2. Ang mga hun at xiongnu
 Ang Hun at Xiongnu ay estadong pantribo.
Namayani ito noong Panahong Neolitiko
hanggang kalagitnaan ng ika-12 siglo. Ang Hun
at Xiongnu ay mga nomadikong pastoral na
pangkat at paminsan-minsan ay nagtatanim din
ng butil. Nanirahan ang Xiongnu sa Hilagang
bahagi ng China. Ang kanilang sistemang
politikal ay nakabatay sa katapatan sa kanilang
pinunong mandirigma. Halimbawa ng kanilang
mga dakilang hari ay sina Maodun at Attila.

3. Kabihasnang
TSINO

10. 1
•Itinatag ang bagong dinastiya.
•Taglay ng mga pinuno ang mandate of
heaven.
2
•Naging mabuti ang pamamahla ng dinastiya.
Matagumpay nitong napaunlad ang kabuhayan
ng kaharian. Naging mapayapa ang
pamumuhay ng tao.
3
•Sa pagdaan ng panahon, tumaas ang
populasyon at naging talamak ang korupsiyon.
•Dumanas ang kahrian ng mga kalamidad,
tagsalat, paghihirap at kahuluhan.
•Naging hudyat na nawala na ang mandate of
heaven sa pinuno.
4
•Nagsagawa ng rebelyon ang mga mamamayan
laban sa pinuno.
•Napatalsik ang dinastiya at naluklok sa
kapangyarihan ang pinuno ng pamilyang
nanguna sa rebelyon.

27. Pamamahala ni Wudi
 Si Wudi (Wu Ti) ang isa sa
maiimpluwensiyang emperador ng
dinastiyang Han. Sa kaniyang panahon
lumawak ang nasasakupan ng
imperyo. Idinagdag niya ang
katimugang rehiyon sa ibaba ng
Yangtze River na kasalukuyang
hilagang Vietnam. Nakontrol din niya
ang hilaga ng imperyo patungong
Manchuria.

28. Pamamahala ni Wudi
 Pinatatag ni Wudi ang kaniyang pamamahala sa
pamamagitan ng sistemang serbisyo sibil. Tumutukoy ito sa
pangaraw0araw na pagsasagawa ng tungkuling
pamamahalaan. Yaong mga nagnais na makapaglingkod
o maging opisyal ng imperyo ay kailangang pumasa sa civil
service examination. Kabilang sa pagsusulit ang kaalaman
sa mga aral at katuruan ni Confucious, kasaysayan at mga
batas ng imperyo. Sa sistemang serbisyo sibil, nakabatay
ang pagpili ng magiging opisyal ng imperyo sa kaalaman at
hindi sa pagmana ng posisyon mula sa pamilya.

29. Pamamahala ni Wudi
 Nakamit sa panahon ni Wudi ang matagalang
kapayapaan at kaayusan sa buong imperyo. Sa
kaniyang pagkamatay noong 87 B.C.E.,
nagpatuloy ng halos 150 taon ang kapayapaan
sa imperyong Han. Ito ang panahong kilala
bilang Pax Sinica o Kapayapaang Tsino.
 Sa ilalim ng dinastiyang Han nakamit ng mga
Tsino ang isa sa “Ginintuang Panahon” ng China.

30. Kalakalan sa Silk Road
 Sa panahong Han naging aktibo
ang pakikipagkalakalan ng mga
Tsino sa labas ng imperyo. Noong
106 B.C.E., naglalakbay ang kauna-
unahang caracan o pangkat ng
mga mangangalakal na Tsino na
sakay ng mga kamelyo patungong
kanluran. Dala-dala nito ang mga
produktong seda na ipagbibili sa
mga dayuhang mangangalakal.

31. Kalakalan sa Silk Road
Paglaon, ang rutang nilakbay
ng naturang mga
mangangalakal na Tsino ay
tinatawaf na Silk Road. Ang
rutang ito ay tinatayang may
habang 8000 kilometro mula
China hanggang sa rehiyong
Mediterranean sa kanluran ng
Asya.

32. Ruta ng Silk Road

33. Pagbagsak ng Han
Kalaunan, humina ang
kapangyarihan ng Han. Ilan
sa mga dahilan nito’y ang
mahinang pamamahala at
katiwalian ng mga sumunod
na emperador, paglakas ng
mga maharlika, at
pananalakay ng mga
nomadikong dayuhan mula
sa hilagang China.

34. Pagbagsak ng Han
 Noong 189 C.E.,matagumpay na sinakop
ng mga rebeldeng mandiriga ang
Chang’an. Pagdating ng mga taong 220,
tuluyan nang sumiklab ang mga
digmaang sibil at bumagsak ang
dinastiyang Han.

35. Dinastiyang Sui
 Ito ay isang dynatisya sa kabihasnang Tsino na naging
makapangyarihan dahil sa pamumuno ni Yang Chien ang
hilaga at timog ay napag-isa.
Upang mapag-isa ang hilaga at timog ng Tsina, ipinag-utos
ni yang chien ang pagpapagawa ng grand canal na
nagdudugtong sa ilog Huang Ho at Yangtze.
Bukod dito ipinatupad niya rin ang walang katapusang
paggawa ng gusali at palasyong ikinagagalit ng kanyang
mga nasasakupan.

36. Mapa ng Dinastiyang Sui

37. Great Canal sa China

38. Dinastiyang Tang
 Labis na nagdusa ang mga magsasaka dahil ginamit
silang manggagawa sa proyekto ng Sui.
 · Nag-alsa sila na pinamunuan ni Li Yuan na itinatag ang
dinastiyang Tang.
 · Tinawag si Li Yuan na Emperador Tai Cong.
 · Pangalawa ang Tang sa mga dakilang dinastiya ng
China.
 · Naimbento sa panahong ito ang woodblock
printing. At napabilis angpaggawa ang mga kopya ng
anumang sulatin.

39.  Mapa ng Dinastiyang Tang

40. Woodblock Printing

41. Dinastiyang Song
 Watak-watak muli ang China ng bumagsak ang Tang.
 · Ikatlo sa mga dakilang dinastiya ang Song.
 · Itinatag ito ni Heneral Zhao Kuangyin.
 · Nag patuloy ang pagsalakay ang pagsalakay ng
pangkat-etniko sa Hilangang Asya.
 · Kahit nasakop sila ng mga nomadiko patuloy pa rin
ang pamumulaklak ng sining at panitikan.
 · Naimbento ang gun powder.
 · Nagsimula ang tradisyon ng footbinding sa nga
babae.
 · Lumitaw ang Neo-Confucianism na binuo ni Zhuxi.

42. Foot Binding

43. Mapa ng Dinastiyang
Sung

44.  Heneral Zhao Kuangyin

45. Dinastiyang Yuan
 · Daidu ang naging kapital ang Yuan – unang
banyagang dinastiya ng China.
 · Si Kublai Khan ang nagtatag ng dinastiyang
Yuan.
 · Ipinairal ng Mongol ang Confucianism bilang
pilosopiya.
 · Nasa mataas na posisyon ang imperyo ng
mga Mongol.
 · Nagkaroon ng maraming manglalakbay sa
Yuan at isa na doon si Marco Polo.

46. Dinastiyang Yuan
(1278-1368 C.E.)
Kublai Khan
Marco
Polo

47. Mapa ng Dinastiyang
Yuan

48. Dinastiyang Ming
 · Pinalitan ng mahihinang emperador si Kublai
Khan.
 · Noong 1368 napabagsak ng hukbo ni Zhu Yuan
ang Mongol sa Daidu at itinatag ang Ming.
 · Ang Ming ang ikaapat sa mga dakilang
dinastiya sa China.
 · Nanumbalik ang mga Tsino sa pamamahala sa
kanilang bansa.

49. Mapa ng Dinastiyang Ming

50. Kabihasnang
Korean

51. KOREA
 Matatagpuan sa Silangang Asya, sa
Peninsula o Tangway na nakadikit sa
Hilagang Silangan ng China.
 Ang Kasaysayan ng Korea ay nagsimula
sa alamat ni Dangun o Tangun, anak ng
diyos ng kalangitan na si Prinsipe
Hwanung

52. •Sinaunang
Kasaysayan
Tangun
Wanggeom
3 Kaharian
Kulturang
Tsino
•Dinastiyang
Goryeo
Wang Geon
Imperyong
Mongol
Yi Seong-
gye
•Dinastiyang
Joseon
Joseon
Sejong
Pagtatangka
ng mga
Hapones at
Manchu
2333 B.C.E.
Ika-10 Siglo
935-1392
1392- Ika-
17 siglo

53. Dinastiyang Goryeo
 Umabot sa halos apat at kalahating siglo ang
pamamahala ng dinastiyang Goryeo sa Korea.
Tulad ng China, ipinatupad din ng mga pinuno
rito ang sentralisadong pamahalaan at ang
pagkuha ng civil service examination. Sa kabila
nito, nanatili pa rin sa pamahalaan ang mga
maharlika at namamana pa rin ng kanilang mga
anak ang mga posisyon.

54. Dinastiyang Goryeo
 Sa pagitan ng taong 1231 at 1259,
naglunsad ang mga Mongol ng sunod
sunod na kampanya sa Korea at
hiningan ang mga pinuno ng Goryeo ng
mabigat na tributo tulad ng 20 000
kabayo, damit para sa milyong
mandirigma at mga aliping Korean.

55. Dinastiyang Goryeo
 Sa pagbagsak ng Imperyong Mongol,
lumaanap ang iba’t ibang rebelyon
kaban sa mga maharlika ng Korea.
Noong 1392, sa pamumuno ng
mandirigmang si Yu Seong-gye ay
muling napagisa ang Korea sa ilalim ng
bagong dinastiya, ang Joseon

56. Kaharian ng Joseon
 Isa sa mga hiwa-hiwalay na Estadong
pamayanan sa Korea na lumitaw
noong Panahon ng Bronse (3000 BCE-
300 BC)
 Ito ang pinakamalakas na Estado sa
lahat ng hiwa-hiwalay na Kaharian.
Itinatag ito ni DANGUN. Mula sa isang
maliit na estado, ito ay naging isang
kaharian.

57. Kaharian ng Joseon
 Sinalakay ng Han ang Korea
noong 109 BCE at nasakop ang
Gojoseon, Matapos mapasailalim
ay naglagay ang China ng apat
na Commandery sa Korea at
pinamahalaan ito hanggang
noong 108 BCE na nagtagal
hanggang 313 AD.

58. Kaharian ng Joseon
 Nanatiling hawak ng han ang hilagang
teritoryo ng korea hanggang noong
313 ce maliban sa timog na bahagi
nito.
 Nanatiling malaya ang timog ng korea
mula sa china at mula rito ay lumitaw
ng paunti- unti ang tatlong kaharian na
nagbigay –daan sa pagpasok ng
panahon ng tatlong kaharian.

59. Kabihasnang
Hapones

60. Kabihasnang hapones
 Iniuugnay ang Japan sa pagkat Iniuugnay ang
Japan sa pagsikat ng araw. Ito ay dahil
angbansa ay nasa bahagi ng daigdig kung saan
mistulang sumisikat ans araw. Ayon naman sa
tradisyong Hapones, nagmula ang kanilang lahi
kay Amaterasu, ang diyosa ng araw.
 Isang kapuluhan ang Japan. Nahahati ito sa apat
na malalaking pulo- ang Hokkaido, Honshu,
Shikoku, at Kyushu. Sa Honshu matatagpuan ang
Tokyo, ang kasalukuyang kabisera ng bansa.

61. Kabihasnang hapones
 Dakong 30,000 B.C.E.- ipinapalagay na nanirahan ang mga
sinaunang tao sa Japan na nakarating sa kapuluan sa
pamamagitan ng tulay na lupa na nagdurugtong sa Japan at
pangkontinenteng Asya. Tinagurian ang mga unang
katutunong Hapones na Ainu. Karaniwan silang mapuputi,
mabubuhok, at hindi katangkaran.
 Dakong 10,000 B.C.E- Umunlad abg kulturang Jomon na binuo
ng mga katutubong mangangaso. Ang kanilang mga
dinisenyuhang palayok ang ilan sa pinakamatandang
nagawang palayok sa daigdig. May mga kasangkapan din
sila sa bato at buto ng hayop.
 Dakong 300 B.C.E- Umusbong ang kulturang Yayoi. May
kaalaman sa metalworking, paggawa at paggamit ng pottery
wheel, at sistema ng patubig ang mga katutubong Hapones.
Nagsimulang maging makapangyarihan ang mga angkang
may kontrol sa kani- kanilang teritoryo.

62. Kabihasnang hapones
Banga
mula sa
kulturang
Jomon.

63. Sinaunang Ksaysayan
 Nakasandig sa alamt at tradisyon ang simula ng
kasaysayan ng Japan. Ang mga salaysay sa Kojiki ( 712
C.E.) at Nihongi ( 720 C.E.), at ang tala ng mga Tsino
(dakong 300 C.E.) ang mga unang batayan ng
sinaunang kabihasnang Hapones.
 Mula sa timog ng Kyushu, nakarating ang mga
katutubong Yayoi sa Honshu at nanirahan sa
kapatagan ng Yamato. Nahati ang mga Yayoi sa iba’t-
ibang tribo n may kani- kaniyang pinuno. Paglaon,
nakamit ng pinuno ng Yamato ang pagiging
makapangyarihan sa iba pang tribo.
 Sa mga unang taon ng ikapitong siglo C.E., kinaharap
ng mga tribo ang banta ng pagsalakay ng mga
Tsinong Tang. Dahil ditto, ninais ni Shotoku Taishi, pinuno
ng Yamato, na magkaisa ang mga tribo ypang maging
handa sa anumang pagsalakay.

64. Ilan sa mga Nagawa ni
Shotoku
 Nagpadala ng mga iskolar sa China upang pag-
aralan ang sistemang political ng dinastiyang
Tang at ireporma ang pamahalaang Hapones.
 Binuo ang tanyag na Seventeen- Article
Constitution na nagtakda ng sentralisadong
pamahalaan sa ilalim ng isang pinuno, pagpili ng
mga opisyal batay sa kanilang kakayahan at
nagawa, at pagpapanatili ng kabutihan ng mga
Hapones.
 Tinanggap ang Buddism at Confucianism sa
kaniyang panahon.

65. Impluensiyang Tsino
 Dito nakabatay ang malaking bahagi ng
pamumuhay ng mga sinaunag Hapones. Simula
noong 500 C.E., nagging madalas ang ugnayan
ng mga katutubong Hapones at Tsino sa
pamamagitan ng tangway ng Korea.
Naimpluensiyahan ng mga Tsino ang mga
Hapones dahil na rin sa pagdagsa ng mga
katutubong Korean sa Japan.

66. Panahong Nara at Heian
 Pagkaraang mamatay ni Shotoku Taishi, ay pinalitan
naman ito ng pamilya Fujiwara upang ipagpatuloy ang
reporma ni Shotoku.
 Noong 710, itinatag ang Nara, ang bagong kabisera na
itinulad sa dakilang lungsod ng Chang’an sa China.
Matatagpuan ito sa silangang bahagi ng kapatagan ng
Yamato. Ipinatupad ng pinunong Yamato ang mandate of
heaven na katulad sa China.
 Noong 1794, inilipat ni Emperador Kammu ang kabisera sa
Heian (kasalukuyang Kyoto).
 Tuluyang humina ang sentralisadong pamamahala ng
emperador dahil sa pagkontrol ng mga maharlika sa kani-
kanilang lupain. Pinalakas ang pwersang military upang
mapangalagaan ang kanilang interes.

67. Panahong Shogunate
 Sa pagtatapos ng ika- 12 siglo, tumundi ang
paglalabanan ng mga pamilyang maharlika na
humantong sa pagsiklab digmaang sibil. Isang
pamilya, sa pamumuno ni Minamoto Yoritomo
(1142- 1199), ang lumupig sa iba pang nag-
aalitang angkan at itinatag ang sentro ng
pamahalaan sa tangway ng Kamakura na nasa
timog ng kasalukuyang Tokyo. Ito ang simula ng
mas sentralisadong pamahalaan, ang Kamakura
shogunate.

68. PANAHONG SHOGUNATE
Bakufu- (tent
government)
isang
sentralisadong
pamahalaan sa
ilalim ng
pinonong military
na tinawag na
shogun.

69.  Noong 1268, ipinag- utos ni Kublai Khan ang sapilitang
pagbayad ng buwis ng Japan sa Imperyong Mongol.
 Pagkaraan ng anim na taon, nauwi sa pagsalakay ng
mahigit 30,00 mandirigmang Mongol ang pagtanggi ng
mga Hapones na magbayad ng buwis.
 Nakaligtas ang Japan sa pananakop ng mga Mongol dahil
sa malakas na bagyo.
 Noong 1281, muling tinangka ng mga Mongol na sakupin
ang Japan at nagpadala ng malaking hukbo na umabot
sa halos 150,000 na mandirigma.
PANAHONG SHOGUNATE

70. Panahong Shogunate
 Muli silang nabigo dahil sa mas malakas n
bagyong ikinasira ng mga barkong pandirigma
ng mga Monggol.
 Pagkaraan ng dalawa pang ng dalawang
pagtatangkang ito, hindi na muling binalak ba
sakupin ng mga Mongol ang Japan.
 Dahil sa pag pagkakaligtas ng Japan mula sa
bantang pananakop ng mga Mongol, itinuring ng
mga Hapones na banal ang bagyo at tinawag
nila itong Kamikaze o banal na hangin.

71.  Humina ng Kamakura shogunate dahil sa
pagkaubos ng kaban ng yaman at pagkawala
ng katapatan ng mga samurai sa pamahalaan.
 Noong 1333, pinatalsik ni Emperador Go-
Daigoang Kamakura at inihayag ang kaniyang
pamumuno sa Japan na tinatawag na Kemmu
Restoration.
 Pagkaraan ng limang taon, kinalaban siya ng
isang maimpluensiyang angkan sa pangunguna
ni Ashikaga Takauji at nagtatag ng bagong
shogunate, ang Muromachi.
PANAHONG SHOGUNATE

72.  Naging sentro ng pamamahala ng Ashikaga ang
lungsod ng Kyoto.
 Hindi ganap ang pagiging sentralisado ng
pamahalaang Ashikaga.
 Nagpatuloy ang digmaang sibil at kaguluhang
political mula 1467 hanggang 1568, ito ay
tinawag na Sengoku o panahon ng
naglalabanang mga estado.
PANAHONG SHOGUNATE

73. Panahong Shogunate
 Noong 1568, nagtagumpay ang
makapangyarihang daimyo n si Oda Nobunaga
na magapi ang iba pang daimyo.
 Hindi tuluyang napag- isa ni Nobunaga ang
Japan.
 Pagkamatay ni Nobunaga, pinalitan siya ni
Toyotomi Hideyoshi, ang kaniyang
pinakamahusay na heneral .
 Noong 1590, kontrolado niya ang malaking
bahagi ng Japan. Ito ay tinawag na Azuchi-
Momoyama na batay sa mga lalawigan kung
saan itinatag ng dalawang pinuno ang kanilang
kaharian.

74. toyotomi hideyoshi

75. tokugawa Ieyasu

76. Oda Nobunaga

77. Panahong Shogunate
 Hangad din ni Hideyoshi na
mapasakamay ang China. Dahil ditto,
tinangka niyang sakupin ang Korea
ngunit nabigo ito.
 Pinigilan niya ang paglaganap ng
Kristiyanismo sa pamamagitan ng
pagbabawal na tangkilikin ito.
 Namatay si Hideyoshi noong 1598.

78.  Isa sa malalakas na kaalyado daimyo ni Hideyoshi si
Tokugawa Ieyasu.
 Matagumpay niyang pinagkaisa ang Japan.
 Niluping niya ang kaniyang mga kalaban sa Digmaan sa
Sekigahara noong 1600.
 Pagkaraan ng tatlong taon, inutusan niya ang emperador
naideklara siya bilang shogun.
 Ito ang simula ng pamamahala ng Tokugawa shogunate
na nagtagal ng halos 265 taon.
 Nakamit ng Japan ang pagkakaisa at kapayapaan sa
panahon ng Tokugawa shogunate.
 Tumagal ito ng mahigit 200 taon.
PANAHONG SHOGUNATE

79. Panahong Shogunate
Ang mga
samurai
lamang
ang
gumaga
mit ng
sandata

80. Panahong Shogunate
Tinanggalan
ng
pagmamay-
aring lupain
ang mga
kamakalaban
g maharlika sa
Tokugawa.
Ipinagkaloob
naman ang
mga lupain sa
mga tapat na
tauhan ng
Tokugawa.

81. Panahong Shogunate
 Pinanatili ang mga
maharlika sa Edo
(kasalukuyang Tokyo),
kabisera ng Tokugawa
shogunate, sa loob ng
dalawang taon. Sa
kanilang pagbisita sa
kanilang lupain,
kailangang iwan ang
kanilang pamilya upang
matiyak ang kanilang pag-
babalik sa Edo.

82. Pagsasara ng japan
 Ang pagdating ng mga Portugese noong 1543
ang hudyat ng sunod- sunod na pagdating ng
mga Kanluranin sa Japan.
 Nakarating ang mga misyonerong Katoliko sa
pangnguna ng paring Jesuit na si St. Francis
Xavier. Nagtagumpay siyang palaganapin ang
Kristiyanismo sa bansa ng makuha niya ang
kalooban ng maraming daimyo.
 Noong 1587, ipinagbawal ni Hideyoshi ang
Kristiyanismo dahil pinaniniwalaan niya na hindi
mabuti ang dulot nito sa mga Hapones.

83. Pagsasara ng japan
 Ikinabahala rin ni Ieyasu ang paglaganap ng
Kristiyanismo kaya;t nagpasiya ang Tokugawa
shogunate na ipatupad ang Act of Seclusion of
1636 sa bansa na nagtakda ng pagbawal sa
lahat ng Hapones na umalis ng bansa, pagtutol
na makipagkalakalan sa mga dayuhan maliban
sa mga Tsino at Dutch sa Nagasaki at sapilitang
pagpapaalis ng mga misyonero at Kristyanong
Hapones.

84. Pagsasara ng japan
 Noong 1639, tuluyan ng isinara ng Tokugawa
shogunate ang Japan sa ibang bansa at tumagal
halos ng 200 taon. Noong una, nagdulot ito ng
kapayapaan sa Japan ngunit kinalaunan ay
kinakitaan ng kahinaan dahil sa katiwalian at
mahinang pamumuno. Humina din ang ani sa
mga sakahan na ikinagalit ng mga magsasaka.
Sa kabila nito, ipinagpatuloy pa rin ng pinunong
Tokugawa ang pagsasara ng Japan.

85. Mga kabihasnang nagmula sa
hilagang asya Sa kasalukuyan, ang Mongolia ay ibinibilang na bahagi
ng Silangang Asya. Ito ay dahil ang Inner Mongolia ay
nasa ilalim ng China. Subalit sa kasaysayan, ang
Mongolia ay kabilang sa Hilagang Asya. Kakaiba ang
kultura at takbo ng kasaysayan ng mga Mongol kung
ihahambing sa mga Tsino, Hapones at Korean.
 Ang hilagang asya ay tirahan ng mga nomadikong
pastoral na pangkat na pangkat ng tao simula pa
noong panahong neolitiko. Dahil sa partikular na
kapaligiran nito, lumitaw ang kulturang mandirigma.
Pananakop ang batayan ng pagbuo ng estado sa
hilagang asya. Militarisado ang kabihasnan dito at
talamak ang labanan.

86. Mga kabihasnang nagmula sa
hilagang asya
 Sa kabila ng mga nabanggit ay bukas ang loob at
mapagtangkilik sila sa impluwensya ng kabihasnan.
Halimbawa nito ang pagyakap nila sa Islam ng
Kanlurang Asya at Buddhism ng Timog Asya habang
patuloy pa rin ang katutubong relihiyon, ang
shamanism. Nakasentro sa relihiyong ito ang Shaman
may angking mahika ang shaman na kaniyang
ginagamit sa pagpapagaling ng maysakit at
pagkontrol ng mga pangyayari.

87. Maodun
-Ipinatupad ang
masalimuot na
herarkiya ng hukbo
na pinamunuan ng
24 na
aristokratikong
opisyal. Ang bawat
opisyal ay mat 10
000 na mandirigma.
Attila
-Nilusob ang Iran at
silangang Europe.
Pinangunahan ang
pagsalakay sa
Greece, Germany
at Italy at naging
banta sa Imperyo
ng Rome noong
ika-5 siglo C.E.

88. Ang imperyong Mongol
Sa mga huling dekada ng ika-12 siglo, ang mga Mongol
ang pinakamalakas na pangkat-nomadiko sa gitnang
Asya. Nagmula ang mga ito sa Mongolia na may mga
hiwa-hiwalay na kagubatan at steppe sa hilagang
kanluran ng China.
Tulad ng ibang nomadikong pangkat, nahati ang mga
Mongol sa mga angkan. Noong dakong 1200,
matagumpay na napag-isa ng pinunong Mongol ang
mga angkan ng kanyang pamamahala. Siya si Temujin na
naging Genghis Khan o “pinunong pandaigdig noong
1206. Sa loob ng 26 na taon, pinangunahan niya ang
pagsakop sa malaking bahagi ng Asya.

89. Nang mamatay sa Genghis Khan noong 1227 dahil sa
karamdaman, ipinagpatuloy ng mga sumusunod na pinuno ang
pagpapalawak ng teritoryo ng Imperyong Mongol. Mula sa China
ay umabot hanggang sa Poland sa Europe ang lawak ng imperyo.
Ipinagpatuloy ni Ogedei (Ogodei), anak ni Genghis Khan ang
pamamahala sa imperyo mula 1229 hanggang 1241. Pagkaraan
nito, hinati ang Imperyong Mongol sa apat na bahagi na tinawag
na khanate.
Sapagdaan ng panahon, naimpluwensiyahan ang mga Mongol
ng pamumuhay ng mga tao na kanilang sinakop. Halimbawa nito
ang pag-aangkop ng sitemang politikal ng China sa Great
Khanate, at pag-anib sa Islam ng mga Mongol sa Ilkhanate at
Golden Horde.
Mula sa kalagitnaan ng ika-13 hanggang ika-14 na siglo,
napanatili ang kaayusan at kapayapaan sa imperong Mongol.
Ligtas ang paglalakbay, aktibo ang kalakalan, mapayapa ang
lipunan sa malaking bahagi ng imperyo

90. Pananalakay ni Timur
Nagmula sa Khanate of Chagadai ang pamilya ni Timur.
Tinangka niyang bumuo ng bagong imperyo. Nasakop ni Timur
ang Persia at Mesopotamia. Tinalo niya ang Golden Horde na
nasa Timog ng Russia at sandaliang nasakop ang India.
Malupit si Timur sa pagsalakay. Sinira ng kanyang hukbo amg
mga paaralan, palasyo, at iba pang mahahalagang gusali.
Iniutos niyang pagpatungin sa isang malaking piramide ang may
isang libong ulo ng mga pinaslang na biktima. Susi sa kanyang
tagumpay ang malakas na puwersang militar at mga espiyang
nagbigay ng impormasyon hingil sa mga rutang tatahakin. Ang
teritoryong nasakop ni Timur ay hindi nanatiling buo nang siya ay
namatay noong 1405. Ito ay dulot na rin ng tunggalian at
agawan sa trono ng kanyang mga anak at kamag-anak

91. Ang imperyong turk
Mula sa Hilagang asya ang mga Ottoman turk noong ika-10
siglo. Naglakbay sila patungo sa Persia at Mesopotamia at
namalagi sa Anatolia (kasalukuyang Turkey). Tulad ng mga
Mongol, pagpapastol din ang ikinabubuhay ng mga Turk.
Nakatira sila sa mga toldang tirahan na tinatawag na yurt. Sa
mahabang panahon na paglalakbay ay unti-unting nagbago
ang kultura ng mga Turk. Tinanggap nila ang Islam at ilang
bahagi ng kulturang Persian.
Noong 1299, itinatag ni Osman ang Ottoman Turk, isang maliit
na estado na may malakas na hukbo. Binuo ito ng mga
mandirigmang nagturingan bilang magkakapatid. Sa paglipas
ng panahon ay lumakas ang estadong Ottoman at lumawak
ang sakop nito.

92. Natalo ng Imperyong Ottoman ang Imperyong
Byzantine noong 1453 sa pamumuno ni Sultan
Mehmed II. Sa panahon ni Suleiman naabot ng
Imperyong Ottoman ang tugatog ng mabilis na
paglawak at nasakop ang Egypt, North Africa, Syria at
Arabia.
Umunlad at naging masagana ang pamumuhay ng
mga tao sa ilalim ng Imperyong Ottoman. Bunsod ito
ng pagiging aktibo ng kalakalan sa iba’t ibang dako
ng imperyo. Nagtungo rin ang maraming tao sa
kabisera ng imperyo, ang Istanbul. Nanatili itong sentro
ng Ottoman hanggang 1918.
Sa relihiyon, ipinagkaloob sa mga jew, Kristiyano, at
iba pang hindi Muslim ang kalayaan sa pagsamba. Sa
arkitektura, nagpagawa ng iba’t ibang
imprakstraktura sa Istanbul tulad ng mga moske at
aklatan.