3. Amaç: ARAR AŞ.
Dalga cephesi ve ışın yolu
ARAR AŞ.
http://talus.mines.edu/fs_home/tboyd/GP311/introgp.shtml
4. Yansıma ve Kırılma ARAR AŞ.
http://talus.mines.edu/fs_home/tboyd/GP311/introgp.shtml
ARAR AŞ.
x
t1x =
v1
2 2
x 2 z v2 − v1
t2x = +
v2 v2v1
2
2 2 x
t x = to +
2
v1
5. Akustik Empedans-Yansıma katsayısı ARAR AŞ.
Ai
yansıyan dalga Ar = Ai Rc
gelen dalga
Ar
Z 2 − Z1
Rc =
Z 2 + Z1
At
İletilen dalga At = Ai ( 1 − Rc )
14. Migrasyon Mesafesi ve Hat Uzunluğu
ARAR AŞ.
FT MA2 MA1 FT
H
h2 h1
θ2
θ1
H: İlgilenilen hedef
FT: Kanal sayısı/4 kadar istasyon
MA1=h1*tan θ 1
MA2=h2*tan θ 2
En kısa hat uzunluğu= 2 * FT + H + MA1 + MA2
6. Düşey Ayrımlılık ARAR AŞ.
Düşey– λ/4 - λ/2 dalgaboyu
Hız = dalga boyu x frekans
v= λ f
• Eğer v = 2000 m/s, ve f = 30 Hz
Ayrımlılık = (66.67 m)/4 = 16.67 m
• Eğer v = 8000 m/s ve f = 20 Hz
Ayrımlılık = (400 m)/4 = 100 m
• Eğer v = 2000 m/s ve f = 3500 Hz
Ayrımlılık = (0.5714 m)/4 = 0.1428 m
Yatay Ayrımlılık
Dalga cephesi & Fresnel Zonu
ARAR AŞ.
r 2 ≈ λh / 2 r≈
v t
h= vt/ 2 2 f
λ = v/ f
Yansıtıcı Hız Frekans Zon genişliği
derinliği
1000 m 2000 m/s 25 Hz 200 m
7. 3. Grup Aralığı
ARAR AŞ.
Yeryüzü üzerinde sismik profil boyunca iki alıcı istasyonu arasındaki mesafedir.
K A1 dx A2 A1 dx A2
θ
dt t+dt
Dalga
cephesi
t
θ ışın Dalga
Yansıtıcı yüzey cephesi
Yansıtıcı yüzey
Vrms
dx =
2 f max . sin θ
Jeofon
ARAR AŞ.
16. 2B sismik hattın görünüşü
ARAR AŞ.
Gerçekleşen
atışların ve
jeofon
noktalarının
görünüşü
Atış hattı Alıcı hattı
ARAR AŞ.
17. ARAR AŞ.
3 Boyutlu Sismik Veri Toplama
2 ve 3 Boyutlu Verinin Farkı ARAR AŞ.
2B Sismik veri 3B Sismik veri
18. 2B- 3B sismik veri farkı ARAR AŞ.
Kaynaktan çıkan dalga yer içinde
kendisine dik olan yüzeylerden yansır.
Brown, A. R.1986
3B Sismik program dizaynında bazi terim ve parametreler
1. Atış aralığı ARAR AŞ.
2. Alıcı aralığı
3. Atış hatları
4. Alıcı hatları
5. Migrasyon mesafesi
6. Katlama azalımı
7. Xmin
8. Midpoint
9. CMPBin
10. Template (Patch)
11. Swath
12. Salvo
13. Katlama sayısı (Fold)
14. Bin boyutu
15. Sinyal/Gürültü oranı
16. Hedef seviye genişliği
17. Yanal ayrımlılık
18. Görüs oranı (Aspect Ratio)
19. Km2 ‘ye düşen atış sayısı
20. En büyük ofset – Smax
21. %85 kuralı
19. 6. Katlama azalımı
Veri toplama alanı ARAR AŞ.
VERĐ TOPLAMA
Üçüncü alan (katlama
VERĐ ĐŞLEM
azalımı); Orta alanın
etrafındaki bir koridordur. Bu YORUMCU
zonun genişliği katlamanın
azalarak bitmesidir. Bu koridor
içerisinde kaynak ve alıcı
noktaları öyle yerleştimeli ki,
orta zonun başlangıcından
tam katlama sağlanmış olsun. ĐMAJ ALANI
3-B sismik program
dizaynında kenar
düzenlenmesi bu üç zonun
yerleştirilmiştir.
MĐGRASYON MESAFESĐ
FOLD AZALIMI
VERİ TOPLANAN ALAN
1. Atış aralığı
ARAR AŞ.
İki atış noktasının arasındaki mesafeye atış ( shot interval ) aralığı denir.
Atış nok. In-line
Cross-line
Alıcı nok.
2. Alıcı aralığı
İki alıcı istasyonu arasındaki mesafeye alıcı ( receiver interval ) aralığı denir.
20. 10. Template ( Patch)
ARAR AŞ.
3B alanda herhangi bir kaynak noktası için kayıt alabilecek bütün istasyonların kapladığı
alana denir. “Patch” şekli genellikle birbirine parallel alıcı hatlarının oluşturduğu
dikdörtgendir.
Belirli bir alıcı “patch” topluluğu içerisindeki kaydedilmiş kaynak noktalarının sayısıdır. Bu
kaynak noktaları “Patch”’in içerisinde veya dışında olabilir.
3B atış örneği
ARAR AŞ.
21. 13. Katlama sayısı (Fold)
ARAR AŞ.
KS * SI KS: Bir alıcı hattındaki toplam kanal sayısı
Cx =
2 * SLI SI: İki atış noktası arasındaki mesafe
NRL SLI: İki atış hattı arasındaki mesafe
C y =
2
Toplam Fold (C);
C = C X * CY
Örnek: 10x72‘lik
bir “patch” için,
KS: 72
SI: 50 m 10
72 * 50
RI: 50 m C x = = 6 C y = = 5
b: 25x25m 2 * 300 2
NRL: 10
RLI: 200 m
SLI: 300 m
NC= 10x72 = 720 C = 6 * 5 = 30
14. Bin boyutu (b) :
Bin size : ARAR AŞ.
2. Maksimum frekans:
‾ For a dipping target, the optimum bin size is given by:
Vi
bf =
4 f max sin θ
‾ Vi: interval velocity immediately above target horizon
‾ fmax: maximum frequency at target depth
‾ θ: target dip
‾ Choose: b ≤ bf. Fmax kayıdedilebilir en büyük frekans;
a) Sığ hedef seviye için :
b = ( Vrms / 4 Fmax * Sin (θ )
b) Derin seviye için :
b = ( Vrms / 4 Fmax * Sin (θ )
22. 18. Görüş oranı (Aspect Ratio)
ARAR AŞ.
Crossline pat chgenisligi ( NRL − 1) * RLI
R= =
Inlinepat chgenisligi ( NSL − 1) * SLI
• R<0.5 ise dar azimuth, R>0.5 ise geniş azimuth denir
• Dar azimut’lu veri, DMO, AVO ve yanal hız değişimli
sahalarda iyi sonuç verir
• Geniş azimuth’lu veri, hız analizi, statik düzeltme ve
tekrarlı yansıma (multiple) eliminasyonunda iyi sonuç
verir.
Geniş-azimuth Dar-azimuth
(Cordsen et al., 2000)
19. Km2 ye düşen atış sayısı
ARAR AŞ.
Örnek: 10x72‘lik bir
“patch” için,
KS: 72
SI: 50 m
RI: 50 m
b: 25x25m
NRL: 10
RLI: 200 m
SLI: 300 m
NC= 10x72 = 720
k 30
NS = 2
NS =
720 * 252 *10− 6
= 67 SP/km2
NC * b *U
Yukarıdaki parametrelere göre 3B sismik veri toplanabilmesi için bir km2
içerisinde 67 atış yapılacak şekilde saha tasarımı yapılmalıdır.
23. 19. Km2 ye düşen atış sayısı
ARAR AŞ.
SP/km2
Binsize=25m x 25m
Kanal sayısı
267 atış
213 atış
178 atış
128 atış
91 atış
80 atış
53 atış
Katlama sayısı (fold)
10. Template ( Patch)
ARAR AŞ.
24. time-slice
Veri işlemi yapılmış küp kesitin görünüşü
ARAR AŞ.
cross-line kesit
in-line kesit 47
VERİ İŞLEMİ YAPILMIŞ 3 BOYUTLU VERİNİN GÖRÜNÜŞÜ
ARAR AŞ.
48
25. VERİ İŞLEMİ YAPILMIŞ 3 BOYUTLU VERİNİN GÖRÜNÜŞÜ
ARAR AŞ.
49
ÜÇ BOYUTLU SİSMİK VERİNİN YORUMU ARAR AŞ.
University of California,Berkeley,BISC,2000
50
26. ARAR AŞ.
0m 3.700 m 17.500 m 30.000 AŞ.
ARAR
m
Vw V1 V2 V3 V4 to1 to2 to3 to4
m/sn m/sn m/sn m/sn m/sn msn msn msn msn
2326 4345 6124 900 1900
1239.22 1239.22 1239.22 hw= 1239.22 m
3082.864 0.914312 2818.701 h1= 2818.70 m
h2= m
h3= m
Vw= 2326 m/sn
hw= 1239.22 m Vw= 3435 m/sn
V1= 4345 m/sn hw= 4057.92 m
h1= 2818.70 m
V2= 6124 m/sn
V1= 6124 m/sn
