Achtergrond: In de huidige Belgische samenleving worden huisartsen in toenemende mate met multiculturaliteit en taaldiversiteit geconfronteerd. Dit fenomeen beperkt zich op de dag van vandaag niet enkel tot grootstedelijke huisartsenpraktijken, maar heeft zich ook verspreid naar kleinere steden en gemeenten. Een taalbarrière kan de communicatie tussen de arts en de patiënt met een migratieachtergrond bemoeilijken en de kwaliteit van medische zorg verlagen. Het spreekt bijgevolg voor zich dat huisartsen hun communicatie en praktijkvoering met deze groep patiënten dienen aan te passen aan hun specifieke noden. Met dit onderzoek willen wij door middel van vragenlijsten deze noden identificeren. Vraagstelling: Wat zijn de huidige hindernissen waar huisartsen en anderstalige patiënten tegenaan lopen wat betreft hun communicatie? Wat zijn de drempels die deze patiënten ervaren in de eerstelijns gezondheidszorg? Tevens wordt aandacht geschonken aan de etnisch-culturele verschillen die de praktijkvoering beïnvloeden. Methodologie: design: Er worden vragenlijsten opgesteld die bij patiënten zullen worden afgenomen. Aan de hand van deze resultaten worden aanbevelingen en aandachtspunten opgesteld ter verbetering van de praktijkvoering. Populatie: Volwassen patiënten met een migratie achtergrond die de Nederlandse, Engelse of Franse taal niet beheersen op een lagere school niveau. Uitkomstmaten: De verbanden tussen de resultaten van de vragenlijsten worden op een statistische wijze getoetst. Conclusie: Met de aanbevelingen die we ontwikkelen, willen we de kwaliteit van zorg voor deze patiëntenpopulatie verbeteren, en die een leidraad vormen voor de huisarts die met deze noden wordt geconfronteerd.
Jv weert geriotto_communicatie met ouderen25052011Ger3er
Julia van Weert (hoogleraar zorgcommunicatie UvA) presenteert de highlights van haar onderzoek naar communicatie met ouderen in de zorg. Tevens blikt zij vooruit op het vervolgonderzoek naar het effect van de Geriatric Navigator op het multidisciplinair overleg en op de communicatie tussen patiënt en zorgverlener.
Samen werken aan preventie in het CJG, door Prof. dr. H. (Hein) Raat op 26 se...Hein Raat, MD, PhD, MBA
Samen werken aan preventie in het CJG
Prof. dr. H. (Hein) Raat, hoogleraar jeugdgezondheidszorg, Erasmus universiteit, Rotterdam
De transities hebben gevolgen voor gemeenten, professionals, ouders en kinderen.
Hoe kan door effectieve samenwerking en het gebruik van E- Health preventieve zorg voor jeugd sterk worden neergezet door het CJG.
CONGRES:
Centra voor Jeugd en Gezin
De verbindende kracht van het Centrum voor Jeugd en Gezin
26 september 2013
Galgenwaard, Utrecht
Waarom dit congres?
De Centra voor Jeugd en Gezin (CJG’s) zijn in alle gemeenten in Nederland sinds 2010 het zenuwcentrum van de preventieve zorg voor kinderen en jongeren. Ondersteuning en begeleiding van 0 tot 19 jarigenen hun ouders wordt in elke gemeente aangeboden vanuit het CJG. De meeste CJG’s staan nu als een huis. De kracht van het CJG is de samenwerking tussen de preventieve jeugdgezondheidszorg, jeugdzorg, het onderwijs en voorschoolse voorzieningen, de huisarts, de jeugd GGZ en tweedelijnszorg in de wijk, het dorp en de stad. Deze samenwerking kan nog beter nu door het transitieplan preventie én zorg onder regie van de gemeenten gaat vallen.
Het transitie plan is klaar en gemeenten en rijksoverheid maken zich op voor een grote stelselherziening in 2015. De inrichting van de CJG’s met haar nieuwe taken en nieuwe financieringsvorm zal om een andere werkwijze vragen van de jeugdverpleegkundige, de maatschappelijk werker, de pedagoog, de psycholoog, de jeugdarts en de assistent. Daarom organiseren het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ), het Nederlands Jeugd Instituut (NJI),en het Julius Centrum UMC Utrecht het vierde landelijk CJG congres in Utrecht op 26 september 2013.
Dit jaar zijn er vier plenaire sprekers die allen vanuit de “één kind, één gezin en één regisseur gedachte” de grote veranderingen van de komende jaren zullen toelichten Daarnaast zullen er workshops zijn van innovatoren en onderzoekers uit het veld in twee series van zes. Het bruist overal in Nederland van het enthousiasme en vernieuwende initiatieven om preventie, toeleiding en zorgtoewijzing te versterken vanuit de centra voor jeugd en gezin in de wijk of het dorp. De congrescommissie bestaande uit Marga Beckers (NCJ), Inge Anthonijsz (NJi), Guus Schrijvers, Bert Prinsen onder voorzitterschap van Elly de Leeuw (Julius Centrum) komt ook dit jaar met een gevarieerd programma van plenaire sprekers en workshops.
Onder leiding van dagvoorzitter Ferdinand Strijthagen, sinds de oprichting in 2010 directeur van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ), het innovatie- en kenniscentrum voor de jeugdgezondheidszorg.
Intercollegiale opvang na ingrijpende gebeurtenissen - APOG 2016Claire Stramrood
Overzicht van de resultaten van het onderzoek onder gynaecologen en AIOS naar het meemaken van ingrijpende gebeurtenissen op de werkvloer, en toelichting over de nieuwe NVOG commissie Collegiale Ondersteuning
Voordracht cursus Academie voor Psychosomatiek in de Obstetrie en Gynaecologie, maart 2016
Info: www.capture-group.nl
Presentatie over pilots 'Kaderarts bewegingsapparaat' en 'Goed thuiskomen' van de Arnhemse proeftuin Pelgrim. Door Stefanie Mouwen (Onze Huisartsen) en Karin van de Steen (Proscoop) op het congres ‘(Gezondheids)werk in uitvoering’ op 15 november 2017.
Achtergrond: In de huidige Belgische samenleving worden huisartsen in toenemende mate met multiculturaliteit en taaldiversiteit geconfronteerd. Dit fenomeen beperkt zich op de dag van vandaag niet enkel tot grootstedelijke huisartsenpraktijken, maar heeft zich ook verspreid naar kleinere steden en gemeenten. Een taalbarrière kan de communicatie tussen de arts en de patiënt met een migratieachtergrond bemoeilijken en de kwaliteit van medische zorg verlagen. Het spreekt bijgevolg voor zich dat huisartsen hun communicatie en praktijkvoering met deze groep patiënten dienen aan te passen aan hun specifieke noden. Met dit onderzoek willen wij door middel van vragenlijsten deze noden identificeren. Vraagstelling: Wat zijn de huidige hindernissen waar huisartsen en anderstalige patiënten tegenaan lopen wat betreft hun communicatie? Wat zijn de drempels die deze patiënten ervaren in de eerstelijns gezondheidszorg? Tevens wordt aandacht geschonken aan de etnisch-culturele verschillen die de praktijkvoering beïnvloeden. Methodologie: design: Er worden vragenlijsten opgesteld die bij patiënten zullen worden afgenomen. Aan de hand van deze resultaten worden aanbevelingen en aandachtspunten opgesteld ter verbetering van de praktijkvoering. Populatie: Volwassen patiënten met een migratie achtergrond die de Nederlandse, Engelse of Franse taal niet beheersen op een lagere school niveau. Uitkomstmaten: De verbanden tussen de resultaten van de vragenlijsten worden op een statistische wijze getoetst. Conclusie: Met de aanbevelingen die we ontwikkelen, willen we de kwaliteit van zorg voor deze patiëntenpopulatie verbeteren, en die een leidraad vormen voor de huisarts die met deze noden wordt geconfronteerd.
Jv weert geriotto_communicatie met ouderen25052011Ger3er
Julia van Weert (hoogleraar zorgcommunicatie UvA) presenteert de highlights van haar onderzoek naar communicatie met ouderen in de zorg. Tevens blikt zij vooruit op het vervolgonderzoek naar het effect van de Geriatric Navigator op het multidisciplinair overleg en op de communicatie tussen patiënt en zorgverlener.
Samen werken aan preventie in het CJG, door Prof. dr. H. (Hein) Raat op 26 se...Hein Raat, MD, PhD, MBA
Samen werken aan preventie in het CJG
Prof. dr. H. (Hein) Raat, hoogleraar jeugdgezondheidszorg, Erasmus universiteit, Rotterdam
De transities hebben gevolgen voor gemeenten, professionals, ouders en kinderen.
Hoe kan door effectieve samenwerking en het gebruik van E- Health preventieve zorg voor jeugd sterk worden neergezet door het CJG.
CONGRES:
Centra voor Jeugd en Gezin
De verbindende kracht van het Centrum voor Jeugd en Gezin
26 september 2013
Galgenwaard, Utrecht
Waarom dit congres?
De Centra voor Jeugd en Gezin (CJG’s) zijn in alle gemeenten in Nederland sinds 2010 het zenuwcentrum van de preventieve zorg voor kinderen en jongeren. Ondersteuning en begeleiding van 0 tot 19 jarigenen hun ouders wordt in elke gemeente aangeboden vanuit het CJG. De meeste CJG’s staan nu als een huis. De kracht van het CJG is de samenwerking tussen de preventieve jeugdgezondheidszorg, jeugdzorg, het onderwijs en voorschoolse voorzieningen, de huisarts, de jeugd GGZ en tweedelijnszorg in de wijk, het dorp en de stad. Deze samenwerking kan nog beter nu door het transitieplan preventie én zorg onder regie van de gemeenten gaat vallen.
Het transitie plan is klaar en gemeenten en rijksoverheid maken zich op voor een grote stelselherziening in 2015. De inrichting van de CJG’s met haar nieuwe taken en nieuwe financieringsvorm zal om een andere werkwijze vragen van de jeugdverpleegkundige, de maatschappelijk werker, de pedagoog, de psycholoog, de jeugdarts en de assistent. Daarom organiseren het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ), het Nederlands Jeugd Instituut (NJI),en het Julius Centrum UMC Utrecht het vierde landelijk CJG congres in Utrecht op 26 september 2013.
Dit jaar zijn er vier plenaire sprekers die allen vanuit de “één kind, één gezin en één regisseur gedachte” de grote veranderingen van de komende jaren zullen toelichten Daarnaast zullen er workshops zijn van innovatoren en onderzoekers uit het veld in twee series van zes. Het bruist overal in Nederland van het enthousiasme en vernieuwende initiatieven om preventie, toeleiding en zorgtoewijzing te versterken vanuit de centra voor jeugd en gezin in de wijk of het dorp. De congrescommissie bestaande uit Marga Beckers (NCJ), Inge Anthonijsz (NJi), Guus Schrijvers, Bert Prinsen onder voorzitterschap van Elly de Leeuw (Julius Centrum) komt ook dit jaar met een gevarieerd programma van plenaire sprekers en workshops.
Onder leiding van dagvoorzitter Ferdinand Strijthagen, sinds de oprichting in 2010 directeur van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ), het innovatie- en kenniscentrum voor de jeugdgezondheidszorg.
Intercollegiale opvang na ingrijpende gebeurtenissen - APOG 2016Claire Stramrood
Overzicht van de resultaten van het onderzoek onder gynaecologen en AIOS naar het meemaken van ingrijpende gebeurtenissen op de werkvloer, en toelichting over de nieuwe NVOG commissie Collegiale Ondersteuning
Voordracht cursus Academie voor Psychosomatiek in de Obstetrie en Gynaecologie, maart 2016
Info: www.capture-group.nl
Presentatie over pilots 'Kaderarts bewegingsapparaat' en 'Goed thuiskomen' van de Arnhemse proeftuin Pelgrim. Door Stefanie Mouwen (Onze Huisartsen) en Karin van de Steen (Proscoop) op het congres ‘(Gezondheids)werk in uitvoering’ op 15 november 2017.
1. Het pre-travel consult bij
de huisarts.
Ontwikkeling van ondersteunende
online-instrumenten.
Masterproef huisartsgeneeskunde 4e master 2016-2017
Farah Aerden
Jeroen Budo
Anne Marleen Cornelissen
Leen Denteneer
Julie De Vos
Heleen De Vos
Stefanie Geens
Promotor: prof. dr. Birgitte Schoenmakers,
Co-promotor: dr. Annelies van Raemdonck
link naar online versie ppt
2. Inleiding
• In 2015 : >1,2 miljard toeristen op luchthavens wereldwijd
• Vanaf 2020 : 1,6 miljard/jaar
• 50 miljoen/jaar van geïndustrialiseerde landen naar
ontwikkelingslanden
Reisgeneeskunde neemt in belang toe!
Pre-travelconsultaties bij ITG
o 2008: 21113
o 2016: 24840
Gezondheidsrisico?
• 42-75% wordt ziek
• 10-20% bezoekt een dokter
3. Inleiding
• Bewezen nut van preventieve maatregelen, zoals :
o Malariaprofylaxe
o Vaccinatie
o Voedselhygiëne
• Consultatie is kosten-effectief
→ WHO beveelt een pre-travelconsult aan.
Rol van de huisarts?
• Voor 60-72% voornaamste bron van reisinformatie
• 46% gaat niet naar een arts voor vertrek naar de tropen
• 20% van hen weet niet dat dit aanbevolen is.
4. Inleiding
Pre-travel consult : een persoonlijke en reisafhankelijke
risico-analyse, met als doel preventie ziekte.
Therapietrouw aan adviezen?
• Gestructureerde aanpak
• Beslishulp
• Shared decision making
Voorwaarden :
• Kennis over reisziekten
• Vertrouwen van/in arts
5. Methode
• 2.1 Literatuurstudie
o Pubmed: Mesh-terms: “General Practitioners“, “General
Practice/education”, “Information Seeking Behavior”, “Internet/statistics
& numerical data”, “Problem Solving”, “Vaccination” , “Malaria”
o Guidelines
o www.itg.be
• 2.2 Veldstudie
o Onderzoeksvraag:
Wat is het effect van een E-tool om de kennis en zelfzekerheid van
huisartsen te doen stijgen?
o Setting en deelnemers
o Design en uitkomstmaten
Leerdoelstellingen: toegenomen kennis, zelfzekerheid
6.
7. Methode
• Literatuurstudie
• Pubmed: Mesh-terms: “travel medicine”, “emporiatric medicine”,
“prevention infections”, “travel advice”, “shared decision making”,
“decision aid”, en “risk-assessment”.
• Richtlijnen en aanbevelingen: Instituut voor Tropische Geneeskunde,
Center for Disease Control and Prevention, International Society of
Travel Medicine en World Health Organisation.
• Veldstudie
• Bronnenonderzoek: Brochure ITG “Gezond op reis”, expertopinie Dr.
Annelies Van Raemdonck, reisconsultaties.
• Ontwikkeling instrument: Zingtree
• Setting en deelnemers
• Onderzoeksvraag en uitkomstmaten:
1. sensibiliserend?
2. gebruiksvriendelijk?
3. voldoende overdracht van kennis?
8. De etool voor reizigers
https://zingtree.com/host.php?style=
buttons&tree_id=838556750&persis
t_names=Restart&persist_node_ids
=1
9.
10. Resultaten
• Literatuurstudie
o Inhoud goed consult
o Nut van pre-travel consultatie
o Verschil huisarts en kliniek
o Nut van een E-tool
• Veldstudie
o Demografische gegevens
11.
12. Resultaten
• Literatuurstudie
o Inhoud goed consult
o Nut van pre-travel consultatie
o Verschil huisarts en kliniek
o Nut van een E-tool
• Veldstudie
o Demografische gegevens
o Pre-test, E-tool, post-test
13. Resultaten
• Literatuurstudie
o Inhoud goed consult
o Nut van pre-travel consultatie
o Verschil huisarts en kliniek
o Nut van een E-tool
• Veldstudie
o Demografische gegevens
o Pre-test, E-tool, post-test
o Vergelijken
15. Niet
akkoord=N
(%)
Eerder niet
akkoord=N(%)
Geen
uitgesproken
mening=N
(%)
Eerder
akkoord=
N (%)
Akkoord=N
(%)
Voelt u zich nu meer
vertrouwd met de
pre-travel
consultatie?
1 (5.88) 1 (5.88) 9 (52.94) 6 (35.29) 0 (0)
De e-learning module
bevat vooral nuttige
informatie.
0 (0) 1 (5.88) 3 (17.65) 12 (70.59) 1 (5.88)
De e- learning module
is erg
gebruiksvriendelijk.
0 (0) 3 (17.65) 3 (17.65) 8 (47.06) 3 (17.65)
Ik blijf nog met
onduidelijkheden
zitten na het gebruik
van deze e-learning
module.
2 (11.76) 6 (35.29) 2 (11.76) 6 (35.29) 1 (5.88)
Na het doorlopen van
deze module weet ik
waar in de nodige
informatie moet
opzoeken.
0 (0) 0 (0) 0 (0) 9 (52.94) 8 (47.06)
Ik zou deze module
aan een collega
aanraden.
1 (5.88) 0 (0) 5 (29.41) 8 (47.06) 3 (17.65)
16. Resultaten
• Literatuurstudie
o Kennis over preventieve maatregelen : Algemeen laag, wel
bewustwording. Probleem van vergeten van de concrete adviezen?
o Positief effect van pre-travelconsult op deze kennis. Maar dit effect is
groter bij voorbereide reizigers!
o Shared decision making → hogere therapietrouw aan beleid
• Veldstudie
o Demografische gegevens
18. Resultaten
• Literatuurstudie
o Kennis over preventieve maatregelen
o Effect van pre-travel consult
o Shared decision making
• Veldstudie
o Demografische gegevens
o Resultaten vragenlijst
19. Resultaten
• Sensibiliseren?
o 43,2% (16/37) gesensibiliseerd
o 40,5% (15/37) reeds vooraf gesensibiliseerd
o 16,2% (6/37) geen sensibilisatie
• Gebruiksvriendelijk?
o Gemiddelde SUS-score 77,4/100 → adjectief ‘goed’
• Nodige kennis vergaard?
o Gemiddelde score kennistoets 20,8/25 (83,2%).
20. Resultaten
Adjective Mean SUS Score
Worst Imaginable 12,5
Awful 20,3
Poor 35,7
OK 50,9
Good 71,4
Excellent 85,5
Best Imaginable 90,9
21. Discussie
• Wat is het effect van een E-tool om de kennis en
zelfzekerheid van huisartsen te doen stijgen?
• Verbetering van kennis en zelfzekerheid
• Praktische manier aanbieden up-to-date bronnen
Kritiek op studie:
• Beperkte hoeveelheid deelnemers, jonge artsen, vrouw,
interesse reisgeneeskunde, dropout
• Korte termijn
22. Discussie
• Interpretatie van de resultaten
o Gebruiksvriendelijk
o Correcte informatie
o Sensibiliserend
• Methodologische fouten
o Exclusiecriterium
o Response bias
o Selectiebias
o Confounder: voorkennis
23. Discussie
Verwachting
Patient empowerment
o vergroten van kennis
o shared decision making
o beslishulp
o steeds raadpleegbaar online
MAAR het mag een pre-travelconsult nooit vervangen.
verhoging therapietrouw
verbetering gezondheid reiziger
24. Conclusie
E-tools zijn effectief:
• Voor huisartsen
o Toename kennis en zelfzekerheid
o Weten waar up-to-date informatie
• Voor reizigers
o Patiënt-empowerment
o Therapietrouw
o Ondersteunend maar geen vervangmiddel
Toekomst:
• Apps en social media
• Mogelijke beperkingen: privacy/vertrouwelijke
informatie, kwaliteit en betrouwbaarheid informatie,
participatie artsen
25. Bronnen
1. Tafuri S, Guerra R, Gallone MS, Capelli MG, Lanotte S, Quarto M et al. Effectiveness of pre-travel consultation in the prevention of travel-related
diseases: A retrospective cohort study. Travel Med Infect Dis 2014, 12(6 Pt B): 745-9.
2. Farnham A, Blanke U, Stone E, Puhan MA, Hatz C. Travel medicine and mHealth technology: a study using smartphones to collect health data
during travel. J Travel Med 2016, 23(6): 1-6.
3. Patel D, Jermacane D. Social media in travel medicine: A review. Travel Med Infect Dis 2015, 13(2): 135-142.
4. Powell B, Ford C. Risks of travel, benefits of a specialist consult. Cleve Clin J Med 2010, 77(4): 246-254.
5. Magin P, Morgan S, Wearne S, Tapley A, Henderson K, Oldmeadow C et al. GP trainees' in-consultation information-seeking: associations with
human, paper and electronic sources. Fam Pract 2015, 32(5): 525-532.
6. Hoveyda N, McDonald P, Behrens RH. A description of travel medicine in general practice: a postal questionnaire survey. J Travel Med 2004, 11(5):
295-299.
7. Hatz C, Krause E, Grundmann H. Travel advice: a study among Swiss and German general practitioners. Trop Med Int Health 1997, 2(1): 6-12.
8. Piotte E, Bellanger AP, Piton G, Millon L, Marquet P. Pre-travel Consultation: Evaluation of primary care physician practice in the Franche-Comt´e
Region. J Travel Med 2013, 20(4): 221-227.
9. Kogelman L, Barnett ED, Chen LH, Quinn E, Yanni E, Wilson ME et al. Knowledge, attitude, and practices of US practitioners who provide pre-travel
advice. J Travel Med 2014, 21(2): 104-114.
10. Morgan S, Henderson KM, Tapley A, Scott J, van Driel ML, Spike NA et al. Travel Medicine Encounters of Australian General Practice Trainees-A
Cross-Sectional Study. J Travel Med 2015, 22(6): 375-382.
11. Boubaker R, Meige P, Mialet C, Buffat CN, Uwanyiligira M, Widmer F et al. Travellers' profile, travel patterns and vaccine practices--a 10-year
prospective study in a Swiss Travel Clinic. J Travel Med 2016, 23(1): 1-9.
12. Hughes NJ, Carlisle R. How important a priority is travel medicine for a typical British family practice. J Travel Med 2000, 7(3): 138-141.
13. Ropers G, Krause G, Tiemann F, Du Ry van Beest Holle M, Stark K. Nationwide survey of the role of travel medicin in primary care in Germany. J
Travel Med 2004, 11(5): 287-294.
14. Leder K, Bouchaud O, Chen LH. Training in travel medicine and general practitioners: A long-haul journey!. J Travel Med 2015, 22(6): 357-360.
15. Aw B, Boraston S, Botton D, Cherniwchan D, Fazal H, Kelton T et al. Travel medicine: What’s involved? When to refer?. Can Fam Physician 2014,
60(12): 1091-1103.
16. Gherardin T. The pre-travel consultation -An overview. Australian Family Physician 2007, 36(5): 300-303.
17. Maniewski U, Soentjes P, Van Gompel A. MEDASSO HEADLINES Gezondheidsadviezen voor reizigers. 2016 -2017: 15-24.
18. Helpcenter Instituut voor Tropische Geneeskunde: www.itg.be/N/helpcenter, geraadpleegd op 8 juni 2017.
26. Bronnen
1. Piotte E, Bellanger AP, Piton G, Millon L, Marguet P. Pre-travel consultation: evaluation of primary care physician practice in the Franche-
Comté region. J Travel Med. 2013 Jul-Aug;20(4):221-7.
2. David O. Freedman, M.D., Lin H. et al. Medical Considerations before International Travel. N Engl J Med. 2016 Jul 21;375(3):247-60
3. Hudson W, Fortuna J. Overview of selected infectious disease risks for the corporate traveler. J Occup Envir Med 2008;50:924-934
4. Regina C. LaRocque, MD, MPH, Sowmya R. Rao, PhD, Athe Tsibris, MD, et al. Pre‐travel Health Advice‐Seeking Behavior Among US
International Travelers Departing From Boston Logan International Airport. J Travel Med 2010; 17 (6): 387-391.
5. Peetermans, W. E., and Eric Van Wijngaerden. "Implementation of pretravel advice: good for malaria, bad for diarrhoea." Acta Clinica
Belgica 56.5 (2001): 284-288.
6. Lestelle C., Aymeric S., Maakaroun-Vermesse Z. et al. Impact of advice given to travelers concerning the main infectious risks associated
with traveling in the tropics. Med Mal Infect. 2015 Jun;45(6):222-8
7. Charles, Cathy, Amiram Gafni, and Tim Whelan. "Shared decision-making in the medical encounter: what does it mean?(or it takes at
least two to tango)." Social science & medicine 44.5 (1997): 681-692.
8. Bangor, Aaron, Philip Kortum, and James Miller. "Determining what individual SUS scores mean: Adding an adjective rating scale."
Journal of usability studies 4.3 (2009): 114-123.
9. Noble, Lorraine M., Adrienne Willcox, and Ronald H. Behrens. "Travel clinic consultation and risk assessment." Infectious disease clinics
of North America 26.3 (2012): 575-593.
10. Goetz, Thomas. The decision tree: taking control of your health in the new era of personalized medicine. Rodale, 2010.
11. Instituut voor Tropische Geneeskunde: www.itg.be
12. World Health Organization: www.WHO.int
13. Center for Disease Control and Prevention: www.cdc.gov
14. International Society of Travel Medicine: www.istm.org