Οι διαφορές στην καθημερινή ζωή και στη νοοτροπία των δύο σημαντικότερων πόλεων της ελληνικής αρχαιότητας, της Αθήνας και της Σπάρτης. Ήταν αυτές που οδήγησαν τελικά στον Πελοποννησιακό Πόλεμο και στο τέλος της πόλης-κράτους;
Οι διαφορές στην καθημερινή ζωή και στη νοοτροπία των δύο σημαντικότερων πόλεων της ελληνικής αρχαιότητας, της Αθήνας και της Σπάρτης. Ήταν αυτές που οδήγησαν τελικά στον Πελοποννησιακό Πόλεμο και στο τέλος της πόλης-κράτους;
1. 6ο Γυμνάσιο Πατρών
Μάθημα : Οικιακή Οικονομία
Μηνύματα οργάνωσης και
διαχείρισης της
οικογενειακής ζωής των Ελλήνων
από την αρχαιότητα στο σήμερα
•
Υπεύθυνη καθηγήτρια :
Ασπόστου Αικατερίνη.
Ομάδα εργασίας Β3 :
Ηλίας
Παπαγεωργίου
Νίκος Πολύζος
ΠΑΤΡΑ 2012
3. ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
Ρόλος άνδρα
1. Υπεύθυνος για την οργάνωση και τη διαχείριση
του σπιτιού.
2. Κύρια υποχρέωσή του οι εξωτερικές εργασίες και
οι προμήθειες του σπιτιού.
3. Ασχολούνταν με τις υποθέσεις της πόλης.
Ρόλος γυναίκας
1.Η ψυχή της οικογένειας . Φρόντιζε δυναμικά για τη
λειτουργία του σπιτιού.
2.Σεμνή, σεβαστική, υπάκουη .
3.Περιορισμένη στο σπίτι ,φρόντιζε για την
κατασκευή ενδυμάτων, οργάνωνε τις καθημερινές
εργασίες και επιμελούνταν την ανατροφή των
παιδιών της.
4.Κοινωνικά περιορισμένη , στερούνταν πολιτικών
και δικαστικών δικαιωμάτων.
5.Σύμβολο της εξουσίας της ,τα κλειδιά του
κελαριού.
Παπαγεωργίου Ηλίας - Πολύζος Νίκος
4. <<ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ>> ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ - ΙΣΧΟΜΑΧΟΣ
Ο νιόπαντρος Αθηναίος Ισχόμαχος
συμβουλεύει τη νέα σύζυγό του:
<< Πρέπει να μένεις στο σπίτι. Όσους
υπηρέτες έχουν δουλειά έξω από το σπίτι
αυτούς να τους στέλνεις στη δουλειά
όλους μαζί και όσους έχουν δουλειά μέσα
αυτούς εσύ η ίδια να επιβλέπεις , τα
πράγματα που φέρνουν εσύ να
παραλαμβάνεις , να κανονίζεις αυτά που
είναι να ξοδευτούν και όσα είναι να
περισσέψουν να τα φυλάς. Γιατί δεν
πρέπει να ξοδέψουμε σε ένα μήνα όσα
πρέπει μέσα σε ένα χρόνο.>>
Παπαγεωργίου Ηλίας - Πολύζος Νίκος
5. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΖΩΗΣ
1. Λιτή ζωή, καλή διαχείριση.
2. Λατρεία και θυσία στους θεούς.
3. Υπακοή και σεβασμός των παιδιών προς τους
γονείς.
4. Φροντίδα ηλικιωμένων.
5. Διδαχή μόνο των αγοριών σε ανάγνωση, γραφή,
αριθμητική και ωδική-δικαίωμα στη μόρφωση
6. Θεά Εστία -προστάτιδα της οικογένειας.
ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ
1. Πατροπαράδοτη αξία, ιερός θεσμός.
2. Ηθικό χρέος για κάθε περαστικό.
3. Προσφορά γεύματος , λουτρού και ύπνου από τον
ξενιστή προς τον ξένο.
4.Αποχαιρετισμός,με προσφορά δώρων.
Παπαγεωργίου Ηλίας - Πολύζος Νίκος
6. ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Η διατροφή των αρχαίων Ελλήνων αποτελούσε στοιχείο πολιτισμού.
Γενικά οι αρχαίοι Έλληνες ήταν λιτοδίαιτοι και δεν έβλεπαν το φαγητό μόνο
ως κάτι απαραίτητο για να ζήσουν , αλλά ως μέσο επικοινωνίας
ψυχαγωγίας και πολιτισμού.
Στην εποχή μας ,έχει εκτιμηθεί η αξία της αρχαίας ελληνικής διατροφής .
Λόγω της μεγάλης χρήσης του ελαιολάδου και της κατανάλωσης
λαχανικών , φρούτων και δημητριακών , αποτελεί τη βάση της
σύγχρονης Μεσογειακής Διατροφής .
Παπαγεωργίου Ηλίας - Πολύζος Νίκος
8. ΣΥΜΠΟΣΙΑ ( ΣΥΝ+ΠΟΤΟΣ )
Ξάπλωναν σε ανάκλιντρα.
Σε μεγάλο κρατήρα έκαναν ανάμιξη κρασιού και νερού.
Άρχιζε και τελείωνε με σπονδή προς το θεό Διόνυσο.
Είχε δύο μέρη: το δείπνο και τον πότο.
Οι γυναίκες δεν έπαιρναν μέρος.
Έτρωγαν, ψυχαγωγούνταν και συζητούσαν
Παπαγεωργίου Ηλίας - Πολύζος Νίκος
10. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
Βασικό κύτταρο της κοινωνίας .
Προστατεύεται από την εκκλησία και το κράτος.
Η οικογενειακή ζωή επηρεάστηκε από το χριστιανικό
πνεύμα.
Παπαγεωργίου Ηλίας - Πολύζος Νίκος
11. Ρόλος άντρα
1. Ήταν γεωργός, πολιτικός, αρχηγός και ηγέτης.
2. Έπαιρνε μέρος σε όλες τις δημόσιες τελετές.
3. Μάθαινε ρητορική, μαθηματικά, μουσική και
αστρονομία.
Ρόλος γυναίκας
1. Είχε δικαιώματα.
2. Ασχολούνταν με τις οικιακές εργασίες και τα
παιδιά.
3. Δεν συμμετείχε στην κοινωνική ζωή.
4. Μάθαινε στα παιδιά της τα ιερά γράμματα.
(ανάγνωση –γραφή –αριθμητική –θρησκευτικά
ωδική)
5. Στόχος της ,οι κόρες να γίνουν καλές χριστιανές
και οικοδέσποινες.
6. Υπήρχαν γυναίκες που ασκούσαν επάγγελμα
Παπαγεωργίου Ηλίας - Πολύζος Νίκος
12. Γάμος
1. Εκκλησιαστική τελετή –Μυστήριο της εκκλησίας
-Λέων ο Σοφός ( 9ος αιώνας )
2. Στηρίζεται νομικά από το κράτος, ηθικά από την
εκκλησία, χωρίς να καταργεί παλιά πρότυπα και
στερεότυπα.
3. Τον πρώτο λόγο στην επιλογή συζύγου, είχε ο
πατέρας.
4. Βασικός στόχος η απόκτηση παιδιών.
5. Πριν τον γάμο γινόταν αρραβώνας.
6. Κατάλληλη ηλικία για τα κορίτσια : 12 ετών ,ενώ
για τα αγόρια : 14 ετών.
Παπαγεωργίου Ηλίας - Πολύζος Νίκος
13. Διαζύγιο
Οι λόγοι διαζυγίου για την γυναίκα ήταν:
1. Μοιχεία.
2. Η μη εκτέλεση των συζυγικών καθηκόντων για 3 χρόνια.
3. Ποινικά κολάσιμες πράξεις του άντρα.
4. Η παραφροσύνη (επί Λέοντος ΣΤ’)
Οι λόγοι διαζυγίου για τον άντρα ήταν επιπλέον:
1. Η ανάρμοστη συμπεριφορά της γυναίκας.
2. Λεπρή σύζυγος.
3. Η μεταφορά παλλακίδας στο σπίτι από τον άντρα.
Παπαγεωργίου Ηλίας - Πολύζος Νίκος
14. Διατροφή
1. Ψωμί, λαχανικά, όσπρια και δημητριακά λίπη ,
κρέατα, κρασί , καρυκεύματα.
2. Ψάρια, πουλερικά, αυγά ,σφουγγάτα
(ομελέτες),γάρος.
3. Συνηθισμένος τρόπος μαγειρέματος ,το βράσιμο.
4. Λάδι λιγοστό, που χρησιμοποιούνταν στα
πολυκάνδηλα, στη φαρμακευτική και τέλος στη
διατροφή-Νηστείες-
Ψυχαγωγία
1. Θρησκευτικές, κοινωνικές και λαϊκές γιορτές.
2. Τις απόκριες έκαναν παρελάσεις.
3. Στα ετήσια πανηγύρια συμμετείχαν μάγοι και
αστρολόγοι.
4. Με τη νέα σελήνη άναβαν φωτιές.
5. Ιππόδρομος – αρματοδρομίες.
Παπαγεωργίου Ηλίας - Πολύζος Νίκος
16. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
Μετά την πτώση του Βυζαντίου για 4 αιώνες η
οικογένεια αποτελεί το κυριότερο στήριγμα του
Ελληνισμού.
Οικογένεια – Γλώσσα – Θρησκεία – Παράδοση
διατήρησαν αναλλοίωτο το ελληνικό στοιχείο.
Παπαγεωργίου Ηλίας - Πολύζος Νίκος
17. Μορφή οικογένειας
1. Λιτή ζωή – σφιχτή οικονομία.
2. Αγώνας για ελευθερία.
3. Φροντίδα για αυτάρκεια και ικανοποίηση των
βασικών αναγκών, σίτισης-ένδυσης-κατοικίας
4. Αλληλοβοήθεια και συνεργασία μεταξύ των
μελών.
Ρόλος άντρα
1. Κύρης του σπιτιού και στήριγμα της οικογένειας.
2. Κύριες ασχολίες του ήταν οι εξωτερικές εργασίες,
η ναυτιλία και το εμπόριο.
3. Ξενιτεύεται για εργασία.
Ρόλος γυναίκας
1. Φροντίδα νοικοκυριού, παιδιών και
ηλικιωμένων.
2. Οικοτεχνία και προετοιμασία προίκας.
Παπαγεωργίου Ηλίας - Πολύζος Νίκος
18. Διατροφή
1. Βυζαντινές συνήθειες.
2. Παρουσιάζει διαφορές από τόπο σε
τόπο και εξαρτάται από την παραγωγή
το κλίμα, το έδαφος, τις ασχολίες των
κατοίκων και την αντιμετώπιση των
κατακτητών.
3. Λιτή-πρότυπο υγιεινής και
ισορροπημένης διατροφής
4. Επιδράσεις από κατακτητές.
5.Βασικές τροφές: όσπρια – χόρτα –ελιές-
λάδι- γαλακτοκομικά- κρασί.
6.Προσφάι:λιτό γεύμα εργασίας(ψωμί
ελιές ,κρεμμύδι ,ή τυρί ή παστό κρέας).
7.Κρέας μόνο στις γιορτές.
Παπαγεωργίου Ηλίας - Πολύζος Νίκος
19. Λαϊκή τέχνη – Οικοτεχνία
Επαγγέλματα
1. Ανάπτυξη γεωργίας και κτηνοτροφίας.
2. Καλλιέργεια ελιάς, δημητριακών και
αμπελιών.
3. Λαϊκή τέχνη, πλεκτά, υφαντά και
ξυλόγλυπτα.
4. Ανάπτυξη διαφόρων επαγγελμάτων
(ξυλουργού, αγγειοπλάστη ,υφάντρας κ.α.)
Παπαγεωργίου Ηλίας - Πολύζος Νίκος
20. Οικοτεχνία
Βασικός άξονας, στον οποίο στηρίζονταν η οικονομία του σπιτιού, ήταν η προίκα.
Στο θεσμό αυτό στηρίχτηκε και η μεγάλη ανάπτυξη της οικοτεχνίας ,υφαντών και
κεντημάτων.
Η ανάπτυξη αυτή αποτέλεσε σταθμό στην οικογενειακή ζωή ,αφού βοήθησε
οικονομικά την οικογένεια και βελτίωσε την ποιότητα της ζωής της.
21. ΠΡΟΙΚΑ
Η προίκα προετοιμάζεται πολύ καιρό πριν από το γάμο.
Η οικογένεια της νύφης προετοιμάζει συλλογικά το προικιό της κόρης
πολλές φορές με στερήσεις και θυσίες.
Από τη στιγμή που η κοπέλα παντρεύεται <<ανήκει>> μαζί με το
προικιό της στην οικογένεια του συζύγου της.
Η προίκα που της δίνουν καθορίζει τη θέση της δίπλα στον άντρα και
αποτελεί το μέσο για να διάγει το ζεύγος τη ζωή του.
Παπαγεωργίου Ηλίας - Πολύζος Νίκος
22. Λαϊκή τέχνη
Η λαϊκή τέχνη που αναπτύχθηκε από τα τέλη του 17ου αιώνα στην Ελλάδα ,
αποτελεί μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Τα δημιουργήματά της , είναι φτιαγμένα από το λαό, για να καλύψουν
βασικές ανάγκες σίτισης, ενδυμασίας και οίκησης.
Στη συνέχεια εξελίχθηκαν και οι τέχνες πέρασαν από γενιά σε γενιά
,δημιουργώντας επαγγέλματα και προσφέροντας εισόδημα στην
οικογένεια και στον τόπο.
Είδη: υφαντική
κεντητική
κεραμική
ξυλογλυπτική
ξυλουργική
μεταλλουργική κ.α
23. Συμπεράσματα
Η οικογένεια ήταν και είναι σημείο αναφοράς στη ζωή του ανθρώπου.
Τα βασικά της στοιχεία στο πέρασμα του χρόνου έμειναν αναλλοίωτα , ενώ
πολλά εξελίχθηκαν και προσαρμόστηκαν στα δεδομένα της σύγχρονης
ζωής.
Σήμερα:
1. Οι ρόλοι άλλαξαν. Άνδρας και γυναίκα είναι ισότιμοι και έχουν ίδια
δικαιώματα και ευθύνες στη διαχείριση του νοικοκυριού και στην
ανατροφή των παιδιών τους.
2. Η γυναίκα εργάζεται – επαγγελματοκεντρικές οικογένειες.
3. Δικαίωμα στη μόρφωση έχουν πια , αγόρια και κορίτσια.
4.Η λιτή ζωή και η οικιακή οικονομία ,αντικαταστάθηκε από τον
υπερκαταναλωτισμό.
5.Υπερεκτιμήθηκε το ΕΓΩ και χάθηκαν αξίες όπως η στήριξη ,ο σεβασμός η
αλληλεγγύη, η φιλοξενία ,η προσφορά στο συνάνθρωπο
Παπαγεωργίου Ηλίας - Πολύζος Νίκος
24. 6. Η οικογένεια δεν καταναλώνει μόνο ό,τι παράγει ,αλλά απλά
υπερκαταναλώνει , ό,τι εισάγεται.
7. Η καλλιέργεια της γης περιορίστηκε.
8. Το περιβάλλον καταστρέφεται λόγω της κακής διαχείρισής του.
9.Η διατροφή έπαψε να αποτελεί πρότυπο και να προστατεύει την υγεία
μας.
10.Τα μεταλλαγμένα και βιομηχανοποιημένα τρόφιμα αντικατέστησαν τις
φυσικές και αγνές παραδοσιακές τροφές.
11.Η τήρηση του μέτρου που αποτελεί τη βασική αρχή της ζωής από την
αρχαιότητα έως και σήμερα επισκιάστηκε από τη βουλιμία και την
υπερβολή.
Παπαγεωργίου Ηλίας - Πολύζος Νίκος
25. Προτάσεις - Μηνύματα
1. Επιστροφή στις ρίζες και στον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής και
κατανάλωσης , έτσι όπως μας τον δίδαξαν οι πρόγονοί μας.
2. Επιβάλλεται πλέον ……..,η λιτή ζωή- σφιχτή οικονομία .
3. Στήριξη και συνεργασία μεταξύ των μελών της οικογένειας
4. Ζωή, βασισμένη στο μέτρο, στην αρμονία και στο σεβασμό του
περιβάλλοντος και του ανθρώπου
5. Διατήρηση και αξιοποίηση στοιχείων της ελληνικής μας παράδοσης
6. Στήριξη των ντόπιων ελληνικών προϊόντων.
7. Επιστροφή στην τοπική ελληνική παραδοσιακή κουζίνα και στο πρότυπο
της Μεσογειακής διατροφής.
8. Στήριξη του θεσμού της οικογένειας και βασικών αξιών της ζωής, όπως
ο σεβασμός, η αλληλεγγύη η φιλοξενία, κ.α
9. Ελπίδα και προσπάθεια ,για ένα καλύτερο αύριο!!!!!!!
Παπαγεωργίου Ηλίας - Πολύζος Νίκος
