Resumo da Historia, arquitectura e Arte na antiga Roma

1. ANTIGA ROMA
monarquía: S. viii-vi A. c.
República: S. v- i A. c.
Imperio: S. i a. c. – S. V D.c.

2. MONARQUÍA (750 A.c.- 509a. c.)
LOBA DO CAPITOLIO, S. VII A. c
SEGUNDO A LENDA AMANTOU A RÓMULO E REMO, FILLOS
DE Marte e de Silvia.
Rómulo funda Roma no 750 a. c., sendo o primeiro
rei dos sete deste período

3. a Italia arcaica
Os romanos
emprenden
guerras cos
pobos
veciños e
vanse
apoderando
do Latium
(Lacio, rexión
central de
Italia)

4. Rapto das sabinas: a necesidade de mullres fai que os
romanos rapten ás dos pobos veciños
Os sabinos declaran a guerra aos romanos
As mulleres interpóñense e conséguen a paz. Os sabinos
intégranse en Roma

5. OS ETRUSCOS
Brillante civilización do
norte de Italia, más
desenvolvida que Roma.
Nos s. V e IV expándense
polo centro de italia,
sendo etruscos os tres
últimos reis do período
monárquico.
Os etruscos convirten a
Roma nunha nunha
grande cidade rica e
• Sarcófago dos
poderosa
esposos de Cerveteri
(Etruria, s,. VI a. C.)

6. necrópoles etruscas
• Frescos representando
unha cerimonia fúnebre.

7. Tumbas tarquinias

8. A cidade na monarquía
Na época dos reis etruscos
COMPLÉTASE A UNIFICACIÓN DAS
SETE COLINAS QUE CONFIGURAN
rOMA.
copian o trazado dos gregos: modelo reticular
proposto polo arquitecto hipodamo
as vias principais son o cardo (n-s) e decumanus (l-o)
No cruce destas vías está o foro, centro da vida social e
relixiosa

9. Os etruscos
comezan a
edificación de
obras públicas
como a cloaca
máxima e o
templo de
Xúpiter
Capitolino.
Reconstrucción do templo de
Xúpiter Capitolino en época
Etrusca

10. fin da monarquía
Servio Tulio,
penúltimo rei, divide
a poboación en
“comitia” centuriata
(asembleas de 100
persoas) para
favorecer o
recrutamento no
exército. Os comicios
elixen ós
maxistrados.
Os abusos dos
últimos reis etruscos
fan que o pobo se
subleve e expulse ó
último rei,
suicidio de Lucrecia, matrona Tarquinio o
romana, ultraxada por un fillo soberbio.
de Tarquinio o soberbio

11. A REPÚBLICA (509 A. C.-18 A. C.)
• novo orde
Senado: 300 membros
político:
antigos maxistrados.
gobernan o
Promulgan leis, deciden
senado e o
sobre a paz e a guerra
pobo
Pobo: reunido en romano
“comitia” (asembleas) (spqr)
elixen ós maxistrados e
ratifican as decisisóns
do senado.
Maxistrados: cargos
públicos elixidos por un
ano. Non reciben soldo,
son “honores” e deben
desempeñarse
comezando polo máis
baixo ata chegar ó mási
alto: os dous cónsules
que están ó fronte da
república.

12. REPÚBLICA: crases sociais
Patricios: nobres propietarios
das terras, con todos os
dereitos políticos
Plebeios: pobo chan sen
dereitos.
Loita de crases: os plebeios
retíranse en “folga” ó monte
sacro”. conseguen ter un
representante (tribuno da
plebe) e as primeiras leis
escritas: Lei das XII táboas.
Os plebeios equiparán
totalmente os seus dereitos
cos dos patricios cara fins da
república. destacan nesta
loita os irmáns Graco,
defensores dos dereitos do
plebeios.

13. Expansión de Roma
s. iii a C. domina o Lacio (centro Italia)
s. III-II A.C.: sicilia, Norte de África (Cartago),leste pen. ibérica,
grecia, asia menor
s. I A-C.: Resto de Hispania, Galias

14. GUERRAS PÚNICAS (roma/cartago)
Tres guerras
contra os
Cartaxineses nos
s.III, II e I a.C.
A victoria sobre os
cartaxineses supón
a Roma o dominio
do Mediterraneo
Occidental
anibal,
xeneral
cartaxines,
protagonista
da ii guerra
púnica, foi un
dos peores
inimigos de
roma

15. AS GUERRAS DAS GALIAS
As Galias foron
conquistadas por
Xulio César no s. I
a.C.
O seu triunfo como
militar deixouno
nun primeiro plano
na escena política.

16. O FINAL DA REPÚBLICA
Coa incorporación de
novos territorios, a
República non semella
para algúns ser a forma
de goberno idónea para
Roma.
NO s. I a. C. prodúcense
loitas polo poder persoal:
César, Pompeio e Craso
(Triumvirato) repártense
o poder.
Pompeio e César
enfróntanse nunha
Guerra Civil. César, o
vencedor, autonoméase
dictador vitalicio.
César é asasinado no 44 a.
C. por Bruto e Casio,
partidarios da República.

17. O Imperio (18 a. C.- 476 d. C.)
Octavio, sobriño de César,
pon fin as guerras civís e vai
asumindo todos os poderes,
recibindo os títulos de
imperator e Augustus.
O seu mandato ou
principado durou máis de 40
anos e foi un período de
estabilidade e paz relativa,
(pax augusta), no que se
consolida a nova forma de
goberno.
O senado e demais
institucións perden
competencias a favor do
imperator ou César

18. S. I A. C.- I D.C: SÉCULOS DE OURO
É poca de gran
desenvolvemento
cultural:
Poesía: Virxilio,
que compón a
Eneida, Ovidio
Historia: Tito
Livio, Tácito,
Sátira: Marcial,
Xuvenal
Filosofía: Séneca

19. S.II D. C.: con Traxano máxima
expansión do Imperio Romano
• 1, 2, 3, 54: Hispania
• 4,5,6,7,16,1,7,18 Galia
• 8 Britania
• 9, 10, 11 Xermania
• 12 Retia
• 13, 14 italia
• 19 Norucum
• 20 Panonia
• 21 DAlmacia
• 22 Dacia
• 23 Moesia
• 24, 25,26,27 Grecia
• 28 Asia
• 29 Bitinia
• 35 Chipre
• 36 Cilicia
• 37 Capadocia
• 47 Xudea –Palestina, 48 Arabia • 38 Ponto
• 43 Armenia
• 49 Exipto, 51 Numidia
• 46 Siria
• 52 Africa, 53 Mauritania

20. Arte romana:
O urbanismo
Para os romanos a
vida na cidade era
superior ó do campo. A
palabra “civilización”
procede de “civis”
(cidade), polo que
urbanidade era
sinónimo de progreso.
Aprenden urbanismo
dos etruscos, e por
medio deles descubren
o modelo de plano
xeométrico dos gregos,
que empregarán nos
campamentos
militares e nas novas
cidades.
Plano de Lucus
Augusti (Lugo)

21. comodidade ante todo
Os romanos
preocúpanse máis Via da Abundancia,
práctico que do Pompeia
estético
Preocúpanse por
mellorar a calidade
de vida do cidadán
con comodidades
(auga, rúas Termas romanas
beirarrúas...), hixiene Lugo
(alcantarillado,
termas), seguridade
(murallas) e
entretenimento
(teatros, anfiteatros,
circos...)

22. tecnicas de
construcción
Aprenden:
Dos etruscos: modelos
urbanísticos
Dos gregos: os estilos
arquitectónicos
De Oriente: o arco, a
bóveda a cúpula e uso do
ladrillo cocido...
Aportan:
Basílica de Maxencio
O invento do cemento roma
Disimulan os materiais
pobres (cemento e
ladrillo) cubríndoos
con mármores, frescos,
escaiolas, mosaicos...

23. augas
Acueductos:
sumistran a
auga ás
cidades.
Coñecían
técnicas
hidraúlicas Acueducto de Segovia
coma a do
sifón (~ vasos
comunicantes
), para salvar
os desniveis)

24. augas
cloacas: o sistema
de
alcantarillado
consistía nunha cloaca Máxima
rede de cloacas roma
ou galerías
subterráneas que
levaban as augas
negras ós ríos ou
ó mar
constrúíanse con
bóvedas de medio
cañón cunha
altura que
permitise o paso
de persoas,
encargadas de
letrinas públicas de Pompeia
limpalas.

25. AUGAS
Termas: ós romanos
preocupáballe a hixiene
persoal. En todas as
cidades existían baños
públicos para os cidadáns
que nontiñan baños na
casa.
Exisitían zonas separadas
Termas de Pompeia (italia)
para homes e mulleres, e
cando isto non era
posible había dous
horarios distintos para a
súa utilización
quentábanse mediante un
sistema de fornos
subterraneos chamado
hipocausto

26. Augas
estancias das termas:
Apodyterium: vestiario,
sá con ocos para deixar
a roupa
Caldarium: habitación
con piscinas de auga
Apodyterium Termas de lugo
quente e vapor. A auga
quetábase co hipocausto
Tepidarium: habitación
intermedia para que o
paso o frigidarium non
fose tan brusco. Aquí
podíase comer e beber
algo
frigidarium: Última sá
con piscinas de auga fría
para a natación

27. VIAS
Ó convertirse en
imperio, Roma
necesitou crear unha
ampla rede viaria que
conectase todos os
vÍA apia: CONECTABA ROMA CON
puntos, por razóns
Brundisium (bridisi, NO sur)
militares, e políticas.
As vías contribuiron a
rápida romanización
dos territorios
conquistados e
adquiriron un
carácter comercial:
ERAN NECESARIAS PARA
TRANSPORTAR OS
PRODUCTOS OBTIDOS
NOS TERRITORIOS
SOMETIDOS

28. VIAS sTATUMEN
NUCLEUS
o EXCELENTE ESTADO DE
CONSERVACIÓN DÉBESE A
GRAN CALIDADE DE
CONSTRUCCIÓN. moitas
veces eran realizadas
polos lexionarios sUMMA CRUSTA
nO FORO ROMANO
ATOPÁBASE O PUNTO CERO
DO QUE PARTÍAN TODAS AS
CALZADAS (MILIARIUM
AUREUM). CADA 1.000
PASOS (1427 M.) COLOCÁBASE
UN MILIARIO PARA MEDIR
A DISTANCA CON RESPECTO
A ROMA: “TODOS OS
Miliarios do xurés (Ourense)
CAMIÑOS CONDUCEN A , na via XVIII que unía
ROMA” bracara augusta con
asturica augusta

29. vias
Pontes:
fundamentais no
sistema de
Ponte romana de Mérida
comunicacións
romano para
salvar desniveis e
ríos.
Consturíanse con
bloques de pedra
encaixados sen
Ponte romana de ourense
cemento.
Ás veces os
acueductos servían
tamén de ponte
mediante unha
dobre arcada
Pont du garde (Francia)

30. FAROS
Os grandes portos
marítimos dispuñan de
grandes torres con
fachos que lles servían
de faros.
A torre de Hércules foi
construída polos
romanos en Brigantium
no s. II d.C.
constaba dun corpo
superior con forma
cilíndrica e dunha
rampa exterior.
Foi restaurada nos s.XVII
e XVIII, nos que se
construiu a escaleira
interior e se forraron as
paredes interiores.

31. Murallas
Os romanos
protexían as súas
cidades con
murallas, símbolo de
poderío e prestixio
Construíanse con
Muralla de
materiais sólidos:
lugo
pedra de sillería e
cemento, con
torreóns e portas
anchas que
permitían o paso de
máquinas de guerra.
Na parte exterior A
muralla
completábase cun
foso, e na interior
cun intervallum ou
“vía de servicio”
restosdo Foso
muralla de lugo

32. O FORO
Era ocorazón da
cidade, centro da
vida social e
política romana.
Solía ser unha
Foro da cidade romana de empùries
praza
rectangular
porticada, na que
edificios de de
distintos usos:
político (curia),
xudicial
(basílicas),
comercial (stoas,
tabernas),
relixiosos
(templos), escolas FORO ROMANO

33. Espectáculos
O ocio era moi
importante para os
romanos. O espectáculo
favorito eran xogos ou
ludi : combates de
gladiadores, feras,
carreiras.
violencia nos Ludi de
Os ludi eran costeados
nocera, cerca de pompeia
polos maxistrados nas
súas campañas
electorais.
a paixón polos xogos foi
paralela ó
alonxamento dos
romanos da vida
política. (panem et
circenses)

34. O anfiteatro
Plano anfiteatro
Nel realizábanse de mérida
combates de
gladiadores,
combates con animais
ou batallas navais
simuladas.
os espectadores
accedían polos
vestíbulos ou
vomitorium e
sentaban no graderío
ou cavea.
eran os edificios con
maior capacidade
(sempre máis de 10.000
espectadores)
anfiteatro de itálica (sevilla)

35. O anfiteatro
O Coliseo de Roma é o
máis importante dos
anfiteatros
conservados.
construíuse no s. I D.C.
Consta de catro pisos,
os tres primeiros con
arcadas adornados por
medis columnas dos
tres estilos gregos (1º
dórico, 2º xónico, 3º
corintio)
está recuberto con
mármore travertino
tiña capacidade para
50.000 persoas e podía
baleirarse en 10
minutos.

36. o circo
Era o lugar onde se
facían carreiras de
carros (de catro
cabalos,cuadrigas)
Planta circo de Mérida
A espina era un
corpo lonxitudinal
que cos seus
extremos marcaba
as metas e o lugar
no que debía xirar
as cuádrigas
circo máximo, roma

37. Orquestra
O teatro
a aficción ó teatro
non era tan grande
como en Grecia
non aproveitaban os
desniveis de terreo,
senón que
cavea
levantaban unha escena
estructura con arcos
Teatro de mérida

38. TEMPLOS Frontón
Aseméllanse moito ós
gregos pero:
- Están rodeados
dun falso peristilo
- Están levantados
sobre un pedestal
O templo principal
das cidades romanas
estaba dedicado á
tríada capitolina:
Xúpiter, xuno e
Minerva
Co imperio establécese
o culto imperial: o
emperador pasa a ser
adorado coma un
deus Maison carrée (Francia):
templo corintio dedicado a
Caio e Lucio, netos de Augusto

39. O PANTEÓN
Dedicado a todos os deuses.
Construído por Agripa (a. 27
d.C.) e reconstruído por
Adriano no 126, co arquitecto
Apolodoro de Damasco.
O edificio, de planta circular,
inscríbese nuha esfera de 43’20
m de diámetro.
A semiesfera da súa cúpula
ten unha abertura de 8’92 m
que ilumina o interior. Está
construída con nervios e
arcos de descarga (recheos de
formigón) que se apoian no
muro circular da base.
Inspirou a arquitectos
bizantinos e renacentistas
coma Brunellesci.

40. A BASÍLICA
Son recintos
rectangulares
cun ábside nos
que se impartía
xusticia ou se
facían negocios.
Posteriormente
os cristiáns
copiaron esta
planta para os
seus templos
dando lugar a Basílica de Maxencio
un tipo de
iglesia.

41. AS CASAS
Había
diferentes tipos
na cidade
- Insulae:
edificios de
varios pisos nos peristilo de domus-pompeia
que vivían as
Compluvium
clases baixas. Triclinium
Peristilum
- Domus: casas cubibula
suntuosas
decoradas con
estatuas,
mármores,
frescos e
mosaicos
tablinium

42. vilas
As casas de
campo, onde se
retiraban os
ricos.
A partir do s. II
a.C. convírtense
en centro de
actividades
agrícolas, o
redor delas
créanse núcleos
de poboación
(topónimos con
vila-)
VILA e castro ROMANos, s. TOMÉ -OURENSE

43. MONUMENTOS CONMEMORATIVOS
En honor
columna
dalgún
traxana,
xeneral para para
celebrar a
celebrar unha
conquista
victoria da dacia
polo
militar
emperador
Arco de Tito
Arcos de Traxano
(roma) en
memoria das
triunfo victorias de tito
Columnas e vespasiano
sobre os xudeos
Obeliscos

44. A PINTURA ROMANA
fresco Pompeia
Venus e cupido
retrato
matrona
necrópole
retrato safo
al Fayyum
fresco pompeia
(exipto)
Na escultura os romanos
imitaron os modelos gregos
Na pintura os romanos acadaron
un alto grado de perfección,
especialmente no retrato
Usan os frescos para emebelecer a
paredes, tapando materiais pobes
(adobe, xeso)
FRESCO DA VILA DOS MISTERIOS, POMPEIA

45. o mosaico
Serve para endurecer,
impermeabilizar e facer
liso o chan, que antes era
de terra batida.
É lavable e doado de
manter, polo que adquire
importancia ata
converterse en arte “Cave canem” retrato
maior. (pompeia) matrona
Para a confección dun
mosaico era necesario o
traballo dun equipo de
persoas (albaneis,
pintores...) e antes
compría instalar tres
capas (statumen, Nudus,
nucleus ≈ vias)
Sobre o nucleus vai o
supranucleus (morteiro
lixeiro de 1-2 cm) sobre o
que se colocan as teselas
Odiseo e as Sereas (túnez)
ou pedriñas de cores que
configuran o mosaico.

46. s. II D. C.:expansión e
estabilidade do imperio
con Traxano comeza unha
dinastía de emperadores de
orixe hispana que
manteñen as fronteiras do
Imperio:
Adriano: renuncia a novas
conquistas e reorganiza o
imperio. gran admirador
do mundo grego.
Marco aurelio: emperador
filósofo. resiste a presión
dos pobos xermanos e do
Leste.

47. s. III D. C: PERÍODO DE CRISES
Tras o asasinato de
Cómodo, fillo de Marco
Aurelio, comeza un
período de revoltas
militares e socias e
ataques dos bárbaros.
A fins do S.III: pequena
recuperación,o poder
concéntrase aínda máis
no emeprador.
Diocleciano emperador:
crea a tetraquía
(reparte o poder entre 2
césares que nomean
dous colaboradores-
sucesores). Persegue
cultos: cristiáns e
maniqueos

48. Constantino o Grande
É proclamado
emperador polos
soldados. Consegue
quedar como único
emperador tras
eliminar ós
tetrarcas (e a parte
da súa propia
familia)
Crea unha nova
capital no itsmo de
Bizancio:
Constantinopla
proclama a
liberdade de cultos e
á súa morte
convértese ó
cristianismo.

49. DIVISIÓN DO IMPERIO FINS S. IV d.c.
Teodosio impranta
o cristanismo
como relixión
oficial e divide
definitivmente o
imperio entre os
seus fillos: Oriente
con capital en
Constantinopla
para Arcadio e
Occidente, con
capital en Roma
para Honorio.
Os cultos pagáns quedan prohibidos e a cultura
clásica entra en decadencia
A igrexa cristiana lexitima o poder e colabora con
el.

50. Caída do imperio
romano de occidente
Durante o s. V os
godos saquean roma
en distintas ocasión.
No 476 é derrotado
Rómulo Augusto,
último emperador
definitivamente.
O Imperio romano de
Oriente perdurá
baixo o nome de
Imperio Bizantino
ata o s. XV, no que os
otománs toman
Constantinopla

51. • Feito por Susana Losada Soto
• IES de Melide (A Coruña)