Esquemas das formas de goberno máis importantes de Grecia e Roma

1. SISTEMAS POLÍTICOS GREGOS E ROMANOS

2. A antiga Grecia non tivo unidade política: era un mosaico de cidades independentes unhas das outras que coñecemos co nome de polis . Este feito tivo dúas consecuencias desde o punto de vista da súa forma de goberno: 1. Cada unha das polis coñeceu os seus propios sistemas de goberno, pasando moitas delas por diferentes fases. 2. Algunhas polis , en virtude do seu éxito económico e militar, exerceron influencia, moitas veces interesada, sobre outras, que adoptaron os sistemas políticos das primeiras.

3. ESPARTA A forma de goberno espartana, de carácter fortemente militar, mantívose case invariable desde o seu establecemento no s. VII por Licurgo, pasando pola súa época de esplendor (403-371 a.C.), ata a súa decadencia, na segunda metade do s. IV a.C. Por iso o sistema chegou a ser chamado eunomía (“bo goberno”) por moitos contemporáneos.

4. A RHETRA ESPARTANA APELLA ou Asamblea de cidadáns Elaboración de proxectos de lei Decisión sobre a guerra e a paz 2 REIS (diarquía) Xefatura do Exército 5 ÉFOROS Poder executivo Poder xudicial XERUSÍA (Consello de 28 anciáns máis os 2 Reis) Poder lexislativo Poder xudicial elixe

5. Non debemos pensar que a Apella estaba aberta a todo o mundo. Quedaban excluídos os seguintes grupos, que non eran suxeitos de dereitos: 1. As mulleres e os menores. 2. Os periecos ou residentes de orixe extranxeira. 3. Os hilotas : os orixinarios das rexións de Laconia e Mesenia, minguados nos seus dereitos polos espartanos á súa chegada desde o norte da península grega: debían traballar a terra para os seus amos. Escravo castigado Ruínas de Esparta Estatua de Leónidas

6. ATENAS Pola contra, Atenas evolucionou desde formas monárquicas (s. XI-X a.C.), ata oligárquicas (s. X-VI a.C.), pasando por unha tiranía (s. VI a.C.), ata o modelo de democracia instaurado por Clístenes e encarnado por Pericles (s. V a.C.), que decaerá nas primeiras décadas do s. IV a.C.

7. A DEMOCRACIA ATENIENSE ECCLESIA ou Asamblea de cidadáns (maiores de 20 anos: uns 30.000) Poder lexislativo Poder xudicial (ostracismo) Decisión sobre a guerra e a paz MAXISTRADOS 10 ESTRATEGOS 9 ARCONTES (anuais) (anuais) Xefatura do Exército Poder xudicial Embaixadas Culto relixioso BULÉ ou Consello (500 membros) Elaboración de proxectos de lei Supervisión da Facenda pública PRITANÍA ou Consello de 50 membros Convoca á ECCLESIA e á BULÉ HELIEA ou Tribunal Popular (5.000 membros) propón elixe CONSELLO DO AREÓPAGO (ex - arcontes) Tribunal para os delitos de asasinato elixe elixe

8. A ateniense non era unha democracia asimilable por completo ás actuais, posto que existían escravos, e os extranxeiros (chamados alí metecos ) e as mulleres non tiñan dereitos políticos. Sen embargo, conceptos como o deber moral de participar na vida e na xestión da comunidade ou a liberdade de expresión eran xa patrimonio da Atenas do s. V a.C. Vista do outeiro do Areópago Reconstrucción da Pnyx , lugar de reunión da Ecclesia Pericles, importante estratego ateniense

10. A MONARQUÍA ROMANA COMITIA CVRIATA ou Asamblea de cidadáns (formada só por patricios: 3 tribus, 30 curias, 300 gentes ) Ratificación das leis Poder xudicial (apelación) Decide sobre a guerra e a paz REI Xefatura do Exército Autoridade relixiosa SENADO (Xefes das familias patricias, ata un número de 300) Asesoramento ó Rei Ratificación dos actos dos COMITIA CVRIATA elixen propón

11. En realidade, o primeiro réxime de Roma era unha oligarquía, pois só os patricios (nobreza terratenente) tiñan dereitos políticos: o rei era un deles, mais tratábase dun primeiro entre iguais . Rómulo (calquera dos dous), primeiro rei de Roma Reunión dos comitia curiata Tarquinio o Soberbio, derradeiro rei

12. A REPÚBLICA ROMANA COMITIA CENTVRIATA (Asamblea de cidadáns segundo o seu poder económico) Decisión sobre a guerra e a paz Poder xudicial (apelación) COMITIA TRIBVTA (Asamblea de cidadáns por tribus, incluíndo patricios e plebeios) Poder lexislativo MAXISTRADOS cum imperio (anuais) CÓNSULES (2) Convocatoria das Asambleas Xefatura do Exército PRETORES (2; logo 16) Xustiza MAXISTRADOS sine imperio (anuais) CUESTORES (2, logo 20) Recadación dos impostos EDÍS (4) Administración municipal elixen elixen SENADO (Ex - maxistrados) Asesoramento xeral Facenda pública Política exterior

13. COMITIA CENTVRIATA COMITIA TRIBVTA SENADO MAXISTRATURAS EXTRAORDINARIAS SINE imperio (QUINQUENAL) CENSOR (2) ELABORACIÓN DO CENSO, INCLUÍNDO A LISTA DE SENADORES VIXIANCIA DOS COSTUMES XESTIÓN DO PATRIMONIO DO ESTADO sine imperio (anuaL) TRIBUNO DA PLEBE (10) DEREITO DE VETO A CALQUERA DECISIÓN DUN MAXISTRADO OU A UN DECRETO DO SENADO CVM imperio (SEMESTRAL, NOMEADO POR UN CÓNSUL) DICTADOR (1) CONCENTRACIÓN DO PODER XERAL PARA UN CASO DE EMERXENCIA CAPACIDADE DE NOMEAR UN AXUDANTE ( MAGISTER EQVITVM) elixen elixen PROPÓN

14. Logo da expulsión dos reis, os dereitos de cidadanía amplíanse ós plebeios: o grupo dirixente comprenderá agora tamén, ademais dos nobres propietarios, ós plebeios enriquecidos por diversas actividades comerciais e industriais. A pesar da existencia das maxistraturas, será o Senado o que concentre o auténtico poder: as primeiras tiñan unha duración temporal, mentres que a pertenza ó Senado era vitalicia. Reunión do Senado Cónsul Nos comitia centuriata os participantes ían como soldados

15. O IMPERIO ROMANO EMPERADOR Poder lexislativo Poder xudicial Xefe do Exército Facenda SENADO Consello numicipal de Roma MAXISTRADOS (Función decorativa) PREFECTOS Do Pretorio (Garda Imperial) Da Annona (abastecemento) Dos Bombeiros Da Cidade (Policía) Das Provincias MINISTROS Asuntos Exteriores Facenda Xustiza Defensor do Pobo elixe e convoca elixe nomea

16. Víctima dunhas institucións insuficientes para gobernar un amplo territorio, a República deriva en terribles guerras civís. Será Gaio Octavio, coñecido como Augusto, quen lles porá fin e establecerá un reparto de poder co Senado, a fin de contas nomeado por el. Pola súa banda, o Emperador nomeará unha serie de funcionarios que sustituirán por completo ás antigas maxistraturas. Augusto, primeiro Emperador O exército, auténtico árbitro do poder imperial