More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to กฎหมายรัฐธรรมนูญ
Recently uploaded
Recently uploaded (6)
กฎหมายรัฐธรรมนูญ
- 2. สาระสาคัญของรัฐธรรมนูญไทย ประเทศไทยแต่เดิมนั้น อานาจในการปกครองแผ่นดินเป็นสิทธิขาดของ พระมหากษัตริย์แต่พระองค์เดียว หรือที่เรียกว่าระบอบ สมบูรณาญาสิทธิราชย์ ต่อมาเมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 ใน รัช- สมัยของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 7) ได้รับ รัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราว ต่อมาพระองค์ทรงพระราชทาน ฉบับถาวร ให้ในวันที่ 10 ธันวาคม 2475 จากนั้นทางราชการจึงให้วันที่วันที่ 10 ธันวาคมของทุกปีเป็นวันรัฐธรรมนูญ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักร ไทย พุทธศักราช 2550 นับเป็นรัฐธรรมนูญฉบับที่ 17 ของไทยที่ใช้อยู่ ในปัจจุบันประกาศใช้ในวันที่ 24 ธันวาคม 2550
- 3. ลักษณะทั่วไปของรัฐธรรมนูญ รัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดที่ใช้ในการ ปกครองประเทศและถือเป็นแม่บทของกฎหมายต่างๆ ถ้ากฎหมาย ใดขัดหรือแย้งกับรัฐธรรมนูญกฎหมายนั้น จะใช้บังคับไม่ได้เมื่อกล่าวถึงรัฐธรรมนูญจะเกี่ยวข้อง กับเรื่องรูปแบบการปกครอง ประมุขของประเทศ อานาจอธิปไตย และสิทธิเสรีภาพของประชาชน
- 4. รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันของไทยคือ รัฐธรรมนูญแห่ง ราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 ได้กาหนดรูปแบบให้ประเทศไทย เป็นรัฐเดี่ยวไม่สามารถแบ่งแยกได้ ปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมี พระมหากษัตริย์เป็นประมุข ฐานะของพระมหากษัตริย์ทรงอยู่ภายใต้ บทบัญญัติของรัฐธรรมนูญที่กาหนดไว้ อานาจอธิปไตยอันเป็นอานาจ สูงสุดของรัฐแบ่งเป็น 3 ส่วน คือ อานาจนิติบัญญัติ อานาจบริหาร และ อานาจตุลาการ อานาจอธิปไตยดังกล่าวเป็นของปวงชนชาวไทย โดย พระมหากษัตริย์ทรงใช้อานาจอธิปไตย กล่าวคือ ทรงใช้อานาจนิติบัญญัติ ผ่านทางรัฐสภา อานาจบริหารผ่านทางคณะรัฐมนตี และอานาจตุลาการ ผ่านทางศาล นอกจากนี้รัฐธรรมนูญยังมีบทบัญญัติที่ให้ความคุ้มครอง สิทธิเสรีภาพของประชาชนอย่างเสมอภาคกัน
- 5. หลักการของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช 2550 หลักการของรัฐธรรมนูญฉบับนี้คือ 1. ให้ความคุ้มครองศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ สิทธิเสรีภาพ ของประชาชนโดยเสมอภาคและเท่าเทียมกัน ตลอดจนเพิ่มสิทธิ และเสรีภาพใหม่ ให้แก่ประชาชน 2. ให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการปกครองและตรวจสอบการใช้ อานาจรัฐ สามารถถอดถอนผู้ดารงตาแหน่งทางการเมืองและ เสนอกฎหมายได้ 3. ปรับปรุงโครงสร้างทางการเมืองให้มีเสถียรภาพและ ประสิทธิภาพ และสร้างองค์กรเพื่อควบคุม ตรวจสอบ และ ถ่วงดุลการใช้อานาจ
- 6. สิทธิและเสรีภาพและหน้าที่ตามรัฐธรรมนูญ สิทธิ (Right) หมายถึง ประโยชน์ที่กฎหมายรับรองและ คุ้มครองให้ เสรีภาพ (Liberty) หมายถึง ความมีอิสระที่จะกระทาหรืองด เว้นกระทาการ ถ้าเสรีภาพใดมีกฎหมายรองรับ เสรีภาพก็อาจ กลายเป็นสิทธิได้ จึงมักเรียกรวม ๆ กันว่า สิทธิและเสรีภาพ หน้าที่ (Obligation) หมายถึง สิ่งที่กฎหมายกาหนดให้กระทา หรืองดเว้นกระทา เมื่อมีสิทธิแล้วจะมีหน้าที่ควบคู่ไปด้วยเสมอ
- 7. สิทธิและเสรีภาพของพลเมืองไทย 1. สิทธิและเสรีภาพในชีวิตและร่างกาย การคุ้มครอง ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ เช่น ห้ามทรมาน ทารุณกรรม หรือลงโทษด้วยวิธีโหดร้าย หรือไร้มนุษยธรรม 2. สิทธิในครอบครัวและความเป็นอยู่ส่วนตัว รัฐธรรมนูญ ห้ามกล่าวหรือเผยแพร่ข้อความ หรือภาพไปสู่สาธารชน ซึ่งเป็นการละเมิดสิทธิในครอบครัว เกียรติยศ ชื่อเสียง และความเป็นอยู่ส่วนตัว เช่น แอบถ่ายภาพผู้อื่นขณะอยู่ ในบ้านแล้วนาไปพิมพ์จาหน่ายโดยไม่ได้รับอนุญาต
- 8. 3. เสรีภาพในเคหสถาน บ้านเป็นสถานที่อยู่อาศัย สามารถอยู่อย่างสงบสุข ปราศจากสิ่งใด ๆ มารบกวน แม้แต่อานาจของรัฐ ผู้อื่นจะเข้าไปภายในบ้านโดยผู้อาศัย ในบ้านไม่ยินยอมไม่ได้ 4. เสรีภาพในการเดินทาง และเลือกถิ่นที่อยู่ ประชาชนมี สิทธิเดินทางไปที่ใด หรือตั้งถิ่นฐานอยู่ที่ใดใน ราชอาณาจักรก็ได้ และจะเนรเทศผู้มีสัญชาติไทยออก นอกราชอาณาจักร หรือห้ามผู้มีสัญชาติไทยเข้ามาใน ราชอาณาจักรไม่ได้ อย่างไรก็ดีอาจออกกฎหมายเฉพาะ จากัดเสรีภาพนี้
- 9. 5. เสรีภาพในการสื่อสาร รัฐธรรมนูญคุ้มครองการติดต่อสื่อสาร ถึงกันโดยที่คนอื่นไม่อาจล่วงรู้ข้อความได้ ดังนั้นจึงห้ามตรวจ กัก เปิดเผยสิ่งสื่อสารที่มีผู้ติดต่อถึงกันหรือทาวิธีการต่าง ๆ เพื่อให้รู้ข้อความ เช่น เจ้าหน้าที่ของรัฐจะอ่านจดหมายที่ ประชาชนส่งถึงกันหรือดักฟังโทรศัพท์ไม่ได้ เว้นแต่มีกฎหมาย เฉพาะอนุญาตให้ทาได้ 6. เสรีภาพในการถือศาสนา พลเมืองไทยมีเสรีภาพที่จะนับถือ ศาสนาใดก็ได้ แม้เป็นเพียงนิกาย หรือลัทธินิยมในทางศาสนา
- 10. 7. สิทธิในการไม่ถูกเกณฑ์แรงงาน รัฐธรรมนูญห้ามเกณฑ์ แรงงานประชาชนไปขุดคลองหรือก่อสร้าง เว้นแต่มีกฎหมาย เฉพาะให้อานาจไว้ เช่น ป้ องกันภัยพิบัติสาธารณะที่เกิดขึ้นอย่าง ฉุกเฉิน หรือประเทศอยู่ในภาวะสงคราม 8. เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น ประชาชนมีเสรีภาพในการ แสดงความเห็นในเรื่องต่าง ๆ ไม่ว่าโดยการพูด หรือการเผยแพร่ งานวิจัยตามหลักวิชาการ เท่าที่ไม่ขัดต่อหน้าที่พลเมืองหรือ ศีลธรรมอันดีของประชาชน
- 11. 9. เสรีภาพในทางวิชาการ รัฐธรรมนูญส่งเสริมทางทางาน วิชาการโดยคุ้มครองการศึกษาอบรม การเรียนการสอน การวิจัย หรือการเผยแพร่งานวิจัยตามหลักวิชาการ เท่าที่ ไม่ขัดต่อหน้าที่พลเมืองดีหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน 10. เสรีภาพในการชุมชน การชุมนุมที่กระทาได้ต้องเป็น การชุมนุมโดยสงบ และปราศจากอาวุธ 11. เสรีภาพในการรวมกันเป็นสมาคม ประชาชนสามารถ รวมกลุ่มกันได้ในรูปแบบต่าง ๆ ได้ตามที่ต้องการเช่น รวมตัวกันเป็นสมาคม สหภาพ สหพันธ์ กลุ่มเกษตรกร องค์กรเอกชนหรือหมู่คณะอื่น ๆ
- 12. 12. เสรีภาพในการจัดตั้งพรรคการเมือง การรวมกลุ่ม ของประชาชนที่มีความคิดเห็นทางการเมืองตรงกัน อาจ ออกมาในรูปของการจัดตั้งพรรคการเมือง เพื่อสร้าง เจตนารมณ์ทางการเมืองร่วมกันและดาเนินกิจการทาง การเมืองให้เป็นไปตามเจตนารมณ์นั้น 13. สิทธิต่อต้านการยึดอานาจ การธารงรักษาไว้ซึ่ง ประชาธิปไตย อาจต้องใช้วิธีต่อต้านการยึดอานาจใน การปกครองประเทศด้วยวิธีการที่ไม่เป็นไปตามวิถีทาง ของรัฐธรรมนูญ เช่น การใช้กาลังปฏิวัติรัฐประหาร รัฐธรรมนูญกาหนดว่าการต่อต้านต้องทาโดยสันติวิธี
- 13. 14. สิทธิในทรัพย์สิน มนุษย์จาเป็นต้องหาทรัพย์สินเงิน ทอง และเก็บไว้เพื่อความเป็นอยู่ที่ดีของตน หากทรัพย์ที่ อุตส่าห์หามาได้ด้วยความเหนื่อยยาก ต้องถูกผู้อื่นฉกฉวย เอาไป ย่อมไม่เป็นธรรมต่อเขา รัฐธรรมนูญจึงคุ้มครอง สิทธิในทรัพย์สิน และการตกทอดของทรัพย์สินไปยัง ทายาท 15. เสรีภาพในการประกอบอาชีพ บุคคลสามารถประกอบ กิจการ หรือประกอบอาชีพใดก็ได้โดยมีกติกาคือให้แข่งขัน กันโดยเสรีและเป็นธรรม เสรีภาพดังกล่าวอาจถูกจากัด หากมีกฎหมายเฉพาะให้ทาได้ เช่น ไปประกอบอาชีพที่ ทาลายสิ่งแวดล้อม หรือความมั่นคงหรือเศรษฐกิจของ ประเทศเป็นต้น
- 14. 16. สิทธิในการได้รับการศึกษา ประชาชนมีสิทธิได้รับ การศึกษาขั้นพื้นฐานไม่น้อยกว่า 12 ปี รัฐบาลต้องจัด ให้มีโรงเรียนอย่างทั่วถึงและมีคุณภาพโดยไม่เก็บ ค่าใช้จ่ายจากผู้เรียน นอกจากนี้การจัดการศึกษาต้อง ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นหรือเอกชนมีส่วนร่วม ด้วย 17. สิทธิที่จะได้รับบริการทางสาธารณสุข ประชาชนมี สิทธิได้รับการรักษาพยาบาลที่ได้มาตรฐาน การ บริการสาธารณสุขของรัฐต้องทั่วถึงและมี ประสิทธิภาพ นอกจากนี้คนยากจนมีสิทธิได้รับบริการ รักษาพยาบาลจากรัฐโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย
- 15. 18. สิทธิในการมีส่วนร่วมคุ้มครองสิ่งแวดล้อม การดูแล สิ่งแวดล้อมให้ได้ผลจาต้องอาศัยความร่วมมือของประชาชน รัฐธรรมนูญให้โอกาสประชาชนสามารถมีส่วนร่วมกับรัฐและ ชุมชน ในการบารุงรักษา และได้ประโยชน์จาก ทรัพยากรธรรมชาติและความหลากหลายทางชีวภาพ รวมทั้ง การคุ้มครอง ส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม 19. สิทธิในฐานะเป็นผู้บริโภค เพื่อให้ประชาชนได้บริโภค หรือ ใช้สินค้าที่ปลอดภัยมีคุณภาพ และไม่ถูกเอารัดเอาเปรียบจาก พ่อค้า รัฐธรรมนูญจึงคุ้มครองประชาชนในฐานะผู้บริโภค รวมทั้งให้สร้างองค์กรอิสระที่เป็นตัวแทนผู้บริโภค
- 16. 20. สิทธิในการรับรู้ข้อมูล ข่าวสาร การที่ประชาชนจะติดตาม ตรวจสอบการทางานของเจ้าหน้าที่ของรัฐอย่างได้ผลนั้น ประชาชนต้องมีข้อมูลที่ครบถ้วนข้อมูลที่อยู่ในความ ครอบครองของหน่วยงานของรัฐต้องเปิดเผยต่อสารธรณชน และประชาชนสามารถเข้าถึงข้อมูลนั้นได้ 21. สิทธิเกี่ยวกับการกระทาทางการปกครอง ในการ ปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ของรัฐ การออกคาสั่งหรือการกระทา ของเจ้าหน้าที่ของรัฐ อาจกระทบต่อบุคคลใดบุคคลหนึ่งได้ รัฐธรรมนูญจึงกาหนดให้บุคคลนั้นมีสิทธิ มีส่วนร่วมใน กระบวนการพิจารณาของเจ้าหน้าที่รัฐ เมื่อมีการปฏิบัติ ราชการทางปกครอง มีผลหรืออาจมีผลกระทบต่อสิทธิและ เสรีภาพของบุคคลอื่น ๆ
- 17. สิทธิและเสรีภาพสาหรับบุคคลบางจาพวก นอกเหนือจากสิทธิและเสรีภาพของพลเมืองไทยทุกคนแล้ว รัฐธรรมนูญยังคานึงถึงสิทธิและเสรีภาพของกลุ่มคนบาง จาพวก ดังต่อไปนี้ 1. สื่อมวลชน รัฐธรรมนูญป้ องกันการริดรอนเสรีภาพในการเสนอ ข่าวสารของสื่อสารมวลชน จึงห้ามสั่งปิดโรงพิมพ์ สถานีวิทยุ หรือสถานีโทรทัศน์ และห้ามการเซ็นเซอร์ข่าว หรือการส่งให้ เจ้าหน้าที่ตรวจข่าวก่อนเผยแพร่เว้นแต่กระทาในระหว่าง ประเทศอยู่ในภาวะสงครามหรือการรบและต้องอาศัย อานาจของกฎหมาย
- 18. พนักงานหรือลูกจ้างในกิจการหนังสือพิมพ์ วิทยุ โทรทัศน์ทั้งภาครัฐและเอกชนมีเสรีภาพในการเสนอข่าว และแสดงความคิดเห็น โดยไม่ตกอยู่ใต้อาณัติของ หน่วยงานภาครัฐหรือเจ้าของกิจการ แต่ต้องไม่ขัดกับ จรรยาบรรณแห่งการประกอบวิชาชีพ นอกจากนี้รัฐธรรมนูญถือว่า “คลื่นความถี่” ที่ใช้ใน การส่งวิทยุ โทรทัศน์ วิทยุโทรคมนาคม เป็นทรัพยากร สื่อสารของชาติ เพื่อประโยชน์สาธารณะจึงกาหนดให้มี องค์กรอิสระในการจัดสรรคลื่นความถี่ และกากับดูแล การประกอบกิจการวิทยุโทรทัศน์โทรคมนาคม
- 19. 2. เด็ก เยาวชน และบุคคลในครอบครัว รัฐธรรมนูญให้ความคุ้มครองเด็ก เยาวชน และบุคคล ในครอบครัว ให้พ้นจากการใช้ความรุนแรง และการ ปฏิบัติอันไม่เป็นธรรม เช่น การที่สามีใช้กาลังทุบทาร้าย ภรรยาและบุตร หรือบิดามารดาล่ามโซ่บุตรที่วิกลจริต สาหรับเด็กและเยาวชน ซึ่งไม่มีผู้ดูแล มีสิทธิได้รับการ เลี้ยงดูและการศึกษาจากรัฐ 3. บุคคลสูงอายุ บุคคลซึ่งอายุเกิน 60 ปี บริบูรณ์และไม่ มีรายได้เพียงพอแก่การยังชีพ มีสิทธิได้รับความช่วยเหลือ จากรัฐ
- 20. 4. ผู้พิการ คนพิการ หรือทุพพลภาพ ถือเป็นผู้ด้อยโอกาส รัฐธรรมนูญกาหนดให้มีสิทธิได้รับสิ่งอานวยความสะดวกอัน เป็นสาธารณะและความช่วยเหลืออื่นจากรัฐ 5. เจ้าหน้าที่ของรัฐ ทหาร ตารวจ ข้าราชการ เจ้าหน้าที่อื่น ของรัฐ พนักงานส่วนท้องถิ่น และพนักงานหรือลูกจ้างของ องค์การของรัฐ มีสิทธิและเสรีภาพเช่นเดียวกับบุคคลทั่วไป เว้นแต่ถูกจากัดโดยกฎหมายเฉพาะในเรื่องที่เกี่ยวกับ การเมือง สมรรถภาพ วินัย หรือจรรยาบรรณ 6. บุคคลที่เกี่ยวข้องในคดีอาญา บุคคลที่เกี่ยวข้องใน คดีอาญามีทั้งผู้เสียหาย ผู้ต้องหา จาเลย ผู้ต้องหาที่ถูกนาตัว ฟ้ องศาลแล้ว พยานที่ไปให้การต่อศาลและถูกคุมขัง
- 21. หน้าที่ของปวงชนชาวไทย 1. หน้าที่รักษาไว้ซึ่งชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์และ การปกครองระบบประชาธิปไตย 2. หน้าที่ปฏิบัติตามกฎหมาย 3. หน้าที่ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง กรณีผู้มีสิทธิออกเสียง เลือกตั้งไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง และไม่ได้แจ้งเหตุอัน ควร หรือแจ้งแต่ไม่ใช้เหตุอันควร จะเสียสิทธิ 8 ประการ
- 22. 3.1 สิทธิยื่นร้องคัดค้านการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทน ราษฎร สมาชิกวุฒิสภาผู้บริหารท้องถิ่น และสมาชิก สภาท้องถิ่น 3.2 สิทธิร้องคัดค้านการเลือกกานันและผู้ใหญ่บ้าน 3.3 สิทธิสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทน ราษฎร สมาชิกวุฒิสภาผู้บริหารท้องถิ่น และสมาชิก สภาท้องถิ่น 3.4 สิทธิสมัครรับเลือกเป็นกานันและผู้ใหญ่บ้าน 3.5 สิทธิเข้าชื่อร้องขอเพื่อให้รัฐสภาพิจารณากฎหมาย
- 23. 3.6 สิทธิเข้าชื่อร้องขอให้สภาท้องถิ่นพิจารณาออก ข้อบัญญัติท้องถิ่น 3.7 สิทธิเข้าชื่อร้องขอเพื่อให้วุฒิสภามีมติถอดถอน บุคคล 3.8 สิทธิเข้าชื่อร้องให้ถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่น หรือผู้บริหารท้องถิ่น 4. หน้าที่ป้ องกันประเทศ 5. หน้าที่รับราชการทหาร 6. หน้าที่เสียภาษีอากร
- 24. 7. หน้าที่ช่วยเหลือราชการ 8. หน้าที่รับการศึกษาอบรม 9. หน้าที่พิทักษ์ปกป้ องและสืบสานศิลปวัฒนธรรมของ ชาติ และภูมิปัญญาท้องถิ่น 10. หน้าที่อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
- 25. โครงสร้างหน้าที่ของฝ่ายนิติบัญญัติ ฝ่ายบริหาร และฝ่าย ตุลาการ อานาจหน้าที่ของฝ่ายนิติบัญญัติ รัฐสภา คือ องค์กรที่มีอานาจหน้าที่ในการตรากฎหมายเพื่อใช้บังคับ ภายในรัฐแบ่งออกเป็น 3 ประการ การตรากฎหมาย การควบคุมการ บริหารราชการแผ่นดินและการให้ความเห็นชอบในเรื่องสาคัญของ แผ่นดิน 1. โครงสร้างของรัฐสภา ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2550 ประกอบด้วย สภาผู้แทนราษฎร และวุฒิสภา 1.1 สภาผู้แทนราษฎร ประกอบด้วยสมาชิกที่มาจากการเลือกตั้งของ ราษฎร มีจานวน 500 คน แบ่งสมาชิกที่มาจากการเลือกตั้งแบบแบ่งเขต เขตละ 1 คน จานวน 375 คน และมาจากการเลือกตั้งแบบบัญชีรายชื่อที่ พรรคการเมืองจัดตั้งขึ้นจานวน 125 คน
- 26. การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ในการเลือกตั้งทั่วไปแบ่งเป็น 2 รูปแบบ รูปแบบแรก คือ การเลือกตั้งแบบแบ่งเขตเลือกตั้ง ราษฎรผู้มีสิทธิเลือกตั้ง ราษฎรผู้มีสิทธิเลือกตั้งสามารถเลือกผู้สมัครรับเลือกตั้งได้ 1 คน ส่วนอีกรูปแบบหนึ่ง คือ การเลือกตั้งแบบบัญชีรายชื่อจากบัญชี รายชื่อพรรคการเมืองจัดทาขึ้น ราษฎรจะเลือกพรรคการเมือง ได้เพียงพรรคเดียว