Πώς επέδρασε η εποχή της Μεταρρύθμισης-Αντιμεραρρύθμισης και των θρησκευτικών πολέμων την ταυτότητα των Ευρωπαίων και της Ευρώπης;

1. Μεταρρύθμιση και Αντιμεταρρύθμιση
15ος – 17ος αι.
Ανακαλύψεις & εξερεὐνηση νέων ηπείρων
1300-1400
Πρωτο-Αναγέννηση
1400-1500
1500-1600
Πρώιμη Αναγέννηση
Μανιερισμός
1495-1527
Ώριμη Αναγέννηση
1517-1648
Θρησκευτικοί πόλεμοι

2. Μεταρρύθμιση και Αντιμεταρρύθμιση
15ος – 17ος αι.
Ανακαλύψεις & εξερεὐνηση νέων ηπείρων
1300-1400
Πρωτο-Αναγέννηση
1400-1500
1500-1600
Πρώιμη Αναγέννηση
Μανιερισμός
1495-1527
Ώριμη Αναγέννηση
1517-1648
Θρησκευτικοί πόλεμοι

3. Θρησκευτική μεταρρύθμιση
• Στον κόσμο της
Αναγέννησης (15ος-17ος)
τίθεται πιεστικά η ανάγκη
αναπροσδιορισμού:
΄Άγ. Φραγκίσκος
• Οι ανατολικοί Χριστιανοί
δεν μετέχουν: Άλωση
1453
• Πλήγμα την έννοια της
Confoederatio Christiana
Άγ. Πρακάσιος
– Του ανθρώπου
– Του πολιτισμού
Ο πολεμιστής άγιος και ο ρακένδυτος άγιος, η
πανοπλία και το ράσο συνυπάρχουν σε μια
εποχή αιματηρών θρησκευτικών συγκρούσεων.
Τζιορτζόνε: Από την Τράπεζα του Καστελφράνκο,
α. 15ου αι.

4. Θρησκευτικοί πόλεμοι
1517-1648
ejus regio, cujius religio
Ειρήνη Αυγούστας, 1555

5. Αξίες που ασπάζονται οι αντίπαλοι
Καθολικός ναός
Άγ. Πέτρος, Ρώμη, Ιταλία
Καλβινιστικός ναός
Προτεσταντικός ναός, Λυόν, Γαλλία

6. Καθολικοί & Διαμαρτυρόμενοι
Για έναν Καθολικό
Για την σωτηρία χρειάζεται
πίστη και καλές πράξεις.
Μπορούμε να προσευχόμαστε
με την διαμεσολάβηση της
Παρθένου και των Αγίων.
Υπάρχουν 7 Μυστήρια.
Για έναν Προτεστάντη
Για την σωτηρία χρειάζεται
μόνον πίστη. Δεν
προσευχόμαστε στην Παρθένο
ούτε στους Aγίους. Υπάρχουν
2 Μυστήρια (Βάπτιση και
Ευχαριστία).
Λειτουργία
Ανάγνωση της Αγίας Γραφής
στα Λατινικά. Χώρος
λατρείας, οι ναοί της
Eκκλησίας.
Ανάγνωση της Αγίας Γραφής
στην ομιλούμενη γλώσσα.
Χώρος λατρείας είναι κάποιος
ναός.
Εκκλησία
Στον κλήρο περιλαμβάνονται Δεν αναγνωρίζεται ο Πάπας.
ο Πάπας, οι επίσκοποι και οι Δεν υπάρχουν επίσκοποι,
ιερείς. Ο Πάπας είναι η
αλλά μόνον απλοί πάστορες.
κεφαλή της Εκκλησίας.
Δόγμα

7. Διαμαρτυρόμενοι vs Καθολικοί
Λουκάς Κράναχ πρεσβύτερος (1472-1555)

8. Διαμαρτυρόμενοι vs Καθολικοί
Λούθηρος
Μοναχός στην
αγκαλιά Διαβόλου

9. Διαμαρτυρόμενοι vs Καθολικοί
Πιστοί
πειθαρχημένοι
και προσεκτικοί
Πιστοί
απειθάρχητοι
και απρόσεκτοι

10. Διαμαρτυρόμενοι vs Καθολικοί
Βάπτιση &
Ευχαριστία= Ζωή
Προσκύνημα &
Ευχέλαιο = Θάνατος

11. Διαμαρτυρόμενοι vs Καθολικοί
Μοναχός-Θεός
Πατήρ-Υιος-Άγιο Πνεύμα

12. Διαμαρτυρόμενοι vs Καθολικοί
Πιστός φέρει
σταυρό=ευσέβεια
Μοναχός
πουλάει
συγχωροχάρτια

13. Διάσταση & αλληλοαποκλεισμός
μεταξύ των Δυτικών χριστιανών
Μεταρρύθμιση
• Ανατροπές θρησκευτικού
και εκκλησιαστικού
χαρακτήρα
• Δυτική και Κεντρική
Ευρώπη
• 16ος-μ. 17ου
• Θρησκευτικοί ηγέτες
– Λούθηρος
– Καλβίνος
– Ζβίνγκλι, κ.ά.
Αντιμεταρρύθμιση
• Απόπειρα αντίδρασης μέσω
αλλαγών στην Καθολική
εκκλησία
• Δυτική και Κεντρική
Ευρώπη
• 17ος
• Θρησκευτικοί ηγέτες
– Λέων 10ος
– Ουρβανός 8ος

14. Αποσύνδεση ταυτότητας από θρησκεία

15. Σύνδεση με έθνος / εθνότητα & μοναρχία
Επικράτηση
Μεταρρύθμισης με
παρέμβαση
μοναρχίας
Σύνδεση
Μεταρρύθμισης με
εθνική/
εθνοτική
ταυτότητα
Εκρίζωση
Μετρρύθμισης
με παρέμβαση
της μοναρχίας

16. Δύο ταυτότητες στην Ευρώπη
Παγκοσμιότητα
• Παγκοσμιότητας παπικής
Καθολικής Εκκλησίας
• Πανευρωπαϊκή ηγεμονία
της ΑΡΑΓΕ
• Ισπανία (Καθολικισμός vs.
Ισλάμ, Ιουδαϊσμός)
• Αυθεντία Πάπα
• Μοναρχία χωρίς
περιορισμούς
• Λατινικά
Εθνισμός
• Άγγλοι
• Σκώτοι
• Ολλανδοί
• Ελβετοί
• Τσέχοι
• Σλοβάκοι
• ...
• Ατομισμός
• Κοινωνίες πολιτών: εκλογή
πάστορα
• Εθνικές γλώσσες

17. Διάσταση και στους Διαμαρτυρόμενους
Λουθηρανοί
• Σύνδεση με
πρίγκιπες και
ηγεμόνες των
γερμανικών
κρατιδίων, που
επιθυμούσαν
ανεξαρτησία από
τον αυτοκράτορα
• Χωρίς
διασάλευση της
κοινωνικής τάξης
Καλβινιστές
• Σύνδεση όχι με
την πολιτική
εξουσία των
περιοχών όπου
επικράτησε,
• αλλά με
κοινωνικές
ομάδες/τάξεις,
κυρίως την
αστική
Αγγλικανοί
• Σύνδεση με τον
άγγλο μονάρχη,
που γίνεται και
κεφαλή της
Εκκλησίας
• Διάλυση μονών
-> ενίσχυση του
βασιλικού
ταμείου
• Σύνδεση με
αγγλική
ταυτότητα και

18. Χριστιανοσύνη ή Ευρώπη;
• Η τελευταία αναφορά της Χριστιανικής
Κοινοπολιτείας, στην Ειρήνη της Ουτρέχτης,
1713 – μολονότι το κείμενο δεν αφορούσε
εκκλησιαστικά / θρησκευτικά ζητήματα
• Όποιος επιθυμεί να τονίσει τα κοινά
γνωρίσματα των κατοίκων της ηπείρου
χρησιμοποιεί τις λέξεις Ευρώπη, Ευρωπαίοι,
• αναφερόμενος κυρίως στην Δυτική Ευρώπη