1. «ΛΕΞΙΚΟΜΑΝΙΑ»: ΧΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΛΕΞΙΚΩΝ
ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
ΕΜΠΝΕΥΣΤΗΣ-ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΔΗΜΗΤΡΑ ΣΤΑΓΙΑ
ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ:
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ
ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 1 διδακτική ώρα
ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Εφόρμηση για την δραστηριότητα αυτή αποτελεί η ενότητα 10 του εγχειριδίου της Νεοελληνικής Γλώσσας
της Α΄ γυμνασίου (σελ. 159). Στόχος της είναι η γνωριμία των μαθητών με τα διάφορα είδη λεξικογραφίας
(ερμηνευτικό, αντίστροφο, ετυμολογικό, ορθογραφικό) και τη χρησιμότητά τους και η εξοικείωσή τους με
τη χρήση της ηλεκτρονικής μορφής τους.
ΣΤΟΧΟΙ
-ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ
Οι μαθητές μαθαίνουν τους διάφορους τύπους λεξικών και ανακαλύπτουν πώς η χρήση τους τους βοηθά
στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου τους και την βαθύτερη κατανόηση της ελληνικής γλώσσας και του
πλούτου της. Επιπλέον, αξιοποιούν το αντίστροφο λεξικό και φτιάχνουν ποιήματα, τα οποία θα διαβάσουν
κατόπιν στους συμμαθητές τους.
-ΤΕΧΝΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΙ
Οι μαθητές εξοικειώνονται στη χρήση και αξιοποίηση των ηλεκτρονικών λεξικών μέσα από τα ειδικά
περιβάλλοντα.
-ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ
Τα παιδιά εξοικειώνονται στη συνεργατική μέθοδο, καθώς μέσω των ομάδων εργασίας αναλαμβάνουν
ρόλους, επιμερίζουν την εργασία, συγκεντρώνουν το υλικό και το επεξεργάζονται από κοινού, βοηθώντας
το ένα το άλλο και λειτουργώντας παραπληρωματικά.
Όλοι οι παραπάνω στόχοι συντείνουν ώστε η διδακτική προσέγγιση να γίνει πιο προσφιλής και αγαπητή στα
παιδιά, καθώς αυτά πλέον αναδεικνύονται σε πρωταγωνιστές της όλης μαθησιακής διαδικασίας,
προσπερνώντας το παρωχημένο μοντέλο της στείρας αναπαραγωγής δεδομένων.
Ο ρόλος του διδάσκοντα
Ως προς την προετοιμασία του μαθήματος, ο διδάσκων καθηγητής οφείλει να ελέγξει όλες τις
προτεινόμενες ιστοσελίδες και τις διαδρομές των αρχείων, ώστε να βεβαιωθεί καταρχήν ότι υπάρχουν και
λειτουργούν κανονικά, και επιπλέον να χρονομετρήσει τις σχετικές ενέργειες ώστε να διασφαλίσει κατά το
δυνατόν την ολοκλήρωση του σεναρίου στον δεδομένο χρόνο.
Κατά την ώρα της εκτέλεσης της δραστηριότητας στο εργαστήριο πληροφορικής, ο καθηγητής θα
είναι συντονιστής και καθοδηγητής. Θα πρέπει να παρακολουθεί τον χρόνο εκτέλεσης, να λύνει τυχόν
απορίες και τεχνικά ζητήματα και να φροντίζει ότι οι μαθητές δεν θα παρεκκλίνουν από τα ζητούμενα.
Επίσης, σε περίπτωση που η ανάθεση των αρμοδιοτήτων στα μέλη κάποιας ομάδας κριθεί
αναποτελεσματική, θα μπορούσε να προβεί σε ορισμένες διορθωτικές αλλαγές.
1

2. Βασική μέριμνα του καθηγητή πρέπει να είναι η ολοκλήρωση του σχεδίου μαθήματος με την
παραγωγή συγκεκριμένου και απτού αποτελέσματος, ώστε οι εμπλεκόμενοι μαθητές να μπορέσουν να το
αξιολογήσουν συνολικά και να νιώσουν την ικανοποίηση της συμμετοχής.
ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ -ΠΙΘΑΝΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
• Ο μεγάλος αριθμός μαθητών ανά τάξη δυσχεραίνει την διεξαγωγή ανάλογων δραστηριοτήτων,
καθώς οι ομάδες εργασίας που προκύπτουν είναι πολλές και δύσκολα ελεγχόμενες, κυρίως εκτός
τάξης.
• Οι μαθητές δεν είναι εξοικειωμένοι με τη συνεργατική μέθοδο και ως εκ τούτου αναμένονται
προβλήματα στη μεταξύ τους συνεργασία.
• Οι μαθητές δεν είναι εξοικειωμένοι με την εκπαιδευτική διαδικασία εντός εργαστηρίου πληροφορικής
και ο συντονισμός των ομάδων καθίσταται ιδιαίτερα απαιτητικός για τον διδάσκοντα.
ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Τα φύλλα εργασίας προβλέπεται να είναι δύο, οπότε οι ομάδες θα εργάζονται παράλληλα στα ίδια
δεδομένα, ώστε η διαδικασία να ολοκληρωθεί στο σύντομο διάστημα της μίας ώρας.
2

3. 1ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
1. Μπες στον Κόμβο της Ελληνικής Γλώσσας (www.komvos.edu.gr). Κάνε κλικ στις ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
Τι είναι ο Κόμβος αυτός και ποιος ο σκοπός της ύπαρξής του;
2. Από το κεντρικό μενού κάνε κλικ στα ΛΕΞΙΚΑ. Τι είναι τα ηλεκτρονικά λεξικά; Ποια λεξικά έχουν
ψηφιοποιηθεί στον Κόμβο και πότε χρησιμοποιούμε το καθένα;
3. Από το βασικό μενού επέλεξε ΛΕΞΙΚΟ ΚΟΙΝΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ. Αναζήτησε τρεις λέξεις που σου
φαίνονται δύσκολες (λ.χ. κόμβος, υποσκελίζω, πληθωρισμός, υπόδικος) και διάβασε προσεκτικά τα
σχετικά λήμματα. Ποιες πληροφορίες δίνουν σχετικά με την κάθε λέξη; (λ.χ. ορθογραφία, ερμηνεία,
κυριολεκτική-μεταφορική χρήση κλπ).
4. Για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις, κάνε κλικ στην επιλογή «αποστολή στα Corpora» (σώματα
κειμένων). Τι είναι αυτά και σε τι χρησιμεύουν;
3

4. 2ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
1. Μπες στον Κόμβο της Ελληνικής Γλώσσας και από το κεντρικό μενού κάνε κλικ στα
ΛΕΞΙΚΑ>ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΟ ΛΕΞΙΚΟ. Τι είναι ακριβώς και γιατί είναι τόσο χρήσιμο;
2. Στο Αντίστροφο λεξικό κάνε αναζήτηση %ισμός. Παρατήρησε τα αποτελέσματα της αναζήτησης. Τι
πιστεύεις ότι δηλώνει η κατάληξη αυτή;
3. Να ομαδοποιήσεις ορισμένες από τις λέξεις αυτές ανάλογα με τη σημασία τους λ.χ. λογοτεχνία-
τέχνες, οικονομία.
4. Προσπάθησε τώρα να φτιάξεις ένα ποίημα με ομοιοκαταληξία αξιοποιώντας τις δυνατότητες του
αντίστροφου λεξικού.
4