1. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙ΢ΣΗΜΙΟ
ΑΘΗΝΩΝ
ΜΔΣΑΠΣΤΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΜΒΑ Full Time
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΓΙΑ ΢ΣΕΛΕΧΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗ΢ΕΩΝ
ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙ΢ΜΩΝ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΣΙΚΟ΢ ΚΤΚΛΟ΢:Η ΔΙΕΘΝΗ΢ ΕΜΠΕΙΡΙΑ
Ντάγγασ ΢πυρίδων
Σςώτςησ Αθανάςιοσ
Χαρχαντήσ Αθανάςιοσ
Τπεφθυνοσ Καθηγητήσ : Πατςουράτησ Β.

2. ΜΕΡΟ΢ Α’
• ΟΙ ΔΙΑΚΤΜΑΝ΢ΕΙ΢ ΣΗ΢ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ΢ ΔΡΑ΢ΣΗΡΙΟΣΗΣΑ΢
• Οι Επιχειρηματικοί Κφκλοι-Διακυμάνςεισ ςυνίςτανται ςε ζνα
επαναλαμβανόμενο πρότυπο από υφζςεισ, ςυρρικνϊςεισ και
ανόδουσ τθσ οικονομικισ δραςτθριότθτασ, γφρω από μια νοθτι,
«φυςιολογικι» μακροχρόνια τάςθ.
• Οριςμζνα μεγζκθ ςτθν οικονομία ακολουκοφν τθν φορά των
οικονομικϊν διακυμάνςεων, δθλαδι αυξάνονται ι μειϊνονται
όταν αυξάνεται ι μειϊνεται το εγχϊριο προϊόν (επενδφςεισ,
βιομθχανικι παραγωγι, κζρδθ, ειςαγωγζσ, δάνεια, κλπ).
• Άλλα οικονομικά μεγζκθ μεταβάλλονται αντίκετα από τθ φορά
των οικονομικϊν διακυμάνςεων (ποςοςτά ανεργίασ, χρεωκοπίεσ,
απολφςεισ, κλπ).

3. Φάςεισ Επιχειρηματικού
Κύκλου
Κορυυή
Ύυεση
Επέκταση
Ανάκαμψη
Κατώτατο Σημείο

4. • ΕΠΟΧΙΚΕ΢ ΔΙΑΚΤΜΑΝ΢ΕΙ΢ (ΚΑΙΡΙΚΕ΢ ΢ΤΝΘΘΚΕ΢, ΕΟΡΣΑ΢ΣΙΚΕ΢
ΠΕΡΙΟΔΟΙ, ΦΤ΢Θ ΟΡΙ΢ΜΕΝΩΝ ΚΛΑΔΩΝ).
• ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕ΢ ΔΙΑΚΤΜΑΝ΢ΕΙ΢:
• ΘΕΩΡΙΕ΢ ΠΟΤ ΔΙΝΟΤΝ ΕΜΦΑ΢Θ ΢Ε ΕΞΩΓΕΝΘ ΑΙΣΙΑ
• (πόλεμοι, φυςικζσ καταςτροφζσ, κυβερνθτικζσ παρεμβάςεισ κλπ)
• ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙΝΟΣΟΜΙΩΝ
• οικονομικζσ διακυμάνςεισ προζρχονται από τισ καινοτομίεσ που εφαρμόηουν
οι επιχειρθματίεσ για να αυξιςουν τα κζρδθ τουσ.
• Θ ΘΕΩΡΙΑ ΣΟΤ ΠΟΛΙΣΙΚΟΤ ΚΤΚΛΟΤ
• ςε πολλζσ οικονομίεσ παρατθρείται διακφμανςθ τθσ δραςτθριότθτασ τθσ
οικονομίασ ανάλογα με τον χρόνο των εκλογϊν με τθν χρθςιμοποίθςθ τθσ
δθμοςιονομικισ, νομιςματικισ και εξωτερικισ οικονομικισ πολιτικισ

5. ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕ΢ ΔΙΑΚΥΜΑΝ΢ΕΙ΢
• Θ ΨΤΧΟΛΟΓΙΚΘ ΘΕΩΡΙΑ
• θ κυριότερθ αιτία των οικονομικϊν διακυμάνςεων είναι θ ψυχολογικι
αντίδραςθ των ατόμων ςτα διάφορα οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά
γεγονότα
• Θ ΘΕΩΡΙΑ ΣΘ΢ ΤΠΟΚΑΣΑΝΑΛΩ΢Θ΢
• θ κάμψθ τθσ οικονομικισ δραςτθριότθτασ προκαλείται λόγω τθσ μείωςθσ τθσ
ηιτθςθσ για καταναλωτικά προϊόντα ςε οριςμζνεσ περιόδουσ
• Θ ΘΕΩΡΙΑ ΣΘ΢ ΤΠΕΡΕΠΕΝΔΤ΢Θ΢
• οι διακυμάνςεισ τθσ οικονομικισ δραςτθριότθτασ προζρχονται από
υπερβολικι αφξθςθ των κεφαλαιουχικϊν αγακϊν ςτθν οι­κονομία και τθν
ςυνεπακόλουκθ απότομθ μείωςι τουσ
• Θ ΡΙΗΟ΢ΠΑ΢ΣΙΚΘ ΘΕΩΡΙΑ
• οι οικονομικζσ διακυμάνςεισ είναι αναπόφευκτεσ ςε μια καπιταλιςτικι
οικονομία, θ δε υποκατανάλωςθ και θ υπερεπζνδυςθ αποτελοφν δφο
διαφορετικζσ πλευρζσ μιασ γενικότερθσ διαδικαςίασ

6. ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕ΢ ΔΙΑΚΥΜΑΝ΢ΕΙ΢
• ΟΙ ΝΟΜΙ΢ΜΑΣΙΚΕ΢ ΘΕΩΡΙΕ΢
• οι διακυμάνςεισ τθσ οικονομικισ δραςτθριότθτασ οφείλονται ςε μεταβολζσ
ςτθν προςφορά χριματοσ, ςτθ χοριγθςθ πιςτϊςεων και ςτο επιτόκιο.
• ΤΠΟΔΕΙΓΜΑ ΣΘ΢ ΑΛΛΘΛΕΠΙΔΡΑ΢Θ΢ ΜΕΣΑΞΤ ΣΟΤ ΠΟΛΛΑΠΛΑ΢ΙΑ΢ΣΘ ΚΑΙ ΣΟΤ
ΕΠΙΣΑΧΤΝΣΘ
• αφξθςθ του προϊόντοσ δθμιουργεί ανάγκθ για πολλαπλάςια αφξθςθ ςτο
κεφάλαιο και ςτθν επζνδυςθ. Θ αφξθ­ςθ ςτθν επζνδυςθ προκαλεί
πολλαπλάςια αφξθςθ ςτο ειςόδθμα και ςτο προϊόν θ οποία επιφζρει ακόμα
μεγαλφτερθ αφξθςθ ςτθν επζν­δυςθ κ.ο.κ.
• Θ ΘΕΩΡΙΑ ΣΟΤ ΠΡΑΓΜΑΣΙΚΟΤ ΕΠΙΧΕΙΡΘΜΑΣΙΚΟΤ ΚΤΚΛΟΤ
• οι διακυμάνςεισ προκαλοφνται από πραγματικά γεγονότα που επθρεάηουν
τθν παραγω­γικότθτα και, ςυνεπϊσ, τθ ςυνολικι προςφορά και όχι από
παράγοντεσ που επθρεάηουν τθ ςυνολικι ηιτθςθ
• ΢ΤΝΘΕ΢Θ ΕΞΩΓΕΝΩΝ ΚΑΙ ΕΝΔΟΓΕΝΩΝ ΑΙΣΙΩΝ
• οι οικονομικζσ διακυμάνςεισ οφείλονται τόςο ςε εξωγενείσ όςο και ςε
ενδογενείσ παράγοντεσ

7. Ο ΡΟΛΟ΢ ΣΟΤ ΚΡΑΣΟΤ΢ ΓΙΑ ΣΗΝ ΕΞΟΜΑΛΤΝ΢Η ΣΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΙΑΚΤΜΑΝ΢ΕΩΝ
• Οι κεχνςιανοί οικονομολόγοι υποςτθρίηουν ότι θ κυβζρνθςθ μιασ χϊρασ πρζπει να
επεμβαίνει ζγκαιρα για τθν εξομάλυνςθ των διακυ­μάνςεων τθσ οικονομικισ
δραςτθριότθτασ.
• οι μονεταριςτζσ ςτθρίηουν τθν ανάλυςι τουσ ςτθν κλαςικι προ­ςζγγιςθ
υποςτθρίηοντασ ότι οι παρεμβάςεισ των δθμοςιονομικϊν και των νομιςματικϊν
αρχϊν όχι μόνο δεν χρειάηονται, γιατί οι οικονο­μίεσ ζχουν τθ δυνατότθτα να
αποςτακεροποιοφνται, αλλά είναι και επιβλαβείσ.
Η ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΣΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΙΑΚΤΜΑΝ΢ΕΩΝ
• Για τθν πρόγνωςθ των οικονομικϊν διακυμάνςεων χρθςιμοποι­οφνται διάφοροι
δείκτεσ ι βαρόμετρα τθσ οικονομικισ δραςτθριότθτασ:
• δείκτεσ-οδθγοί (Leading indica-tors)
• δείκτεσ χρονικισ ταφτιςθσ (coincidental indicators)
• δείκτεσ χρονικισ υςτζρθςθσ (lagging indicators)

8. ΜΕΡΟ΢ Β’
Θ ΜΕΓΑΛΘ ΚΡΙ΢Θ ΣΘ΢ ΠΕΡΙΟΔΟΤ 1929-1933
• Πριν από τθν 21 Οκτωβρίου 1929 οι τιμζσ των μετοχϊν αυξάνονταν αλματωδϊσ και
όταν ζγινε το ‘Μεγάλο Κραχ’ ςτο χρθματιςτιριο, είχαν ιδθ φτάςει ςε επίπεδα που
δεν δικαιολογοφνταν κακόλου από τθν απόδοςθ των μετοχϊν ςε μερίςματα ι και
δυνατότθτεσ ανάπτυξθσ των αντίςτοιχων επιχειριςεων
• Σα κζρδθ των επιχειριςεων το 1929 ιταν τριπλάςια ςε ςχζςθ με αυτά που είχαν το
1920, αλλά οι επιχειρθματικζσ επενδφςεισ ιταν πολφ περιοριςμζνεσ, εν μζρει γιατί θ
ηιτθςθ δεν αυξανόταν όςο θ προςφορά
• Σο απότομο ξζςπαςμα τθσ αποδίδεται ςτθν ςυνφπαρξθ ενόσ βραχυχρονίου, ενόσ
μεςοχρόνιου και ενόσ μακροχρόνιου οικονομικοφ κφκλου, που οι τρείσ βρζκθκαν ςτο
χαμθλότερο ςθμείο τουσ κατά τθν ίδια περίοδο.

9. • Μεταξφ του 1929 και του τζλουσ του 1932:
• Θ προςφορά χριματοσ μειϊνεται κατά 20%.
• 53% μείωςθ τθσ βιομθχανικισ παραγωγισ
• 85.000 επιχειριςεισ χρεοκόπθςαν
• 5.000 τράπεηεσ ζκλειςαν
• H ςυνολικι αξία των μετοχϊν ζπεςε από 87 ςε 19 διςεκατομμφρια δολάρια
• Θ ανεργία ζφταςε ςτα 12 εκατομμφρια άτομα ( περίπου 25% του εργατικοφ
δυναμικοφ)
• Σο αγροτικό ειςόδθμα κακϊσ και το βιομθχανικό μειϊκθκαν κατά 50%
• Σο ςυνολικό ακακάριςτο προϊόν το 1933 είχε πζςει ςτο 54% περίπου του
επίπεδου του 1929.

10. ΟΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕ΢ ΚΡΙ΢ΕΙ΢
• Κατά τθ διάρκεια τθσ δεκαετίασ του 1960 θ παραγωγι πετρελαίου ςε μερικοφσ από
τουσ κορυφαίουσ παραγωγοφσ ςτον κόςμο άρχιςε να κορυφϊνεται.
• Κδρυςθ Οργανιςμοφ Πετρελαιοπαραγωγϊν Κρατϊν (ΟΠΕΚ), με μζλθ πζντε από τισ
χϊρεσ με τθ μεγαλφτερθ παραγωγι πετρελαίου (΢επτζμβρθσ 1960).
• Σο ξζςπαςμα του τζταρτου αραβο-ιςραθλινοφ πολζμου το 1973 οδθγεί τισ χϊρεσ-
μζλθ του ΟΠΕΚ να αυξιςουν τισ τιμζσ ςτισ μεγάλεσ εταιρίεσ πετρελαιοειδϊν, οι
οποίεσ μετακφλιςαν, μζςω διυλιςτθρίων και πρατθρίων, τισ αυξιςεισ αυτζσ ςτουσ
τελικοφσ καταναλωτζσ.
• Δραματικι αυτι άνοδοσ των τιμϊν από 3 δολάρια το βαρζλι το 1973 ςε 20 δολάρια
το Μάρτιο του 1974

11. ΟΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕ΢ ΚΡΙ΢ΕΙ΢
• ΢τισ ΘΠΑ το 1973 ο ετιςιοσ πλθκωριςμόσ ”ζτρεχε” με ρυκμό τθσ τάξθσ του 6,2%, ενϊ
το 1974 με 11,1%. ΢τθ Ιαπωνία τα αντίςτοιχα νοφμερα ιταν 11,7% και 24,5%
• Θ πτϊςθ του ΢άχθ του Ιράν το 1979 και θ άνοδοσ ςτθν εξουςία των φανατικϊν
μουςουλμάνων οδθγεί ςε νζα πετρελαϊκι κρίςθ.

12. ΟΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕ΢ ΚΡΙ΢ΕΙ΢
• Δραματικι αυτι άνοδοσ των τιμϊν από 13 δολάρια το βαρζλι το 1978 ςε 32 δολάρια
ςτισ αρχζσ του 1980
• Οι αναπτυςςόμενεσ μθ πετρελαιοπαραγωγζσ χϊρεσ παρουςίαςαν ζλλειμμα ςτο
ιςοηφγιό τουσ, αφξθςθ πλθκωριςμοφ και ανεργίασ

13. Θ ΙΑΠΩΝΙΚΘ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΘ ΚΑΜΨΘ ΣΘ΢ ΔΕΚΑΕΣΙΑ΢ ΣΟΤ 1990
• Αν και θ Ιαπωνικι κάμψθ τθσ δεκαετίασ του 1990 δεν πλθςιάηει το μζγεκοσ τθσ
Μεγάλθσ Υφεςθσ τθσ δεκαετίασ του 1930, τα γεγονότα εμφανίηουν ομοιότθτεσ από
διάφορεσ πλευρζσ
• Μεγάλθ πτϊςθ των τιμϊν των μετοχϊν
• Οι τιμζσ των ακινιτων είχαν φτάςει ςτα φψθ ςτθ δεκαετία του 1980 πριν
κατρακυλιςουν απότομα κατά τθν δεκαετία του 1990
• Οι ιαπωνικζσ τράπεηεσ χορθγοφςαν πολλά δάνεια με εγγφθςθ μετοχζσ ι ακίνθτα
θ αξία αυτϊν των εγγυιςεων ζπεςε  οι οφειλζτεσ άρχιςαν να μθν εξοφλοφν τα
δάνεια τουσ  μείωςθ τθσ ικανότθτασ των τραπεηϊν να χορθγοφν νζα δάνεια
«πιςτωτικό κραχ»
• Θ κάμψθ τθσ οικονομικισ δραςτθριότθτασ ςυνζπεςε με επιτόκια χαμθλότερα από 1%
• Απροκυμία τθσ πολιτικισ θγεςίασ για μείωςθ τθσ φορολογίασ λόγω μεγάλου
πακθτικοφ ςτα αςφαλιςτικά ταμεία
• Ανεπαρκισ αφξθςθ τθσ προςφοράσ χριματοσ

14. ΧΡΘΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΘ ΚΡΙ΢Θ:
ΜΕΞΙΚΟ 1994-1995
• Σισ αρχζσ του 1994 το Μεξικό ιταν ςε ανοδικι τροχιά
• Αφορμι πολιτικζσ αναταραχζσ
• Απαίτθςθ για υψθλότερθ απόδοςθ λόγω αυξθμζνου κινδφνου
• Πιζςεισ ςτθν αξία του εκνικοφ νομίςματοσ (θ Μεξικάνικθ τράπεηα ζπρεπε να
πλθρϊςει δολάρια ςτθν προκακοριςμζνθ ιςοτιμία με αποτζλεςμα τθν εξάντλθςθ
των αποκεμάτων τθσ χϊρασ)
• υποτίμθςθ του πζςο, ανοδικζσ τάςεισ των επιτοκίων , απροκυμία για αγορά νζων
ομολογιϊν από τουσ επενδυτζσ, πτϊςθ μετοχϊν
• παρζμβαςθ των Θ.Π.Α.: δανειακζσ εγγυιςεισ για το δθμόςιο χρζοσ του Μεξικοφ, με
αποτζλεςμα τθν αντιςτροφι του αρνθτικοφ επενδυτικοφ κλίματοσ

15. Χρθματοοικονομικι κρίςθ:
Αςία 1997-1998
• ΢θμαντικότερεσ οικονομίεσ που επλιγθςαν : Σαχλάνδθ, Νότιοσ Κορζα, και ιδιαίτερα
Ινδονθςία
• Οι αςιατικζσ τράπεηεσ είχαν επεκτείνει τθν πίςτθ τουσ ςτισ πολιτικζσ ομάδεσ εκείνεσ
που είχαν μεγαλφτερθ πολιτικι δφναμθ και όχι ςε εκείνεσ που πρότειναν τα πιο
κερδοφόρα επενδυτικά προγράμματα («καπιταλιςμόσ τθσ παρζασ» -crony capitalism)
• Σα προβλιματα του τραπεηικοφ ςυςτιματοσ υπονόμευςαν τθ διεκνι εμπιςτοςφνθ
ςτισ οικονομίεσ αυτζσ.
• Θ απϊλεια τθσ εμπιςτοςφνθσ οδιγθςε ςε υψθλότερεσ αποδόςεισ για τθν
αντιςτάκμιςθ του αυξανόμενου κινδφνου που ςυνδζεται με τθ χϊρα και ςυνεπϊσ με
τθν αφξθςθ των επιτοκίων.
• Θ αφξθςθ των επιτοκίων μαηί με τθν απϊλεια τθσ εμπιςτοςφνθσ ςυμπίεςε τισ τιμζσ
των μετοχϊν και των άλλων αξιϊν.
• Θ πτϊςθ των αξιϊν μείωςε τθν αξία των εγγυιςεων που χρθςιμοποιοφνταν για τθν
εξαςφάλιςθ των τραπεηικϊν δανείων.
• Θ μείωςθ τθσ αξίασ των εγγυιςεων αφξθςε το ποςοςτό των τραπεηικϊν δανείων που
δεν εξοφλοφνταν λόγω αδυναμίασ των δανειολθπτϊν.
• Θ αφξθςθ των λθξιπρόκεςμων δανείων διόγκωςε το πρόβλθμα του τραπεηικοφ
ςυςτιματοσ.

16. H κρίςθ τθσ Aργεντινισ
• Κατά το πρϊτο ιμιςυ του 20ου αιϊνα ανικε ςτισ πλουςιότερεσ χϊρεσ του κόςμου
• Κφρια αιτία τθσ πτϊςθσ τθσ ιταν τόςο οι πολιτικζσ, όςο και οικονομικζσ περίοδοι
ςυνεχοφσ αςτάκειασ, οι οποίεσ επικράτθςαν μετά το 1955
• Ξζςπαςμα κρίςθσ το 1998, αποτζλεςμα που ζφεραν οι παρακάτω παράγοντεσ:
• Αφξθςθ εξωτερικοφ χρζουσ ςαν αποτζλεςμα του αρνθτικοφ εμπορικοφ ιςοηυγίου,
των διαφόρων «κερδοςκοπικϊν» επικζςεων εναντίον του νομίςματοσ τθσ, κακϊσ
επίςθσ τθσ φυγισ κεφαλαίων ςτο εξωτερικό
• Θ ςφνδεςθ του νομίςματοσ τθσ χϊρασ με το δολάριο και ειδικά θ ςτακερι
ιςοτιμία που επιλζχκθκε (1:1), ςτθ κζςθ τθσ ελεφκερθσ διακφμανςθσ, οδιγθςε
ςτθ δραςτικι μείωςθ του πλθκωριςμοφ, χωρίσ όμωσ να τον εξαλείψει εντελϊσ

17. • Τποτίμθςθ του νομίςματοσ του Μεξικό (1995) και τθσ Βραηιλίασ (1998) με
αποτζλεςμα τα προϊόντα των 2 αυτϊν χωρϊν να γίνουν πιο φκθνά ςτισ διεκνείσ
αγορζσ και οι εξαγωγικζσ επιχειριςεισ τθσ Αργεντινισ να ζχουν καταςτροφικζσ
ςυνζπειεσ. Επιπροςκζτωσ, αρκετζσ επιχειριςεισ τθσ χϊρασ μετζφεραν τα
εργοςτάςια παραγωγισ τουσ ςτθ Βραηιλία - γεγονόσ που αφξθςε ακόμθ
περιςςότερο τθν ανεργία ςτθν Αργεντινι
• Θ «ιςτορικισ αςτάκεια» τθσ Οικονομίασ τθσ Αργεντινισ ζκανε τουσ πολίτεσ τθσ
να είναι ανζκακεν δφςπιςτοι απζναντι ςτο τραπεηικό ςφςτθμα
• Θ εμπιςτοςφνθ των διεκνϊν χρθματαγορϊν απζναντι ςτθν Αργεντινι
«βυκίςτθκε» ραγδαία περί το τα τζλθ του 1999, με αποτζλεςμα να αυξθκεί το
επίπεδο ρίςκου του δανειςμοφ τθσ
• Ζνα κφμα ιδιωτικοποιήςεων, ςτθν αρχι τθσ δεκαετίασ του 1990, είχε ςαν τελικό
αποτζλεςμα τθν πϊλθςθ πολλϊν δθμοςίων επιχειριςεων ςε ιδιϊτεσ - ακόμθ και
ςε τιμζσ χαμθλότερεσ από τθν αξία τουσ
• 2001 - επίςημη αναγγελία τησ χρεοκοπίασ τησ χώρασ (αδυναμία και ςτάςθ
πλθρωμϊν απζναντι ςτουσ δανειςτζσ τθσ)

18. ΜΕΡΟ΢ Γ’
Ελληνική Οικονομία:
Οικονομικι Ανάπτυξθ Κατά Σομζα
(Μζςοι ετιςιοι ρυκμοί μεταβολισ πραγματικοφ ΑΕΠ ςε τιμζσ ςυντελεςτϊν παραγωγισ, ςε
ποςοςτιαίεσ μονάδεσ)
1960-73 1974-80 1981-90 1974-90 1991-2004
Πρωτογενισ 7,9 0,6 -7,7 -4,4 0,9
Σομζασ- Γεωργία
Δευτερογενισ 11,0 1,6 1,8 1,7 2,1
Σομζασ-
΢φνολο
Δευτερογενισ 13,3 5,8 0,3 2,5 1,3
Σομζασ-
Μεταποίθςθ
Δευτερογενισ 8,7 -2,0 0,3 -0,7 2,9
Σομζασ-
Καταςκευζσ
Σριτογενισ 8Π Af
τn
, Σ7
. ^A
UjV .,vr -Κ '
?'
Σομζασ-
Τπθρεςίεσ
΢υνολικό 8,6 3,1 0,5 1,5 2,8
ΑΕΠ

19. Περίοδοσ ταχφρρυκμθσ ανάπτυξθσ (1953-1973)
1. Βιομθχανία
• Πολφπλευρθ κρατικι υποςτιριξθ:
• επιβολι υψθλϊν δαςμϊν
• χρθματοδοτικά κίνθτρα
• Χαμθλό εργατικό κόςτοσ
• Ξζνεσ επενδφςεισ
2. Καταςκευζσ
• Οι επενδφςεισ ςε κατοικίεσ αντιπροςϊπευαν το 40% του ςυνόλου των
ιδιωτικϊν επενδφςεων που αποτελεί τθν αντίςτοιχθ αναλογία ςε
ευρωπαϊκό επίπεδο
3. Ναυτιλία
• Απαςχόλθςθ ελλθνικοφ ναυτεργατικοφ δυναμικοφ
• Αποςτολι εμβαςμάτων
• Επαναπατριςκζντα κεφάλαια των ελλινων εφοπλιςτϊν

20. 4. Σουριςμόσ
• Ειςροι τουριςτικοφ ςυναλλάγματοσ (αφξθςθ από 22,7 εκ. δολ. Σο 1953
ςε 514,9 εκ. δολ . το 1973)
• Δθμιουργία εγχϊριων παραγωγικϊν δραςτθριοτιτων και κλάδων ςτον
τουριςτικό τομζα
• Χρθματοδότθςθ του ελλείμματοσ του εμπορικοφ ιςοηυγίου (άδθλοι
πόροι)
5. Δθμόςιοσ τομζασ
• Καταςκευι μεγάλων ζργων υποδομισ (εκνικζσ οδοί)
• Θζςπιςθ προςτατευτικϊν δαςμϊν
6. Σραπεηικόσ τομζασ
• ΢φςταςθ νομιςματικισ επιτροπισ  ειδικοί πιςτωτικοί ζλεγχοι:
I. Κακοριςμόσ διαφορικϊν επιτοκίων
II. Κακοριςμόσ ποςοςτϊςεων ςτισ χορθγιςεισ δανείων

21. Περίοδοσ ςταςιμότθτασ και κρίςθσ (1974-1990)
• Κατά τθν περίοδο 1974-1979 ο μζςοσ ετιςιοσ ρυκμόσ ανάπτυξθσ ζπεςε από 6,9% ςε
3,1% και 0,5% τθ δεκαετία του 1980
• Θ διεκνισ οικονομικι κρίςθ είχε αναπόφευκτα αρνθτικζσ επιπτϊςεισ και ςτθν
ελλθνικι οικονομία προκαλϊντασ ρωγμζσ ςε καίριουσ κρίκουσ του ελλθνικοφ
μοντζλου ανάπτυξθσ:
1. Εξαγωγζσ
• Επαναπροςδιοριςμόσ ελλθνικισ εξαγωγικισ δραςτθριότθτασ από Ευρϊπθ ςε
αραβικζσ χϊρεσ λόγω διεκνοφσ χρθματοοικονομικισ κάμψθσ
2. Σουριςμόσ
• Μείωςθ του μζςου ετιςιου ρυκμοφ αφξθςθσ αφίξεων από 19,2% ςε 6,4%
• Μείωςθ των μζςων ετιςιων ςυναλλαγματικϊν εςόδων από 16,9% ςε 8,8%
3. Ναυτιλία -Ναυτιλιακό ΢υνάλλαγμα
• Μείωςθ ναυτιλιακοφ ςυναλλάγματοσ ςτθν κάλυψθ του εμπορικοφ
ελλείμματοσ μετά το 1974

22. 4. Εξωτερικι Μετανάςτευςθ - Μεταναςτευτικά Εμβάςματα
• Κάμψθ τθσ ηιτθςθσ εργατικοφ δυναμικοφ
• Εκροι Ελλινων μεταναςτϊν
5. Ξζνεσ Επενδφςεισ
• Κάμψθ των ειςοδθμάτων με αντίςτοιχθ μείωςθ των αποταμιεφςεων με
αποτζλεςμα να μειωκοφν οι ξζνεσ επενδυτικζσ δραςτθριότθτεσ
• Ζνταξθ τθσ Ελλάδασ ςτθν ΕΟΚ  Άρςθ των προςτατευτικϊν δαςμϊν και επενδυτικϊν
(ελλθνικϊν) κινιτρων επί των ειςαγόμενων ευρωπαϊκϊν προϊόντων
• Αφξθςθ τθσ αβεβαιότθτασ των ελλθνικϊν επιχειριςεων λόγω μείωςθσ τθσ
κερδοφορίασ τουσ
• ΢θματοδότθςθ μιασ νζασ περιόδου αποβιομθχάνιςθσ τθσ ελλθνικισ οικονομίασ με
ςταδιακι μείωςθ του ποςοςτοφ ςυμμετοχισ τθσ ςτο ΑΕΠ (π.χ. μεταποίθςθ από
17,4% επί του ςυνολικοφ προϊόντοσ το 1980 ςε 12% το 2000)

23. Δθμοςιονομικι πολιτικι: πρϊτθ Μεταπολιτευτικι Περίοδοσ
1974-1989
1. Δθμοςιοποίθςθ μεγάλων ιδιωτικϊν επιχειριςεων
• Ανάκτθςθ Ολυμπιακισ από το ςυγκρότθμα Ωνάςθ
• Εμπορικι Σράπεηα
2. ΢τιριξθ και αναδιάρκρωςθ υπερχρεωμζνων και προβλθματικϊν επιχειριςεων
• ΢φςταςθ του Οργανιςμοφ Αναςυγκρότθςθσ Επιχειριςεων (ΟΑΕ), ο οποίοσ
κεφαλαιοποίθςε τα τραπεηικά χρζθ πολλϊν επιχειριςεων, οι οποίεσ με τον τρόπο
αυτό περιιλκαν ςτο ζλεγχο του Δθμοςίου
3. Καταπολζμθςθ Ανεργίασ
• Εφαρμογι επεκτατικϊν μακροοικονομικϊν πολιτικϊν, με μεγάλεσ αυξιςεισ των
δθμοςίων δαπανϊν

24. 4. Κακυςτερθμζνθ δθμιουργία κεςμϊν Κράτουσ Ευθμερίασ
• Θ αποκατάςταςθ των ςυνδικαλιςτικϊν και πολιτικϊν ελευκεριϊν οδιγθςε ςε
κατακόρυφθ αφξθςθ τθσ διαπραγματευτικισ και γενικότερθσ δφναμθσ τθσ
εργατικισ τάξθσ και δθμιοφργθςε ςυνκικεσ ευνοϊκζσ για τθν κακυςτερθμζνθ
δθμιουργία κεςμϊν κράτουσ ευθμερίασ
5. Πολιτικι Διολίςκθςθσ/Τποτίμθςθ τθσ Δραχμισ
• διολίςκθςθ τθσ δραχμισ:
• ςταδιακι μείωςθ τθσ ιςοτιμίασ ανάλογα με τθν διαφορά πλθκωριςμοφ
• υποτίμθςθ, εφάπαξ ςθμαντικι μείωςθ τθσ ιςοτιμίασ
6. Αποκεντρωτικι Αναπτυξιακι Πολιτικι
• Πλεονζκτθμα: θ προϊκθςθ τθσ περιφερειακισ ανάπτυξθσ ςε όλθ τθ χϊρα
• Μειονζκτθμα: δεν ζγιναν μεγάλα ζργα εκνικι εμβζλειασ, τα οποία κατά κανόνα
ευνοοφν τθ ςυνολικι βελτίωςθ τθσ παραγωγικότθτασ του ιδιωτικοφ τομζα και τθ
ςυνολικι αναδιάρκρωςθ τθσ οικονομίασ

25. Δημοςιονομική πολιτική: Δεύτερη Μεταπολιτευτική Περίοδοσ
1990-2006
1. Ιδιωτικοποιιςεισ επιχειριςεων
• Μεταποιθτικζσ ι άλλεσ επιχειριςεισ που είχαν ξεκινιςει τθν λειτουργία τουσ ωσ
ιδιωτικζσ αλλά είχαν περιζλκει ςτον ζλεγχο του Δθμοςίου μζςω του ΟΑΕ
πουλικθκαν και πάλι ςε ιδιϊτεσ (ΑΓΕΣ Θρακλισ, Ιονικι, Εμπορικι, Αγροτικι και
Γενικι τράπεηα)
• Μερικι ιδιωτικοποίθςθ δθμοςίων επιχειριςεων μζςω τθσ διάκεςθσ των μετοχϊν
τουσ ςτο Χρθματιςτιριο (ΕΤΔΑΠ, ΕΛΣΑ, Σαχυδρομικό Σαμιευτιριο)
2. Εξαγορζσ-΢υγχωνεφςεωσ επιχειριςεων
• προςαρμογζσ του νομικοφ πλαιςίου που διευκόλυναν τισ εξαγορζσ και
ςυγχωνεφςεισ επιχειριςεων με ςκοπό τθ βελτίωςθ τθσ αποδοτικότθτασ και τθν
αναδιάρκρωςθ του ιδιωτικοφ τομζα τθσ οικονομίασ

26. Δημοςιονομική πολιτική: Δεύτερη Μεταπολιτευτική Περίοδοσ
1990-2006
3. Πολιτικι Λιτότθτασ
• Ικανοποίθςθ των κριτθρίων του Μάαςτριχτ ςε ότι αφορά τον περιοριςμό των
δθμοςίων ελλειμμάτων και του δθμοςίου χρζουσ αλλά και του πλθκωριςμοφ
• Αποφυγι επεκτατικϊν πολιτικϊν που περιορίηουν τθν αποτελεςματικότθτα τθσ
αναδιαρκρωτικισ επίδραςθσ του μθχανιςμοφ τθσ αγοράσ, τόςο ςτον τομζα των
επιχειριςεων όςο και ςτθν αγορά εργαςίασ
4. ΢υγκράτθςθ Κοινωνικϊν Δαπανϊν
• Αναμόρφωςθ του ΢υςτιματοσ Κοινωνικισ Αςφάλιςθσ με κφριουσ άξονεσ τθν
αφξθςθ των ειςφορϊν και των θλικιακϊν ορίων ςυνταξιοδότθςθσ
5. Πολιτικι ΢κλθρισ Δραχμισ
• Εγκατάλειψθ τθσ πολιτικισ μείωςθσ τθσ ιςοτιμίασ ςφμφωνα με τθ διαφορά του
πλθκωριςμοφ ανάμεςα ςτθν Ελλάδα και τουσ εμπορικοφσ τθσ εταίρουσ
• Προςπάκεια διατιρθςθσ τθσ ιςοτιμίασ ςε ςχετικά ςτακερά επίπεδα
• Θ διατιρθςθ τθσ ιςοτιμίασ είχε ωσ αποτζλεςμα τθ μείωςθ τθσ
ανταγωνιςτικότθτασ των ελλθνικϊν προϊόντων, πράγμα αρνθτικό για τθν εξζλιξθ
του ιςοηυγίου πλθρωμϊν
• ικανοποίθςθ του κριτθρίου ιςοτιμίασ τθσ ΢υνκικθσ του Μάαςτριχτ

27. Δημοςιονομική πολιτική: Δεύτερη Μεταπολιτευτική Περίοδοσ
1990-2006
6. Μεγάλα ζργα υποδομϊν
• Μεγάλα ζργα υποδομισ, πολλά από τα οποία ιταν υπερτοπικισ και εκνικισ
εμβζλειασ (Αεροδρόμιο Ελευκζριοσ Βενιηζλοσ, Εγνατία Οδόσ, Γζφυρα Ρίου-
Αντιρρίου, Μζτρο Ακθνϊν, Αττικι Οδόσ)
7. Πολιτικι Διεφρυνςθσ του Ανταγωνιςμοφ
• Διεφρυνςθ του ανταγωνιςμοφ μεταξφ των επιχειριςεων
• Αφξθςθ τθσ ευελιξίασ ςτθν αγορά εργαςίασ μζςω νομοκετικϊν παρεμβάςεων
που ςτόχευαν ςτον περιοριςμό των κρατικϊν ρυκμίςεων

28. ΕΤΧΑΡΙ΢ΣΟΤΜΕ!