Bahagi ng Pananalita

1. Bahagi ng
Pananalita
Inihanda ni:
Donita Rose G. Aguada
(BSEd III)

2. Sa balarila, ang bahagi ng
pananalita/panalita (Ingles: Part of
speech), o kauriang panleksiko, ay
isang lingguwistikong kaurian ng mga
salita (o mas tumpak sabihing
bahaging panleksiko) na
pangkalahatang binibigyang
kahulugan sa pamamagitan ng
sintaktiko at morpolohikong asal ng
bahaging panleksikong tinutukoy.

3. Sa aklat na Balarila ng Wikang
Pambansa (1939;1944) ni Lope
K. Santos (kilala rin sa tawag na
Balarilang Tagalog at
Matandang Balarila) ay may
sampung bahagi ng pananalita.
Ang mga ito ay pangngalan,
panghalip, pandiwa, pang-uri,
pang-abay, pantukoy, pangatnig,
pang-ukol, pang-angkop at
pandamdam.

4. Sinimulan itong ituro sa mga
paaralan sa Pilipinas noong
1940 matapos maipahayag ng
dating Pangulong Manuel
Quezon ang Tagalog bilang
siyang saligan ng wikang
pambansa.

5. Dala ng sunod-sunod na
pagbabago at modernisasyon
ng wikang pambansa (na kilala
na ngayon bilang Filipino) ay
maraming aklat ang nalimbag
na nagmumungkahi ng
pagbabago sa Matandang
Balarila.

6. Isa na rito ang Makabagong
Balarilang Filipino
(1977;2003) nina Alfonso O.
Santiago at Norma G. Tiangco.
Sa aklat na ito'y napapangkat
ang may sampung bahagi ng
pananalita sa ganitong
pamamaraan:

7. A. Mga salitang
pangnilalaman (mga
content word)
1. Mga nominal
a. Pangngalan (noun) - mga
salitang nagsasaad ng pangalan ng
tao, hayop, bagay, pook,
katangian, pangyayari, atbp.
b. Panghalip (pronoun) - mga
salitang panghahali sa pangngalan

8. 2. Pandiwa (verb) - mga salitang
nagsasaad ng kilos o nagbibigay-buhay
sa isang lipon ng mga salita
3. Mga panuring (mga modifier)
a. Pang-uri (adjective) - mga salitang
nagbibigay-turing o naglalarawan sa
pangngalan at panghalip
b. Pang-abay (adverb) - mga salitang
nagbibigay-turing o naglalarawan sa
pandiwa, pang-uri at kapwa nito pang-abay

9. B. Mga Salitang Pangkayarian
(Function Words)
1. Mga Pang-ugnay (Connectives)
a. Pangatnig (conjunction) - mga
salitang nag-uugnay ng dalawang salita,
parirala o sugnay
b. Pang-angkop (ligature) - mga
katagang nag-uugnay sa panuring at
salitang tinuturingan
c. Pang-ukol (preposition) - mga
salitang nag-uugnay sa isang pangngalan
sa iba pang salita

10. 2. Mga Pananda (Markers)
a. Pantukoy
(article/determiner) - mga
salitang laging nangunguna sa
pangngalan o panghalip
b. Pangawing o Pangawil
(linking o copulative) - salitang
nagkakawing ng paksa (o
simuno) at panaguri

11. Hindi na isinama ang
Pandamdam (interjection; mga
salitang nagsasaad ng matinding
damdamin) sapagkat ayon sa
mga may-akda ng Makabagong
Balarila ay maaaring magamit
bilang pandamdam ang kahit
anong salita kung bibigkasin nga
ng may matinding damdamin.

12. Sa Balarilang Ingles ay may
walong tradisyunal na bahagi ng
pananalita bagama't higit pa ito
nahahati sa iba't ibang kaurian
sang-ayon na rin sa mga pag-aaral
ng mga kasalukuyang
lingguwistiko. Ito ay ang
pangngalan, panghalip, pandiwa,
pang-uri, pang-abay, pangatnig,
pang-ukol at pandamdam.