XAL

1. Β΄ Γυμνασίου
Γενική Ενότητα ΙI
Ενότητα 2.5 Σελ. 44-47
Ασκήσεις 1,2,3
ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΜΕΙΓΜΑΤΩΝ

2. ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΜΕΙΓΜΑΤΩΝ

3. Για να διαχωρίσουμε τα συστατικά
ενός μείγματος,
εκμεταλλευόμαστε
τις διαφορές στις φυσικές ή χημικές
ιδιότητες των συστατικών.

4. ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ

5. 1. Μηχανική διαλογή - κοσκίνισμα

6. Για μείγμα στερεών
Αν τα συστατικά του μείγματος είναι μεγάλα και ευδιάκριτα μεταξύ τους τότε
χρησιμοποιούμε τη μηχανική διαλογή που γίνεται με τα χέρια ή με τη βοήθεια
λαβίδας.
(Απλή και αποτελεσματική μέθοδος για να απομακρύνουμε τις πέτρες από τα
φασόλια ή τις φακές πριν από το μαγείρεμα).
Μηχανική διαλογή αποτελεί και το συνηθισμένο κοσκίνισμα, για το διαχωρισμό
στερεών σωματιδίων διαφορετικού μεγέθους.
Τα συστατικά έχουν διαφορετικό
σχήμα, μέγεθος και χρώμα.

7. 2. Μαγνητικός διαχωρισμός

8. Αν κάποιο συστατικό του μίγματος εμφανίζει μαγνητικές ιδιότητες
τότε χρησιμοποιείται ο μαγνητικός διαχωρισμός.
Όπως δείχνει και το σχήμα το μαγνητικό υλικό συγκρατείται από τον
ηλεκτρομαγνήτη και πέφτει στη περιοχή Β, ενώ το μη μαγνητικό πέφτει στη
περιοχή Α. Με τη μέθοδο αυτή μπορούμε να διαχωρίσουμε κασσιτερίτη (μη
μαγνητικό υλικό) από βολφραμίτη (μαγνητικό).
Για μείγμα στερεών

9. 3. Εξάτμιση

10. Διαχωρισμός αλατόνερου με εξάτμιση:
Ο διαλύτης (νερό) εξατμίζεται και στον πυθμένα του ποτηριού
σχηματίζεται λευκό ίζημα (αλάτι).
Για μείγμα στερεών - υγρών
Εξάτμιση ονομάζεται το φαινόμενο κατά το οποίο ένα υγρό (π.χ. ο διαλύτης
ενός διαλύματος) απορροφά θερμότητα και μέρος του υγρού ή και ολόκληρη η
ποσότητά του μετατρέπεται σε αέριο.
ΕΞΑΤΜΙΣΗ ΔΙΑΛΥΜΑΤΟΣ

11. Αλυκές = διαχωρισμός του
θαλασσινού νερού με εξάτμιση

12. 4. Απόσταξη

13. ΑΠΟΣΤΑΞΗ
διαχωρισμός ενός μείγματος από υγρά
συστατικά που βράζουν σε διαφορετικές
θερμοκρασίες (έχουν διαφορετικά Σ.Ζ.).
Για μείγμα υγρών

14. συμπυκνωτής
έξοδος νερού
είσοδος νερού
φλόγα
μείγμα
Μηχανισμός απόσταξης:
εξάτμιση ενός υγρού με θέρμανση και υγροποίηση του ατμού, ώστε να ξαναπάρουμε το
υγρό. Με την απόσταξη μπορούμε να πάρουμε ένα διαλύτη από το διάλυμά του ή να
πάρουμε καθαρά υγρά απαλλαγμένα από προσμίξεις.

15. μια ευχάριστη εφαρμογή της απόσταξης…
Εφαρμογή της μεθόδου έχουμε
στην παρασκευή των
αποσταζόμενων αλκοολούχων
ποτών πχ ούζου, ρακής κλπ.

16. μία πολύ χρήσιμη εφαρμογή της απόσταξης…
ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ
υγραέρια
βενζίνη
κηροζίνη
ορυκτέλαια
πετροχημικά
Άλλη εφαρμογή της μεθόδου έχουμε στη διύλιση του αργού
πετρελαίου, από το οποίο απομονώνουμε τα διάφορα
διαλυμένα σ' αυτό συστατικά (κλάσματα) εκμεταλλευόμενοι
τις διαφορές που εμφανίζουν στα σημεία βρασμού τους.

17. 5. Χρωματογραφία

18. ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ
διηθητικό χαρτί
κηλίδα μελανιού
• Ο διαλύτης (π.χ. νερό διαβρέχει το χαρτί και διαλύει το μελάνι.
•Ο διαλύτης ανεβαίνει στο διηθητικό χαρτί παρασύροντας τα συστατικά του
μελανιού.
• Τα συστατικά διαχωρίζονται καθώς κινούνται με διαφορετική ταχύτητα.
Μέθοδος με την οποία μπορούμε να διαχωρίσουμε
ουσίες που κινούνται με διαφορετική ταχύτητα μέσα
σε διάφορα μέσα.

19. Αποτελέσματα χρωματογραφικών αναλύσεων

20. 6. Εκχύλιση – Απόχυση - Διήθηση

21. ΕΚΧΥΛΙΣΗ - ΑΠΟΧΥΣΗ - ΔΙΗΘΗΣΗ
Εκχύλιση: Η μέθοδος στηρίζεται στην εκλεκτική διάλυση κάποιου συστατικού
του μείγματος σε ορισμένο διαλύτη. Στην παραπάνω εικόνα κάποιες ουσίες από
τα φύλλα του τσαγιού μεταφέρθηκαν στο νερό.
Απόχυση: διαχωρίζουμε το υγρό ρόφημα από τα στερεά φύλλα του τσαγιού.
Διήθηση (φιλτράρισμα) = Ο διαχωρισμός ενός στερεού από ένα υγρό με
διέλευση του υγρού μέσω πορώδους υλικού (συνήθως διηθητικού χαρτιού).
Διαχωρίζουμε τα στερεά φύλλα του τσαγιού χρησιμοποιώντας φίλτρο.
• Το απομονωμένο πλέον υγρό που έχει διέλθει από αυτό το φίλτρο
ονομάζεται διήθημα.
• Το στερεό κατάλοιπο που έχει συγκρατήσει το φίλτρο ονομάζεται ίζημα.
Για μείγμα υγρών - στερεών

22. 7. Φυγοκέντρηση

23. ΦΥΓΟΚΕΝΤΡΗΣΗ
Γαλάκτωμα = μείγμα μικροσκοπικών στερεών μέσα σε υγρό
Για το διαχωρισμό τους χρησιμοποιείται η διαδικασία της φυγοκέντρησης.
Το μίγμα τίθεται σε δοχεία ή κυλίνδρους που περιστρέφονται με μεγάλη ταχύτητα, με
αποτέλεσμα τα βαρύτερα σωματίδια να συλλέγονται περιφερειακά.
Εφαρμογή της μεθόδου σε βιομηχανική κλίμακα
έχουμε κατά την αφαίρεση του λίπους από το γάλα.
Η μέθοδος διαχωρισμού των συστατικών ενός μείγματος
που στηρίζεται σε γρήγορη περιστροφή του μείγματος. Τα
βαρύτερα υλικά (π.χ. το βούτυρο στο γάλα) κινούνται προς
την περιφέρεια και συσσωματώνονται οπότε
απομακρύνονται.

24. διαχωρισμός των συστατικών του αίματος…

25. Εφαρμογές

26. 1. Με κάθε συσκευή από αυτές που εικονίζονται μπορούμε να διαχωρίσουμε
με απλό ή σύνθετο τρόπο τα συστατικά ενός μείγματος. Προσπαθήστε να
μαντέψετε ποιο όνομα αντιστοιχεί σε κάθε συσκευή.
1. κοσκίνιση, 2. απόχυση, 3. διήθηση,
4. απόσταξη, 5. φυγοκέντριση 6. χρωματογραφία

27. 1
Για να διαχωρίσουμε σ' ένα μείγμα ένα υγρό
από ένα στερεό που έχει κατακαθίσει
2
Για να διαχωρίσουμε το μαύρο μελάνι
(χρώμα) από τα "συστατικά" του
Α Απόχυση
3
Για να διαχωρίσουμε το αλάτι από το
θαλασσινό νερό
Β Μαγνητικός διαχωρισμός
4 Για να παράγουμε το τσίπουρο από κρασί Γ Διαλογή
5
Για να διαχωρίσουμε τη χαλασμένη φακή και
τα πετραδάκια από τη καλή φακή
Δ Εξάτμιση
6
Για να καθαρίσουμε το νερό από το
ανακατεμένο χώμα
Ε Διήθηση
7
Για να ξεχωρίσουμε τα ρινίσματα σιδήρου
από το χώμα
ΣΤ Απόσταξη
8 Να πάρουμε βούτυρο από το γάλα Ζ Χρωματογραφία
9
Για να ξεχωρίσουμε το αλεύρι από τα
πίτουρα
Η Κοσκίνισμα
10 Για να διαχωρίσουμε οινόπνευμα από νερό
2. Σας δίνονται μερικά μείγματα. Επιλέξτε την καταλληλότερη μέθοδο με την
οποία μπορούμε να τα διαχωρίσουμε.

28. 1η διαδικασία _______________________
2η διαδικασία _______________________
3η διαδικασία _______________________
3. Διαθέτουμε μείγμα που αποτελείται από αλάτι και άμμο.
Nα διαχωρίσετε το μείγμα στα συστατικά του επιλέγοντας, από τη λίστα, τις 3
διαδικασίες που θα ακολουθήσετε κατά σειρά:
εξάτμιση- φυγοκέντρηση – διήθηση – διάλυση –
χρωματογραφία – εκχύλιση – απόχυση - απόσταξη
Διαλύουμε πρώτα το μείγμα, διηθούμε για να κατακρατήσουμε την άμμο
και τελικά εξατμίζουμε το νερό για να κρυσταλλωθεί το αλάτι.
Λύση