1. სამოდელო გაკვეთილის გეგმა
გაკვთილის ტიპი-სამოდელო (მედიაწიგნიერება)
მასწავლებლის სახელი და გვარი: ნინელი კუხალაშვილი
საგანი: ბიოლოგია
კლასი-11
მოსწავლეთა რაოდენობა: 30 მოსწავლე
კლასში არ არის სსსმ მოსწავლე
გაკვეთილის თემა: ამნიოცენტეზი
გაკვეთილის მიზანი:- 1. მოსწავლეებმაშეაფასონმემკვიდრულიდაავადებების პრენატალური
დიაგნოსტირების მეთოდის გამოყენების მნიშვნელობა
2. მოახდინონ მედიისმიერ გამოქვეყნებულინფორმაციაში სხვადასხვა ხედვის
იდენტიფიცირება;მედიის მიერსინამდვილის რეპრეზენტაციისშეფასება.
მედეარესურსის კრიტიკული ანალიზი და განხილვა
უცხოსიტყვათალექსიკონიამნიოცენტეზი - (ბერძნ.amnionჩანასახოვანიბუშტი,kentesis
გახვრეტა,ჩხვლეტა) –მემკვიდრული დაავადებებისპრენატალურიდიაგნოსტირების მეთოდი
ესგ-სთან შესაბამისობა:
(ბიოლ.საბ.11,12,13 ).
გენეტიკის შესახებ მიღებული ცოდნის დაკავშირება სხვადასხვა პროფესიასთან/საქმიანობის
სფეროსთან (ჯანმრთელობის დაცვა, გარემოს დაცვა, გენური ინჟინერია, კლონირება,
სელექცია,მედიცინა)
კვლ. 9. 4 მოსწავლეს შეუძლია მონაცემთა ანალიზი და შეფასება
გაკვთილის ბოლოს მისაღწევი შედეგები: მოსწავლეებს ექნებათ ცოდნა მემკვიდრული
დაავადებების პრენეტალური დიაგნოსტიკის შესახებ,ეცოდინებათ მედეარესურსის
კრიტიკული ანალიზიდა განხილვა
წინარე ცოდნა და უნარ-ჩვევები: იციან მემკვიდრული დაავადებების შესახებ, მსჯელობენ
გენურ,გენომურ და ქრომოსომულ მუტაციებზე,იციან მუტაგენების შესახებ
შეფასება და თვითშეფასება:
შეფასება:განმავითარებელი. შეფასდება წინარე ცოდნა,ჯგუფური
მუშაობა,ინდივიდუალური მუშაობა,ჩართულობა,დისკუსია .განმავითარებელ მუშაობას
მოვახდენ განმავითარებელი დაფის საშუალებით.
კლასის ორგანიზების ფორმები:ინდივიდუალური, ჯგუფური.მთელი კლასი.
სასწავლო მასალა და რესურსები: ტექსტები,ვიდეორგოლი:.com/https://www.youtube
watch?v=wqf-K0QEC9s, სტატია.,დაფა, ცარცი,თაბახის ფურცლები, ფლიფჩარტი,კომპიუტერი,
პროექტორი,მარკერები.ინსტრუქციები კითხვებით
გამოყენებული სტრატეგიები და მეთოდები:დემოსტრირების მეთოდი, კითხვა -პასუხი,
ჯგუფური მუშაობა,დისკუსია
2. გაკვეთილის მსვლელობა:
აქტივობა 1. საორგანიზაციო საკითხები (2-3 წთ)
აქტივობის მიზანი:
მისალმება, განწყობის შექმნა;მოსწავლეთა აღრიცხვა
გაკვეთილის თემისა და მიზნის გაცნობა;
შეფასების ფორმებისა და კრიტერიუმების გაცნობა;
ქცევის წესების შეხსენება
აქტივობის აღწერა: მასწავლებელი მისალმების შემდეგ კლასს აცნობს გაკვეთილის
მიზანს: დღევანდელი გაკვეთილის მიზანია გავიგოთ რა არის ამნიოცენტეზი ,რას
ნიშნავს პრენატალური დიაგნოსტიკა,გააცნობს ისტორიულ პასაჟს სპარტანული
აღზრდის შესახებ ,გაიმართება დისკუსია , მოხდება მედიის მიერ გამოქვეყნებულ
ინფორმაციაში სხვადასხვა ხედვის იდენტიფიცირება; მედიის მიერ სინამდვილ ის
რეპრეზენტაციის შეფასება.
მისაღწევი შედეგი: მოსწავლეს ეცოდინება გაკვეთილის მიზანი და შეფასების
კრიტერიუმები.
აქტივობა 2: ,,კითხვა - პასუხი“ - (დრო: 4-5 წთ)
აქტივობის მიზანი: მოსწავლეთა წინარე ცოდნის დიაგნოსტირება;
აქტივობის აღწერა: წინარე მასალის შემოწმების მიზნით მოსწავლეები უპასუხებენ
შეკითხვებს
მისაღწევი შედეგი: მოსწავლეს შეუძლია შესწავლილი მასალის საფუძველზე
კითხვებზე პასუხის გაცემა და მსჯელობა.
აქტივობა 3: ( დრო-3-4 წთ) - საკვანძო კითხვები: - ვიდეომასალის ჩვენება (0:48წთ)
აქტივობის მიზანი: საკვანძო კითხვებით და ვიდეომასალის ჩვენებით შეექმნათ
წარმოდგენა მედიაში გამოქვეყნებულ მასალაზე
აქტივობის აღწერა: საკვანძოკითხვები:
1. რა არის ამნიოცენტეზი?
2. რამდენად მნიშნვნელოვანი და აუცილებელია ამნიოცენტეზის გამოყენება?
სავარაუდო პასუხები:
1. ამნიონს ანუ ჩანასახს ეხება თემა
2. მედიცინა ვითარდება, დაავადების თავიდან აცილების მიზნით და ა.შ
ვიდეომასალის ჩვენება (0:48წთ) https://www.youtube.com/watch?v=wqf-K0QEC9s
ვიდეოს აღწერა:
35 წლიდან ფეხმძიმე ქალებში გამოიყენება მემკვიდრული დაავადებების
პრენატალური დიაგნოსტირების მეთოდი - ამნიოცენტეზი, ორსულობის მე-16
3. კვირიდან მე-20 კვირამდე იღებენ ამნიონურ სითხეს და ახდენენ მასში მყოფი
უჯრედების ქრომოსომული და გენომური მუტაციების გამოვლენას
ციტოგენეტიკური მეთოდით.
მისაღწევი შედეგი: მედიის მიერ გამოქვეყნებულ ინფორმაციაში სხვადასხვა ხედვის
იდენტიფიცირება
აქტივობა 4 ( დრო-8-10 წთ) - მასწავლებელიაკეთებს მინი ლექციას (პრეზენტაცია),
დემოსტრირების მეთოდით
აქტივობის მიზანი: შეექმნათ წარმოდგენა ქრომოსომთა კარტირებაზე
მემკვიდრული დაავადებების პრენატალური დიაგნოსტიკაზე.
აქტივობის მსვლელობა:
ქრომოსომათა კარტირების უკეთ განმარტების მიზნით პრეზენტაციით განმარტავს ამ
მეთოდის დადებით როლს, რადგან უკვე 21-ე საუკუნეში ჩანასახშივე შესაძლებელია
მშობელს ეცნობოს მისი შვილის გენეტიკური სურათის შესახებ. ამ მეთოდით ხდება
გენომის კარტირება და ადრეულ ასაკში დგინდება ჩანასახის ქრომოსომული
დაავადებები, ისეთი როგორიცაა:
# 13 ქრომოსომების ტრისომია
# 18 ქრომოსომების ტრისომია
# 21 ქრომოსომის ტრისომია
მასწავლებელი მოსწავლეებს პრეზენტაციის მსვლელობისას უხსნის ასევე ამ
მეთოდის ნაკლოვანებებს. მათ შორის ეთიკურ მხარეს. ზოგიერთი მშობელი
გენეტიკური დაავადების დიაგნოზის დასმის შემდეგ მიმართავს „ხელოვნურ
ნაყოფის მოშორების“ მეთოდს.
აქტივობა 5 (დრო-3-5 წთ) - ისტორიული პასაჟი
აქტივობის მიზანი:ისტორიული წყაროების საშუალებით გაეცნონ როგორ ხდებოდა
ახალშობილთა შერჩევა სპარტანული აღზრდის დროს
აქტივობის მსვლელეობა:
მასწავლებელი ურიგებს მოსწავლეებს ამონარიდს „სტატიიდან“ – სპარტანული
აღზრდის მეთოდები
ახალგაზრდა თაობის აღზრდას სპარტაში სახელმწიფოებრივი მნიშვნელობა
ჰქონდა (ძვ.წ. IV საუკუნე). სპარტის განათლების სისტემა ეფუძნებოდა მოქალაქე
მეომრის აღზრდას. ყურადღება ექცეოდა ჯარისკაცის ფიზიკურ განვითარებას. მასში
მორალური თვისებების – ერთგულების, ამტანობის და გამძლეობის განვითარებას.
აგოგე – ნიშნავს „წაყვანა“-ს ეს იყო საბრძოლო აღზრდის სისტემა სპარტაში (ძვ. წ
VIIII ს) და სავალდებულო იყო მხოლოდ სპარტის სრულუფლებიანი
მოქალაქეებისათვის.
4. პლუტარქეს მიხედვით აღზრდის პროცესი იწყება ბავშვის დაბადებისთანავე, და არ
არის დამოკიდებული მამის ნებაზე, – მამას ბავშვი „მიჰყავს „ლესხაში“ (Λέσχη), – ეს
იყო ადგილი, სადაც ისხდნენ უხუცესი ფილები და ამოწმებდნენ ახალშობილს. თუკი
ბავშვი ძლიერი და ჯანმრთელი იყო, ოჯახს უბრუნებდნენ გამოსაკვებად.თუკი
ჩვილი სუსტი და მახინჯი (მათ შორის: გონებრივი ჩამორჩენილობა) აღმოჩნდებოდა
მას აპოკსეტში ყრიდნენ (უფსკრული ტაიგეტის მახლობლად)
აქტივობა 6 (დრო- 10-12 წთ) - დისკუსია
აქტივობის მიზანი: მედიიდან მიღებული ინფორმაციების რეპრეზენტირება
აქტივობის მსვლელობა:
მასწავლებელი ყოფს კლასს ჯგუფებად. თითოეულმა ჯგუფმა უნდა შეძლოს
მიღებული ინფორმაციის საფუძველზე მოახდინოს თემის რეპრეზენტირება.
სავარაუდო სადისკუსიო კითხვები:
1. თუ ოჯახის ნათესავს ან ახლობელს შესთავაზებს ექიმი ამ მეთოდის გამოყენებას,
როგორ რჩევას მიაწოდებ შენ?
2. მოძებნე კავშირი ამ მეთოდის უარყოფ მხარეს (ნაყოფის მოშორება) და ძვ.წ. IV
საუკუნეში სპარტაში ბავშვების გადაყრასთან დაკავშირებით.
3. გაქვს თუ არა „შენ“ ვინც უნდა იყო სიცოცხლის ხელყოფის უფლება?
4. „ვწუხვარ, მაგრამ უნდა გითხრათ, რომ თქვენს პატარას დაუნის სინდრომი
აქვს“..............
მასწავლებელი ურიგებს ფლიფჩარტებს.ჯგუფები აკეთებენ პრეზენტაციებს
აქტივობა 7 (დრო- 3-5 წთ) - შეფასება
მასწავლებელი ურიგებს შეფასების რუბრიკას.
შეფასება თვითშფასების ანკეტა:
რა ვიცოდი რა გავიგე რა მინდა გავიგო
აქტივობა 8 საშინაო დავალების მიცემა= დრო ( 2 წთ)
ვებ -ძიება:“ პატაუს სინდრომი შესახებ“
5. სამოდელო გაკვეთილის რეფლექსია
გამჭოლი კომპეტენციები ეროვნული სასწავლო გეგმის განუყოფელი ნაწილია.
თუმცა, უნდა ვაღიაროთ, რომ ამ კომპეტენციების განვითარებაზე ორიენტირებული
სწავლების დანერგვას სკოლებში დღემდე გარკვეული სირთულეები ახლავს, რადგან არ
მომზადებულა სათანადო დამხმარე რესურსები, რომლებიც მასწავლებლებს თავიანთ
საგნებში მოსწავლეთა შორის აღნიშნული კომპეტენციების განვითარებაში
დაეხმარებოდა. სწორედ ამ კუთხით მინდოდა გაკვეთილის ჩატარება, ამიტომ
დავგეგმე და ჩავატარე გამჭოლი კომპეტენციების განვითარებაზე,კერძოდ კი
მეგიაწიგნიერების განვითარებაზე ორიენტირებული სამოდელო გაკვეთილი.
გაკვეთილის ჩატარება გადავწყვიტე 11 კლასში,რადგან უკვე დამთავრებული მქონდა
გენეტიკა,ბავშვებმა იცოდნენ მენდელის კანონები,თუ როგორ ხდებოდა მემკვიდრული
ნიშნების გადაცემა,იცოდნენ ცვალებადობა და მისი ფორმები,მუტაცია და მისი
სახეები,იცოდნენ მემკვიდრული დაავადებების შესახებ.ამიტომ გაკვეთილის თემად
ავირჩიე „ამნიოცენტეზი“.გაკვეთილის მიზანი იყო შეეფასებინათ მოსწავლეებს
მემკვიდრული დაავადებების პრენატალური დიაგნოსტირების მეთოდის გამოყენების
მნიშვნელობა,მოეხდინათ მედიის მიერ გამოქვეყნებულ ინფორმაციაში სხვადასხვა
ხედვის იდენტიფიცირება,მედიის მიერ რეპრეზენტაციის შეფასება, მედიარესურსების
კრიტიკული ანალიზი და შეფასება.
აღნიშნული მიზნის მისაღწევად დავგეგმე სხვადასხვა აქტივობები.საორგანიზაციო
საკითხების მოგვარების შემდეგ გავაცანი გაკვეთილის თემა,თემის დასახელებამ
ინტერესი გამოიწვია ბავშვებში ,მეორე აქტივობა ეხებოდა წინარე ცოდნის
გააქტიურებას,კერძოდ ჩემი მიზანი იყო გაეხსენებინათ მემკვიდრული
დაავადებები.მესამე აქტივობაში ვაჩვენე ვიდეორგოლი ამნიოცენტეზის შესახებ.
( https://www.youtube.com/watch?v=wqf-K0QEC9s), ვიდეორგოლის ჩვენებით და საკვანძო
კითხვების საშუალებით მოსწავლეებს შეექმნათ წარმოდგენა თუ როგორ ხდებოდა
მემკვიდრული დაავადებების პრენატალური დიაგნოსტირება.
მეოთხე აქტივობა ეხებოდა დემოსტრირების მეთოდს,სადაც ბავშვებს ვაჩვენე ჩემს
მიერ მომზადებული სლაიდი,სადაც გაეცვნენ როგორ ხდებოდა ქრომოსომთა
კარტირება,შევეხე იმ მემკვიდრულ დაავადებებს,რომელთა დიაგნოსტირებაც ხდება.
მთავარი ყურადღება გავამახვილე ამ მეთოდის ნაკლოვან მხარეზე(ნაყოფის მოშორება)
მეოთხე აქტივობა ეხებოდა ისტორიულ წყაროს როგორ ხდებოდა ახალშობილთა შერჩევა
სპარტანული აღზრდის დროს.
მეექვსე აქტივობაში გაიმართა დისკუსია,სადისკუსიო კითხვები იყო:
1. თუ ოჯახის ნათესავს ან ახლობელს შესთავაზებს ექიმი ამ მეთოდის გამოყენებას,
როგორ რჩევას მიაწოდებ შენ?
2. მოძებნე კავშირი ამ მეთოდის უარყოფ მხარეს (ნაყოფის მოშორება) და ძვ.წ. IV
საუკუნეში სპარტაში ბავშვების გადაყრასთან დაკავშირებით.
6. 3. გაქვს თუ არა „შენ“ ვინც უნდა იყო სიცოცხლის ხელყოფის უფლება?
4. „ვწუხვარ, მაგრამ უნდა გითხრათ, რომ თქვენს პატარას დაუნის სინდრომი
აქვს“..............
ბავშვებმა მოახდინეს პრეზენტაციები,კარგად იმსჯელეს აღნიშნულ
საკითხებზე.დისკუსიის დროს დაცული იყო დისკუსიის წესები,რომელიც
წინასწარ შევიმუშავეთ,მაგრამ დროის ლიმიტის დაცვა გამიჭირდა.
გაკვეთილის ბოლოს მოვახდინე შეფასება. შეფასება ჩემი აზრით
სრულყოფილად ვერ მოვახდენე,იგი უფრო ზოგადი იყო,რასაც გავითვალისწინებ
ჩემს მუშაობაში, რადგან დისკუსია საინტერესო თემას ეხებოდა,ამიტომ დროის
ლიმიტის დაცვა გამიჭირდა და დისკუსიის დროს 3 წუთით გადავაჭარბე,ამან
გამოიწვია შეფასების დროის შემცირებაც.
ჩემი აზრით გაკვეთილის მიზანს მივაღწიე,მაგრამ ცოტა მღელვარება
მახლდა,რასაც ჩემს მუშაოვაში ასევე გავითვალისწინებ.
