Psikopati ve Saldırganlık

1. PSİKOPATİK VE SALDIRGANPSİKOPATİK VE SALDIRGAN
DAVRANIŞLARI OLAN BİREYLERİNDAVRANIŞLARI OLAN BİREYLERİN
ÇOCUKLUKLARIÇOCUKLUKLARI

2. Klinik Psikiyatride Psikopatik veKlinik Psikiyatride Psikopatik ve
Saldırgan Davranış-ISaldırgan Davranış-I
Tanı kriteri olarak saldırgan davranış
- Dürtü kontrol bozukluğu
- Aralıklı patlayıcı bozukluk
- Antisosyal kişilik bozukluğu
- Borderline kişilik bozukluğu
- Yıkıcı davranım bozuklukları
- Bazı perversiyonlar

3. Klinik Psikiyatride Psikopatik veKlinik Psikiyatride Psikopatik ve
Saldırgan Davranış-IISaldırgan Davranış-II
Birlikte görülen özellik olarak saldırgan davranış
- Madde kullanım bozuklukları
- Yetişkin DEHB
- Mental retardasyon
- Psikotik bozukluklar
- Bipolar bozukluk
- Travma sonrası stres bozukluğu
- Organik mental bozukluklar

4. Çocukluktaki Öncül BozukluklarÇocukluktaki Öncül Bozukluklar
Zor Mizaç
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu
Karşıt Olma-Karşı Gelme Bozukluğu
Davranım Bozukluğu
BTA Yıkıcı Davranış Bozukluğu

5. Zor Mizaç ?Zor Mizaç ?
Beklemeye tahammülü az
Kaygı eşiği düşük
Uykusuz-gazlı
Temper tantrum
Sürekli ağlayan
DEHB, Davranım bozukluğu ve KO-KGB için risk

6. DEHB- Üç Temel BelirtiDEHB- Üç Temel Belirti
Aşırı Hareketlilik
Dikkat Sorunları
Yetersiz Dürtü Kontrolü

7. DEHB-Aşırı HareketlilikDEHB-Aşırı Hareketlilik
Gerektiği zamanlarda yerinde oturmama
Oturduğu yerde kıpırdanıp durma
Çok konuşma
Sessiz etkinlikler sırasında gürültü yapma

8. DEHB-Dikkat SorunlarıDEHB-Dikkat Sorunları
Dikkati vermede ve sürdürmede güçlük
Söylenenleri duymamış izlenimi verirler
Bir görevi bitirmeden diğerine geçerler
Zihinsel çaba gerektiren işlerden kaçınırlar
Günlük etkinliklerde sıklıkla unutkandırlar
Dikkatleri ilgisiz uyaranlarla kolayca dağılır

9. DEHB-İmpulsiviteDEHB-İmpulsivite
Sonunu düşünmeden davranışa geçme
Sorular tamamlamadan cevap yapıştırma
Sırasını beklemede güçlük
Başkasının konuşması ya da işi arasına girme

10. DEHB Olan Çocuklara BüyüdüklerindeDEHB Olan Çocuklara Büyüdüklerinde
Ne Oluyor ?Ne Oluyor ?
Belirtilerin Kaybolması (%30)
Belirtilerin Sürmesi (%40)
Gelişimsel Bozulma (%30)
- Antisosyal Kişilik Bozukluğu
- Madde Kötüye Kullanımı
- Duygudurum Bozuklukları

11. DEHB
Düşük
Benlik
Saygısı
Akademik
Sınırlılıklar
İlişki Sorunları
Sigara İçme ve
Madde
Yaralanmalar
Trafik Kazaları
Yasal
Sorunlar
Mesleki
Sorunlar
Çocuklar
Erişkinler
Ergenler

12. Erişkinlikte Hangi Bozukluklarda ZemindeErişkinlikte Hangi Bozukluklarda Zeminde
DEHB Sorgulanmalı?DEHB Sorgulanmalı?
Antisosyal Kişilik Bozukluğu
Davranım Bozukluğu
Madde Kötüye Kullanımı
Dürtü Denetim Bozuklukları
(İntermittent eksplosif bozukluk)
Duygudurum Bozukluklar (Distimi..)
Anksiyete Bozukluklar (YAB..)

13. DEHB Gidişini Belirleyen EtmenlerDEHB Gidişini Belirleyen Etmenler
(1) Çocuğun Bireysel Özellikleri
(2) Ailesel Parametreler
(3) Tedavi

14. DEHB Gidişinde Çocuğun Bireysel Özellikleri-IDEHB Gidişinde Çocuğun Bireysel Özellikleri-I
 Belirti Düzeyi
~ Özellikle hiperaktivite ve impulsivite belirti şiddetinin yüksek olması ve
persistent kalması, erişkinlikte antisosyal kişilik bozukluğu ve madde kötüye
kullanım olasılığını artırdığı belirtilmektedir. (Gittlelman ve ark.1985)
 Binişik Bozukluk Varlığı
~ Binişik olarak inatlaşma bozukluğu veya davranım bozukluğu varlığı
antisosyal kişilik bozukluğu oluşma riskini artırır. (Lie 1992)
 Zeka Düzeyi
~ DEHB ve normal aralıklarda IQ düzeyi olsa bile, IQ düzeyi gidiş için
önemli bir belirleyicidir. (Handen ve ark. 1997, Lie 1992)
~ Çocukluktaki düşük IQ daha fazla antisosyal aktlar ve daha sık
antisosyal kişilik bozukluğu tanısı almak ile ilişkilidir. (Loney ve ark.1981)

15. DEHB Gidişinde Çocuğun Bireysel Özellikleri-IIDEHB Gidişinde Çocuğun Bireysel Özellikleri-II
 Agresyon
~ DEHB olan çocuklardaki agresyonun, ergenlikte antisosyal davranış ve yetişkin suç
davranışı için yüksek derecede yordayıcı olduğu bulunmuştur. (Loney ve ark. 1981,
1983)
 Madde Kötüye Kullanımı
~ Davranım bozukluğu ve antisosyal kişilik bozukluğu oluşma riskini artırır.
 Özgül Öğrenme Bozukluğu Binişikliği
~ Öğrenme bozukluğu+hiperaktif grup önemli derecede daha sık karşı gelme
veya suç davranışı, daha düşük benlik saygısı ve daha sık impulsivite
gösteriyorlar. (Akerman ve ark. 1977)

16. DEHB Gidişini Belirleyen EtmenlerDEHB Gidişini Belirleyen Etmenler
(1) Çocuğun Bireysel Özellikleri
(2) Ailesel Parametreler
(3) Tedavi

17. DEHB Gidişinde Ailesel ParametrelerDEHB Gidişinde Ailesel Parametreler
 Anne-Baba patolojisi
~ Özellikle anne babanın madde kötüye kullanımı ve antisosyal
davranışlarının olması; DEHB olan çocukların ileride benzer davranışları
gösterme olasılığını artırmaktadır (Weiss ve ark. 1971) .
 Çocuk Yetiştirme Stilleri
~ Genellikle tutarsız, aşırı müsaade edici, kontrol edilmeyen veya aşırı
kısıtlayıcı çocuk yetiştirme tutumları olumsuz etki yapmaktadır. (Hechtman
ve ark. 1984)
 Sosyoekonomik Düzey
~ Ailenin sosyoekonomik düzeyi; anne-baba patolojisini, ebeveyn çocuk
ilişkilerini ve uygun tedavilerden yararlanma olanaklarını etkiler.

18. DEHB Gidişini Belirleyen EtmenlerDEHB Gidişini Belirleyen Etmenler
(1) Çocuğun Bireysel Özellikleri
(2) Ailesel Parametreler
(3) Tedavi

19. DEHB Gidişinde TedaviDEHB Gidişinde Tedavi
•Davranış Tedavisi
~ Genellikle stimulanlar ile birlikte
kullanıldığından tek başına gidişe etkilerini
değerlendirmek güçtür.
•Stimulanlar
~ Çelişkili sonuçlar
~ Tedavinin süresi ve tipi

20. •Antisosyal Kişilik Bozukluğu (% 22)
•Pasif Agresif Kişilik Bozukluğu (%19)
•Borderline Kişilik Bozukluğu (% 14)
•Histrionik Kişilik Bozukluğu (%11)
•Kaçıngan Kişilik Bozukluğu (%11)
•Antisosyal Kişilik Bozukluğu (% 22)
•Pasif Agresif Kişilik Bozukluğu (%19)
•Borderline Kişilik Bozukluğu (% 14)
•Histrionik Kişilik Bozukluğu (%11)
•Kaçıngan Kişilik Bozukluğu (%11)
Erişkin DEHB’nda Kişilik BozukluklarıErişkin DEHB’nda Kişilik Bozuklukları

21. İnatlaşma Bozukluğuİnatlaşma Bozukluğu
(Karşıt Olma-Karşı Gelme Bozukluğu)(Karşıt Olma-Karşı Gelme Bozukluğu)
•En az 6 ay devam eden,
•Otorite figürlerine karşı negatiflik,
karşı gelme, itaatsizlik ve düşmanlık
olarak tanımlanmaktadır.

22. İnatlaşma Bozukluğuİnatlaşma Bozukluğu
• Kontrolünü çabuk kaybeder.
• Erişkinlerle sık tartışır.
• Kurallara ve isteklere karşı çıkar ya da reddeder.
• Başkalarını kasten rahatsız eder.
• Hataları ya da yanlış davranışları için başkalarını
suçlar.
• Alıngandır ve başkaları tarafından kolayca kızdırılır.
• Kızgın ve güceniktir.
• Çoğu zaman kincidir ve intikam almak ister.

23. İnatlaşma Bozukluğuİnatlaşma Bozukluğu
 Mizaç özellikleri, çevresel etkiler, gelişimsel ve
öğrenme teorileri etyolojide ileri sürülmektedir.
 İB, en az bir ebeveynde psikiyatrik bozukluğu
olanlarda daha sıktır.
 İB genellikle 8 yaşından önce gözlenir. Aile (anne-
baba) çatışması olan ailelerin çocuklarında sıktır.

24. Devamlılık mı?Devamlılık mı?
DEHB, Karşı Gelme Bozukluğu ve Davranım Bozukluğu
arasındaki ilişki Lahey ve Loeber (1994, 1999)
tarafından geliştirilen bir modelle açıklanmıştır. Bu
modele göre, sadece Karşı Gelme Bozukluğu binişikliği
gösteren DEHB olan çocuklar Davranım Bozukluğu
geliştirecekler, Davranım Bozukluğu olanlar da Antisosyal
Kişilik Bozukluğu geliştirecektir.

25. Davranım BozukluğuDavranım Bozukluğu
•En az 12 ay süren,
•Başkalarının temel haklarına veya
yaşa uygun sosyal norm ve kurallara
karşı şiddet veya suç işlemedir.

26. Davranım Bozukluğu DSM-IV TRDavranım Bozukluğu DSM-IV TR
semptom kümelerisemptom kümeleri
1. İnsanlara veya hayvanlara saldırganlık
2. Mülkiyete zarar verme
3. Dolandırıcılık veya Hırsızlık
4. Kuralları ciddi şekilde ihlal

27. DSM-IV TRDSM-IV TR
• Davranım bozukluğu tanısı için; en az 12 aylık
sürede, DSM’deki en az 3 kriteri göstermesi
gereklidir.
• 10 yaşından önce başlayan formu çocuklukta
başlayan formu için kullanılır.

28. ÖzelliklerÖzellikler
• Davranım bozukluğu olanlarda en büyük problemlerden
biri empati eksikliğidir.
• Aşırı risk alma ve artmış kaza oranı belirtilmektedir.
• Semptomların görünüşü yaşla değişebilir. Okul öncesi
ve okul başlangıcında redetme ve verbal agresyon gibi
inatlaşma bozukluğu belirtileri daha sıkken, daha büyük
yaşlarda çalma, fiziksel agresyon (tokat, itme vs.), daha
da ileri yaşlarda market soyma ve saldırganlığın ciddi
formları (kavga etme, soygun) gözlenmektedir.

29. İnceliklerİncelikler….….
Davranım bozukluğu tanısı alan, ilaveten İnatlaşma bozukluğu
tanısı almaz. Çünkü zaten inatlaşma bozukluğu belirtilerini
kapsamaktadır.

İnatlaşma bozukluğunda fiziksel saldırganlık yoktur.
İnatlaşma bozukluğunda birincil davranış ve belirtiler
verbaldir (Sözel saldırganlık ve karşı gelme). Davranış
ve belirtiler fiziksel olmaya başlayınca (kavga etme,
zarar verme, çalma vs) davranım bozukluğu tanısına
yönelme olur.

30. Davranım Bozukluğu İçinDavranım Bozukluğu İçin
Risk EtmenleriRisk Etmenleri
• Çocuğun mizacıÇocuğun mizacı
• HiperaktiviteHiperaktivite
• Kronik hastalık ve sakatlıkKronik hastalık ve sakatlık
• Zayıf aile işlevleriZayıf aile işlevleri
• Olumsuz ebeveynlik (katı, uygunsuz, gözetim eksikliği)Olumsuz ebeveynlik (katı, uygunsuz, gözetim eksikliği)
• Çocuğun istismarı ve ihmaliÇocuğun istismarı ve ihmali
• Anne-baba reddiAnne-baba reddi
• Ders başarısızlığıDers başarısızlığı
• Arkadaş dışlamasıArkadaş dışlaması
• Doğum sırası (ilk çocuktan ziyade ortanca çocuklar)Doğum sırası (ilk çocuktan ziyade ortanca çocuklar)
• Geniş aileGeniş aile
• Bakım vericide sık değişiklikBakım vericide sık değişiklik

31. Yanlış Kanı…Yanlış Kanı…
 Davranım bozukluğunun 18 yaşını geçtikten sonra antisosyal
kişilik bozukluğu adını aldığıdır.
 Kişi 18 yaşını geçtiğinde davranım bozukluğu kriterlerini
karşılıyor fakat antisosyal kişilik bozukluğu kriterlini
karşılamıyor olabilir. Bu durumda davranım bozukluğu tanısı
devam eder. Ancak antisosyal kişilik bozukluğu kriterleri
baskın ise antisosyal kişilik bozukluğu tanısı alır. İki tanıyı
aynı anda almaz.

32. Antisosyal Kişilik BozukluğuAntisosyal Kişilik Bozukluğu
 Antisosyal kişilik bozukluğu olanların yaklaşık %50’si 18 yaş
öncesinde davranım bozukluğu öyküsüne sahiptir.
 Geçmiş yıllarda üçtebir kuralı önerildi. Davranım bozukluğu
olanların yaklaşık üçtebiri iyileşir, üçtebiri antisosyal kişilik
bozukluğu geliştirir, geri kalan üçtebiri erişkinlikte çeşitli
derecelerde rezidüel özellikler taşır.
 %50 kuralı daha sık kabul görmüştür, burada davranım
bozukluğu olanları yarısından daha fazlasının ileriki
yaşamlarında antisosyal kişilik bozukluğu geliştirdikleri
yönündedir. (Moffitt 1993).

33. Aile Tutum ModeliAile Tutum Modeli
Gevşek Eğitim
Sıkı Eğitim
Yetersiz Sevgi Aşırı Sevgi
Çocuğun anne-babadan aldığı iki şey vardır:
Sevgi ve Eğitim

34. Aile Tutum ModeliAile Tutum Modeli
Kabullenme, koruma, kollama ve sevecenlik gibi bütün
olumlu duyguları içerir.
Gevşek Eğitim
Sıkı Eğitim
Yetersiz Sevgi Aşırı Sevgi
SEVGİSEVGİ
EĞİTİMEĞİTİM
Öğretilen herşeyi, verilen bilgileri, becerileri,
yasakları, kuralları, inançları, değer yargılarını,
görgü kurallarını ve insanın sosyalleşmesi için
gerekli olan tüm toplumsal değerleri kapsar.

35. Olumsuz aile tutumlarında ailenin verdiği
sevgi ya yetersiz veya aşırı, eğitim ise gevşek ya
da sıkı olmaktadır.
Gevşek Eğitim
Sıkı Eğitim
Yetersiz Sevgi Aşırı Sevgi

36. Aşırı sevgi tutumunda:
aile çocuğu sevgiye boğucu, onu çok koruyucu ve
aşırı kollayıcıdır. Bunun sonucu olarak çocukta
bağımlılık ve güvensizlik gelişir. Çocuk karşılaştığı
her olayda anne-babasına yaslanır, onlara güvenir
fakat kendisine güvensizdir.
Gevşek Eğitim
Sıkı Eğitim
Yetersiz Sevgi Aşırı Sevgi

37. Sıkı eğitim:
Çocuğa olur olmaz yasaklar koyma ve yaşanmaz
kurallar ile çocuğu yetiştirmedir.
Gevşek Eğitim
Sıkı Eğitim
Yetersiz Sevgi Aşırı Sevgi

38. Sevgi yetersizliği veya yokluğu
sonucu ise, çocukta kendine ve çevreye karşı
güvensizlik ve olumsuz duygular gelişir.
Gevşek Eğitim
Sıkı Eğitim
Yetersiz Sevgi Aşırı Sevgi

39. Gevşek eğitimde:
Çocuğun olumsuz davranışları aşırı hoşgörü ile
karşılanır
Gevşek Eğitim
Sıkı Eğitim
Yetersiz Sevgi Aşırı Sevgi

40. Aşırı Sevgi + Gevşek Eğitim
Gevşek Eğitim
Sıkı Eğitim
Yetersiz Sevgi Aşırı Sevgi
SORUMSUZ
OLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİOLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİ

41. Aşırı Sevgi + Sıkı Eğitim
Gevşek Eğitim
Sıkı Eğitim
Yetersiz Sevgi Aşırı Sevgi
NEVROZ
OLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİOLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİ

42. Yetersiz Sevgi + Gevşek Eğitim
Gevşek Eğitim
Sıkı Eğitim
Yetersiz Sevgi Aşırı Sevgi
PASİF
DONUK
OLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİOLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİ

43. Yetersiz Sevgi + Aşırı Disiplin
Gevşek Eğitim
Sıkı Eğitim
Yetersiz Sevgi Aşırı Sevgi
SALDIRGAN
ANTİSOSYAL
OLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİOLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİ

44. Tanıda Belirleyici Olan…Tanıda Belirleyici Olan…
Erişkinlikte bu bozuklukların
tanısını koymakta
önemli olan çocukluk ve ergenlik
öyküsü nün alınmasıdır.!

45. TeşekkürlerTeşekkürler