1. Piet Mondrian
Ur. 7 marca 1872 r. w Holandii, zm. 1 lutego 1944 r. w Nowym Jorku.
Holenderski malarz , teoretyk sztuki i jeden z prekursorów abstrakcji.
2. Wychowywany w duchu wiary kalwińskiej, w młodości interesował się zagadnieniami religijnymi. Wpływ
na jego życie duchowe i artystyczne wywarły poglądy teozofów A. van den Biela, a po nim M.H.J.
Schoenemaekersa. Był członkiem amsterdamskiego Towarzystwa Teozoficznego.
3. Mondrian studiował malarstwo na amsterdamskiej Akademii Sztuk Pięknych w Rijksakademie.
Początkowo tworzył w Holandii, szybko jednak udał się w podróż po Europie. Osiadł w Paryżu, gdzie
blisko związał się z kubistami , którzy wywarli na malarzu ogromny wpływ na zmianę poglądu na
sztukę.
Kubizm – kierunek w sztukach plastycznych, głównie malarstwo i rzeźbiarstwo, które rozwinęło się we
Francji na początku XX wieku ok. 1907 roku. Pogląd polegający na poszukiwaniu nowych zasad budowy
przestrzennej dzieła przez odrzucenie reguł perspektywy i geometryczne uproszczenie elementów
kompozycji.
4. Mondrian malował przede wszystkim pejzaże. Zaczął malowanie w plenerze i szybko zdobył lokalną
sławę. Starał się uproszczać i geometryzować przedstawianą scenę. Ważnym motywem na jego
obrazach były drzewa ze względu na wyraźną, pionową linię, która nadawała obrazom logiczny
charakter.
5. NEOPLASTYCYZM PIETA MONDRIANA
W neoplastycyzmie wyróżniamy:
● dwie podstawowe linie: wertykalna i horyzontalna
● 3 kolory zasadnicze – żółty, niebieski i czerwony
● 3 nie kolory – biel, czerń i szarość
6. W obrazie Czerwone drzewo można zauważyć pewien postępujący wpływ koloru fowistycznego i
nieco ekspresjonistycznej posępności, która nadana jest poprzez dramatyczną i ostrą kreskę i
ekspresję barwną. Farba nakładana jest warstwowo, drobnymi plamami, co może oznaczać wpływ
neoimpresjonistycznego pointylizmu, mimo ostrego zestawienia czerwieni i błękitu drzewo nie odcina
się od tła i wszystko oddziałuje jako całość.
7. Obraz “Szare drzewo” jest doskonałym przykładem umiejętności Mondriana w zakresie cieniowania i
szczotkowania. Pomimo ograniczonej palety kolorów, gradient szarości na płótnie przekazuje
emocjonalną wartościowość. Szczotkowanie jest jednocześnie precyzyjne i wyraziste.
8. W 1914 roku- ze względu na chorobę ojca – artysta powrócił do Holandii, a że w czasie tym wybuchła
wojna, nie mógł wrócić do Francji. Z dala od amsterdamskiego środowiska artystycznego kontynuował
poszukiwania malarskie, przekraczając kubizm i coraz bardziej zbliżając się do abstrakcji
Jak typowy holenderski malarz, utrwalał układ pionów i poziomów pozostając przy owalnej
kompozycji, rezygnując z kolorów i skracając linie do układu punktów i krzyżyków (styl plus-minus),
koncentrując się na przecięciach tych linii.
9. Pomimo trudnych czasów malarz nie przestał tworzyć. W oddali od amsterdamskiego środowiska
szukał drogi do abstrakcji. Mając w pamięci dzieła paryskich kubistów, kształt ich płócien i
geometryzację przestrzeni, tworzył kompozycje nie odnoszące się do rzeczywistości.
10. W holenderskim magazynie „De Stijl” malarz publikuje eseje, w których wykłada założenie nowego
nurtu. Według , którego świat działa na zasadzie przeciwieństw, takich jak siła bierna i aktywna oraz
piony i poziomy. To dlatego tak wyraźne na jego obrazach będą kompozycje linii horyzontalnej i
wertykalnej, przecinających się pod kątem prostym. Trudno o bardziej przeciwny układ linii w
geometrii.
11. „De Stijl” - ugrupowanie artystyczne,
założone w 1917 r. w Lejdzie przez Th. van
Doesburga i P. Mondriana .Podstawową ideą
ugrupowania była opracowana przez
Mondriana teoria neoplastycyzmu, której
założenia rozciągnięto na malarstwo,
architekturę, film, literaturę, poligrafię i
muzykę. W zakresie sztuk plastycznych
członkowie De Stijl rozwijali kierunek
abstrakcji geometrycznej, architekci
reprezentowali tendencje
funkcjonalno-konstruktywistyczne
12. Niestety grupa De Stijl rozpadła się
po śmierci van Doesburga w 1931 roku.
Warto jednak zaznaczyć, że
działalność grupy wywarła bardzo duży
i nieoceniony wpływ na
rozpowszechnienie się
geometrycznego malarstwa
abstrakcyjnego.
13. W roku 1919 Mondrian powrócił do Paryża i mieszkał tam do 1938. W roku 1920 wydał we Francji
rozprawę teoretyczną „Neoplastycyzm”. W latach trzydziestych jeszcze w dalszym ciągu poszukiwał
istoty malarstwa, jeszcze bardziej redukując treść malowanych przez siebie obrazów. Późniejsze
prace charakteryzuje natomiast duże nagromadzenie linii. Po krótkim pobycie w Anglii, w 1940 roku
dotarł do Nowego Jorku, gdzie powstaje szereg obrazów w sposób niemalże całkowity pozbawionych
czerni. Występują tu jedynie kolory podstawowe i barwne linie, które przeplatając się, tworzą
wrażenie ruchu.
14. Ostatnie dzieła Mondriana mówią o człowieku szczęśliwym, zachwyconym magią tego regularnego,
odpowiadającego jego wyobrażeniom miasta. Stąd na obrazach z lat 40. pojawią się nowe rozwiązania.
Czerń i szarość znikają całkowicie natomiast dominują barwy podstawowe. Na początku tworzą siatki
przenikających się linii pionowych i poziomych, jak w obrazie new york city I, ale ostatecznie skrócą
się one do malutkich prostokącików światła.
15. Według mondriana..
Każda barwa jest nacechowana zupełnie inną ekspresją dynamiczną:
● żółty – pion;
● niebieski – poziom;
● czerwony łączy pion z poziomem, równoważąc je