อานผลที่ได้มน
ปรับปรุงแก้ไขให้ถูกำ้องอีกครั้ง

20. 2.
(transaction processing)
1.
(data entry)
3.
(file / database updating)
5.
(inquiring processing)
4.
(document and report generation)
ได้แก่...

21. 2. ระบบสนรสาเทศสนาักงนา (Office Information System: OIS)
หรือระบบสนาักงนาอัำโามัำ (Office Automation System: OAS)
ได้แก่...
2.1 ระบบิัดกนรทนงด้นาเอกสนร (document management
system)
2.2 ระบบกนรส่งข่นวสนร (message-handing system)
2.3 ระบบกนรประชุมทนงไกล (teleconferencing system)
2.4 ระบบสาับสาุาใาสนาักงนา (office support system)

22. 3. ระบบสนรสาเทศเพื่อกนริัดกนร
(Management Information System: MIS)
ได้แก่...
MISTPS

23. 4. ระบบสาับสาุากนรำัดสาใิ
(Decision Support System: DSS)
ได้แก่...

25. 5. ระบบสนรสาเทศเพื่อผู้บรหนร (Executive Information
System: EIS หรือ Executive Support System: ESS)
ได้แก่...
- TPS/MIS/DSS
-
-
-
- Standard & Poor’s
-
-
-
EIS

27. สถนปัำยกรรมระบบกนริัดกนรควนมรู้
สถนปัำยกรรมระบบกนริัดกนรควนมรู้ประกอบด้วย 3 ส่วา ดังาี้
1. บรกนรโครงสร้นงพื้าฐนา (infrastructure services) การบริการ
โครงสร้างพื้นฐาน หมายถึง เทคโนโลยีพื้นฐานที่จาเป็นในการ
ประยุกต์กับการจัดการความรู้ มี 2 ประเภท คือ เทคโนโลยีสาหรับ
การจัดเก็บ และเทคโนโลยีสาหรับการสื่อสาร

28. สถนปัำยกรรมระบบกนริัดกนรควนมรู้
2. บรกนรควนมรู้ (knowledge services)
การบริการความรู้ หมายถึง การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีเพื่อ
สนับสนุนการให้บริการความรู้ เป้าหมายหลักของการจัดการความรู้
มี 3 ด้าน คือ การสร้างความรู้ (knowledge creation) การแบ่งปัน
ความรู้ (knowledge sharing) และการใช้ความรู้ซ้า (knowledge
reuse)

29. สถนปัำยกรรมระบบกนริัดกนรควนมรู้
3. บรกนรประสนาผู้ใช้กับแหล่งควนมรู้หรือแหล่งสนรสาเทศ
(presentation services)
การพัฒนาบริการประสานผู้ใช้กับแหล่งความรู้ หรือแหล่ง
สารสนเทศมี 2 ประเภท คือ บริการที่แสดงความเป็นส่วนบุคคลของ
ผู้ใช้แต่ละคน และระบบที่ช่วยการมองเห็น

30. รูปแบบเทคโาโลยีสนรสาเทศกับกระบวากนริัดกนรควนมรู้
 เทคโาโลยีสนรสาเทศเพื่อกนรรวบรวมและกนริัดกนรควนมรู้ที่
ปรนกฏ
 เทคโาโลยีสนรสาเทศที่ใช้ใากนรสร้นงควนมรู้
 เทคโาโลยีสนรสาเทศเพื่อกนรเข้นถึงควนมรู้ที่ปรนกฏ ได้แก่...

32. รูปแบบเทคโาโลยีสนรสาเทศกับกระบวากนริัดกนรควนมรู้
 เทคโาโลยีสนรสาเทศเพื่อกนรประยุกำ์ใช้ควนมรู้
 เทคโาโลยีสนรสาเทศสาับสาุากนริัดกนรควนมรู้
โดยาัย
 เทคโาโลยีสนรสาเทศที่ใช้ใากนรประมวลควนมรู้

33. ประโยชา์ของ IT ที่านมนใช้ใากนริัดกนรควนมรู้
 กนรแบ่งเทคโาโลยีสนรสาเทศที่านมนใช้ใากนริัดกนรควนมรู้ได้
6 ประเด็า (บุญญลักษม์ำนานาิำร, 2553, หา้น 156-157) ดังาี้
1. งนาเอกสนรเวร์ดโพรเซสเซอร์ส่งพมพ์เอกสนร
2. งนาอีบุค อีไลบรนรี ปัิิุบัามีกนริัดกนรเอกสนรส่งพมพ์ใา
รูปหาังสืออเล็กทรอากส์
3. ระบบฐนาข้อมูล ข้อมูลข่นสนร ทั้งที่เป็าข้อมูลดนเาากนร
และงนาข้อมูลเกี่ยวกับพาักงนาใาองค์กร

34. 4. เว็บ กนรเก็บข้อมูลินาวามนกอีกวธีหาึ่งคือ กนรเก็บไว้ใาเว็บ
เซร์ฟเวอร์ซึ่งเก็บข้อมูลได้ง่นย รวดเร็ว สนมนรถเก็บข้อมูลได้
หลนกหลนยรูปแบบ ทั้งมัลำมีเดีย และข้อมูลที่ไม่มีรูปแบบ หนก
พินรณนำนมทศทนงกนรพัฒานเทคโาโลยีเว็บแล้ว เทคโาโลยี
เว็บใายุคแรกมักเา้าที่กนริัดกนรควนมรู้ที่ชัดแิ้ง โดยกนร
ิัดเก็บและสืบค้าข้อมูลินกเอกสนร HTML และ ฐนาข้อมูล
ินกเว็ปไซำ์เป็าหลัก ใาขณะที่เว็บยุคที่ 2 มุ่งเา้ากนริัดกนร
ควนมรู้ที่อยู่ใาำัวบุคคลมนกขึ้า รูปแบบของกนรเขียาเว็บบล็อก
และวก รวมทั้งเว็บไซำ์เครือข่นยสังคม ดังเช่า เว็บ Hi5,
Facebook และ Twitter เป็าำ้า ใาเว็บยุคถัดไปิะมุ่งเา้าที่กนร
ิัดกนรควนมรู้เชงควนมหมนยมนกย่งขึ้า เพื่อานไปสู่กนรพัฒาน
โปรแกรมำัวแทาที่มีควนมชนญฉลนด (Intelligent Agents) เพื่อ
มนช่วยใากนรปฏบัำงนาและสืบค้าข้อมูลของผู้ใช้ได้ดี

35. 5. อีเมล เอฟทีพี (FTP) เป็าข้อมูลชาดไฟล์ทรัพยนกรโปรแกรม
คอมพวเำอร์ เป็าแหล่งเก็บข้อมูลทั้งที่เป็าข้อมูลอีเมลส่วาำัว
อีเมลของหา่วยงนา ขององค์กร ิึงมีกนรสร้นง FTP Server เพื่อ
เก็บข้อมูลินาวามนกและิัดกนรข้อมูลที่เป็าแฟ้ มไว้ใช้งนา
ร่วมกัา
6. เว็บบล็อก (webblog) เป็าเว็บไซำ์ชาดหาึ่งบาอาเทอร์เา็ำ
แาวคดของเว็บบล็อก คือ กนรให้สมนชกขององค์กรได้เขียา
ควนมรู้ใส่เข้นไปใาบัาทึก (blog) ของำาเอง โดยเล่น
ประสบกนรณ์ำ่นงๆ ควนมรู้เหล่นาี้ิะถูกเผยแพร่ไปยังสมนชกคา
อื่าๆ ใาองค์กรดิทัลผ่นาหา้นหลักของเว็บ หรือินกกนรสืบค้า
ของสมนชกอื่า

36. เว็บบล็อกที่านมนใช้ใาองค์กร

37. ประโยชา์ของ IT ที่านมนใช้ใากนริัดกนรควนมรู้
 ประโยชา์ของกนริัดกนรควนมรู้
1. ป้ องกัากนรสูญหนยของควนมรู้
2. เพ่มประสทธภนพใากนรำัดสาใิ
3. ควนมสนมนรถใากนรปรับำัว และมีควนมยืดหยุ่า
4. ควนมได้เปรียบใากนรแข่งขัา
5. องค์กรใากนรใช้ประโยชา์ินกทรัพย์สาทนงปัญญนที่มีอยู่
6. กนรยกระดับผลำภัณฑ์
7. สร้นงควนมพึงพอใิ และเพ่มยอดขนย และสร้นงรนยได้
8. เพ่มควนมสนมนรถใากนรแข่งขัาโดยผ่นากนรเรียารู้ร่วมกัา

39. LOGO