1. Ο Πζτροσ ΢αββάτιοσ, ιλλυρικισ καταγωγισ ιταν ανιψιόσ του ςτρατθγοφ (και
αργότερα αυτοκράτορα) Ιουςτίνου Αϋ. Με τθν άνοδο του κείου του ςτθν εξουςία το
518 ονομάςτθκε πατρίκιοσ. Τπιρξε ο ςθμαντικότεροσ ςφμβουλοσ και ουςιαςτικόσ
αντιβαςιλζασ του κείου του και το 527, λίγο πριν τον κάνατο του τελευταίου
αυτοκράτορα, ονομάςτθκε ςυναυτοκράτορασ, παίρνοντασ το όνομα Ιουςτινιανόσ.

2. Ιουστινιανός
Ο Ιουςτινιανόσ Α΄
(Λατινικά: Flavius Petrus
Sabbatius Iustinianus, 11
Μαΐου 482 - 14 Νοεμβρίου
565), γνωςτόσ και ωσ
Μζγασ Ιουςτινιανόσ,
υπιρξε ζνασ από τουσ
ςθμαντικότερουσ
Ρωμαίουσ αυτοκράτορεσ
τθσ Ανατολισ,
κυβερνϊντασ από το 527
ζωσ το 565

3. Ιουςτίνοσ και Ιουςτινιανόσ
Ιουςτίνοσ Ιουςτινιανόσ

4. Θεοδϊρα
• Η αυτοκράτειρα Θεοδώρα
(περ. 500 - 28 Ιουνίου 548)
ιταν θ ςφηυγοσ του
αυτοκράτορα Ιουςτινιανοφ.
Φζρεται ωσ μία από τισ
διαςθμότερεσ γυναίκεσ
ςτθν παγκόςμια ιςτορία και
θ διαςθμότερθ
αυτοκράτειρα του
Βυηαντίου θ οποία
εξακολουκεί μζχρι ςιμερα
να κεντρίηει το ενδιαφζρον
των ιςτορικϊν
μελετθτϊν, καλλιτεχνϊν και
αναγνωςτικοφ κοινοφ.

5. Η Στάση του Νίκα ζλαβε χϊρα ςτθν
ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ Κωνςταντινοφπολθ το 532 και είχε
διάρκεια μίασ εβδομάδασ. Τπιρξε θ
ΝΙΚΑ χειρότερθ περίοδοσ βίασ και αναρχίασ
που γνϊριςε θ Κωνςταντινοφπολθ με
τθ μιςι πόλθ να ζχει καεί ι
καταςτραφεί.

6. Στάςθ του
Νίκα
Η Ρωμαϊκι και θ Βυηαντινι αυτοκρατορία είχαν
αναπτφξει οργανϊςεισ φιλάκλων του ιπποδρόμου,
ειδικά για τισ αρματοδρομίεσ, μία δθμοφιλι
εναςχόλθςθ για τα κατϊτερα κοινωνικά ςτρϊματα.
Τπιρχαν τζςςερισ κφριοι ςφνδεςμοι, κακοριςμζνοι
ανάλογα με το χρϊμα τθσ ςτολισ τθσ αγαπθμζνθσ
τουσ αγωνιςτικισ ομάδασ. Αυτοί ιταν οι Βζνετοι
(Γαλάηιοι), οι Κόκκινοι (Ροφςςοι), οι Πράςινοι και οι
Λευκοί, αν και κατά τθ Βυηαντινι περίοδο οι μόνεσ
ομάδεσ που εξακολουκοφςαν να διακζτουν κάποια
επιρροι και πολιτικι δφναμθ ιταν οι Βζνετοι και οι
Πράςινοι. Οι αυτοκράτορεσ ςυχνά υποςτιριηαν τθ
μία ζναντι τθσ άλλθσ ομάδασ. Ο Ιουςτινιανόσ ιταν
υποςτθρικτισ των Βζνετων, τουλάχιςτον μζχρι τθ
΢τάςθ. Ο Ιουςτινιανόσ υποςχζκθκε να απομακρφνει
από τισ κζςεισ τουσ τον Σριβωνιανό και τον Ιωάννθ
Καππαδόκθ, αλλά θ ζκκλθςι του ςτον Ιππόδρομο
δεν πζτυχε και ανακθρφχκθκε νζοσ αυτοκράτορασ ο
Υπάτιοσ, ανιψιόσ του Αυτοκράτορα Αναςτάςιου Α'.

7. Τπάτιοσ
• Ο Τπάτιοσ ιταν ανθψιόσ του πρϊθν αυτοκράτορα Αναςτάςιου Α' και δια μζςου του γάμου
του είχε δεςμοφσ με τθν αριςτοκρατικι οικογζνεια των Ανίκια. Σα δφο αυτά ςτοιχεία ιταν
ςθμαντικά εφόδια για το Βυηαντινό κρόνο, αλλά ο ίδιοσ δεν ζδειξε τζτοια φιλοδοξία. Σόςο ο
Τπάτιοσ όςο και τα άλλα ανιψια του Αναςτάςιου ανατράφθκαν υπό τθν προςταςία του
διαδόχου του Ιουςτίνου, του Ιουςτινιανοφ.
΢το αποκορφφωμα τθσ ΢τάςθσ του Νίκα, ο Τπάτιοσ ιταν μαηί με τον αδερφό του Πρόμπο
και τον Προμπό (επίςθσ ανθψιόσ του Αναςτάςιου) οι κυρίαρχοι κεωρθτικά υποψιφιοι για
τον αυτοκρατορικό κρόνο. Όταν ζγινε ξεκάκαρο ότι ο λαόσ επικυμοφςε καινοφριο
αυτοκράτορα, ο Πρόμποσ εγκατζλειψε τθν πόλθ, ενϊ οι άλλοι δυο κρφφτθκαν ςτο παλάτι
μαηί με τον Ιουςτινιανό και τα μζλθ τθσ Γερουςίασ. Δεν επικυμοφςαν να επαναςτατιςουν
κατά του Ιουςτινιανοφ κακϊσ πίςτευαν ότι δεν κα είχαν αρκετι λαϊκι υποςτιριξθ.
Παρ’όλα αυτά, ο αυτοκράτορασ που φοβόταν τθν ανταρςία εκδίωξε τουσ γερουςιαςτζσ και
μαηί τα δφο αδζρφια, που βρζκθκαν, ξαφνικά, κοντά ςτον όχλο. Ο Τπάτιοσ τραβιχκθκε ζξω
από το ςπίτι του, παρά τθν προςπάκεια τθσ γυναίκασ του για το αντίκετο, και
ανακθρφχκθκε αυτοκράτορασ ςτον Ιππόδρομο εν μζςω των ταραχϊν. Ο Τπάτιοσ φαίνεται
πωσ ξεπζραςε τον αρχικό του διςταγμό και άρχιςε να ςυμπεριφζρεται ςαν θγζτθσ.
Όταν τελικά θ ΢τάςθ καταπνίγθκε ςτο αίμα από τθν Αυτοκρατορικι Φρουρά, ο Τπάτιοσ
ςυνελιφκθ από τουσ άντρεσ του Ιουςτινιανοφ. Λζγεται πωσ ο ίδιοσ ο Ιουςτινιανόσ κζλθςε
να δϊςει χάρθ ςτον Τπάτιο, αλλά θ γυναίκα του θ Θεοδϊρα τον ζπειςε να εκτελζςει τον
ςφετεριςτι.

8. Ναρςισ
• Γόνοσ τθσ περιϊνυμθσ αριςτοκρατικισ οικογζνειασ Καμςαρακάν τθσ
περςικισ Αρμενίασ, αγωνίςτθκε ςκλθρά μαηί με τον αδερφό του Αράτιο
εναντίον των νεαρϊν Βυηαντινϊν ςτρατθγϊν Βελιςάριου και ΢ίττα, όταν οι
τελευταίοι επιχείρθςαν επιδρομζσ ςτθ περιοχι το 526-527. Σρία χρόνια
αργότερα οι δφο Καμςαρακάν εγκατζλειψαν τθν περςικι πλευρά και
προςχϊρθςαν ςτουσ Βυηαντινοφσ. Ο επίςθσ Αρμζνιοσ ευνοφχοσ
ςακελλάριοσ του Ιουςτινιανοφ Ναρςισ τουσ επιφφλαξε κερμι υποδοχι με
πλοφςια δϊρα. Από τότε χρθςιμοποιικθκε ςε διάφορα μζτωπα. Σο 538
πολζμθςε εναντίον των Οςτρογότκων ςτθ Ιταλία υπό τισ διαταγζσ του
Βελιςάριου, ενϊ ζνα χρόνο νωρίτερα εμφανίηεται ωσ δοφκασ τθσ Θθβαΐδασ
τθσ Αιγφπτου, όταν με εντολι του Ιουςτινιανοφ κατζλυςε τθν παγανιςτικι
κρθςκεία ςτα νότια ςφνορα τθσ Αιγφπτου. Σο 543 υπό τισ διαταγζσ του
βυηαντινοφ ςτρατθγοφ Βαλεριανοφ πολζμθςε εναντίον των Περςϊν ςτθ
Μζςθ Ανατολι. Σραυματίςτθκε βαριά κατά τθν επίκεςθ ςτο οχυρό Αγγλόν
και μεταφζρκθκε από τον αδερφό του Ιςαάκιο μακριά από το πεδίο τθσ
μάχθσ, όπου και υπζκυψε ςτα τραφματά του.

9. Βελιςάριοσ
• Ο Φλάβιοσ Βελιςάριοσ ι Βελιςςάριοσ (λατ. Flavius Belisarius, Γερμανίκεια
Θράκθσ μεταξφ 500 και 505 μ.Χ.- Κωνςταντινοφπολθ 565) ιταν Βυηαντινόσ
ςτρατθγόσ επί Ιουςτινιανοφ Αϋ. Θεωρείται από τουσ ςπουδαιότερουσ
ςτρατιωτικοφσ τθσ βυηαντινισ και μεςαιωνικισ περιόδου και ζνασ από τουσ
επιφανζςτερουσ ςτρατιωτικοφσ θγζτεσ όλων των εποχϊν. Διακρίκθκε ςε
όλα τα μζτωπα του Ανατολικοφ Ρωμαϊκοφ Κράτουσ εκείνθσ τθσ εποχισ
(Μζςθ Ανατολι, Βόρεια Αφρικι, Ιταλία, Βαλκάνια) με τθν εξαίρεςθ τθσ
Ιςπανίασ. Επίςθσ ειςιγαγε πολλζσ καινοτομίεσ ςτθν εκπαίδευςθ και
οργάνωςθ του ρωμαϊκοφ ςτρατοφ τθσ εποχισ, κακϊσ και ςτθν τακτικι των
επιχειριςεων. Τπιρξε ζνασ από τουσ ςτενοφσ ςυνεργάτεσ του
Ιουςτινιανοφ, ςτθν προςπάκεια του τελευταίου να αναςυςτιςει τθν
αρχαία ρωμαϊκι αυτοκρατορία. Η ηωι και θ ςταδιοδρομία του
παρουςιάηουν εντονότατεσ εναλλαγζσ τθσ τφχθσ, από τον κρίαμβο και τθ
δόξα ςτον παραμεριςμό και τθν απϊλεια κάκε εφνοιασ, αξιωμάτων και
περιουςίασ και αντιςτρόφωσ. Ο βίοσ και τα κατορκϊματά του
τροφοδότθςαν πολλζσ λαϊκζσ αφθγιςεισ αλλά και λογίουσ και καλλιτζχνεσ
από τθ βυηαντινι μζχρι τθν νεότερθ εποχι, κακϊσ ο Βελιςάριοσ ζγινε
παράδειγμα τραγικοφ ιρωα.

10. • Ο Ανκζμιοσ ο Τραλλιανόσ (περ. 474 – πριν το 558) ιταν Ζλλθνασ
μθχανικόσ μακθματικόσ και αρχιτζκτονασ, κακθγθτισ τθσ Γεωμετρίασ
ςτθν Κωνςταντινοφπολθ. Γεννικθκε ςτθν πόλθ Σράλλεισ τθσ Λυδίασ,
από όπου και θ προςωνυμία του. Ο Ανκζμιοσ ςυνεργάςκθκε με τον
Ιςίδωρο τον Μιλιςιο για τθν καταςκευι του Ναοφ τθσ Αγίασ ΢οφίασ
ςτθν Κωνςταντινοφπολθ (532 μ.Χ.), μετά από ανάκεςθ του
αυτοκράτορα Ιουςτινιανοφ, κακϊσ ο προθγοφμενοσ ναόσ είχε
καταςτραφεί ςτθ ΢τάςθ του Νίκα.
• Ο Ανκζμιοσ προερχόταν από μια μορφωμζνθ οικογζνεια. Είχε 4
αδελφοφσ και ο πατζρασ τουσ, ο ΢τζφανοσ ο Σραλλιανόσ, ιταν
γιατρόσ. Από τουσ αδελφοφσ του, ο Διόςκουροσ ακολοφκθςε το
πατρικό επάγγελμα ςτισ Σράλλεισ, ο Αλζξανδροσ το ίδιο αλλά ςτθ
Ρϊμθ, όπου ζγινε ζνασ από τουσ πιο φθμιςμζνουσ γιατροφσ τθσ
εποχισ του, ο Ολφμπιοσ ιταν βακφσ γνϊςτθσ του Ρωμαϊκοφ Δικαίου,
ενϊ ο Μθτρόδωροσ ζγινε διακεκριμζνοσ γραμματικόσ ςτθν
Κωνςταντινοφπολθ.

11. • O Ιςίδωροσ ο Μιλιςιοσ (fl. 6οσ αι.) ιταν Ζλλθνασ
μακθματικόσ, μθχανικόσ και αρχιτζκτονασ. Ωσ βοθκόσ του
Ανκζμιου από τισ Σράλλεισ, ςυμμετείχε ςτθν
ανοικοδόμθςθ του ναοφ τθσ Αγίασ ΢οφίασ ςτθν
Κωνςταντινοφπολθ, ζχοντασ μεγάλθ ςυμβολι ςτθν
εκπόνθςθ και υλοποίθςθ των αρχιτεκτονικϊν ςχεδίων.
Πικανότατα ςυμμετείχε επίςθσ ςτθν καταςκευι άλλων
ζργων επί τθσ αυτοκρατορίασ του Ιουςτινιανοφ Α', όπωσ
και ςτθν επίβλεψθ αντιπλθμμυρικϊν και οχυρωματικϊν
ζργων.

12. Αγία ΢οφία
• Ο Βυηαντινόσ Ναόσ τθσ Φπατθσ
Σοφίασ του Ένςαρκου Λόγου του
Θεοφ, περιςςότερο γνωςτι ωσ
Αγία Σοφία ι Αγιά-Σοφιά,
(τουρκικά Ayasofya, λατινικά
Sancta Sophia ι Sancta
Sapientia), γνωςτόσ και ωσ Ναός H Αγία ΢οφία ςιμερα
της Αγίας του Θεοφ Σοφίας ι
απλά Η Μεγάλη Εκκλησία, ιταν
από το 360 μζχρι το 1453
ορκόδοξοσ κακεδρικόσ ναόσ τθσ
Κωνςταντινοφπολθσ, με εξαίρεςθ
τθν περίοδο 1204 - 1261 κατά τθν
οποία ιταν ρωμαιοκακολικόσ
ναόσ, ενϊ μετά τθν άλωςθ τθσ
Κωνςταντινοφπολθσ
μετατράπθκε ςε τζμενοσ, μζχρι
το 1934 και αποτελεί ςιμερα
μουςειακό χϊρο (τουρκικά
Ayasofya Müzesi).

13. Αγία ΢οφία
• Ανικει ςτισ κορυφαίεσ δθμιουργίεσ
τθσ βυηαντινισ ναοδομίασ,
πρωτοποριακοφ ςχεδιαςμοφ, και
υπιρξε ςφμβολο τθσ πόλθσ, τόςο
κατά τθ βυηαντινι όςο και κατά τθν
οκωμανικι περίοδο. Σο παρόν
κτίςμα ανεγζρκθκε τον 6ο αιϊνα,
επί βαςιλείασ του Ιουςτινιανοφ Α',
από τουσ μθχανικοφσ Ανκζμιο από
τισ Σράλλεισ (ςθμ. Αϊδίνιο) και
Ιςίδωρο από τθ Μίλθτο. ΢το ίδιο
ςθμείο, επί του πρϊτου λόφου τθσ
Κωνςταντινοφπολθσ και ςε κοντινι
απόςταςθ από το Μζγα Παλάτιον
και τον Ιππόδρομο τθσ πόλθσ, είχαν
χτιςτεί παλαιότερα δφο ακόμα ναοί
που καταςτράφθκαν από πυρκαγιά.