1. Т.Хейрдал-ын
амьдрал уран
бvтээлээс
Соёл судлал 2
Б.Баасанмөнх
Суис- Сис
Соёл судлалын профессорын баг

2. Т.Хейрдал нь Норвегийн
өмнөд хэсгийн Ларвик
хотод Тура болон
Алисон Люнг нарын гэр
бүлд төржээ.
Хейердалыг XX зууны
хамгийн агуу хүн
хэмээн Норвегичууд
үздэг байна. Америк
Европийн 11 удаагийн
хүндэт доктор болж
байжээ.
1914-2002

3. • 1933 онд 19 настайдаа
Т. Хейрдал Ослогийн
их сургуульд
Байгалийн ухааны
ангид орж амьтан
болоод газарзүйн
чиглэлээр судалгаагаа
хийсэн.

4. • Т.Хейердал шинжлэх ухаан болон
судалгаа шинжилгээний ажилд
маш үр нөлөө үзүүлсэн. Берлиний
сургуулийн професоруудтай
хамтарч Полинезийн алслагдсан
арал дээр очиж амьтдын судалгаа
хийх төсөл боловсруулсан.

5.  1938 онд “Диваажингийн эрэл”
гэх номондоо өөрийн Маркезийн
арал дээр амьдарч байсан
амьдралаараа бичжээ. Энэ үе нь
дэлхийн 2-р дайны үе байсан
бөгөөд түүний ном хэвлэгдсэн
боловч нэр алдарт хүрч чадаагүй
байна. Энэ номоо нилээд хэдэн
жилийн дараа Фату-Хива гэдэг
нэрээр дахин хэвлүүлсэн ажээ.

6.  Номхон далайгаар аялж байх үедээ
хуучны гар бичмэл зураг хуучны
домог яриа өмнөд америк болон
помпей арал зэрэг нь хоорондоо
холбоотой байсныг гэрчлэх ховор
археологийн олдворыг олж байжээ.
 1947 онд Перу-д ирсэн бөгөөд энэ
аялалынхаа тухай “Контики” гэх ном
дэлхийн 66 оронд хэвлэгдэн гарсан.
Мөн энэ аялалынхаа тухай баримтат
кино хийсэн бөгөөд 1951 онд Оскарын
шагнал хүртэж байжээ.

7. Хейердал “Пасхийн арлын нууцыг
тайлсан нь” гэх номондоо арлын
тухай нарийвчлан гаргасан байсан
Археологийн судалгаанд үндэслэн
арлын тухай бичихдээ:
Омгийн урт чихтнүүд нь өмнөд
америкийн хүмүүс байсан гэж үзжээ.
Энэ хүмүүс нь боолын болон
хөдөлмөр эрхлэх маягаар ирсэн байж
болзошгүй гэж үзжээ.

8. Хейрдалын үзэлээр анх энэ арлыг
1722 нээсэн гэж үзсэн ч энэ арал дээр
цагаан арьстан, индианчууд эв
найртай амьдарч байсан гэж үзжээ.

9. Боливийн болон Мараккогийн
мастаруудтай хамтран хийсэн завьны
аялал нь маш хол замыг туулсан.
Энэ аялалын зорилго нь МЭӨ эртний
Египетийн далайчид шинэ газруудад
аялдаг гэдгийг баталсан.
Мөн энэ аялалын тухай Па-гийн
экспидиц гэдэг ном бичсэн бөгөөд
баримтат кино хийгдсэн.

10. Т.Хейердал нь Нарны мөрөөр
гэдэг нийтлэлдээ Египет Мексик
соѐл заншил нь пирамидаар
хязгаарлагддаггүй.
Одон орны мэдлэг нь мөн хөгжсөн
цаг тооллын систем өндөр
хөгжсөн бөгөөд хөшөө баримал
хэлбэр хийц зэрэг нь хоорондоо
адилхан байсан.

11. Мөн Мексик Египетэд дүрс бичиглэл
буюу бичгийн соѐл өндөр хөгжсөн.
Мөн эдгээр улсуудын сүм хийд болон ѐс
заншил зохион байгуулалт ханын зураг
зэрэг нь хоорондоо их адилхан байсан.
Эртний газар тэнгисийн мексик Перу
зэрэг улсуудтай Муми хийх соѐл урлаг
гэх мэт ѐс заншлаараа хоорондоо төстэй
байдаг.
.

12. Эдгээр олон зүйлс нь газар
дундын тэнгисийн эргээс
атлантын далай хүртэлх
мексик хүртэлх соѐлыг
түгээж байсан байна.

13. Т.Хейердал нь янз бүрийн шашин
шүтлэг болон үндэстэн угсаатны авч
үздэг байсан.
Учир нь :
Эдгээр олон үндэстэнүүд нь өөр өөр ѐс
заншилтай хүмүүс арал дээр яаж
хоорондоо зохицож эвсэж амьдарч
болдогийг харуулсан.
1977 онд дахин Tiger нэртэй завиараа
аялал хийжээ. Энэ үедээ энэтхэгийн
хооронд орчин үеийн пакистаны
харилцан зохицох улс хоорондынг
харилцааг баталгаажуулсан гэж үзсэн.

14. Энэ аялал нь персийн булангаар
дайрч пакистанд очоод тэндээс
улахан тэнгис руу очсон.
Tiger завиар 5-н сар гаруй зорчсон
бөгөөд улаан тэнгис болон
Африкийн эргийн бүс нутагт
гарсан дайныг эсэргүүцэж уг завиа
1978.4.3 нд шатаажээ.

15. Тэрээр Дэлхийн хүмүүст
хандан:
“Одоо байгаа цаг үеийнхээ
бодит байдлыг ухамсарлаж
байгаараа” гэж хэлжээ.
Ингээд бүх дэлхийн хүмүүст
хандан уриалга гаргасан. Энэ нь
бодлогогүй алхам хийхийн
оронд энх тайвнаар эрхэмлэн
амьдарцгаая гэж уриалсан.

16. 1983-1984 онуудад Энэтхэг далайн
Мольдавын арлуудаас олдсон булшийг
судалсан. Тэр булшнаас зүүн зүг рүү
чиглэсэн хаалга гарц, мөн далайчдын
баримал, номнууд зэрэг археологийн
олдвор Шриланкаас гаралтай ба
далайг аялалын соѐлтой
холбоотойгоор судалжээ.
Мөн Өмнөд америкийн болон
Паскийн арлын соѐлд нь ихээхэн
нөлөө үзүүлжээ. Хейердал энэ
нээлтэндээ Мольдавын тухай
өгүүлсэн.

17. 1991 онд энэ арал дээр Тенирифийн
арал дээр Гуймар пирамидыг
судалсан ба тэдгээр нь чулуужсан
уул гэдэг нэртэй гэж хүмүүс үздэг
бол Хейердал үүнийг үгүйсгэж энэ
бол жинхэнэ чулуужсан пирамид
гэж үзэж байсан.

18. Хейердал Америк, Газар дундын тэнгис
хоорондын солбилцлын бүс байсан гэдэг
онолыг дэвшүүлсэн.
Хамгийн сүүлийн төслийн тухай Миний
өнгөрсөн түүхийн мөрөөр гэх өөрийн
номондоо тусгасан байдаг.
Хейердал Ази тивийн тэнгисээс холгүй
орших Азов хотод малтлага хийж үзсэн.
Эртний Аскардын эртний соѐл нь тухайн
мэдлэгийг илүү үзсэн.

19. Сүүлийн үед Норвегийн
эрдэмтэд, судлаачид,
археологичид, түүхч хэл
шинжээч нар нь Хейердалийн
онолыг их хурцаар шүүмжилж
байсан.
Тэдгээрийн шүүмжилж буйн
учир нь Хейердалын онолыг
ямар ч шинжлэх ухааны
үндэслэлгүй гэж үзсэн.

20. Хейредал өөрийн энэ судалгаа
шинжилгээг Норвегийн домогт
газрын нэрээр нэрлэж үүний адил тал
дээр тулгуурлан дүгнэлт хийжээ.
Хэл шинжлэлийн мэргэжилтнүүд
болон түүхчид үүнийг нь цаг тоолол
болон он цагийн алдаа гэж үзсэн.
Ихэнх эрдэмтэд түүхч судлаачид
Хейердалын зөвхөн өөрийнх нь үзэл
бодол гэж үздэг. Үүнийг Хейердал үл
тоон бага багаар өөрийн ном
зохиолоо хэвлүүлж байжээ.

21. Хейердал маш олон
археологийн төсөл
боловсруулж байсан. Гэхдээ
тэр өөрийнхөө жижиг завиар
далайн аялал хийсэн нь мөн
нэрд гарчээ. Хейрдалийн
хөшөөг амьд байхад нь
Норвеги-т босгожээ. Мөн
түүний мүзейг нээсэн байна.
2011 онд Тур Хейердал гэдэг
нэр томьѐо гарч иржээ.

22. Хейердалын үйл хэрэг шинжлэх
ухааны шүүмж хүлээсэн боловч
нийт хүн төрөлхтний эртний
улсуудын амьдрал ахуйтай
танилцуулах гол гүүр болж өгсөн
байна.
Мөн далайн аялалаар дамжуулан
эртний хүмүүсийн археологийн
томоохон судалгаа шинжилгээг
хийсэн байна.
Дүгнэлт:

23. Ашигласан материал
Google.ru
Wikipedia

24. Анхаарал
хандуулсанд
баярлалаа