SlideShare a Scribd company logo

Sindhi Screen play(وڃايل پيچرا) By: Abdul Razzaque Memon

•
•
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh

بٽائي آباد ۽ اربعا سٽي ۾ رهندڙ ٻن ڊائريڪٽرن انور علي ڪيريو ، خادم حُسين خاصخيلي عرف (ڪي ڪي) ۽ ٽن ايڪٽرن اعجاز ٻُرڙو، عبدالرزاق ميمڻ ۽ ڪي ڪي جي رام ڪهاڻي جياڪ هُنن پنهنجي علائقي جي پس منظرم ۾ محسوس ڪئي .ٽحرير، مُڪالما ۽ )منظر ڪشي (عند الرزاق ميمڻ

Entertainment & Humor
1 of 16
Download to read offline
‫ُ‬ ‫خوف، هراس، راڪسي ماحول ۽ پريشانين ۾ ساه کڻندڙن جي‬ ‫زندگي جي چٽسالي، ڀرپور النگ اسڪرين پلي جي مڪمل ڪهاڻي‬ ‫*وڃايل پيچرا*‬ ‫ُ‬ ‫تحرير، مڪالما ۽ منظر ڪشي‬ ‫عبدالرزاق ميمڻ‬ ‫تمام حق بمحفوظ ڊراما نگار ۽ ادارو‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫1 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
‫ايڪٽ پهريون‬ ‫ڀٽائي آباد جي ڪنهن گهر جي ٻاهرئين گيٽ مان، جنهن تي پالسٽ جوپال، سڻيَء‬ ‫جي ڳوڻ يا ڪنهن پراڻي رليَء جو پڙدو به لڳل آهي ، انور ڪيريو حسب معمول‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫پنهنجي زال ياسمين کي محبت ڀريل اندز ۾ (اهلل حافظ !) چئي ٻاهر نڪري پيو.‬ ‫ُ‬ ‫هن جي زال ياسمين به کيس ساڳئي محبت ڀريل لفظن سان (اهلل حافظ، اهلل جي امانت‬ ‫ُ‬ ‫۾) چئي موڪالئي ٿي. انور اڳتي وڌي نڪري ٿو ته هوَء دروازي جي ٻنهين پاسي‬ ‫ُ‬ ‫نهاري، ان جي پٺيان دروازو بند ڪري اندر وڃي ٿي.‬ ‫ُ‬ ‫ايڪٽ ٻيون‬ ‫انور ڪيريو دروازي بند ٿيڻ جو آواز ٻڌي اڳيان وڌندي پنهنجي گهر تي هڪ نظر‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫هڻندي اڳيان وڌي ويو. گهرجو گندو ۽ ٽٽل ڦٽل دروازو، جنهن تي شايد گهڻن سان‬ ‫کان ڪا وارنش يا رنگ وغير ڪون لڳايو ويو هو، کيس ويندي وقت اڃا به انتهائي‬ ‫خراب ڏسڻ ۾ پئي آيو، هو ٿورڙو اڳتي وڌي، وري ڪي گهڙيون بهي، ان دروازي کي‬ ‫ڏسڻ لڳو ۽ پنهنجي منهن پاڻ سان ڳالهائيندي چوڻ لڳو (بس هن ڇنڇر يا آچر‬ ‫ُ‬ ‫واري موڪل ۾ هن کي ضرور وارنش ڪرائيندس) ائي چئي هو وري اڳتي وڌي ويو.‬ ‫ُ ُ‬ ‫ايڪٽ ٽيون‬ ‫ُ‬ ‫جنهن گهٽيَء مان به هو گذرندي پئي ويو، ان جي هر طرف پاڙي جو گند ڪچرو‬ ‫ڦهليل هو، ٻنهين پاسن ۾ نالين مان بدبودار ۽ گندو گٽر جو پاڻي وهي گپ ڪري ويو‬ ‫هو، هو پنهنجا ڪپڙا سنڀالي ، نڪ تي رومال رکي، پاڻ سنڀالي احتياط سان قدم‬ ‫کڻي اڳتي وڌندو ويو.‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫2 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
‫ايڪٽ چوٿون‬ ‫هو روڊ ڏانهن ، بس اسٽاپ تائين پهچڻ الِء، جيڪو هاڻ هن کان فرالنگ کن اڳيان‬ ‫ُ‬ ‫هو وڌيو، سامهون ٽريفڪ شور غور سان روان دوان هئي ، ڪا ايڌيَء جي ايمبيولنس به‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫گذري پئي وئي . بآلخر جڏنهن هو بس اسٽاپ تي پهچي چڪو ته اتي به حسب معمول‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ماڻهن جي رش هئي جيڪي پنهنجي منزل يا آفيس ۾ وڃڻ الِء پنهنجي روٽ جي بس‬ ‫ُ‬ ‫جي انتظار ۾ هئا. هو به انهن ۾ شامل ٿي ڪنهن بس روٽ جي انتظار ۾ بهي رهيو،‬ ‫ُ‬ ‫انتظار ۾ بيٺل ماڻهن مان ڪي ٻيا به هن جا واقف به هئا، جن کيس سالم ڪيو ۽ هن به‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫مسڪرائي کين ڪنڌ ڌوڻي جواب ڏنو ۽ چشمون صاف ڪري پنهنجي بس کي ڳولڻ‬ ‫الِء ڪنڌ وڌائي پري تائين ڏسڻ جي ڪوشش ۾ لڳو پيو هو.ته پويان ڪنهن اچي‬ ‫سندس ڪلهي تي هٿ رکيو ۽ هن مڙي ڏٺو.‬ ‫ُ ُ‬ ‫ُ‬ ‫ايڪٽ پنجون‬ ‫هن جي پٺيان هٿ رکي بيهڻ وارو، هن جو پاڙيسري خادم هو، هن خادم کي سالم‬ ‫ُ‬ ‫ڪيو ۽ خير عافيت دريافت ڪئي.‬ ‫حاالنڪه اڃان صبح جا اٺ ئي مس ٿيا هئا، تنهن هوندي به سج جا ڪرڻا گهڻا‬ ‫ُ‬ ‫نڪري آيا هئا ۽ اُس هنن جي چهري تي پئجي کين پگهر ۾ شل ڪري رهي هئي، روڊ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫تان گذرندڙ ڪارن، ٽرڪن، رڪشائُن ۽ چنچين جي ايگزاهسٽ پائيپ مان نڪرندڙ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫دونهان به ان گرميَء جي شدت ۾ اضافو ڪري رهيا هئا ۽ انور ڪيريو رومال سان‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫پنهنجو پگهر اگهندي، کيس پکي طور استعمال ڪندي هوا جو لطف به وٺي رهيو هو.‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫3 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
‫ايڪٽ ڇهون‬ ‫هن جي چهري تي پريشاني عيان هئي، هن پنهنجي هٿ جي واچ ڏسندي، وري‬ ‫ُ‬ ‫پنهنجو ڪنڌ اڳيان وڌائي پنهنجي روٽ جي بس کي ڏسڻ جي ڪوشش ڪئي،‬ ‫ُ‬ ‫جنهنجو ڪو نالو نشان ئي ڪون هو.حالنڪه ٻين روٽن جون بسون آيون ويون پئي ۽‬ ‫اڳيان وڌي ايندڙ رڪشائون ۽ چنچيون به هن جي بيـٺل جڳهه تي قبضي ڪرڻ جي‬ ‫ڪوشش ۾ هن کي اڳيان پويان ڪري رهيون هيون.۽ هن کي سخت ڪوفت ٿي رهي‬ ‫ُ‬ ‫هئي.‬ ‫ُ‬ ‫هن بس نه اچڻ جي شڪايت گڏ بيٺل ناظم سان ڪئي (بس جو اڃا ته ڪو نالو، نشان‬ ‫ئي ڪونه پيو ڏسجي؟‬ ‫ها انور صاحب ! اها ڏاڍي تڪليف آهي هن عالئقي ۾. (خادم به ٿڌو ساه کڻي شايتي‬ ‫انداز ۾ ڳالهه ڪئي) اوڏي مهل ئي هڪ دونهون ڏيندڙ رڪشا به هن جي سامهون‬ ‫گذري وئي.‬ ‫ايڪٽ ستون‬ ‫اوڌي مهل ئي سندن روٽ جي بس اڳيان اچي بهي ٿي، جيڪا تقريبن خالي آهي ۽‬ ‫ُ‬ ‫مسافرن جي انتظار ۾ بهي رهي ٿي.‬ ‫هي به هاڻ بس ۾ چڙهن ٿا ۽ آمهون سامهون وارن سيٽن تي جيڪي خالي هيون،‬ ‫ُ‬ ‫دريَء جو پاسو ڏئي ويهي رهن ٿا. ڊرائيور بس بهاري سيٽ تان لهي هيٺ وڃي ٿو، ۽‬ ‫ڪنڊڪٽر اسٽاپن جا ناال وٺي هوڪو پيو ڏي.‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫4 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
‫ايڪٽ اٺون‬ ‫اهوئي ته مسئلو آهي ته عالئقي جو ڪو به ماڻهون ان مشڪل حل ڪرڻ ۾ اڳتي نٿو‬ ‫وڌي! (انور ڪيريئي وري تبصرو شروع ڪيو)‬ ‫اڙي يار ! هو سڀ سمجهن ٿا (خادم بيزاريَء سان جواب ڏنو) پر اُهي ماڻهون جيڪي‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫هي مسئلو حل ڪرائي سگهن ٿا، بلڪه پاڻ به ڪري سگهن ٿا ! اهي ڪرڻ ئي نٿا‬ ‫چاهين ! ڇو جو سندن مفادن تي ضرب لکندي نه ! بس سائين ! هاڻ سمجهو ته هيَء بد‬ ‫ُ‬ ‫انتظامي ۽ مصيبتون، سڀ اسانجون مقدر بڻجي ويون آهن.‬ ‫بلڪل صحيح ٿا چئو ! (انور هڪ دفعو وري پري سڙڪ تي نگاه وجهندي چيو) اڄ ته‬ ‫يار گرمي به گهڻي آهي.‬ ‫ها سائين ! (خادم به اتفاق ڪيو) ڪلهه کان مڙئي گهڻي آهي، مٿان وري هي گاڏين‬ ‫جو دونهون ۽ حبس ! يار اهڙي ماحول ۾ ڪڏنهن ڪڏنهن ته طبيعت به پريشان ٿيو‬ ‫پوي. (هن ارد گرد نظر هڻندي چيو) هوئن به يار هن روڊ تي ٽريفڪ به گهڻي آهي.‬ ‫اڙي خادم صاحب ! هن روڊ تي ڇا ؟ شهر جي هر روڊ جو اهوئي حشر آهي (انور‬ ‫َ‬ ‫بدمزگيَء سان چيو).‬ ‫ڪي ماڻهون ۽ عورتون ڌار گيٽن تان بس ۾ چڙهن ٿيون.۽ خالي سيٽن تي ويهي رهن‬ ‫ٿيون.‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫5 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
‫ايڪٽ نائون‬ ‫( بيٺل بس ۾ گفتگو جاري آهي ) ٺيڪ ٿا چئو ! (خادم وراڻيو) توهان کڻي ڪهڙي به‬ ‫روڊ تي وڃو، اهائي افراتفري هر جڳهه تي نظر ايندي، ائين ٿو لڳي ته ڪنهن کي اها‬ ‫خبر ئي ناهي ته هو ڇا پيو ڪري ؟ ڇا ڪرڻ ٿو چاهي ؟ بس هڪ عجيب قسم جي نفسا‬ ‫نفسيَء جي ڪيفيت آهي.‬ ‫چا واقعي ! توهان کي ائين ٿو لڳي ! (انور ڇرڪندڙ انداز ۾ خادم کي چيو) خادم جي‬ ‫ُ‬ ‫چهري تي به عجيب تاثر اڀريا ۽ هن وراڻيو‬ ‫(ها ! پر مان سمجهان ٿو ته آئون اڃا چڱيَء طرح سمجهي نه پيو سگهان .. بس ائين ٿو‬ ‫لڳي.. ڄڻ ته.. ڄڻ ته... ! مهنجو مطلب ته ، توهان ڪنهن به طرف کڻي وڃو !... ماڻهن‬ ‫ُ‬ ‫سان ئي ملو !... يا رستي تي ويندڙن ڏي نظر وجهو ته !.. مطلب ته.. ! هاڻ محسوس ٿو‬ ‫ٿئي ته !... جهڙو هن شهر ۾ سڀ ڪجهه آهي !.. ويڪرا روڊ !...ڪارخانا !... خوبصورت‬ ‫ُ‬ ‫بنگال !...فليٽ !...فيشن جي ڀرمار !... ڏوڪڙن جي واڌ !... ۽ ڪاروبار !... پر پوَء به ائين‬ ‫ٿو لڳي ته ڪا گهٽتائي اڃا به آهي ! هڪ بي اطميناني !... پنهنجو پاڻ يا وڃائل پيچرن‬ ‫جو احساس ٿو ٿئي .‬ ‫وڃايل پيچرا ! (انور حيرت مان سوال ڪيو) خادم صاحب ! ڇا واقعي توهان کي ائين‬ ‫ئي محسوس ٿو ٿئي ؟‬ ‫وڃايل شايد صحيح لفظ ڪونهين ! (خادم جي لفظن ۾ بيوسي هئي) پر مهنجو خيال‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫6 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
‫آهي ته... توهان مهنجو مطلب سمجهي ويا هوندا(هن رڪجي ٿڌو ساه کنيو) جي‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫توهان ڪا شي ِء رکي، وسري وڃو، ۽ ياد به اچي ته اُها شيِء ڪهڙي هئي ته توهانجي‬ ‫ُ‬ ‫ڪيفيت ڇا هوندي !... بس مونکي ائين ئي محسوس ٿو ٿئي.‬ ‫ڪا شيِء ڪٿي رکي وسري وئي هجي يا اُها شيِء اسان وٽ هئي ئي ڪانه !.. ۽ پوِء به‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫اسان اهو پيا سمجهندا وتُون ته !.. اها شيِء اسان وٽ هئي ۽ اسان ان کي ڪٿي رکي‬ ‫ُ‬ ‫وساري ويٺا آهيون !... ۽ ياد به نٿو اچي ته ڪٿي رکي وڃائي ويٺا آهيون. (انور چيو)‬ ‫ها ! ها !.. بلڪل ائين ئي !...(خادم جي چهري تي هڪ خفت آميز مسڪرهڻ اُڀري آئي)‬ ‫توهان به شايد صحيح پيا چئو ! .. (انور بس جي دريَء مان ڪنڊڪٽر کي ڏسندي چيو‬ ‫جيڪو هوڪو ڏئي رهيو هو)‬ ‫ته ڇا توهان کي به ائين ئي محسوس پيو ٿئي ؟ ( خادم به ڊرائيور سيٽ تي ڏسندي‬ ‫چيو) انور به افسردگيِء سان پنهنجي چپن تي زبان ڦيري (ها خادم صاحب ! اهو ته‬ ‫آهي، هن خلش ۽ گهٽتائي جو احساس مونکي به ٿئي ٿو)‬ ‫ايڪٽ ڏهون‬ ‫اوچتو هڪ انهي روٽ جي ٻي بس تيزيَء سان اچي اچي رڪي، ڊرائيور جلدي اچي‬ ‫ُ‬ ‫سيٽ تي ويهي رهيو ۽ ڪنڊڪٽر به ڊبل ڊبل ڪندو بس ۾ چڙهيو، رڪجندڙ بس‬ ‫ُ‬ ‫اڳيان هلي، هن بس جي ڊرائيور به ريس تي زور ڀريو ۽ هي ٻئي پريشانين ۾ کين‬ ‫ڏسندا رهيا. ٻنهين بسن ۾ اوور ٽيڪ ڪرڻ ۽ ريس شروع ٿي چڪي هئي، مسافر ن‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫7 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
‫سان گڏ هو به تيز رفتاري ۽ موڙ ڪٽڻ جي ڪري هيڏانهن هوڏانهن اڇلجندا رهيا،‬ ‫سڀئي هڪ ٻئي کي وحشيت جي عالم ۾ ڏسندا رهيا، ٻئي بسون هڪ ٻئي کي اوورٽيڪ‬ ‫ڪنديون ڪافي رستو اڳيان پويان ٿينديون رهيون، ٻنهين جو مقصد هڪ هو،‬ ‫اڳئين اسٽاف تي پهرئين پهچڻ. بآلخر پويان ايندڙ بس اڳيان نڪري وئي جنهن تي‬ ‫ُ‬ ‫پويان هڪ بورڊ تي لکيل هو (هٰذا من فضل ربي) ۽ ڊرائيور بس وري هڪ اسٽاپ تي‬ ‫بهاري ڇڏي.‬ ‫ايڪٽ يارهون‬ ‫انور ڪيرئي بس تي لکيل بورڊ جا لفظ((هٰذا من فضل ربي) دُهرايا ۽ هڪ وحشت جي‬ ‫عالم ۾ خادم سان مخاطب ٿيو (ڏٺو نه توهان ! اهلل خير ڪيو ! ڪو حادثو ڪون ٿيو !..)‬ ‫خوف ۾ خادم جو ڇهرو پڻ پيلو پئجي چڪو هو تب هن وراڻيو ( پر هن جهنگلين کي‬ ‫ُ‬ ‫ڪنهن حادثي جي ڪهڙي پرواه آهي !)‬ ‫ايڪٽ ٻارهون‬ ‫هڪ ٻئي روٽ جي بس به اچر رڪي، بس اسٽاپ تي ان روٽ جي ماڻهن جي رش هئي ،‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫بس رڪندي ئي هڪ غير ڊسپلنري ماحول ۾ ٻنهين گيٽن مان ماڻهون، ٻار، عورتون،‬ ‫ُ‬ ‫هڪ ٻئي کي ڌڪا ٿاٻا ، هٿ سان پري هٽائي چڙهڻ لڳا، ڪنهن کي پير چبجڻ جي‬ ‫شڪايت ته ڪنهن کي چپل لهي وڃڻ جي شڪايت پيش آئي پر ڪير به ڪنهنجي‬ ‫پرواه ڪرڻ وارو ڪونه هو ۽ جانورن وانگر بس ۾ سٿجندو پئي ويو.‬ ‫ايڪٽ تيرهون‬ ‫ڏسو ! اهو اسانجي قوم جو قومي ۽ اجتمائي مزاج آهي (انور خادم کي ٻي بس جي‬ ‫حالت ڏيکاري چوڻ لڳو). هن بس جو ڊرائيور اڳيان بيٺل چنچي ۽ رڪشائن کي‬ ‫سامهون هٽي بيهڻ الِء گارين ۽ نازيبا لفظن سان نوازي رهيو هو.‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫8 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
‫ايڪٽ چوڏهون‬ ‫بس اڳتي وڌي ٻي اسٽاف ڏانهن رواني ٿي وئي، اوورٽيڪ ڪرڻ واري بس اڃا اُتي‬ ‫موجود هئي، هن جي بس جو ڊرائيور پنهنجي بس کي هن جي متوازي آئي بهاريو، ۽‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫تيش ۾ اچي ( ابي تو نمبر ڪاٽ ڪر اب بهي کڙا هي) بس جي ڊرائيور نفرت سان چيو.‬ ‫(ابي جا بات ڪرتا هي... ٽپڙ نهي تها تو ريس ڪيون لگاتا هي، آگي آتا تو ديک ليتا‬ ‫تُجهي) ٻئي جواب ڏنو (ڪيا ڪرليتا تُو) ، پهريون آپي مان نڪري ويو ( مين ڪهيئي‬ ‫ديتا هون، ميري سي مغز خوري نهي ڪريو) پهريون به گرم ٿي ويو (جا اپنا راسته ناپ،‬ ‫اب سامني آيا تو اڇا نهين هوگا، وارننگ ديتا هون)‬ ‫(اڇا ڪيا ڪرليگا تُو) ٻيو (سالي مين تيرا سر توڙ دونگا)، پهريون ( ابي جا ! هوا آني‬ ‫دي ! بهت سي ديکي هين تيري جيسي سر توڙني والي) ممڪن آهي ته ٻئي وڙهي پون،‬ ‫انور ۽ خادم اڳتي ڊرائيور سيٽ تي نڪري آيا ۽ ٻنهين ڊرائيورن کي سمجهائڻ لڳا.‬ ‫سائين ڊرائيور صاحب ! شيطان ڪو مارو گولي، صبح ڪا ٽئيم هي ! اهلل اهلل ڪرو،‬ ‫اپني روزي روٽي ڪرو ! يار (انور پنهنجي بس جي ڊرائيور کي سمجهائڻ لڳو) پويان‬ ‫خادم به ٻئي ڊرائيور جهاتي پائي چوڻ لڳو (تم ڀي ڇوڙو بابا سائين ڪلما پڙهو )‬ ‫ايڪٽ پنڌرون‬ ‫روڊ بند ٿي چڪو هو پٽيان گاڏين وارن جو هارن تي هارن پئي وڳو بآلخر ڊرائيور‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫مڙي ويا ۽ ٻئي گاڏيون اڳتي وڌي پنهنجي اڳئين منزل تي روانيو ٿي ويون، اوورٽيڪ‬ ‫ُ‬ ‫ڪرڻ ۽ اوور اسپيڊ جي روانگي اڃا جاري هئي.ڪوبه پوليس وارو ويجهو نه آيو هو.‬ ‫ُ‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫9 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
‫ايڪٽ سورهون‬ ‫ان ڏينهن انور جو آفيس ۾ دل ڪونه لڳو، هو آفيس ڪلرڪ هو، بس جي ريس سندس‬ ‫دل تي اثر ڇڏيو هو ۽ هو پريشان پريشان هو، ان پريشانيِء ۾ هڪ فائل ۾ هٿ وجهي،‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫وري ان کي هڪ پاسي ڪري، ٻي ڏسڻ لڳو ۽ وري وري فائلون بدالئي پريشانيَء جو‬ ‫اءهار ڪندو رهيو. بل آخر تنگ ٿي پنهنجي سيٽ تان اُٿيو.‬ ‫ايڪٽ سترهون‬ ‫ڀرسان ويٺل ڪلرڪ جي ٽيبل تي اچي هن ان جي ٽيبل تان اخبار جو هڪ پيج کنيو،‬ ‫ُ‬ ‫جڏنهن ته هن جو ساٿي ڪلرڪ اعجاز ٻنهين هٿن ۾ منهنجي سامهون رکي ٻي اخبار‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫پڙهي رهيو هو، جنهن جو رنگين فلمي پيج پٺئين پاسي ڏسڻ ۾ پئي آيو.‬ ‫ُ‬ ‫اخبار کڻڻ وقت اعجاز ليئو پائي کيس ڏٺو، مسڪرائي وري اخبار ۾ منهن وجهي‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫پڙهڻ ۾ مشغول ٿي ويو. انور اخبار کڻي فڪرانه انداز ۽ پريشانيَء ۾ ئي پنهنجي سيٽ‬ ‫تي اچي ويهي رهيو.‬ ‫ايڪٽ ارڙهون‬ ‫چا چا ! ڪڏنهن پنهنجي پئسن سان به ٻي ڪا اخبار وٺي ايندو ڪر ! پوِء پو سڄو‬ ‫ڏينهن پيو چٽيس ! (هن جي وهندي اعجاز کيس مخاطب ٿيو)‬ ‫اجايو پئسه وڃايان ! اخبارن ۾ ڪهڙيون خبرون هونديون آهن ؟ اُهي ئي ساڳيون نه !‬ ‫تعصب، نا اتفاقي، نفرت، ڪن فضول سياسدان تي تبصرا، مذهبي ليڊرن جي هڪ‬ ‫ٻئي تي چڙهائي، ڪاروباري ماڻهن جون پبلسٽيون ! پوِء به اخبار جي قيمت وڌندي‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫01 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
‫وڃي (انور اخبار پڙهندي وراڻيو)‬ ‫ڇا ڪجي چاچا ! انهن خبرن تي ئي ته اخبار وڪجي ٿي (اعجاز چيو) صحافي ويچارا‬ ‫به ڇا ڪن، اخباري پاليسيَء تحت ته خبرون موڪيندا نه !‬ ‫چار اخبارون مهنجي گهر اينديون هيون، سڀ بند ڪرائي ڇڏيم ! اخبار کڻي کول !‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫هر ليڊر پنهنجي مخالف کي ملڪ جو غدار ڳڻائي پيو. ڪو چوي ته النگ مارچ ڪريو !‬ ‫ُ‬ ‫ڪو چوي ته حڪومت ڇڏيو ! مطلب ته هاڻ گهڻو ڪمايو، هاڻ اسان جو حصو، هي‬ ‫ُ َ‬ ‫مهنگائي، روز روز جا قتل، موٽر سائيڪلون، موبائل ۽ ڪارن جو چوريون ! انهن کي‬ ‫روڪڻ الِء ڪو به تيار ڪونهين (انور جواب ڏنو)‬ ‫۽ چاچا ! اها ڳالهه به ڪر نه ! اها جيڪا پوليس ۽ رينجرس، پهلوان چوڪ تي بيٺي‬ ‫هوندي آهي، سامهون گولين جا فائر پيا ٿين، مجال آ جو اڳتي وڌي روڪي ! بس ڪو‬ ‫قتل ٿيو يا زخمي، ڪالڪن کان پوِء ايندي ۽ تو، مون جهڙي واٽهڙوَء کي کنڀي الڪ‬ ‫اپ ڪندي (اعجاز چيس). جي پئسه ڏنائين ته واپس ٿيو، نه ته ڪندس چاالن. پر‬ ‫چاچا! اڄ تون صبح کان ڇو پريشان آهين؟‬ ‫مهنجي پريشانيَء کي ڇڏ ! هاڻ ٻڌاِء ته تون جو ڪالڪ کان ان پيج تي لڳو پيو آهين!‬ ‫ُ‬ ‫ڇڏيس پچر ته اسان به پڙهون بابا! (انور ٽوڪيس) اهڙي ڪهڙي خبر آهي !‬ ‫مهنجي چاچي جي گهر ڪلهه ڊاڪو پيو هو اها خبر پيو پڙهان (اعجاز چيو) جيڪو‬ ‫ُ‬ ‫الهه تلهه هو سڀ کڻي ويا.‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫11 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
‫هان! سچ پيو چئين ! اهو چاچو نه جيڪو ملير ڪورٽ ۾ وڪيل هو ؟ ڇڏ ٻيلي ڇو ٿون‬ ‫ڊاڙون هڻي ! چوري ! اها به وڪيل جي گهر ! (انور حيرت ۾ چيس)‬ ‫هان وٺ چاچا تون پڙهه ته يقين ايندئي (اخبار ڏيس ٿو، انور اخبار وٺي غور سان‬ ‫پڙهي ٿو ۽ پوِء ٿڌو ساه کڻي ٿو) خبر ناهي ته هي ڇا پيو ٿئي ! اسان ڇا پيا ڪريون !‬ ‫ڪيڏانهن پيا وڃون ! (اعجاز چيو)‬ ‫شايد اسان وڃائيل ماڻهون آهيون ! وڃائيل پيچرا نٿا لڀن ! بس خوامخواه هيڏانهن‬ ‫هوڏانهن پيا ڀٽڪون ! ۽ مزي جي ڳالهه اها آهي ته اسان کي ان ڀٽڪڻ جو احساس به‬ ‫نٿو ٿئي ! (انور چوڻ لڳو) وڃائيل !‬ ‫اعجاز حيرت ۾ نهاري چيو) بلڪل صحيح ! هن شهر ۾ سڀ ڪجهه آهي، بي‬ ‫ُ‬ ‫اطميناني، وڃائجڻ جو احساس، پر اسان کي پيچرن ۽ منزل جي ڪا خبر ئي‬ ‫ڪانهين.‬ ‫خير ! اعجاز مونکي ان ڊاڪي جو گهڻو افسوس ٿيو ! ڪنهن وٽ ٽائيم ڪڍي‬ ‫ويندس تنهنجي چاچي سان افسوس ڪرڻ ، ذڪر ڪجئينس ۽ مهنجا سالم به‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ڏجئينس‬ ‫(اُٿي ۽ واچ ڏسي) آفيس جو ٽايم به اچي پورو ٿيو آ، يار آئون ٿورڙو اڳ نڪرندس‬ ‫(اخبار رکي ٻاهر نڪري وڃي ٿو ۽ اعجاز اخبار پڙهڻ ۾ مشغول ٿي وڃي ٿو.‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫21 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
‫ايڪٽ اوڻيهون‬ ‫انور آفيس جي ٻاهران نڪري هو روڊ تي اچي ٿو، ماڻهن جي رش پر ڪا به بس نه پئي‬ ‫اچي، ڀرسان رڪشا ۽ چنچين وارا المارا پيا ڏين، هڪ رڪشا وارو سامهون اچي بهي‬ ‫رهي ٿو کيس ڏسي (بابا جي ! ڪوئي گاڙي نهين آئيگي، ڪنهين هنگاما هوا هي، آپ‬ ‫ُ‬ ‫شايد ڀٽائي آباد ڪي هو، مين بهي وهان جارها هون چلنا هو تو چلو)‬ ‫يار تم تو ميٽر هوائي جهاز ڪي طرح چالئوگي ، اتني پئسي مين نهين دي‬ ‫سڪتا(انور چيس)‬ ‫جو چاهي ديدينا بابا جي، پر جلدي ڪرو، ڪنهن مارا ماري شروع نه هوجائي‬ ‫(ڊرائيور چييس) انور ويهندي (بابا سئو روپيه سي زيده نههين دونگا) ڊرائيور رڪشا‬ ‫هالئي تيز تيز وڃي ٿو.‬ ‫ايڪٽ ويهون‬ ‫رڪشا پنهنجي منزل طرف گامزن، انور جي سوچن ۾ خادم جا بس ۾ چيل لفظ ياد‬ ‫اچن ٿا‬ ‫(اسان سڀ نه صرف مسخرا آهيون ! پر هڪ بي تُڪي مسخري ڪرڻ ۾ ڏينهن رات لڳا‬ ‫پيا آهيون، جي ليکڪ ۽ هدايتڪار سٺا هجن ها ته يقينن ڪاميڊي ڪرڻ جو معيار به‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫بُلند هجي ها، پر اسانجا ته ليکڪ ۽ هدايتڪار، ٻئي نا اهل آهن فن جي تقاضائن کي‬ ‫ُ‬ ‫سمجهن ئي ڪونه، ڪئمرا مين کي آزادي ته ڪهڙي به اينگل رڪارڊ ڪري، وڊيو‬ ‫ايڊيٽر کي آزادي ته سين ڪيئن به پاڻ ۾ مالئي... اسان شايد سڀ ڪجهه هوندي به ڪا‬ ‫ُ‬ ‫انمول شيِء ڪٿي رکي وساري ويٺا آهيون ۽ هاڻ ان کي ڳوليون پيا پر ڇا کي ! اها خبر‬ ‫ڪانهين. )‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫31 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
‫سوچ هڪدم ختم ٿي وڃي ٿو جڏنهن هن حيرت ۾ ڏٺو ته ڊرائيور کيس ڪنهن‬ ‫سنسان جڳهه تان وٺي پي وڃي (اڙي بابا ! رڪو ! رڪو! يه تم ڪس راستي سي لي‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫جارهي هو؟‬ ‫ڊرائيور ڪنڌ ورائي مسڪرائي ڏٺو ۽ رڪشا بهاري (بابا جي ! ڪيا هوا ؟)‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫اڙي بابا ڊرائيور صاحب ! اس طرف سي تو راستا بڙا هو جائيگا ! ڦر تم بولو گي ڪرا يا‬ ‫بڙهائو ! ( انور چيو)‬ ‫بابا جي ! ڪوئي بات نهين تم 110 رپيئه ئي دينا جو طع هوا هي (ڊرائيور چيو)‬ ‫ُ‬ ‫مگر ڀئي تم ني مين روڊ چهوڙ ڪر يه سنسان گليان ڪيون پڪڙي هين (انور پريشان‬ ‫ٿي) اس راستي سي چلوگي تو وقت ڀي لگي گا مجهي گهر پر جلدي پهچنا ٿا.‬ ‫ُ‬ ‫بابا جي مين روڊ سي جانا ٺيڪ نهين ٿا، اُڌر شارجه هوٽل پر واردات هوگئي هي‬ ‫(ڊرائيور انتباه ڪيو) ابهي موبائل پر بهائي ني بتايا هي.‬ ‫واردات ! ڪيسي واردات بابا ؟ (حيرت سان خوفزده ٿي پڇيو)‬ ‫ُ‬ ‫گوليان چل رهي هين ! ڪئي افراد مري هين ! ڪئي زخمي هوئي هين ! عجيب وقت‬ ‫آگيا هي صاحب اب تو لوگون مين اپني عالمون ڪي ليئي بهي عزت نهين هي .‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫41 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
‫(ڊرائيور پريشان ٿي ٻڌايس) وهان هوٽل پر بيٺي هوئي مدرسي ڪي طلبا پر ڪسي‬ ‫ُ‬ ‫ني گوليا ماردين هين! ايڪ بڙا عالم بهي مرگيا هي، اسليئي پوليس ني ناڪه بندي‬ ‫ڪردي هي، وهان سي نهين جا سڪتي.‬ ‫هماري عالئقي مين بهي اتنا بڙا حادثا هوگيا؟ حيرت هي (انور حيرت ۾ چيو)‬ ‫اري صاحب ! اس مين حيرت ڪي ڪيا بات هي (ڊرائيور تلخ ٿي چيو) يهان تو يه روز‬ ‫هوتا هي ! آپ ڇوڙو ان باتون ڪو، چلنا هو تو چلو، ورنه مجهي ڇوڙو، مجهي اپني‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫رڪشان نهين جلواني (ائين چئي هو رڪشا کي اسٽارٽ ڪري ٿو ۽ انور به وري‬ ‫چڙهي وهي ٿو ۽ رڪشا پنهنجي منزل طرف وڃي ٿي.‬ ‫ايڪٽ ايڪيهون‬ ‫رڪشا هڪ اهڙي عالئقي مان گُذري ٿي، جنهن جي روڊن تي رونق هئي، ماڻهو بي‬ ‫ُ‬ ‫فڪر آيا ويا پئي، خوش لباس عورتون ۽ مرد خوش گپين ۾ خريد و فروخت ڪرڻ ۾‬ ‫مشغول هئا، مانڊڻين ۽هوٽلن مان ڳائڻ وڄائڻ جو آواز پئي آيو، رڪشا خراب ٿي‬ ‫ُ‬ ‫بهي رهي ٿي، ڊرائيور ۽ انور ٻاهر لهن ٿا، ٻاهر لهي ڊرائيور پلگ وغيره سهي ۽ ڪم‬ ‫ڪندي چوي ٿو (عجيب لگا رها هي نه صاحب ! ايڪ جگا گوليان چل رهي هين، اور‬ ‫ايڪ همارا ڊفينس هي ڪه موج مستي ۾ هي)‬ ‫ها سائين ! ناقابل يقين ! لرزه خيز !نظرون ڪا دوکا، مگر يه ايڪ سچ هي ! زهريال سچ !‬ ‫ايڪ جگه ايڪ بڙي عالم ڪو قتل ڪيا گيا هي ! لوگ گهرون ۾ ڇپ ڪي بيٺي هين.‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫51 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
‫مگر صاب ! يهان تو لگتا هي نهين ڪه ڪراچي ڪي ايڪ عالئقي ۾ ڪوئي قيامت‬ ‫آچڪي هي. (ڊرائيور ڪم ڪري واندو ٿي ڪپڙي سان هٿ اُگهي چيو) ۽ هو وري‬ ‫ُ‬ ‫رڪشا ۾ ويٺو ۽ رڪشا اچي ڀٽائي آباد ۾ پهتي.‬ ‫ُ‬ ‫ايڪٽ ٻاويهون‬ ‫رات اچي ٿي هئي، بختاور ڳوٺ جي روڊ تان گهر ويندي انور سوچيندو پنهنجي‬ ‫ُ‬ ‫منهن ڳالهائيندو ويو (ڇا اسان واقعي ڪنهن بي حسيَء جي جهنگ ۾ وڃائجي ويا‬ ‫ُ‬ ‫آهيون؟، ڇا هي وڃائيل پيچرا لڀي سگهنداسون) سندس گهر جي گهٽي اچي چڪي‬ ‫ُ‬ ‫هئي، هو وري انهيَء گند ڪچري ۽ گپ دار گهٽيَء مان پاڻ بچائي پنهنجي گهر جي‬ ‫دروازي تي پهتو، دروازي جو ٽاٽ هٽائي کُڙڪايو!‬ ‫ُ‬ ‫ايڪٽ ٻاويهون‬ ‫ياسمين جيڪامڙس جي انتظار ۾ پريشان هئي، کڙڪڻ جو آواز ٻڌي ڊوڙندي دروازي‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫تي آئي، در کُليائين ! سالم ڪيائين ! ( پهچي وي توهان !)‬ ‫ُ‬ ‫ها پهچي ويس ! اهلل جو شڪر آهي، (هن دروازو بند ڪيو، ٻئي زال مڙس پنهنجي‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫اڪلوتي گهر جي ڪمري ڏانهن وڌڻ لڳا. (فريز)‬ ‫ڄاڻي‬ ‫پُ‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫61 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬

Recommended

Sindhi Screen Play (گڙٻڙ گهوٽالو) Comedy By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (گڙٻڙ گهوٽالو) Comedy By: Abdul Razzaque MemonSindhi Screen Play (گڙٻڙ گهوٽالو) Comedy By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (گڙٻڙ گهوٽالو) Comedy By: Abdul Razzaque Memon
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
قصو موسي عليه والسلام
قصو موسي عليه والسلامقصو موسي عليه والسلام
قصو موسي عليه والسلام
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
سوره فاتحه
سوره فاتحهسوره فاتحه
سوره فاتحه
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Sollywood production house
Sollywood production houseSollywood production house
Sollywood production house
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
قصو حضرت الياس عليه الصلات والسلام
قصو حضرت الياس عليه الصلات والسلامقصو حضرت الياس عليه الصلات والسلام
قصو حضرت الياس عليه الصلات والسلامSollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Macromedia flash
Macromedia flashMacromedia flash
Macromedia flash
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Mumta ji mote (return of mom affection)
Mumta ji mote (return of mom affection)Mumta ji mote (return of mom affection)
Mumta ji mote (return of mom affection)
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
اچو ته ملي سنڌي زبان ۾ ڪمپيوٽر سکون ۽ سمجهون ٻين کي به سيکاريون ۽ سمجهايون
اچو ته ملي سنڌي زبان ۾ ڪمپيوٽر سکون ۽ سمجهون ٻين کي به سيکاريون ۽ سمجهايوناچو ته ملي سنڌي زبان ۾ ڪمپيوٽر سکون ۽ سمجهون ٻين کي به سيکاريون ۽ سمجهايون
اچو ته ملي سنڌي زبان ۾ ڪمپيوٽر سکون ۽ سمجهون ٻين کي به سيکاريون ۽ سمجهايونSollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 

Recommended

Sindhi Screen Play (گڙٻڙ گهوٽالو) Comedy By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (گڙٻڙ گهوٽالو) Comedy By: Abdul Razzaque MemonSindhi Screen Play (گڙٻڙ گهوٽالو) Comedy By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (گڙٻڙ گهوٽالو) Comedy By: Abdul Razzaque Memon
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
قصو موسي عليه والسلام
قصو موسي عليه والسلامقصو موسي عليه والسلام
قصو موسي عليه والسلام
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
سوره فاتحه
سوره فاتحهسوره فاتحه
سوره فاتحه
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Sollywood production house
Sollywood production houseSollywood production house
Sollywood production house
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
قصو حضرت الياس عليه الصلات والسلام
قصو حضرت الياس عليه الصلات والسلامقصو حضرت الياس عليه الصلات والسلام
قصو حضرت الياس عليه الصلات والسلامSollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Macromedia flash
Macromedia flashMacromedia flash
Macromedia flash
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Mumta ji mote (return of mom affection)
Mumta ji mote (return of mom affection)Mumta ji mote (return of mom affection)
Mumta ji mote (return of mom affection)
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
اچو ته ملي سنڌي زبان ۾ ڪمپيوٽر سکون ۽ سمجهون ٻين کي به سيکاريون ۽ سمجهايون
اچو ته ملي سنڌي زبان ۾ ڪمپيوٽر سکون ۽ سمجهون ٻين کي به سيکاريون ۽ سمجهايوناچو ته ملي سنڌي زبان ۾ ڪمپيوٽر سکون ۽ سمجهون ٻين کي به سيکاريون ۽ سمجهايون
اچو ته ملي سنڌي زبان ۾ ڪمپيوٽر سکون ۽ سمجهون ٻين کي به سيکاريون ۽ سمجهايونSollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
پنهنجي ويب سائيٽ سنڌيءَ ۾ پڙهي ٺاهيو ۽ ٻين کي ٺاهڻ به سيکاريو
پنهنجي ويب سائيٽ سنڌيءَ ۾ پڙهي ٺاهيو ۽ ٻين کي ٺاهڻ به سيکاريوپنهنجي ويب سائيٽ سنڌيءَ ۾ پڙهي ٺاهيو ۽ ٻين کي ٺاهڻ به سيکاريو
پنهنجي ويب سائيٽ سنڌيءَ ۾ پڙهي ٺاهيو ۽ ٻين کي ٺاهڻ به سيکاريوSollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Bibi sahiba
Bibi sahibaBibi sahiba
Bibi sahiba
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Sindhi Screen Play (مامتا ۽ موت) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (مامتا ۽ موت) By: Abdul Razzaque MemonSindhi Screen Play (مامتا ۽ موت) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (مامتا ۽ موت) By: Abdul Razzaque Memon
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Sindhi Screen Play (هاءِ مُهنجي ڪار مزڊا ٿائوزنڊ) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (هاءِ مُهنجي ڪار مزڊا ٿائوزنڊ) By: Abdul Razzaque MemonSindhi Screen Play (هاءِ مُهنجي ڪار مزڊا ٿائوزنڊ) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (هاءِ مُهنجي ڪار مزڊا ٿائوزنڊ) By: Abdul Razzaque Memon
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Sharafat Ji Had (عورت ڪٿا : (شرافت جي حد WriterL Abdul Razzaque Memon
Sharafat Ji Had (عورت ڪٿا : (شرافت جي حد WriterL Abdul Razzaque MemonSharafat Ji Had (عورت ڪٿا : (شرافت جي حد WriterL Abdul Razzaque Memon
Sharafat Ji Had (عورت ڪٿا : (شرافت جي حد WriterL Abdul Razzaque Memon
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
قصو حضرت يونس عليه الصلات والسلام جو
قصو حضرت يونس عليه الصلات والسلام جوقصو حضرت يونس عليه الصلات والسلام جو
قصو حضرت يونس عليه الصلات والسلام جوSollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Sindhi Screen Play (رشتا رت يا احساس جا) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (رشتا رت يا احساس جا) By: Abdul Razzaque MemonSindhi Screen Play (رشتا رت يا احساس جا) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (رشتا رت يا احساس جا) By: Abdul Razzaque Memon
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
(سنڌيءَ ۾)اچو ته پنهنجي ڪمپيوٽر کي ٻين جي ڪمپيٽرن سان شيئر ڪرڻ سکون
(سنڌيءَ ۾)اچو ته پنهنجي ڪمپيوٽر کي ٻين جي ڪمپيٽرن سان شيئر ڪرڻ سکون(سنڌيءَ ۾)اچو ته پنهنجي ڪمپيوٽر کي ٻين جي ڪمپيٽرن سان شيئر ڪرڻ سکون
(سنڌيءَ ۾)اچو ته پنهنجي ڪمپيوٽر کي ٻين جي ڪمپيٽرن سان شيئر ڪرڻ سکونSollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Bad ram or ddr
Bad ram or ddrBad ram or ddr
Bad ram or ddr
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
بالڪ (Puhinja Sujatum Howa Dhariyan Sa Dharey Mey)
بالڪ (Puhinja Sujatum Howa Dhariyan Sa Dharey Mey)بالڪ (Puhinja Sujatum Howa Dhariyan Sa Dharey Mey)
بالڪ (Puhinja Sujatum Howa Dhariyan Sa Dharey Mey)
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Yajooj & majooj ( فتنه ياجوج و ماجوج) تحرير و تحقيق : عبدالرزاق ميمن
Yajooj & majooj ( فتنه ياجوج و ماجوج) تحرير و تحقيق : عبدالرزاق ميمنYajooj & majooj ( فتنه ياجوج و ماجوج) تحرير و تحقيق : عبدالرزاق ميمن
Yajooj & majooj ( فتنه ياجوج و ماجوج) تحرير و تحقيق : عبدالرزاق ميمن
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Samjhoto hik rah (سمجهوتو هڪ راه ) تحرير، مُڪالما ۽ منظر ڪشي : عبدالزاق ميمڻ
Samjhoto hik rah (سمجهوتو هڪ راه ) تحرير، مُڪالما ۽ منظر ڪشي : عبدالزاق ميمڻSamjhoto hik rah (سمجهوتو هڪ راه ) تحرير، مُڪالما ۽ منظر ڪشي : عبدالزاق ميمڻ
Samjhoto hik rah (سمجهوتو هڪ راه ) تحرير، مُڪالما ۽ منظر ڪشي : عبدالزاق ميمڻ
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Kunwari ses ( ڪنواري سَسُ) Writer : Abdul Razzaque Memon
Kunwari ses ( ڪنواري سَسُ) Writer : Abdul Razzaque MemonKunwari ses ( ڪنواري سَسُ) Writer : Abdul Razzaque Memon
Kunwari ses ( ڪنواري سَسُ) Writer : Abdul Razzaque Memon
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Birthday & deathday of MUHAMMAD (SALALAHU ALLEH WASALM) Proved historically &...
Birthday & deathday of MUHAMMAD (SALALAHU ALLEH WASALM) Proved historically &...Birthday & deathday of MUHAMMAD (SALALAHU ALLEH WASALM) Proved historically &...
Birthday & deathday of MUHAMMAD (SALALAHU ALLEH WASALM) Proved historically &...
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
A COMPLETE (SOLO PLAY's) MAKING DIRECTIVES > FROM THE FIRST STEP TOWARD LAST ...
A COMPLETE (SOLO PLAY's) MAKING DIRECTIVES > FROM THE FIRST STEP TOWARD LAST ...A COMPLETE (SOLO PLAY's) MAKING DIRECTIVES > FROM THE FIRST STEP TOWARD LAST ...
A COMPLETE (SOLO PLAY's) MAKING DIRECTIVES > FROM THE FIRST STEP TOWARD LAST ...
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
General knowledge about prophets of islam in sindhi (educate sindh)
General knowledge about prophets of islam in sindhi (educate sindh)General knowledge about prophets of islam in sindhi (educate sindh)
General knowledge about prophets of islam in sindhi (educate sindh)
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Tenses course in sindhi language (EDUCATE SINDH)
Tenses course in sindhi language (EDUCATE SINDH)Tenses course in sindhi language (EDUCATE SINDH)
Tenses course in sindhi language (EDUCATE SINDH)
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
حضرت مُحمد مُصطفيٰ صلي الله عليه وسلم THE LAST MESSENGER OF ISLAM (PBUH)
حضرت مُحمد مُصطفيٰ صلي الله عليه وسلم THE LAST MESSENGER OF ISLAM (PBUH)حضرت مُحمد مُصطفيٰ صلي الله عليه وسلم THE LAST MESSENGER OF ISLAM (PBUH)
حضرت مُحمد مُصطفيٰ صلي الله عليه وسلم THE LAST MESSENGER OF ISLAM (PBUH)
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
حضرت علي مُرتضيٰ رضيه ALI MURTAZA (R.A) THE 4TH & FINAL HEAD OF (KHILAFAT E R...
حضرت علي مُرتضيٰ رضيه ALI MURTAZA (R.A) THE 4TH & FINAL HEAD OF (KHILAFAT E R...حضرت علي مُرتضيٰ رضيه ALI MURTAZA (R.A) THE 4TH & FINAL HEAD OF (KHILAFAT E R...
حضرت علي مُرتضيٰ رضيه ALI MURTAZA (R.A) THE 4TH & FINAL HEAD OF (KHILAFAT E R...
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
لمحن جو پاڇو SCREEN PLAY n SINDHI (LAMHAN JA PACHA)
لمحن جو پاڇو SCREEN PLAY n SINDHI (LAMHAN JA PACHA) لمحن جو پاڇو SCREEN PLAY n SINDHI (LAMHAN JA PACHA)
لمحن جو پاڇو SCREEN PLAY n SINDHI (LAMHAN JA PACHA)
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
اي سنڌ جا دانشورئو A QUESTIONNAIRE FOR SINDHI SCHOLARS, EDUCATORS, WRITERS, P...
اي سنڌ جا دانشورئو A QUESTIONNAIRE FOR SINDHI SCHOLARS, EDUCATORS, WRITERS, P...اي سنڌ جا دانشورئو A QUESTIONNAIRE FOR SINDHI SCHOLARS, EDUCATORS, WRITERS, P...
اي سنڌ جا دانشورئو A QUESTIONNAIRE FOR SINDHI SCHOLARS, EDUCATORS, WRITERS, P...
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
گُلو ان ڪراچي
گُلو ان ڪراچيگُلو ان ڪراچي
گُلو ان ڪراچي
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 

More Related Content

Viewers also liked

Bibi sahiba
Bibi sahibaBibi sahiba
Bibi sahiba
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Sindhi Screen Play (مامتا ۽ موت) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (مامتا ۽ موت) By: Abdul Razzaque MemonSindhi Screen Play (مامتا ۽ موت) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (مامتا ۽ موت) By: Abdul Razzaque Memon
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Sindhi Screen Play (هاءِ مُهنجي ڪار مزڊا ٿائوزنڊ) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (هاءِ مُهنجي ڪار مزڊا ٿائوزنڊ) By: Abdul Razzaque MemonSindhi Screen Play (هاءِ مُهنجي ڪار مزڊا ٿائوزنڊ) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (هاءِ مُهنجي ڪار مزڊا ٿائوزنڊ) By: Abdul Razzaque Memon
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Sharafat Ji Had (عورت ڪٿا : (شرافت جي حد WriterL Abdul Razzaque Memon
Sharafat Ji Had (عورت ڪٿا : (شرافت جي حد WriterL Abdul Razzaque MemonSharafat Ji Had (عورت ڪٿا : (شرافت جي حد WriterL Abdul Razzaque Memon
Sharafat Ji Had (عورت ڪٿا : (شرافت جي حد WriterL Abdul Razzaque Memon
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Sindhi Screen Play (رشتا رت يا احساس جا) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (رشتا رت يا احساس جا) By: Abdul Razzaque MemonSindhi Screen Play (رشتا رت يا احساس جا) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (رشتا رت يا احساس جا) By: Abdul Razzaque Memon
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Bad ram or ddr
Bad ram or ddrBad ram or ddr
Bad ram or ddr
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 

Viewers also liked (9)

پنهنجي ويب سائيٽ سنڌيءَ ۾ پڙهي ٺاهيو ۽ ٻين کي ٺاهڻ به سيکاريو
پنهنجي ويب سائيٽ سنڌيءَ ۾ پڙهي ٺاهيو ۽ ٻين کي ٺاهڻ به سيکاريوپنهنجي ويب سائيٽ سنڌيءَ ۾ پڙهي ٺاهيو ۽ ٻين کي ٺاهڻ به سيکاريو
پنهنجي ويب سائيٽ سنڌيءَ ۾ پڙهي ٺاهيو ۽ ٻين کي ٺاهڻ به سيکاريو
 
Bibi sahiba
Bibi sahibaBibi sahiba
Bibi sahiba
 
Sindhi Screen Play (مامتا ۽ موت) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (مامتا ۽ موت) By: Abdul Razzaque MemonSindhi Screen Play (مامتا ۽ موت) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (مامتا ۽ موت) By: Abdul Razzaque Memon
 
Sindhi Screen Play (هاءِ مُهنجي ڪار مزڊا ٿائوزنڊ) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (هاءِ مُهنجي ڪار مزڊا ٿائوزنڊ) By: Abdul Razzaque MemonSindhi Screen Play (هاءِ مُهنجي ڪار مزڊا ٿائوزنڊ) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (هاءِ مُهنجي ڪار مزڊا ٿائوزنڊ) By: Abdul Razzaque Memon
 
Sharafat Ji Had (عورت ڪٿا : (شرافت جي حد WriterL Abdul Razzaque Memon
Sharafat Ji Had (عورت ڪٿا : (شرافت جي حد WriterL Abdul Razzaque MemonSharafat Ji Had (عورت ڪٿا : (شرافت جي حد WriterL Abdul Razzaque Memon
Sharafat Ji Had (عورت ڪٿا : (شرافت جي حد WriterL Abdul Razzaque Memon
 
قصو حضرت يونس عليه الصلات والسلام جو
قصو حضرت يونس عليه الصلات والسلام جوقصو حضرت يونس عليه الصلات والسلام جو
قصو حضرت يونس عليه الصلات والسلام جو
 
Sindhi Screen Play (رشتا رت يا احساس جا) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (رشتا رت يا احساس جا) By: Abdul Razzaque MemonSindhi Screen Play (رشتا رت يا احساس جا) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play (رشتا رت يا احساس جا) By: Abdul Razzaque Memon
 
(سنڌيءَ ۾)اچو ته پنهنجي ڪمپيوٽر کي ٻين جي ڪمپيٽرن سان شيئر ڪرڻ سکون
(سنڌيءَ ۾)اچو ته پنهنجي ڪمپيوٽر کي ٻين جي ڪمپيٽرن سان شيئر ڪرڻ سکون(سنڌيءَ ۾)اچو ته پنهنجي ڪمپيوٽر کي ٻين جي ڪمپيٽرن سان شيئر ڪرڻ سکون
(سنڌيءَ ۾)اچو ته پنهنجي ڪمپيوٽر کي ٻين جي ڪمپيٽرن سان شيئر ڪرڻ سکون
 
Bad ram or ddr
Bad ram or ddrBad ram or ddr
Bad ram or ddr
 

More from Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh

بالڪ (Puhinja Sujatum Howa Dhariyan Sa Dharey Mey)
بالڪ (Puhinja Sujatum Howa Dhariyan Sa Dharey Mey)بالڪ (Puhinja Sujatum Howa Dhariyan Sa Dharey Mey)
بالڪ (Puhinja Sujatum Howa Dhariyan Sa Dharey Mey)
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Yajooj & majooj ( فتنه ياجوج و ماجوج) تحرير و تحقيق : عبدالرزاق ميمن
Yajooj & majooj ( فتنه ياجوج و ماجوج) تحرير و تحقيق : عبدالرزاق ميمنYajooj & majooj ( فتنه ياجوج و ماجوج) تحرير و تحقيق : عبدالرزاق ميمن
Yajooj & majooj ( فتنه ياجوج و ماجوج) تحرير و تحقيق : عبدالرزاق ميمن
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Samjhoto hik rah (سمجهوتو هڪ راه ) تحرير، مُڪالما ۽ منظر ڪشي : عبدالزاق ميمڻ
Samjhoto hik rah (سمجهوتو هڪ راه ) تحرير، مُڪالما ۽ منظر ڪشي : عبدالزاق ميمڻSamjhoto hik rah (سمجهوتو هڪ راه ) تحرير، مُڪالما ۽ منظر ڪشي : عبدالزاق ميمڻ
Samjhoto hik rah (سمجهوتو هڪ راه ) تحرير، مُڪالما ۽ منظر ڪشي : عبدالزاق ميمڻ
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Kunwari ses ( ڪنواري سَسُ) Writer : Abdul Razzaque Memon
Kunwari ses ( ڪنواري سَسُ) Writer : Abdul Razzaque MemonKunwari ses ( ڪنواري سَسُ) Writer : Abdul Razzaque Memon
Kunwari ses ( ڪنواري سَسُ) Writer : Abdul Razzaque Memon
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Birthday & deathday of MUHAMMAD (SALALAHU ALLEH WASALM) Proved historically &...
Birthday & deathday of MUHAMMAD (SALALAHU ALLEH WASALM) Proved historically &...Birthday & deathday of MUHAMMAD (SALALAHU ALLEH WASALM) Proved historically &...
Birthday & deathday of MUHAMMAD (SALALAHU ALLEH WASALM) Proved historically &...
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
A COMPLETE (SOLO PLAY's) MAKING DIRECTIVES > FROM THE FIRST STEP TOWARD LAST ...
A COMPLETE (SOLO PLAY's) MAKING DIRECTIVES > FROM THE FIRST STEP TOWARD LAST ...A COMPLETE (SOLO PLAY's) MAKING DIRECTIVES > FROM THE FIRST STEP TOWARD LAST ...
A COMPLETE (SOLO PLAY's) MAKING DIRECTIVES > FROM THE FIRST STEP TOWARD LAST ...
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
General knowledge about prophets of islam in sindhi (educate sindh)
General knowledge about prophets of islam in sindhi (educate sindh)General knowledge about prophets of islam in sindhi (educate sindh)
General knowledge about prophets of islam in sindhi (educate sindh)
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Tenses course in sindhi language (EDUCATE SINDH)
Tenses course in sindhi language (EDUCATE SINDH)Tenses course in sindhi language (EDUCATE SINDH)
Tenses course in sindhi language (EDUCATE SINDH)
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
حضرت مُحمد مُصطفيٰ صلي الله عليه وسلم THE LAST MESSENGER OF ISLAM (PBUH)
حضرت مُحمد مُصطفيٰ صلي الله عليه وسلم THE LAST MESSENGER OF ISLAM (PBUH)حضرت مُحمد مُصطفيٰ صلي الله عليه وسلم THE LAST MESSENGER OF ISLAM (PBUH)
حضرت مُحمد مُصطفيٰ صلي الله عليه وسلم THE LAST MESSENGER OF ISLAM (PBUH)
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
حضرت علي مُرتضيٰ رضيه ALI MURTAZA (R.A) THE 4TH & FINAL HEAD OF (KHILAFAT E R...
حضرت علي مُرتضيٰ رضيه ALI MURTAZA (R.A) THE 4TH & FINAL HEAD OF (KHILAFAT E R...حضرت علي مُرتضيٰ رضيه ALI MURTAZA (R.A) THE 4TH & FINAL HEAD OF (KHILAFAT E R...
حضرت علي مُرتضيٰ رضيه ALI MURTAZA (R.A) THE 4TH & FINAL HEAD OF (KHILAFAT E R...
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
لمحن جو پاڇو SCREEN PLAY n SINDHI (LAMHAN JA PACHA)
لمحن جو پاڇو SCREEN PLAY n SINDHI (LAMHAN JA PACHA) لمحن جو پاڇو SCREEN PLAY n SINDHI (LAMHAN JA PACHA)
لمحن جو پاڇو SCREEN PLAY n SINDHI (LAMHAN JA PACHA)
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
اي سنڌ جا دانشورئو A QUESTIONNAIRE FOR SINDHI SCHOLARS, EDUCATORS, WRITERS, P...
اي سنڌ جا دانشورئو A QUESTIONNAIRE FOR SINDHI SCHOLARS, EDUCATORS, WRITERS, P...اي سنڌ جا دانشورئو A QUESTIONNAIRE FOR SINDHI SCHOLARS, EDUCATORS, WRITERS, P...
اي سنڌ جا دانشورئو A QUESTIONNAIRE FOR SINDHI SCHOLARS, EDUCATORS, WRITERS, P...
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
گُلو ان ڪراچي
گُلو ان ڪراچيگُلو ان ڪراچي
گُلو ان ڪراچي
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Educate sindh
Educate sindhEducate sindh
Educate sindh
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
SINDHI SCREEN PLAY پاڪباز BY: ABDUL RAZZAQ MEMON
SINDHI SCREEN PLAY پاڪباز BY: ABDUL RAZZAQ MEMONSINDHI SCREEN PLAY پاڪباز BY: ABDUL RAZZAQ MEMON
SINDHI SCREEN PLAY پاڪباز BY: ABDUL RAZZAQ MEMON
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Sindhi Screen Play(ڪوڙڪي )By Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play(ڪوڙڪي )By Abdul Razzaque MemonSindhi Screen Play(ڪوڙڪي )By Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play(ڪوڙڪي )By Abdul Razzaque Memon
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
ڪوڙڪي (SINDHI TELE FILM / SERIAL SCRIPT) on SOCIAL ISSUES (PART-1)
ڪوڙڪي (SINDHI TELE FILM / SERIAL SCRIPT) on SOCIAL ISSUES (PART-1)ڪوڙڪي (SINDHI TELE FILM / SERIAL SCRIPT) on SOCIAL ISSUES (PART-1)
ڪوڙڪي (SINDHI TELE FILM / SERIAL SCRIPT) on SOCIAL ISSUES (PART-1)
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Sindhi Screen Play/Tele Film (پاپا ) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play/Tele Film (پاپا ) By: Abdul Razzaque MemonSindhi Screen Play/Tele Film (پاپا ) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play/Tele Film (پاپا ) By: Abdul Razzaque Memon
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
Sindhi Screen Play ( هڪ لاوارث ٻار ) By Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play ( هڪ لاوارث ٻار ) By Abdul Razzaque MemonSindhi Screen Play ( هڪ لاوارث ٻار ) By Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play ( هڪ لاوارث ٻار ) By Abdul Razzaque Memon
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 
اسانجي سنڌي ٻولي
اسانجي سنڌي ٻولياسانجي سنڌي ٻولي
اسانجي سنڌي ٻولي
Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh
 

More from Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh (20)

بالڪ (Puhinja Sujatum Howa Dhariyan Sa Dharey Mey)
بالڪ (Puhinja Sujatum Howa Dhariyan Sa Dharey Mey)بالڪ (Puhinja Sujatum Howa Dhariyan Sa Dharey Mey)
بالڪ (Puhinja Sujatum Howa Dhariyan Sa Dharey Mey)
 
Yajooj & majooj ( فتنه ياجوج و ماجوج) تحرير و تحقيق : عبدالرزاق ميمن
Yajooj & majooj ( فتنه ياجوج و ماجوج) تحرير و تحقيق : عبدالرزاق ميمنYajooj & majooj ( فتنه ياجوج و ماجوج) تحرير و تحقيق : عبدالرزاق ميمن
Yajooj & majooj ( فتنه ياجوج و ماجوج) تحرير و تحقيق : عبدالرزاق ميمن
 
Samjhoto hik rah (سمجهوتو هڪ راه ) تحرير، مُڪالما ۽ منظر ڪشي : عبدالزاق ميمڻ
Samjhoto hik rah (سمجهوتو هڪ راه ) تحرير، مُڪالما ۽ منظر ڪشي : عبدالزاق ميمڻSamjhoto hik rah (سمجهوتو هڪ راه ) تحرير، مُڪالما ۽ منظر ڪشي : عبدالزاق ميمڻ
Samjhoto hik rah (سمجهوتو هڪ راه ) تحرير، مُڪالما ۽ منظر ڪشي : عبدالزاق ميمڻ
 
Kunwari ses ( ڪنواري سَسُ) Writer : Abdul Razzaque Memon
Kunwari ses ( ڪنواري سَسُ) Writer : Abdul Razzaque MemonKunwari ses ( ڪنواري سَسُ) Writer : Abdul Razzaque Memon
Kunwari ses ( ڪنواري سَسُ) Writer : Abdul Razzaque Memon
 
Birthday & deathday of MUHAMMAD (SALALAHU ALLEH WASALM) Proved historically &...
Birthday & deathday of MUHAMMAD (SALALAHU ALLEH WASALM) Proved historically &...Birthday & deathday of MUHAMMAD (SALALAHU ALLEH WASALM) Proved historically &...
Birthday & deathday of MUHAMMAD (SALALAHU ALLEH WASALM) Proved historically &...
 
A COMPLETE (SOLO PLAY's) MAKING DIRECTIVES > FROM THE FIRST STEP TOWARD LAST ...
A COMPLETE (SOLO PLAY's) MAKING DIRECTIVES > FROM THE FIRST STEP TOWARD LAST ...A COMPLETE (SOLO PLAY's) MAKING DIRECTIVES > FROM THE FIRST STEP TOWARD LAST ...
A COMPLETE (SOLO PLAY's) MAKING DIRECTIVES > FROM THE FIRST STEP TOWARD LAST ...
 
General knowledge about prophets of islam in sindhi (educate sindh)
General knowledge about prophets of islam in sindhi (educate sindh)General knowledge about prophets of islam in sindhi (educate sindh)
General knowledge about prophets of islam in sindhi (educate sindh)
 
Tenses course in sindhi language (EDUCATE SINDH)
Tenses course in sindhi language (EDUCATE SINDH)Tenses course in sindhi language (EDUCATE SINDH)
Tenses course in sindhi language (EDUCATE SINDH)
 
حضرت مُحمد مُصطفيٰ صلي الله عليه وسلم THE LAST MESSENGER OF ISLAM (PBUH)
حضرت مُحمد مُصطفيٰ صلي الله عليه وسلم THE LAST MESSENGER OF ISLAM (PBUH)حضرت مُحمد مُصطفيٰ صلي الله عليه وسلم THE LAST MESSENGER OF ISLAM (PBUH)
حضرت مُحمد مُصطفيٰ صلي الله عليه وسلم THE LAST MESSENGER OF ISLAM (PBUH)
 
حضرت علي مُرتضيٰ رضيه ALI MURTAZA (R.A) THE 4TH & FINAL HEAD OF (KHILAFAT E R...
حضرت علي مُرتضيٰ رضيه ALI MURTAZA (R.A) THE 4TH & FINAL HEAD OF (KHILAFAT E R...حضرت علي مُرتضيٰ رضيه ALI MURTAZA (R.A) THE 4TH & FINAL HEAD OF (KHILAFAT E R...
حضرت علي مُرتضيٰ رضيه ALI MURTAZA (R.A) THE 4TH & FINAL HEAD OF (KHILAFAT E R...
 
لمحن جو پاڇو SCREEN PLAY n SINDHI (LAMHAN JA PACHA)
لمحن جو پاڇو SCREEN PLAY n SINDHI (LAMHAN JA PACHA) لمحن جو پاڇو SCREEN PLAY n SINDHI (LAMHAN JA PACHA)
لمحن جو پاڇو SCREEN PLAY n SINDHI (LAMHAN JA PACHA)
 
اي سنڌ جا دانشورئو A QUESTIONNAIRE FOR SINDHI SCHOLARS, EDUCATORS, WRITERS, P...
اي سنڌ جا دانشورئو A QUESTIONNAIRE FOR SINDHI SCHOLARS, EDUCATORS, WRITERS, P...اي سنڌ جا دانشورئو A QUESTIONNAIRE FOR SINDHI SCHOLARS, EDUCATORS, WRITERS, P...
اي سنڌ جا دانشورئو A QUESTIONNAIRE FOR SINDHI SCHOLARS, EDUCATORS, WRITERS, P...
 
گُلو ان ڪراچي
گُلو ان ڪراچيگُلو ان ڪراچي
گُلو ان ڪراچي
 
Educate sindh
Educate sindhEducate sindh
Educate sindh
 
SINDHI SCREEN PLAY پاڪباز BY: ABDUL RAZZAQ MEMON
SINDHI SCREEN PLAY پاڪباز BY: ABDUL RAZZAQ MEMONSINDHI SCREEN PLAY پاڪباز BY: ABDUL RAZZAQ MEMON
SINDHI SCREEN PLAY پاڪباز BY: ABDUL RAZZAQ MEMON
 
Sindhi Screen Play(ڪوڙڪي )By Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play(ڪوڙڪي )By Abdul Razzaque MemonSindhi Screen Play(ڪوڙڪي )By Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play(ڪوڙڪي )By Abdul Razzaque Memon
 
ڪوڙڪي (SINDHI TELE FILM / SERIAL SCRIPT) on SOCIAL ISSUES (PART-1)
ڪوڙڪي (SINDHI TELE FILM / SERIAL SCRIPT) on SOCIAL ISSUES (PART-1)ڪوڙڪي (SINDHI TELE FILM / SERIAL SCRIPT) on SOCIAL ISSUES (PART-1)
ڪوڙڪي (SINDHI TELE FILM / SERIAL SCRIPT) on SOCIAL ISSUES (PART-1)
 
Sindhi Screen Play/Tele Film (پاپا ) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play/Tele Film (پاپا ) By: Abdul Razzaque MemonSindhi Screen Play/Tele Film (پاپا ) By: Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play/Tele Film (پاپا ) By: Abdul Razzaque Memon
 
Sindhi Screen Play ( هڪ لاوارث ٻار ) By Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play ( هڪ لاوارث ٻار ) By Abdul Razzaque MemonSindhi Screen Play ( هڪ لاوارث ٻار ) By Abdul Razzaque Memon
Sindhi Screen Play ( هڪ لاوارث ٻار ) By Abdul Razzaque Memon
 
اسانجي سنڌي ٻولي
اسانجي سنڌي ٻولياسانجي سنڌي ٻولي
اسانجي سنڌي ٻولي
 

Sindhi Screen play(وڃايل پيچرا) By: Abdul Razzaque Memon

  • 1. ‫ُ‬ ‫خوف، هراس، راڪسي ماحول ۽ پريشانين ۾ ساه کڻندڙن جي‬ ‫زندگي جي چٽسالي، ڀرپور النگ اسڪرين پلي جي مڪمل ڪهاڻي‬ ‫*وڃايل پيچرا*‬ ‫ُ‬ ‫تحرير، مڪالما ۽ منظر ڪشي‬ ‫عبدالرزاق ميمڻ‬ ‫تمام حق بمحفوظ ڊراما نگار ۽ ادارو‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫1 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
  • 2. ‫ايڪٽ پهريون‬ ‫ڀٽائي آباد جي ڪنهن گهر جي ٻاهرئين گيٽ مان، جنهن تي پالسٽ جوپال، سڻيَء‬ ‫جي ڳوڻ يا ڪنهن پراڻي رليَء جو پڙدو به لڳل آهي ، انور ڪيريو حسب معمول‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫پنهنجي زال ياسمين کي محبت ڀريل اندز ۾ (اهلل حافظ !) چئي ٻاهر نڪري پيو.‬ ‫ُ‬ ‫هن جي زال ياسمين به کيس ساڳئي محبت ڀريل لفظن سان (اهلل حافظ، اهلل جي امانت‬ ‫ُ‬ ‫۾) چئي موڪالئي ٿي. انور اڳتي وڌي نڪري ٿو ته هوَء دروازي جي ٻنهين پاسي‬ ‫ُ‬ ‫نهاري، ان جي پٺيان دروازو بند ڪري اندر وڃي ٿي.‬ ‫ُ‬ ‫ايڪٽ ٻيون‬ ‫انور ڪيريو دروازي بند ٿيڻ جو آواز ٻڌي اڳيان وڌندي پنهنجي گهر تي هڪ نظر‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫هڻندي اڳيان وڌي ويو. گهرجو گندو ۽ ٽٽل ڦٽل دروازو، جنهن تي شايد گهڻن سان‬ ‫کان ڪا وارنش يا رنگ وغير ڪون لڳايو ويو هو، کيس ويندي وقت اڃا به انتهائي‬ ‫خراب ڏسڻ ۾ پئي آيو، هو ٿورڙو اڳتي وڌي، وري ڪي گهڙيون بهي، ان دروازي کي‬ ‫ڏسڻ لڳو ۽ پنهنجي منهن پاڻ سان ڳالهائيندي چوڻ لڳو (بس هن ڇنڇر يا آچر‬ ‫ُ‬ ‫واري موڪل ۾ هن کي ضرور وارنش ڪرائيندس) ائي چئي هو وري اڳتي وڌي ويو.‬ ‫ُ ُ‬ ‫ايڪٽ ٽيون‬ ‫ُ‬ ‫جنهن گهٽيَء مان به هو گذرندي پئي ويو، ان جي هر طرف پاڙي جو گند ڪچرو‬ ‫ڦهليل هو، ٻنهين پاسن ۾ نالين مان بدبودار ۽ گندو گٽر جو پاڻي وهي گپ ڪري ويو‬ ‫هو، هو پنهنجا ڪپڙا سنڀالي ، نڪ تي رومال رکي، پاڻ سنڀالي احتياط سان قدم‬ ‫کڻي اڳتي وڌندو ويو.‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫2 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
  • 3. ‫ايڪٽ چوٿون‬ ‫هو روڊ ڏانهن ، بس اسٽاپ تائين پهچڻ الِء، جيڪو هاڻ هن کان فرالنگ کن اڳيان‬ ‫ُ‬ ‫هو وڌيو، سامهون ٽريفڪ شور غور سان روان دوان هئي ، ڪا ايڌيَء جي ايمبيولنس به‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫گذري پئي وئي . بآلخر جڏنهن هو بس اسٽاپ تي پهچي چڪو ته اتي به حسب معمول‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ماڻهن جي رش هئي جيڪي پنهنجي منزل يا آفيس ۾ وڃڻ الِء پنهنجي روٽ جي بس‬ ‫ُ‬ ‫جي انتظار ۾ هئا. هو به انهن ۾ شامل ٿي ڪنهن بس روٽ جي انتظار ۾ بهي رهيو،‬ ‫ُ‬ ‫انتظار ۾ بيٺل ماڻهن مان ڪي ٻيا به هن جا واقف به هئا، جن کيس سالم ڪيو ۽ هن به‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫مسڪرائي کين ڪنڌ ڌوڻي جواب ڏنو ۽ چشمون صاف ڪري پنهنجي بس کي ڳولڻ‬ ‫الِء ڪنڌ وڌائي پري تائين ڏسڻ جي ڪوشش ۾ لڳو پيو هو.ته پويان ڪنهن اچي‬ ‫سندس ڪلهي تي هٿ رکيو ۽ هن مڙي ڏٺو.‬ ‫ُ ُ‬ ‫ُ‬ ‫ايڪٽ پنجون‬ ‫هن جي پٺيان هٿ رکي بيهڻ وارو، هن جو پاڙيسري خادم هو، هن خادم کي سالم‬ ‫ُ‬ ‫ڪيو ۽ خير عافيت دريافت ڪئي.‬ ‫حاالنڪه اڃان صبح جا اٺ ئي مس ٿيا هئا، تنهن هوندي به سج جا ڪرڻا گهڻا‬ ‫ُ‬ ‫نڪري آيا هئا ۽ اُس هنن جي چهري تي پئجي کين پگهر ۾ شل ڪري رهي هئي، روڊ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫تان گذرندڙ ڪارن، ٽرڪن، رڪشائُن ۽ چنچين جي ايگزاهسٽ پائيپ مان نڪرندڙ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫دونهان به ان گرميَء جي شدت ۾ اضافو ڪري رهيا هئا ۽ انور ڪيريو رومال سان‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫پنهنجو پگهر اگهندي، کيس پکي طور استعمال ڪندي هوا جو لطف به وٺي رهيو هو.‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫3 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
  • 4. ‫ايڪٽ ڇهون‬ ‫هن جي چهري تي پريشاني عيان هئي، هن پنهنجي هٿ جي واچ ڏسندي، وري‬ ‫ُ‬ ‫پنهنجو ڪنڌ اڳيان وڌائي پنهنجي روٽ جي بس کي ڏسڻ جي ڪوشش ڪئي،‬ ‫ُ‬ ‫جنهنجو ڪو نالو نشان ئي ڪون هو.حالنڪه ٻين روٽن جون بسون آيون ويون پئي ۽‬ ‫اڳيان وڌي ايندڙ رڪشائون ۽ چنچيون به هن جي بيـٺل جڳهه تي قبضي ڪرڻ جي‬ ‫ڪوشش ۾ هن کي اڳيان پويان ڪري رهيون هيون.۽ هن کي سخت ڪوفت ٿي رهي‬ ‫ُ‬ ‫هئي.‬ ‫ُ‬ ‫هن بس نه اچڻ جي شڪايت گڏ بيٺل ناظم سان ڪئي (بس جو اڃا ته ڪو نالو، نشان‬ ‫ئي ڪونه پيو ڏسجي؟‬ ‫ها انور صاحب ! اها ڏاڍي تڪليف آهي هن عالئقي ۾. (خادم به ٿڌو ساه کڻي شايتي‬ ‫انداز ۾ ڳالهه ڪئي) اوڏي مهل ئي هڪ دونهون ڏيندڙ رڪشا به هن جي سامهون‬ ‫گذري وئي.‬ ‫ايڪٽ ستون‬ ‫اوڌي مهل ئي سندن روٽ جي بس اڳيان اچي بهي ٿي، جيڪا تقريبن خالي آهي ۽‬ ‫ُ‬ ‫مسافرن جي انتظار ۾ بهي رهي ٿي.‬ ‫هي به هاڻ بس ۾ چڙهن ٿا ۽ آمهون سامهون وارن سيٽن تي جيڪي خالي هيون،‬ ‫ُ‬ ‫دريَء جو پاسو ڏئي ويهي رهن ٿا. ڊرائيور بس بهاري سيٽ تان لهي هيٺ وڃي ٿو، ۽‬ ‫ڪنڊڪٽر اسٽاپن جا ناال وٺي هوڪو پيو ڏي.‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫4 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
  • 5. ‫ايڪٽ اٺون‬ ‫اهوئي ته مسئلو آهي ته عالئقي جو ڪو به ماڻهون ان مشڪل حل ڪرڻ ۾ اڳتي نٿو‬ ‫وڌي! (انور ڪيريئي وري تبصرو شروع ڪيو)‬ ‫اڙي يار ! هو سڀ سمجهن ٿا (خادم بيزاريَء سان جواب ڏنو) پر اُهي ماڻهون جيڪي‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫هي مسئلو حل ڪرائي سگهن ٿا، بلڪه پاڻ به ڪري سگهن ٿا ! اهي ڪرڻ ئي نٿا‬ ‫چاهين ! ڇو جو سندن مفادن تي ضرب لکندي نه ! بس سائين ! هاڻ سمجهو ته هيَء بد‬ ‫ُ‬ ‫انتظامي ۽ مصيبتون، سڀ اسانجون مقدر بڻجي ويون آهن.‬ ‫بلڪل صحيح ٿا چئو ! (انور هڪ دفعو وري پري سڙڪ تي نگاه وجهندي چيو) اڄ ته‬ ‫يار گرمي به گهڻي آهي.‬ ‫ها سائين ! (خادم به اتفاق ڪيو) ڪلهه کان مڙئي گهڻي آهي، مٿان وري هي گاڏين‬ ‫جو دونهون ۽ حبس ! يار اهڙي ماحول ۾ ڪڏنهن ڪڏنهن ته طبيعت به پريشان ٿيو‬ ‫پوي. (هن ارد گرد نظر هڻندي چيو) هوئن به يار هن روڊ تي ٽريفڪ به گهڻي آهي.‬ ‫اڙي خادم صاحب ! هن روڊ تي ڇا ؟ شهر جي هر روڊ جو اهوئي حشر آهي (انور‬ ‫َ‬ ‫بدمزگيَء سان چيو).‬ ‫ڪي ماڻهون ۽ عورتون ڌار گيٽن تان بس ۾ چڙهن ٿيون.۽ خالي سيٽن تي ويهي رهن‬ ‫ٿيون.‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫5 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
  • 6. ‫ايڪٽ نائون‬ ‫( بيٺل بس ۾ گفتگو جاري آهي ) ٺيڪ ٿا چئو ! (خادم وراڻيو) توهان کڻي ڪهڙي به‬ ‫روڊ تي وڃو، اهائي افراتفري هر جڳهه تي نظر ايندي، ائين ٿو لڳي ته ڪنهن کي اها‬ ‫خبر ئي ناهي ته هو ڇا پيو ڪري ؟ ڇا ڪرڻ ٿو چاهي ؟ بس هڪ عجيب قسم جي نفسا‬ ‫نفسيَء جي ڪيفيت آهي.‬ ‫چا واقعي ! توهان کي ائين ٿو لڳي ! (انور ڇرڪندڙ انداز ۾ خادم کي چيو) خادم جي‬ ‫ُ‬ ‫چهري تي به عجيب تاثر اڀريا ۽ هن وراڻيو‬ ‫(ها ! پر مان سمجهان ٿو ته آئون اڃا چڱيَء طرح سمجهي نه پيو سگهان .. بس ائين ٿو‬ ‫لڳي.. ڄڻ ته.. ڄڻ ته... ! مهنجو مطلب ته ، توهان ڪنهن به طرف کڻي وڃو !... ماڻهن‬ ‫ُ‬ ‫سان ئي ملو !... يا رستي تي ويندڙن ڏي نظر وجهو ته !.. مطلب ته.. ! هاڻ محسوس ٿو‬ ‫ٿئي ته !... جهڙو هن شهر ۾ سڀ ڪجهه آهي !.. ويڪرا روڊ !...ڪارخانا !... خوبصورت‬ ‫ُ‬ ‫بنگال !...فليٽ !...فيشن جي ڀرمار !... ڏوڪڙن جي واڌ !... ۽ ڪاروبار !... پر پوَء به ائين‬ ‫ٿو لڳي ته ڪا گهٽتائي اڃا به آهي ! هڪ بي اطميناني !... پنهنجو پاڻ يا وڃائل پيچرن‬ ‫جو احساس ٿو ٿئي .‬ ‫وڃايل پيچرا ! (انور حيرت مان سوال ڪيو) خادم صاحب ! ڇا واقعي توهان کي ائين‬ ‫ئي محسوس ٿو ٿئي ؟‬ ‫وڃايل شايد صحيح لفظ ڪونهين ! (خادم جي لفظن ۾ بيوسي هئي) پر مهنجو خيال‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫6 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
  • 7. ‫آهي ته... توهان مهنجو مطلب سمجهي ويا هوندا(هن رڪجي ٿڌو ساه کنيو) جي‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫توهان ڪا شي ِء رکي، وسري وڃو، ۽ ياد به اچي ته اُها شيِء ڪهڙي هئي ته توهانجي‬ ‫ُ‬ ‫ڪيفيت ڇا هوندي !... بس مونکي ائين ئي محسوس ٿو ٿئي.‬ ‫ڪا شيِء ڪٿي رکي وسري وئي هجي يا اُها شيِء اسان وٽ هئي ئي ڪانه !.. ۽ پوِء به‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫اسان اهو پيا سمجهندا وتُون ته !.. اها شيِء اسان وٽ هئي ۽ اسان ان کي ڪٿي رکي‬ ‫ُ‬ ‫وساري ويٺا آهيون !... ۽ ياد به نٿو اچي ته ڪٿي رکي وڃائي ويٺا آهيون. (انور چيو)‬ ‫ها ! ها !.. بلڪل ائين ئي !...(خادم جي چهري تي هڪ خفت آميز مسڪرهڻ اُڀري آئي)‬ ‫توهان به شايد صحيح پيا چئو ! .. (انور بس جي دريَء مان ڪنڊڪٽر کي ڏسندي چيو‬ ‫جيڪو هوڪو ڏئي رهيو هو)‬ ‫ته ڇا توهان کي به ائين ئي محسوس پيو ٿئي ؟ ( خادم به ڊرائيور سيٽ تي ڏسندي‬ ‫چيو) انور به افسردگيِء سان پنهنجي چپن تي زبان ڦيري (ها خادم صاحب ! اهو ته‬ ‫آهي، هن خلش ۽ گهٽتائي جو احساس مونکي به ٿئي ٿو)‬ ‫ايڪٽ ڏهون‬ ‫اوچتو هڪ انهي روٽ جي ٻي بس تيزيَء سان اچي اچي رڪي، ڊرائيور جلدي اچي‬ ‫ُ‬ ‫سيٽ تي ويهي رهيو ۽ ڪنڊڪٽر به ڊبل ڊبل ڪندو بس ۾ چڙهيو، رڪجندڙ بس‬ ‫ُ‬ ‫اڳيان هلي، هن بس جي ڊرائيور به ريس تي زور ڀريو ۽ هي ٻئي پريشانين ۾ کين‬ ‫ڏسندا رهيا. ٻنهين بسن ۾ اوور ٽيڪ ڪرڻ ۽ ريس شروع ٿي چڪي هئي، مسافر ن‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫7 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
  • 8. ‫سان گڏ هو به تيز رفتاري ۽ موڙ ڪٽڻ جي ڪري هيڏانهن هوڏانهن اڇلجندا رهيا،‬ ‫سڀئي هڪ ٻئي کي وحشيت جي عالم ۾ ڏسندا رهيا، ٻئي بسون هڪ ٻئي کي اوورٽيڪ‬ ‫ڪنديون ڪافي رستو اڳيان پويان ٿينديون رهيون، ٻنهين جو مقصد هڪ هو،‬ ‫اڳئين اسٽاف تي پهرئين پهچڻ. بآلخر پويان ايندڙ بس اڳيان نڪري وئي جنهن تي‬ ‫ُ‬ ‫پويان هڪ بورڊ تي لکيل هو (هٰذا من فضل ربي) ۽ ڊرائيور بس وري هڪ اسٽاپ تي‬ ‫بهاري ڇڏي.‬ ‫ايڪٽ يارهون‬ ‫انور ڪيرئي بس تي لکيل بورڊ جا لفظ((هٰذا من فضل ربي) دُهرايا ۽ هڪ وحشت جي‬ ‫عالم ۾ خادم سان مخاطب ٿيو (ڏٺو نه توهان ! اهلل خير ڪيو ! ڪو حادثو ڪون ٿيو !..)‬ ‫خوف ۾ خادم جو ڇهرو پڻ پيلو پئجي چڪو هو تب هن وراڻيو ( پر هن جهنگلين کي‬ ‫ُ‬ ‫ڪنهن حادثي جي ڪهڙي پرواه آهي !)‬ ‫ايڪٽ ٻارهون‬ ‫هڪ ٻئي روٽ جي بس به اچر رڪي، بس اسٽاپ تي ان روٽ جي ماڻهن جي رش هئي ،‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫بس رڪندي ئي هڪ غير ڊسپلنري ماحول ۾ ٻنهين گيٽن مان ماڻهون، ٻار، عورتون،‬ ‫ُ‬ ‫هڪ ٻئي کي ڌڪا ٿاٻا ، هٿ سان پري هٽائي چڙهڻ لڳا، ڪنهن کي پير چبجڻ جي‬ ‫شڪايت ته ڪنهن کي چپل لهي وڃڻ جي شڪايت پيش آئي پر ڪير به ڪنهنجي‬ ‫پرواه ڪرڻ وارو ڪونه هو ۽ جانورن وانگر بس ۾ سٿجندو پئي ويو.‬ ‫ايڪٽ تيرهون‬ ‫ڏسو ! اهو اسانجي قوم جو قومي ۽ اجتمائي مزاج آهي (انور خادم کي ٻي بس جي‬ ‫حالت ڏيکاري چوڻ لڳو). هن بس جو ڊرائيور اڳيان بيٺل چنچي ۽ رڪشائن کي‬ ‫سامهون هٽي بيهڻ الِء گارين ۽ نازيبا لفظن سان نوازي رهيو هو.‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫8 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
  • 9. ‫ايڪٽ چوڏهون‬ ‫بس اڳتي وڌي ٻي اسٽاف ڏانهن رواني ٿي وئي، اوورٽيڪ ڪرڻ واري بس اڃا اُتي‬ ‫موجود هئي، هن جي بس جو ڊرائيور پنهنجي بس کي هن جي متوازي آئي بهاريو، ۽‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫تيش ۾ اچي ( ابي تو نمبر ڪاٽ ڪر اب بهي کڙا هي) بس جي ڊرائيور نفرت سان چيو.‬ ‫(ابي جا بات ڪرتا هي... ٽپڙ نهي تها تو ريس ڪيون لگاتا هي، آگي آتا تو ديک ليتا‬ ‫تُجهي) ٻئي جواب ڏنو (ڪيا ڪرليتا تُو) ، پهريون آپي مان نڪري ويو ( مين ڪهيئي‬ ‫ديتا هون، ميري سي مغز خوري نهي ڪريو) پهريون به گرم ٿي ويو (جا اپنا راسته ناپ،‬ ‫اب سامني آيا تو اڇا نهين هوگا، وارننگ ديتا هون)‬ ‫(اڇا ڪيا ڪرليگا تُو) ٻيو (سالي مين تيرا سر توڙ دونگا)، پهريون ( ابي جا ! هوا آني‬ ‫دي ! بهت سي ديکي هين تيري جيسي سر توڙني والي) ممڪن آهي ته ٻئي وڙهي پون،‬ ‫انور ۽ خادم اڳتي ڊرائيور سيٽ تي نڪري آيا ۽ ٻنهين ڊرائيورن کي سمجهائڻ لڳا.‬ ‫سائين ڊرائيور صاحب ! شيطان ڪو مارو گولي، صبح ڪا ٽئيم هي ! اهلل اهلل ڪرو،‬ ‫اپني روزي روٽي ڪرو ! يار (انور پنهنجي بس جي ڊرائيور کي سمجهائڻ لڳو) پويان‬ ‫خادم به ٻئي ڊرائيور جهاتي پائي چوڻ لڳو (تم ڀي ڇوڙو بابا سائين ڪلما پڙهو )‬ ‫ايڪٽ پنڌرون‬ ‫روڊ بند ٿي چڪو هو پٽيان گاڏين وارن جو هارن تي هارن پئي وڳو بآلخر ڊرائيور‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫مڙي ويا ۽ ٻئي گاڏيون اڳتي وڌي پنهنجي اڳئين منزل تي روانيو ٿي ويون، اوورٽيڪ‬ ‫ُ‬ ‫ڪرڻ ۽ اوور اسپيڊ جي روانگي اڃا جاري هئي.ڪوبه پوليس وارو ويجهو نه آيو هو.‬ ‫ُ‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫9 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
  • 10. ‫ايڪٽ سورهون‬ ‫ان ڏينهن انور جو آفيس ۾ دل ڪونه لڳو، هو آفيس ڪلرڪ هو، بس جي ريس سندس‬ ‫دل تي اثر ڇڏيو هو ۽ هو پريشان پريشان هو، ان پريشانيِء ۾ هڪ فائل ۾ هٿ وجهي،‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫وري ان کي هڪ پاسي ڪري، ٻي ڏسڻ لڳو ۽ وري وري فائلون بدالئي پريشانيَء جو‬ ‫اءهار ڪندو رهيو. بل آخر تنگ ٿي پنهنجي سيٽ تان اُٿيو.‬ ‫ايڪٽ سترهون‬ ‫ڀرسان ويٺل ڪلرڪ جي ٽيبل تي اچي هن ان جي ٽيبل تان اخبار جو هڪ پيج کنيو،‬ ‫ُ‬ ‫جڏنهن ته هن جو ساٿي ڪلرڪ اعجاز ٻنهين هٿن ۾ منهنجي سامهون رکي ٻي اخبار‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫پڙهي رهيو هو، جنهن جو رنگين فلمي پيج پٺئين پاسي ڏسڻ ۾ پئي آيو.‬ ‫ُ‬ ‫اخبار کڻڻ وقت اعجاز ليئو پائي کيس ڏٺو، مسڪرائي وري اخبار ۾ منهن وجهي‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫پڙهڻ ۾ مشغول ٿي ويو. انور اخبار کڻي فڪرانه انداز ۽ پريشانيَء ۾ ئي پنهنجي سيٽ‬ ‫تي اچي ويهي رهيو.‬ ‫ايڪٽ ارڙهون‬ ‫چا چا ! ڪڏنهن پنهنجي پئسن سان به ٻي ڪا اخبار وٺي ايندو ڪر ! پوِء پو سڄو‬ ‫ڏينهن پيو چٽيس ! (هن جي وهندي اعجاز کيس مخاطب ٿيو)‬ ‫اجايو پئسه وڃايان ! اخبارن ۾ ڪهڙيون خبرون هونديون آهن ؟ اُهي ئي ساڳيون نه !‬ ‫تعصب، نا اتفاقي، نفرت، ڪن فضول سياسدان تي تبصرا، مذهبي ليڊرن جي هڪ‬ ‫ٻئي تي چڙهائي، ڪاروباري ماڻهن جون پبلسٽيون ! پوِء به اخبار جي قيمت وڌندي‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫01 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
  • 11. ‫وڃي (انور اخبار پڙهندي وراڻيو)‬ ‫ڇا ڪجي چاچا ! انهن خبرن تي ئي ته اخبار وڪجي ٿي (اعجاز چيو) صحافي ويچارا‬ ‫به ڇا ڪن، اخباري پاليسيَء تحت ته خبرون موڪيندا نه !‬ ‫چار اخبارون مهنجي گهر اينديون هيون، سڀ بند ڪرائي ڇڏيم ! اخبار کڻي کول !‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫هر ليڊر پنهنجي مخالف کي ملڪ جو غدار ڳڻائي پيو. ڪو چوي ته النگ مارچ ڪريو !‬ ‫ُ‬ ‫ڪو چوي ته حڪومت ڇڏيو ! مطلب ته هاڻ گهڻو ڪمايو، هاڻ اسان جو حصو، هي‬ ‫ُ َ‬ ‫مهنگائي، روز روز جا قتل، موٽر سائيڪلون، موبائل ۽ ڪارن جو چوريون ! انهن کي‬ ‫روڪڻ الِء ڪو به تيار ڪونهين (انور جواب ڏنو)‬ ‫۽ چاچا ! اها ڳالهه به ڪر نه ! اها جيڪا پوليس ۽ رينجرس، پهلوان چوڪ تي بيٺي‬ ‫هوندي آهي، سامهون گولين جا فائر پيا ٿين، مجال آ جو اڳتي وڌي روڪي ! بس ڪو‬ ‫قتل ٿيو يا زخمي، ڪالڪن کان پوِء ايندي ۽ تو، مون جهڙي واٽهڙوَء کي کنڀي الڪ‬ ‫اپ ڪندي (اعجاز چيس). جي پئسه ڏنائين ته واپس ٿيو، نه ته ڪندس چاالن. پر‬ ‫چاچا! اڄ تون صبح کان ڇو پريشان آهين؟‬ ‫مهنجي پريشانيَء کي ڇڏ ! هاڻ ٻڌاِء ته تون جو ڪالڪ کان ان پيج تي لڳو پيو آهين!‬ ‫ُ‬ ‫ڇڏيس پچر ته اسان به پڙهون بابا! (انور ٽوڪيس) اهڙي ڪهڙي خبر آهي !‬ ‫مهنجي چاچي جي گهر ڪلهه ڊاڪو پيو هو اها خبر پيو پڙهان (اعجاز چيو) جيڪو‬ ‫ُ‬ ‫الهه تلهه هو سڀ کڻي ويا.‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫11 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
  • 12. ‫هان! سچ پيو چئين ! اهو چاچو نه جيڪو ملير ڪورٽ ۾ وڪيل هو ؟ ڇڏ ٻيلي ڇو ٿون‬ ‫ڊاڙون هڻي ! چوري ! اها به وڪيل جي گهر ! (انور حيرت ۾ چيس)‬ ‫هان وٺ چاچا تون پڙهه ته يقين ايندئي (اخبار ڏيس ٿو، انور اخبار وٺي غور سان‬ ‫پڙهي ٿو ۽ پوِء ٿڌو ساه کڻي ٿو) خبر ناهي ته هي ڇا پيو ٿئي ! اسان ڇا پيا ڪريون !‬ ‫ڪيڏانهن پيا وڃون ! (اعجاز چيو)‬ ‫شايد اسان وڃائيل ماڻهون آهيون ! وڃائيل پيچرا نٿا لڀن ! بس خوامخواه هيڏانهن‬ ‫هوڏانهن پيا ڀٽڪون ! ۽ مزي جي ڳالهه اها آهي ته اسان کي ان ڀٽڪڻ جو احساس به‬ ‫نٿو ٿئي ! (انور چوڻ لڳو) وڃائيل !‬ ‫اعجاز حيرت ۾ نهاري چيو) بلڪل صحيح ! هن شهر ۾ سڀ ڪجهه آهي، بي‬ ‫ُ‬ ‫اطميناني، وڃائجڻ جو احساس، پر اسان کي پيچرن ۽ منزل جي ڪا خبر ئي‬ ‫ڪانهين.‬ ‫خير ! اعجاز مونکي ان ڊاڪي جو گهڻو افسوس ٿيو ! ڪنهن وٽ ٽائيم ڪڍي‬ ‫ويندس تنهنجي چاچي سان افسوس ڪرڻ ، ذڪر ڪجئينس ۽ مهنجا سالم به‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ڏجئينس‬ ‫(اُٿي ۽ واچ ڏسي) آفيس جو ٽايم به اچي پورو ٿيو آ، يار آئون ٿورڙو اڳ نڪرندس‬ ‫(اخبار رکي ٻاهر نڪري وڃي ٿو ۽ اعجاز اخبار پڙهڻ ۾ مشغول ٿي وڃي ٿو.‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫21 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
  • 13. ‫ايڪٽ اوڻيهون‬ ‫انور آفيس جي ٻاهران نڪري هو روڊ تي اچي ٿو، ماڻهن جي رش پر ڪا به بس نه پئي‬ ‫اچي، ڀرسان رڪشا ۽ چنچين وارا المارا پيا ڏين، هڪ رڪشا وارو سامهون اچي بهي‬ ‫رهي ٿو کيس ڏسي (بابا جي ! ڪوئي گاڙي نهين آئيگي، ڪنهين هنگاما هوا هي، آپ‬ ‫ُ‬ ‫شايد ڀٽائي آباد ڪي هو، مين بهي وهان جارها هون چلنا هو تو چلو)‬ ‫يار تم تو ميٽر هوائي جهاز ڪي طرح چالئوگي ، اتني پئسي مين نهين دي‬ ‫سڪتا(انور چيس)‬ ‫جو چاهي ديدينا بابا جي، پر جلدي ڪرو، ڪنهن مارا ماري شروع نه هوجائي‬ ‫(ڊرائيور چييس) انور ويهندي (بابا سئو روپيه سي زيده نههين دونگا) ڊرائيور رڪشا‬ ‫هالئي تيز تيز وڃي ٿو.‬ ‫ايڪٽ ويهون‬ ‫رڪشا پنهنجي منزل طرف گامزن، انور جي سوچن ۾ خادم جا بس ۾ چيل لفظ ياد‬ ‫اچن ٿا‬ ‫(اسان سڀ نه صرف مسخرا آهيون ! پر هڪ بي تُڪي مسخري ڪرڻ ۾ ڏينهن رات لڳا‬ ‫پيا آهيون، جي ليکڪ ۽ هدايتڪار سٺا هجن ها ته يقينن ڪاميڊي ڪرڻ جو معيار به‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫بُلند هجي ها، پر اسانجا ته ليکڪ ۽ هدايتڪار، ٻئي نا اهل آهن فن جي تقاضائن کي‬ ‫ُ‬ ‫سمجهن ئي ڪونه، ڪئمرا مين کي آزادي ته ڪهڙي به اينگل رڪارڊ ڪري، وڊيو‬ ‫ايڊيٽر کي آزادي ته سين ڪيئن به پاڻ ۾ مالئي... اسان شايد سڀ ڪجهه هوندي به ڪا‬ ‫ُ‬ ‫انمول شيِء ڪٿي رکي وساري ويٺا آهيون ۽ هاڻ ان کي ڳوليون پيا پر ڇا کي ! اها خبر‬ ‫ڪانهين. )‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫31 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
  • 14. ‫سوچ هڪدم ختم ٿي وڃي ٿو جڏنهن هن حيرت ۾ ڏٺو ته ڊرائيور کيس ڪنهن‬ ‫سنسان جڳهه تان وٺي پي وڃي (اڙي بابا ! رڪو ! رڪو! يه تم ڪس راستي سي لي‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫جارهي هو؟‬ ‫ڊرائيور ڪنڌ ورائي مسڪرائي ڏٺو ۽ رڪشا بهاري (بابا جي ! ڪيا هوا ؟)‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫اڙي بابا ڊرائيور صاحب ! اس طرف سي تو راستا بڙا هو جائيگا ! ڦر تم بولو گي ڪرا يا‬ ‫بڙهائو ! ( انور چيو)‬ ‫بابا جي ! ڪوئي بات نهين تم 110 رپيئه ئي دينا جو طع هوا هي (ڊرائيور چيو)‬ ‫ُ‬ ‫مگر ڀئي تم ني مين روڊ چهوڙ ڪر يه سنسان گليان ڪيون پڪڙي هين (انور پريشان‬ ‫ٿي) اس راستي سي چلوگي تو وقت ڀي لگي گا مجهي گهر پر جلدي پهچنا ٿا.‬ ‫ُ‬ ‫بابا جي مين روڊ سي جانا ٺيڪ نهين ٿا، اُڌر شارجه هوٽل پر واردات هوگئي هي‬ ‫(ڊرائيور انتباه ڪيو) ابهي موبائل پر بهائي ني بتايا هي.‬ ‫واردات ! ڪيسي واردات بابا ؟ (حيرت سان خوفزده ٿي پڇيو)‬ ‫ُ‬ ‫گوليان چل رهي هين ! ڪئي افراد مري هين ! ڪئي زخمي هوئي هين ! عجيب وقت‬ ‫آگيا هي صاحب اب تو لوگون مين اپني عالمون ڪي ليئي بهي عزت نهين هي .‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫41 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
  • 15. ‫(ڊرائيور پريشان ٿي ٻڌايس) وهان هوٽل پر بيٺي هوئي مدرسي ڪي طلبا پر ڪسي‬ ‫ُ‬ ‫ني گوليا ماردين هين! ايڪ بڙا عالم بهي مرگيا هي، اسليئي پوليس ني ناڪه بندي‬ ‫ڪردي هي، وهان سي نهين جا سڪتي.‬ ‫هماري عالئقي مين بهي اتنا بڙا حادثا هوگيا؟ حيرت هي (انور حيرت ۾ چيو)‬ ‫اري صاحب ! اس مين حيرت ڪي ڪيا بات هي (ڊرائيور تلخ ٿي چيو) يهان تو يه روز‬ ‫هوتا هي ! آپ ڇوڙو ان باتون ڪو، چلنا هو تو چلو، ورنه مجهي ڇوڙو، مجهي اپني‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫رڪشان نهين جلواني (ائين چئي هو رڪشا کي اسٽارٽ ڪري ٿو ۽ انور به وري‬ ‫چڙهي وهي ٿو ۽ رڪشا پنهنجي منزل طرف وڃي ٿي.‬ ‫ايڪٽ ايڪيهون‬ ‫رڪشا هڪ اهڙي عالئقي مان گُذري ٿي، جنهن جي روڊن تي رونق هئي، ماڻهو بي‬ ‫ُ‬ ‫فڪر آيا ويا پئي، خوش لباس عورتون ۽ مرد خوش گپين ۾ خريد و فروخت ڪرڻ ۾‬ ‫مشغول هئا، مانڊڻين ۽هوٽلن مان ڳائڻ وڄائڻ جو آواز پئي آيو، رڪشا خراب ٿي‬ ‫ُ‬ ‫بهي رهي ٿي، ڊرائيور ۽ انور ٻاهر لهن ٿا، ٻاهر لهي ڊرائيور پلگ وغيره سهي ۽ ڪم‬ ‫ڪندي چوي ٿو (عجيب لگا رها هي نه صاحب ! ايڪ جگا گوليان چل رهي هين، اور‬ ‫ايڪ همارا ڊفينس هي ڪه موج مستي ۾ هي)‬ ‫ها سائين ! ناقابل يقين ! لرزه خيز !نظرون ڪا دوکا، مگر يه ايڪ سچ هي ! زهريال سچ !‬ ‫ايڪ جگه ايڪ بڙي عالم ڪو قتل ڪيا گيا هي ! لوگ گهرون ۾ ڇپ ڪي بيٺي هين.‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫51 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬
  • 16. ‫مگر صاب ! يهان تو لگتا هي نهين ڪه ڪراچي ڪي ايڪ عالئقي ۾ ڪوئي قيامت‬ ‫آچڪي هي. (ڊرائيور ڪم ڪري واندو ٿي ڪپڙي سان هٿ اُگهي چيو) ۽ هو وري‬ ‫ُ‬ ‫رڪشا ۾ ويٺو ۽ رڪشا اچي ڀٽائي آباد ۾ پهتي.‬ ‫ُ‬ ‫ايڪٽ ٻاويهون‬ ‫رات اچي ٿي هئي، بختاور ڳوٺ جي روڊ تان گهر ويندي انور سوچيندو پنهنجي‬ ‫ُ‬ ‫منهن ڳالهائيندو ويو (ڇا اسان واقعي ڪنهن بي حسيَء جي جهنگ ۾ وڃائجي ويا‬ ‫ُ‬ ‫آهيون؟، ڇا هي وڃائيل پيچرا لڀي سگهنداسون) سندس گهر جي گهٽي اچي چڪي‬ ‫ُ‬ ‫هئي، هو وري انهيَء گند ڪچري ۽ گپ دار گهٽيَء مان پاڻ بچائي پنهنجي گهر جي‬ ‫دروازي تي پهتو، دروازي جو ٽاٽ هٽائي کُڙڪايو!‬ ‫ُ‬ ‫ايڪٽ ٻاويهون‬ ‫ياسمين جيڪامڙس جي انتظار ۾ پريشان هئي، کڙڪڻ جو آواز ٻڌي ڊوڙندي دروازي‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫تي آئي، در کُليائين ! سالم ڪيائين ! ( پهچي وي توهان !)‬ ‫ُ‬ ‫ها پهچي ويس ! اهلل جو شڪر آهي، (هن دروازو بند ڪيو، ٻئي زال مڙس پنهنجي‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫اڪلوتي گهر جي ڪمري ڏانهن وڌڻ لڳا. (فريز)‬ ‫ڄاڻي‬ ‫پُ‬ ‫س ا ل ي وُ و ڊ پ ر و ڊ ڪ ش ن ، پ ب ل ي ڪ ي ش ن ۽ ر ي س ر چ س ي ن ٽ ر ن ي و س ع ي د آ ب ا د ج ي‬ ‫61 ‪Page‬‬ ‫پيشڪش‬