1. Μαθαίνουμε τι είναι και
τι πρέπει να κάνουμε
σχετικά με το φαινόμενο
του σχολικού εκφοβισμού

2. Μορφές σχολικού εκφοβισμού
• Λεκτικός εκφοβισμός ( φραστικές επιθέσεις,
υβριστικές εκφράσεις, προσβολές, απειλές)
• Σωματικός (χειρονομίες, σπρωξιές, ξυλοδαρμοί)
• Κοινωνικός (Εκβιασμός που περιλαμβάνει την
εκούσια απόσπαση χρημάτων ή προσωπικών
αντικειμένων, η οποία συνοδεύεται από απειλές ή
και τον εξαναγκασμό σε αντικοινωνικές πράξεις
π.χ. να διαπράξει κλοπή ή βανδαλισμό
ιδιοκτησίας)

3. Μορφές σχολικού εκφοβισμού(…συνέχεια)
• Ηλεκτρονικός (αποστολή απειλητικού ή
υβριστικού υλικού μέσω ηλεκτρονικού
ταχυδρομείου, facebook ή μηνυμάτων sms)
• Έμμεσος εκφοβισμός ( Ο θύτης προσπαθεί να
απομονώσει κοινωνικά κάποιο άτομο ή επιχειρεί
να πείσει τους άλλους να αισθανθούν αντιπάθεια
για αυτό, διαδίδοντας κακόβουλες φήμες και
ψεύδη)

4. Χαρακτηριστικά Θύτη & Θύματος
Θύτης : Ασκεί εκφοβισμό και βία
σε άλλα παιδιά
• Με χαμηλή αυτοεκτίμηση,
• Ενεργητικά και υπερδραστήρια,
• Επιθετικά,
• Επιρρεπή σε παραβίαση
κανόνων και αντικοινωνικές
συμπεριφορές,
• Ικανά να ξεφύγουν από
δύσκολες καταστάσεις,
• Χωρίς ηθικούς ενδοιασμούς ή
τύψεις για τις πράξεις τους.
Θύμα → παιδιά που εμφανίζονται
ως :
• Εσωστρεφή και μοναχικά
• Φοβισμένα και με παθητική
στάση απέναντι στη βία,
• Με περισσότερο άγχος και
ανασφάλεια από τους άλλους
μαθητές,
• Με χαμηλή αυτοεκτίμηση,
• Ήσυχα και ευαίσθητα,
• Δύσκολα υπερασπίζονται τον
εαυτό τους.

6. Πώς θα καταλάβουμε αν το παιδί έχει πέσει θύμα
εκφοβισμού; (συμπτώματα)
Τα παιδιά που πέφτουν θύματα εκφοβισμού και βίας στο σχολείο είναι
δυνατόν :
 Να νιώσουν έντονο άγχος και ανασφάλεια,
 Να παρουσιάσουν σχολική άρνηση,
 Να κάνουν πολλές απουσίες από το σχολείο, να οδηγηθούν σε σχολική
αποτυχία,
 Να εμφανίσουν μαθησιακές δυσκολίες και ψυχοσωματικά
προβλήματα (πονοκεφάλους, πόνους στην κοιλιά, διαταραχές ύπνου,
ενούρηση κ.ά.) ,
 Να παρουσιάσουν φοβίες, κατάθλιψη , απόσυρση και πανικό.

7. Τι μπορούμε να κάνουμε;
Γονείς - Εκπαιδευτικοί
 Να συζητάμε με τα παιδιά για τα δικαιώματα και τους κανόνες
συμπεριφοράς,
 Να ενθαρρύνουμε τα παιδιά ώστε να εκφράζουν όποιο πρόβλημα τα
απασχολεί,
 Να υπάρχει συνεργασία γονέα – εκπαιδευτικού, έτσι ώστε να χτιστεί
μια σχέση εμπιστοσύνης,
 Να ενισχύουμε τη φιλία μεταξύ των παιδιών,
 Να βοηθάμε στην αύξηση της αυτοεκτίμησής τους

8. Τι μπορεί να κάνει ένα παιδί που
εκφοβίζεται :
• Μη δείξεις ότι ενοχλήθηκες. «Οι εκφοβιστές προσπαθούν να δουν από την
αντίδρασή σου αν κατάφεραν να σε κάνουν να νιώσεις άσχημα για τον εαυτό σου .Αν
δείχνεις άνετος, χάνουν το ενδιαφέρον τους»
• Μην ανταποδώσεις. Κράτα απόσταση ασφαλείας. Μπορείς απλώς να πεις «πίστευε
ότι θέλεις» ή «άποψή σου» και να αγνοήσεις οποιαδήποτε άλλη κουβέντα. Αν
επιμένουν, κοίταξέ τους στα μάτια και πες τους καθαρά και σταθερά ΣΤΑΜΑΤΑ ή
ΠΑΡΑΤΑ ΜΕ ΗΣΥΧΟ και φύγε.
• Πες αυτό που συνέβη στο δάσκαλό σου, στην οικογένειά σου, σε κάποιον άλλον
ενήλικα που θα σε βοηθήσει. Δεν είναι ντροπή να το πεις και δεν είναι «κάρφωμα». Αν
δε μιλάς, εξυπηρετείς τον εκφοβιστή . Να αναφέρεις ξεκάθαρα τι ακριβώς συνέβη,
πότε, πού και από ποιους, προσπάθησε να κρατάς αποδείξεις.
• Ρίξ’ το στο αστείο. Για παράδειγμα, αν ο νταής σε λέει χοντρό, μπορείς να του πεις
γελώντας: «Και πού να μ’ έβλεπες όταν δεν έκανα δίαιτα!»
• Ενίσχυσε την αυτοπεποίθησή σου. Δεν φταις εσύ, η βία είναι ευθύνη του εκφοβιστή .
• Αν σε εκφοβίζει ολόκληρη παρέα, πιάσε το πιο αδύναμο μέλος της και πες του ότι
αυτό δεν είναι σωστό και αν θα του άρεσε να του φέρονταν εκείνου έτσι.

9. Να θυμάσαι ακόμη :
• Έχεις το δικαίωμα να λες όχι, χωρίς να απολογείσαι και χωρίς να
χαμογελάς.
• Έχεις το δικαίωμα να σου φέρονται με σεβασμό.
• Έχεις το δικαίωμα να κάνεις λάθη και να επανορθώνεις.
• Έχεις το δικαίωμα να αρνείσαι αυτό που σου ζητούν οι άλλοι, χωρίς
να νιώθεις ένοχος ή εγωιστής.
• Έχεις το δικαίωμα να ζητάς αυτό που θες κι ο άλλος έχει το δικαίωμα
να σου αρνηθεί.
• Έχεις το δικαίωμα να λες «δεν ξέρω», να σε ακούν, να σε παίρνουν
στα σοβαρά, να ρωτάς τις απορίες σου.

10. Προτεινόμενη βιβλιογραφία
• Dan Olweus, Εκφοβισμός και βία στο Σχολείο, 2009, Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.
• Ελένη Δικαίου, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, ΤζέμηΤασάκου, Μίλα μη φοβάσαι, 2010,
Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.
• Η Διεθνής Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού και εσωτερική έννομη τάξη: Κέντρο
Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου, 2002,Εκδόσεις Αντ. Ν. Σακκουλά
• “Delete στον Ηλεκτρονικό Εκφοβισμό”: Εκδόσεις: Ε.Ψ.Υ.Π.Ε., Συγγραφέας: Βαγγέλης
Ηλιόπουλος
• «Μου έκλεψαν το όνομα μου».: Συγγραφέας: Tàssies (Josep Antoni Tàssies Penella)
Εκδόσεις: Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.,
• Τα Ευτυχισμένα Παιδιά Θέλουν Γονείς χωρίς «Εγώ»: Νίκος Πιλάβιος, Εκδόσεις
Καστανιώτη.
• Ιστοσελίδες :
www.targetbully.com , www.backoffbully.com , www.pta.org/bullying.asp ,
www.nea.org , www.mentalhealth.samhsa.gov/15plus/aboutbullying.asp www.epsype.gr
Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου , www.mentoras.org Για την
Παιδική Προστασία και Ευημερία, Μη κερδοσκοπικό, αναγνωρισμένο σωματείο ,
www.antibullyingnetwork.gr Δίκτυο κατά της Βίας στο Σχολείο

11. Τέλος
Για διευκρινίσεις/ πληροφορίες απευθυνθείτε
και στις υπεύθυνες εκπαιδευτικούς του 1ου
Δημ.Σχ. Καλυβίων για το σχολικό εκφοβισμό ,
Αγγελική Μαρίνη – Στέλλα Μπιθυμήτρη