Te jetojme ne nje mjedis te paster dhe te shendetshem

1. Projekt: IT KLUBI
Te jetojme ne nje mjedis te paster dhe te
shendetshem
Shkolla Qender KomunitarePunuan: Mikaela Bamllari
Mariza Mehmet
Romina Dajko

3. ● Te njihemi me faktorin mjedis dhe pjeset
qe ate e perbejne.
● Te njihemi me shkaqet kryesore te
ndotjes se mjedisit.
● Te marrim ne konsiderate riskun dhe te
fillojme te reagojme. Nuk eshte vone
asnjehere.
● Te gjejme zgjidhjet e mundshme per te
ndikuar sa me pak ne ambjent.
● Te mendojme dhe shikojme ne menyre
ekologjike.

4. A je edhe ti gati per te dhene pervojen tende dhe
kontributin tend ne ruajtjen e ambientit rreth e rrotull.
Dua te mbroj
mjedisinDua te di
per token
Dua te di
per ajrin
Dua te di per
ujin
Dua te di per
biodiversitetin
Hedh
mbeturina
Pi cigare
dhe alkool
Kultivoj lule dhe
peme
Sperkat
me helme
anti insekt
Blej produkte me
mbeshtjelles te
pariciklueshem
Nuk reduktoj
gjerat qe
konsumoj
Blej produkte
nje -
perdorimshe
Perdor bojerat latex per
lyerjet e ambienteve te
shtepise
Perdor llambat
ekologjike Ndez zjarre ne
mjedis
Hedh mbeturinat ne vendin e
tyre

5. Cfare eshte mjedisi?
● Mjedisi perkufizohet si teresia
e elementeve biotike dhe
abiotike ne toke.
● Ekzistojne dy ndarje te tij ne
mjedis natyror dhe jonatyror
pra te ndertuar.
● Mjedisi natyror perfshin cdo gje
qe nuk eshte krijuar nga dora e
njeriut. E kunderta e mjedisit
natyror eshte mjedisi jo
natyror ose i ndertuar

6. Prishja dhe ndotja e nje sere prej faktoreve ndikon ne
shkaterrimin e biodiversitetit te asaj zone.
Mjedisi nje
bashkesi
faktoresh
nderveprues
Mjedisi Ujor Mjedisi tokesor
Mjedisi ajror
Bota e gjalle
(BIOTIKE)

7. Uji nje burim i pashtershem jetedhenes……..
● Rendesia e ujit
● Ndotja e ujit nga mbetjet urbane
● Ndotja e lumenjve nga mbetjet urbane
● Ndotja e plazheve
● Ndotja nga nafta dhe gazi natyror

8. Toka hapesira ku jetojme dhe mjedisi rreth nesh
● Toka është mjedisi kryesor mbi rruzullin tokësor ku jetojnë të gjitha
gjallesat. Çdo ngjarje, veprim që prish veçoritë dhe cilësitë natyrore të
kësaj hapësire jetike emërtohet ndotje e tokës.
● Shumica e faktorëve që krijojnë ndotjen e tokës vijnë nga shkaqe
njerëzore, ku ndër më kryesoret janë:
- Lënia në mënyrë direkte në natyrë e mbeturinave shtëpiake dhe
mbetjeve industriale;
- Gazrat e shkarkuara, pesticidet dhe plehrat kimikë;
- Përzierja me tokën nëpërmjet reshjeve të gazrave të dëmshme që
ndotin ajrin;
- Erozionet që vijnë nga shkatërrimi i pyjeve.

9. Ajri elementi jetik pa te cilin nuk do mund te benim
dot.
● Ndotësit e ajrit mund të jenë grimca pluhuri,
kimikate apo materiale biologjike, të cilat kanë
efekte mbi organizmin e njeriut, mjedisin apo
atmosferën.
● Dioksidi i karbonit është identifikuar si faktori
më i fuqishëm i ndotjes së ajrit në botë dhe për
rrjedhojë sjellë numrin më të lartë të vdekjeve
nga kanceri i mushkërive.
● Ajri që ne thithim çdo ditë është i ndotur nga
një përzierje substanciale, e padukshme, që
shkakton kancerin në mushkëri.

10. SHIU ACID
● Shiu acid është një lloj shiu ose çdo formë tjetër reshjeje që ka nivel të
pazakontë aciditeti, çka do të thotë se ka nivel të lartë të joneve të
hidrogjenit (pH i ulët).
● Mund të shkaktojë efekte të dëmshme mbi bimët, kafshët ujore dhe
infrastrukturë. Shiu acid shkaktohet nga emetimi i dioksidit të squfurit
dhe oksidi i azotit, të cilët bashkëveprojnë me molekulat e ujit në
atmosferë dhe krijojne acide.
● Që në vitet 1970, qeveritë kanë bërë përpjekje për të ulur nivelin e
dioksidit të squfurit të çliruar në atmosferë, duke arritur rezultate
pozitive.
● Oksidet e azotit mund të prodhohen natyrshëm nga goditjet e vetëtimave
ndërsa dioksidi i squfurit nga shpërthimet vullkanike. Kimikatet në shiun
acid mund të shkaktojnë heqjen e bojës, gërryerjen e strukturave të
çelikut tek urat dhe erozion të statujave prej guri.

11. Mbrojtja e mjedisit nis duke zgjedhur rrugen e duhur qe
ne fillim
Mjedis i
paster dhe i
gjelber
Mjedis i
ndotur dhe i
zymte
Perdorim bicikletat ose mjete
ekologjike ne transportEcim ne kembe
Kultivojme bime
dhe peme
Ngrohemi me metoda
ekologjike
Marrim
nisma ne
grup per
pastrimin e
ambientit
● Riciklojme
● Riperdorim
● Reduktojme
Gazrat
industriale
Mbeturiant e procesit
te prodhimit
Transporti
automobilistik
Prerja e pemeve
pa kriter
Mosndjekja e procedurave
te perpunimit te plehrave
Ndotja e mjedisit ujor dhe
biodiversitetit korrent
Mos
bashkepuni
mi ne
procesin e
nismave per
pastrimin e
ambientit
Ndotjet
individuale

12. Pasojat nga ndotja e mjedisit
● 2.4 milionë njerëz vdesin çdo vit si rezultat i ndotjes së ajrit, ndër të cilët vetëm 1.5 milionë vdekje i
atribuohen ndotjes së ajrit në vende të mbyllura, që pretendohet të kenë ajër të pastër. Ky është raporti
vjetor i OBSH-së, Organizata Botërore e Shëndetësisë, mbi cilësinë e ajrit në botë, ndotjen dhe pasojat e tij
mbi njeriun. Fakte të tilla tronditëse e vënë botën përballë një sfide globale, siç është ndotja e mjedisit që
më së shumti shkaktohet nga shtimi i dioksidit të karbonit CO2.
● Ndotja e mjedisit nga hidrokarburet sjell sëmundje dhe varfëri në zonat naftënxjerrëse
● Nga ndotja e tokës në mënyrë të drejpërdrejtë ose të tërthortë preken të gjitha gjallesat.
● Ndotja e tokës prish ekuilibrin e lëndëve ushqyese që përmban toka. Lëndët e ngurta artificiale
akumulohen në tokë dhe ndryshojnë veçoritë e saj fizike. Mbetjet kimike përzihen me bimët e kultivuara në
tokë dhe ndikojnë negativisht në veçoritë biologjike të këtyre bimëve. Metalet e rënda, gazrat dhe mbetjet e
tjera që grumbullohen në tokë prishin zhvillimin dhe cilësinë e bimëve. Këto ndryshime negative që ndodhin
në tokë, ndjekin zinxhirin ushqyes dhe përcillen deri tek bimët, kafshët dhe njerëzit.
● Dekompozimi i mbeturinave prodhon metan, gaz tepër i dëmshëm për peshqit e gjallesat e tjera ujore, si
një gaz 20 herë më i dëmshëm për klimën sesa CO2.
● Ngrohja globale qe shkaktohet nga gazrat e demshem sjell krijimin e vrimes te Ozonit.

13. Masat parandaluese qe marrim
● Pjesmarrja kolektive ne nisma konkrete per mbrojtjen e mjedisit si psh “Per nje
Shqiperi te paster”, “Te pastrojme Shqiperine ne nje dite”.
● Perdorimi i sa me pak produkteve do sillte edhe me pak mbeturina ne mjedisin qe na
rrethon.
● Riciklimi dhe riperpunimi i mbetjeve te hedhura.
● Riperdorimi. Blerja e produkteve me mundesi te shumta perdorimi.
● Parandalimi i ndotjeve ne zonat urbane eshte detyre e publikut prandaj te puojme
per te sensibilizuar.
● Sensibilizimi i opinionit publik behet duke marre mesazh te gjithe.
● Gjetja e menyrave te qendrueshme per te studiuar varesine:
a. Ndotesit
b. Sasia e ndotjeve

14. Riciklimi
Riciklimi eshte proçesi i riperpunimit te
mbeturinave. Kohet e fundit ky proces ka
nje zhvillim te gjere ne shume fusha
industriale: te hekurit, drurit, plastikes, te
qelqit (per te permendur ketu me te
rendesishmet). Per te bere sa me te
thjeshte kete proces dhe riperfitimin e
materialeve te riciklueshme eshte vene ne
funksion grumbullimi i diferencuar i
mbeturinave ne kontenitoret perkates:
leter, qelq, plastike apo mbetjet e njoma
(qe jane mbetjet ushqimore). Riciklimi i
mbeturinave ndihmon planetin tone.
Grumbullimi i mbeturinave sjell nje
mjedis me te paster per brezat e te
ardhmes, kurse riciklimi i tyre mbron
burimet e pasurite natyrore qe te mos
shterojne kurre.
Riciklimi i letres hap pas hapi
1- Mblidhen mbetjet e letres nga vendgrumbullimet e
mbetjeve.
2- Letra futet ne kazana me uje.
3- Ndahen fibrat e letres nga mbetjet e tjera si boje,
papasterti etj.
4- Lenda e formuar thahet dhe i jepet forme duke e
presuar.
5- Formohet keshtu letra e re e gatshme per
perdorim.
Letra nuk mund te riciklohet deri ne pafundesi.
Fibrat e letres pas cdo riciklimi vine e shkurtohen
duke ulur keshtu cilesine e letres. P:SH Nje kuti
kartoni mund te riciklohet deri ne gjashte here.

15. Reduktimi

16. Riperdorimi

17. Ndotja e ujit
Ndotja e tokes
Ndotja e ajrit
Demtimi i pemeve
Prishja e biodiversitetit
Prishja e zinxhirit ushqimor
Lidhja e shkakut me pasojen
Vend
depozitimet
e plehrave
Depozitimet e
mbetjeve dhe
gazrat
industriale
Tymi dhe
zhurma e
makinave
Ngrohja ne
dimer
Derdhja e
cisternave te
naftes apo
depozitimi i
plastikave
Helmet per
ngordhjen e
insekteve
Ndotja akustike
Bojerat dhe
llaku per
lyerje
Zhurma e
klubeve te
nates dhe
diskotekave
Gjuajtja
dhe
peshkimi
Pirja e
cigareve Zjarrvenia e
qellimshme
Ujerat e
zeza
Konsumi
familjar

18. Ndotja e ambienteve te brendshme
1. Komponimet organike qe permbajne azot dhe squfur hasen ne ajrin e brendshem ne forme
aminash, anilinash dhe komponimesh te tjere, me qe perdoren si agjente ndihmes ne shume
produkte. Ata detektohen shume rralle ne ajrin e brendshem dhe pergjithsisht kane nje arome te
dallueshme. Dimetilformamida mund te çlirohet ne sasi te vogla prej pelhurave akrilike dhe pjese
plastike te laminuara.
2. Komponimet organike me permbajtje squfuri perdoren per shembull si shtojca me ere ne gazin
e djegeshem per perdorim shtepiak, ne menyre qe te behen te ndjeshme me nuhatje rrjedhjet e
mundeshme te tij. Komponimet e avullueshm organike me origjine mikrobike mund te hasen ne
ajrin e brendshem kur ka zhvillim myku, si rezultat i lageshtise se madhe brenda . Ato jane
produkte te avullueshem metabolike te mikroorganizmave, psh alkoole, aldehide dhe ketone te
ndryshme.
3. Duhan pirja eshte shkaku i formimit te tymit te duhanit. Tymi i duhanit eshte nje perzjerje
komplekse kimikatesh te formuar gjate djegies dhe tymosjes se produkteve te duhanit. Ky tym
perbehet prej “tymit anesor nga djegia e majes se cigares, dhe “tymit kryesor” qe thithet e
nxirret jasht prej duhan piresit. Kur pihet nje cigare afersisht gjysma e tymit te krijuar eshte tym
anesor.Kimikatet qe gjenden ne tymin e duhanit jane irritues dhe lende helmuese sistemike si
cianuri i hidrogjenit HCN dhe dyoksidi i squfurit SO2, mutagjene dhe kancerogjene si
benzo(a)pireni, formaldehida HCHO dhe 4-aminobifenili, dhe lende helmuese per sistemin
riprodhues si nikotina C10H14N2 , kadmiumi Cd, Plumbi Pb, tolueni C6H5CH3 dhe monoksidi i
karbonit CO.

19. Si ndikon ne shendetin tone pirja e cigareve.

20. Nga prezantimi i sotem nxorrem keto konkluzione
Te mos hedhim plehera ne
cdo vend ku ndodhemi dhe
te ndjekim procedura
individuale duke i perpunuar
dhe ricikluar ato. Gjithashtu
perdorimi i sa me pak
produkteve ushqiore na
mbron nga nje faktor
shendetesor shume i
perhapur ne kohen e sotme
OBEZITETI.
Mbrojtja e mjedisit ka lidhje me
mbrojtjen e shendetit. Njeriu
eshte nje nga shkaktaret kryesore
ne ndotje . Duke mos ditur te
menaxhoje situaten pasojat do
jene katastrofike per brezat e se
ardhmes.
Mbrojtja e mjedisit ka lidhje me
edukaten personale te secilit prej
nesh. Nese ne nuk reagojme ne
kohe atehere nuk do jemi ne
gjendje te edukojme brezat e tjere
dhe sjellja qe do te percojme tek
ata do jete krejtesisht negative.

21. Duke qene se ne jemi
shkaktaret kryesore te
ndotjeve duhet te ndjekim
praktika individuale ose ne
grup per te zvogeluar ndikimin
tone negativ me sa mundesi te
kemi duke bashkepunuar me
njeri tjetrin ose duke u bere
pjese e organizatave
sensibilizuese.