Металлургийн үйлдвэрлэл

1. Цахилгаан нуман зуух
Цахилгаан зуухны арга нь исэлдүүлэх дөлгүй, бага агаартай, огт агааргүй саармаг орчин буюу
хүчилтөрөгчийг ангижруулах нөхцөлд гангийн хүчилтөрөгчийг бүрэн ангижруулж ганг хайлуулан
гаргаж авах боломжтой юм. Зуухны өндөр температурт хүхэр, фосфорын агуулга багатай гянт,
молибден зэрэг мэт өндөр температурт хайлах металлуудаар чанаржуулсан ганг гарган авч болно.
Цахилгаан зуухаар ган гарган авахад шаардагдах түүхий эд нь хаягдал ган, төмрийн хүдэр,
төмрийн хаг болно. Суурилаг зууханд шохойн чулуу, хүчиллэг зууханд цахиурын ислийг
нэмэлтээр хэрэглэнэ.
Ган хайлуулах цахилгаан зуухууд цахилгаан нум бий болгох үндсэн дээр үндэслэгдсэн байдаг.
Ийм зууханд цахилгаан эрчим хүч цахилгаан нумаар үүсэх дулааны эрчим хүч
цахилгаан нумаар үүсэх дулааны эрчим хүчинд шилжиж хайлуулах хольцонд
шууд үйлчилнэ. Зуухны ажлын хэсэг нь дээвэр ѐроолоос бүрдэнэ. Гурван фазын
гүйдлээр ажиллах зуухны дээврээр гурван электрод оруулсан байна. Электродыг
нүүрсээр буюу графитаар хийдэг. Ачаалах цонхоор хайлуулах хольцыг оруулна.
Тусгай механизмын тусламжааар зуухыг хазайлгаж шингэн ганг зуухны урсгах сувгийн нүхээр
зуухнаас гаргана. Нумны асалтаар 35000С-ын өндөр температур үүсч хольцыг хурдан хайлуулна.
Хайлуулалтын нэгдүгээр үед цахиур, манган, фосфор, нүүрстөрөгчийг исэлдүүлэх, хоѐрдугаар үед
гангаас хүчилтөрөгчийг ангижруулах хүхрийг зайлуулах процесс явагдана. Гуравдугаар үед
төмөрт хром, төмөрт титан, төмөрт ванади зэрэг хайлшуудыг нэмж найруулан сайн чанарын ган
гарган авна.
Цахилгаан нуман зууханд хайлалт явуулахад агаар шаардагддаггүй, зуухны исэлдүүлэх
чадвар бага байх учир шингэн металл доторх FeO бага байх тул ган сайн исэлдсэн, нягт байна.
Зууханд бий болох өндөр температурын үйлчлэлээр вольфрам, молибден зэрэг өндөр температурт
хайлдаг металл агуулсан чанаржуулсан ган гарган авч болно. Цахилгаан нуман зуухны нум
электродын хооронд үүснэ. Электрод босоо ба хэвтээ байрлаж болно. Хамгийн их хэрэглэгддэг нь
босоо электродтой зуух байдаг. Цахилгаан нуман зуухыг гадна талаар нь гангаар бүрж, галд
тэсвэртэй тоосгоор доторлосон байна. Зуухны ажлын зай нь дээд талаасаа өргөгддөг дээвэр,
доороосоо сууриар хашигдсан байна. Дээврээр зууханд электрод орсон байх бөгөөд сүүлийн үеийн
зуухнууд гурван фазын хувьсах гүйдлээр ажиллах учир 3 электродтой байна. 200-500мм
диаметртэй нүүрсэн ба бал чулуун элезктрод хэрэглэх бөгөөд дээшээ, доошоо хөдөлнө. Зуухны
нүүрэн талын хананд ачаалах цонх байх ба түүгээр хайлалтын явцыг ажиглана. Зуухны арын
хананд металл юүлэх нүх бүхий цорго байна. Механизмаар зуухыг хазайлгана.