Φυσική Ε΄Δημοτικού - επανάληψη

1. Τι ονομάζουμε μίγμα;
Το μίγμα διατηρεί τις ιδιότητες των
συστατικών του;
Σε ποιες μορφές συναντάμε τα
μίγματα στη φύση;
Ποια μίγματα ονομάζονται ομογενή;
Ποια μίγματα ονομάζονται ετερογενή;
Ποια μίγματα ονομάζονται
διαλύματα;
Πώς λέγεται το συστατικό που περιέχεται σε
μεγαλύτερη ποσότητα στο διάλυμα και πώς τα
υπόλοιπα συστατικά του διαλύματος;
Από τι εξαρτάται η ποσότητα που
μπορεί να διαλυθεί σε ένα διαλύτη;
Ποιος είναι ο πιο συνηθισμένος
διαλύτης;
Επανάληψη στα μίγματα
Ποιο διάλυμα ονομάζεται κορεσμένο;
Πώς μπορεί να δημιουργηθεί ίζημα
στον πυθμένα ενός δοχείου;
Με ποιο τρόπο μπορούμε να
διαλύσουμε ένα ίζημα;
Τι είναι το ίζημα;
Πώς μπορούμε να διαχωρίσουμε τα
συστατικά ενός μίγματος;

2. Μίγματα ονομάζονται οι ουσίες που προκύπτουν από την
ανάμιξη δύο ή περισσότερων καθαρών ουσιών. Οι καθαρές
ουσίες που συνιστούν ένα μίγμα ονομάζονται συστατικά του
μίγματος.
Για παράδειγμα το αλατόνερο είναι ένα μίγμα που προκύπτει
με την ανάμιξη νερού και αλατιού.

3. Τα περισσότερα υλικά που υπάρχουν γύρω μας είναι μίγματα.
Τα μίγματα διατηρούν τις ιδιότητες των συστατικών τους.
Για παράδειγμα, το αλατόνερο είναι αλμυρό όπως και το αλάτι.

4. Μίγματα υπάρχουν και στις τρεις φυσικές καταστάσεις των
σωμάτων: στερεή, υγρή και αέρια.

5. Ομογενή ονομάζονται τα μίγματα στα οποία δεν μπορούμε
να διακρίνουμε τα συστατικά τους ούτε και με μικροσκόπιο.
Ένα ομογενές μίγμα είναι το αλατόνερο. Αν διαλύσουμε ένα
κουταλάκι αλάτι σε ένα ποτήρι με νερό, στο μίγμα που
προκύπτει δεν μπορούμε να διακρίνουμε τους κόκκους
αλατιού ούτε ακόμη και με μικροσκόπιο. Άλλα ομογενή
μίγματα είναι το νερό και η ζάχαρη, ο γαλλικός καφές, το
τσάι κ,α,)

6. Ετερογενή ονομάζονται τα μίγματα στα οποία μπορούμε να
διακρίνουμε τα συστατικά τους με γυμνό μάτι ή με
μικροσκόπιο.
Το λαδόξιδο που χρησιμοποιούμε στη σαλάτα είναι ετερογενές
μίγμα, καθώς μπορούμε να ξεχωρίσουμε ακόμη και με γυμνό
μάτι το ξίδι από το λάδι. Άλλα ετερογενή μίγματα: σαλάτα με
διάφορα υλικά, νερό + χώμα, νερό + λάδι, κ.α.)
Προσοχή! Κάποια μίγματα, όπως το αίμα, που με γυμνό μάτι
μάς φαίνονται ομογενή, στην πραγματικότητα είναι
ετερογενή. Μπορούμε να το διαπιστώσουμε, αν τα
παρατηρήσουμε μέσα από μικροσκόπιο.

7. Τα ομογενή μίγματα ονομάζονται και διαλύματα.
Στo μίγμα που προκύπτει δεν μπορούμε να διακρίνουμε τα
συστατικά του μίγματος ούτε ακόμη και με μικροσκόπιο.

8. Το συστατικό του διαλύματος που περιέχεται σε
μεγαλύτερη ποσότητα ονομάζεται διαλύτης.
Όταν ένα μόνο από τα συστατικά του διαλύματος είναι
υγρό, τότε αυτό θεωρείται διαλύτης ανεξάρτητα από την
ποσότητά του.
Όλα τα υπόλοιπα συστατικά του διαλύματος ονομάζονται
διαλυμένες ουσίες.

9. Η ποσότητα της διαλυμένης ουσίας που μπορεί να
διαλυθεί σε ένα διαλύτη εξαρτάται
• από την ποσότητα του διαλύτη,
• τη θερμοκρασία του διαλύτη,
• το είδος του διαλύτη και
• το είδος της ουσίας που διαλύουμε.

10. Ο πιο συνηθισμένος διαλύτης είναι το νερό, γι' αυτό και
ονομάζεται παγκόσμιος διαλύτης.
Στο νερό μπορούν να διαλυθούν πολλές ουσίες, στερεές,
υγρές και αέριες.
Τα διαλύματα στα οποία ο διαλύτης είναι το νερό
ονομάζονται υδατικά.
Η ικανότητα του νερού να διαλύει πολλές ουσίες οφείλεται
στον τρόπο σύνδεσης των ατόμων στο μόριο του.

11. Σε καθορισμένη ποσότητα διαλύτη ορισμένης θερμοκρασίας
μπορεί να διαλυθεί συγκεκριμένη ποσότητα μιας ουσίας.
Το διάλυμα που περιέχει τη μέγιστη ποσότητα διαλυμένης
ουσίας που μπορεί να διαλυθεί ονομάζεται κορεσμένο.

12. Αν σε ένα κορεσμένο διάλυμα προσθέσουμε επιπλέον στερεή
ουσία, αυτή δε διαλύεται αλλά συγκεντρώνεται στον πυθμένα
του δοχείου που περιέχει το διάλυμα, δημιουργώντας αυτό
που ονομάζουμε ίζημα.
Αν για παράδειγμα στο τσάι προσθέτουμε συνεχώς ζάχαρη
ανακατεύοντας με ένα κουταλάκι, θα παρατηρήσουμε ότι από
ένα σημείο και μετά η ζάχαρη δεν διαλύεται, αλλά
κατακάθεται στον πυθμένα της κούπας.
Το κατακάθι αυτό ονομάζεται ίζημα.

13. Αν προσθέτουμε συνέχεια στερεή ουσία σε ένα μίγμα, τότε
αυτή δε θα μπορεί να διαλυθεί, αλλά θα κατακάθεται στον
πυθμένα του δοχείου, δημιουργώντας το ίζημα.
Επίσης, σε ένα ετερογενές μίγμα, αν το αφήσουμε σταθερό
για πολύ καιρό, τα στερεά υλικά που το αποτελούν
συγκεντρώνονται στον πυθμένα του δοχείου δημιουργώντας
το ίζημα (παράδειγμα το σοκολατούχο γάλα).

14. • Ένας τρόπος για να διαλύσουμε το ίζημα είναι να
προσθέσουμε μεγαλύτερη ποσότητα διαλύτη στο μίγμα.
• Άλλος τρόπος είναι να αυξήσουμε τη θερμοκρασία του
διαλύτη.

15. Τα συστατικά των μιγμάτων μπορούν να διαχωριστούν με
διάφορες μεθόδους.
Μια από τις μεθόδους αυτές είναι η διαλογή. Στη διαλογή ο
διαχωρισμός γίνεται με το χέρι. Η μέθοδος αυτή
χρησιμοποιείται για μίγματα των οποίων τα συστατικά είναι
στερεά. Με αυτόν τον τρόπο για παράδειγμα, ξεχωρίζουμε τα
πετραδάκια από τις φακές πριν τις βράσουμε.
Άλλες μέθοδοι είναι η απόσταξη, το φιλτράρισμα, η
φυγοκέντρηση, η χρωματογραφία, κ.α.)