SlideShare a Scribd company logo
© Krzysztof Klincewicz© Krzysztof Klincewicz
Podstawy zarządzania
- wykład 3
Studia DSM/MSEM Wydziału Zarządzania
Uniwersytetu Warszawskiego
prof. UW dr hab. Krzysztof Klincewicz
kklincewicz@wz.uw.edu.pl
Zakład Teorii i Metod Organizacji (TiMO) WZ UW
www.timo.wz.uw.edu.pl
© Krzysztof Klincewicz
© Krzysztof Klincewicz
Naukowe zarządzanie –
organizacja jako maszyna
© Krzysztof Klincewicz
Racjonalna organizacja – już w
starożytnych Chinach
(Konfucjusz)
© Krzysztof Klincewicz
Racjonalna organizacja – już w
XVIII-wiecznych Prusach
(nauka o administracji)
© Krzysztof Klincewicz
Max Weber (1864-1920) – racjonalne
projektowanie organizacji
© Krzysztof Klincewicz
Biurokracja – idealny
typ organizacji
© Krzysztof Klincewicz
Naukowe zarządzanie:
• To, co można zaobserwować i zmierzyć –
zjawiska empiryczne
• Optymalizacja procesów pracy
Teoria organizacji (m.in. Max Weber):
• Refleksja teoretyczna nad hipotetyczną,
idealną organizacją
• Jak udoskonalić organizację i rzeczywistość
społeczną
• Dotyczy organizacji komercyjnych i
niekomercyjnych
© Krzysztof Klincewicz
Zasady funkcjonowania biurokracji
według Maxa Webera
niezawodność
powtarzalność
obiektywizm
racjonalność
bezosobowość
przepisów
© Krzysztof Klincewicz
Zasady funkcjonowania biurokracji
według Maxa Webera
niezawodność
+
powtarzalność
+
obiektywizm
+
racjonalność
+
bezosobowość
przepisów
© Krzysztof Klincewicz
Biurokracja może być frustrująca,
bezosobowa, nieludzka
© Krzysztof Klincewicz
Biurokracja może być frustrująca,
bezosobowa, nieludzka
© Krzysztof Klincewicz
Cechy biurokracji: znaczenie
kompetencji i kwalifikacji przy
zatrudnieniu, wynagradzaniu i
awansach
© Krzysztof Klincewicz
Cechy biurokracji: podległość
służbowa i ciągłość organizacyjna
funkcji
© Krzysztof Klincewicz
Cechy biurokracji: formalizacja –
oparcie pracy na spisanych zasadach
i dokumentowanie działań
© Krzysztof Klincewicz
Problemy biurokracji: monotonia
pracy, dystansowanie się
pracowników wobec organizacji
© Krzysztof Klincewicz
Problemy biurokracji: lawinowy
wzrost przepisów
© Krzysztof Klincewicz
Problemy biurokracji: ograniczanie
kreatywności pracowników
© Krzysztof Klincewicz
Problemy biurokracji: wyuczona
nieudolność (Thorstein Veblen)
© Krzysztof Klincewicz
• Biurokracja prowadzi do
biurokratyzmu
• Racjonalnie
zaprojektowana
organizacja „wymyka się
spod kontroli”, staje
bytem autonomicznym i
samopodtrzymującym się
Max Weber – „żelazna klatka
racjonalności” (niem. stahlhartes
Gehäuse)
© Krzysztof Klincewicz
Jak określić problemy
biurokracji?
• dysfunkcje organizacyjne
• niska efektywność organizacji
biurokratycznych
• nadmierna formalizacja w
biurokracji
• nieoptymalna organizacja pracy
organizacji biurokratycznych
© Krzysztof Klincewicz
Tomasz Morus: utopia i antyutopia
© Krzysztof Klincewicz
Panoptykon (Jeremy Bentham,
Michel Foucault)
© Krzysztof Klincewicz
Biurokratyzm w literaturze
pięknej XX wieku
© Krzysztof Klincewicz
Dysfunkcje biurokracji: gry polityczne
- uczestnicy organizacji realizują
własne cele, nie zawsze zgodne z
celami organizacji
© Krzysztof Klincewicz
Przykładowe gry polityczne:
• gra "powstańcy" - pracownicy niższego
szczebla sprzeciwiają się kierownictwu
• gra "sponsor" - promowanie kariery
młodych pracowników w celu umacniania
własnej pozycji
• gra "budżetowanie" - wykorzystanie
podziału środków do zdobycia poparcia
• gra "ekspert" - wiedza ekspercka umacnia
pozycję w organizacji
• gra "wrogi obóz" - my i oni, stymulowanie
konfliktów
© Krzysztof Klincewicz
Max Weber – źródła władzy w organizacji
władza
charyz-
matyczna
władza
tradycyjna
władza
legalna
© Krzysztof Klincewicz
Dysfunkcje biurokracji: „błędne koło
biurokracji” - lawinowy wzrost
przepisów
© Krzysztof Klincewicz
Dysfunkcje biurokracji: „błędne koło
biurokracji” – biurokracja nie potrafi
uczyć się na własnych błędach
© Krzysztof Klincewicz
Humorystyczne podejście do
biurokracji: prawa Murphy’ego – „jeśli
coś może się nie udać, na pewno się
nie uda”
© Krzysztof Klincewicz
Humorystyczne podejście do
biurokracji: prawo Parkinsona –
„każda praca zajmuje tyle czasu, ile
przeznaczono na jej wykonanie”
© Krzysztof Klincewicz
Humorystyczne podejście do
biurokracji: zasada Petera – „w
organizacji każdy dąży do osiągnięcia
szczebla niekompetencji”
© Krzysztof Klincewicz
Humorystyczne podejście do
biurokracji: Dilbert
© Krzysztof Klincewicz
Humorystyczne podejście do
biurokracji: Pani Halinka
© Krzysztof Klincewicz
Humorystyczne podejście do
biurokracji: „Mordor”
© Krzysztof Klincewicz
Theodor Adorno i Max Horkheimer,
Zygmunt Bauman - racjonalne
projektowanie organizacji przyczyniło się
do tragedii Holokaustu
© Krzysztof Klincewicz
Henry Mintzberg:
• model biurokracji Webera to tylko
jedna z możliwych form organizacji,
tzw. biurokracja maszynowa
• inne formy organizacji występują
zwłaszcza wtedy, gdy mamy do
czynienia z pracą ekspertów i
decentralizacją
© Krzysztof Klincewicz
Socjologia - nauka zajmująca się analizą
funkcjonowania społeczeństwa i procesów
zmian społecznych
© Krzysztof Klincewicz
August Comte, Herbert Spencer –
analogia między społeczeństwem a
organizmem
© Krzysztof Klincewicz
Funkcjonalizm - organizacja to system
naturalny, dążący do zachowania
równowagi w relacjach z otoczeniem
© Krzysztof Klincewicz
1956 – pierwszy numer czasopisma
„Administrative Science Quarterly” –
współczesna nauka o zarządzaniu oparta
na dorobku socjologii
© Krzysztof Klincewicz
Podejście sytuacyjne do zarządzania:
• zjawisko X ma pozytywny/negatywny wpływ
na zjawisko Y
• wzrost zmiennej X o a% prowadzi do
wzrostu/spadku zmiennej Y o b%
Wzrost
zmiennej X o a%
Wzrost
zmiennej Y o b%
© Krzysztof Klincewicz
Podejście sytuacyjne:
• nie istnieje jeden najlepszy sposób
organizowania (Taylor: „one best way”)
• ale można wskazać rekomendowane,
najbardziej skuteczne sposoby w
zależności od określonych warunków w
organizacji i w otoczeniu
© Krzysztof Klincewicz
Krytycy podejścia sytuacyjnego – „cow
sociology”
© Krzysztof Klincewicz
Badania operacyjne – modele matematyczne
pozwalające na optymalizację organizacji,
„narzędzia” zarządzania
© Krzysztof Klincewicz
Badania operacyjne – model MRP: firma
produkuje 5 rodzajów produktów, każdy
wykorzystuje określone materiały - ile i jakich
materiałów należy kupić oraz w którym
momencie, żeby zminimalizować koszty zakupu
i magazynowania?
© Krzysztof Klincewicz
Badania operacyjne – model CPM: remont
mieszkania musi zakończyć się w jak
najszybszym terminie - kiedy dokładnie powinni
rozpocząć pracę fachowcy i kiedy należy
zakupić i dostarczyć materiały, aby
zminimalizować czas projektu, uniknąć
zbędnego przechowywania materiałów i
płacenia robotnikom za oczekiwanie na
zakończenie innych prac?
© Krzysztof Klincewicz
Badania operacyjne – model
kolejkowania: ile kas lub stanowisk
telefonicznej obsługi klienta powinno działać,
aby zminimalizować czas oczekiwania na
obsługę i zoptymalizować koszty zatrudnienia?
© Krzysztof Klincewicz
Ograniczenia badań operacyjnych – tylko
niektóre problemy w zarządzaniu można
opisać w formie modelu matematycznego
© Krzysztof Klincewicz
Tom Peters, Robert Waterman - „W
poszukiwaniu doskonałości” (1982) –
zamiast uniwersalnych zasad, lepiej
poszukiwać najlepszych praktyk (best
practices), wzorów do naśladowania z
dobrze zarządzanych firm
© Krzysztof Klincewicz
Neoinstytucjonalizm - instytucje to "reguły
gry" w społeczeństwie, bezosobowe siły -
w tym przepisy prawa, reguły, zwyczaje,
normy, tradycje, wiara
© Krzysztof Klincewicz
Neoinstytucjonalizm - organizacje działają
w oparciu o "zracjonalizowane mity", które
nie muszą być skuteczne ale ludzie nie
rozważają innych możliwości (John W.
Meyer i Brian Rowan)
© Krzysztof Klincewicz
Neoinstytucjonalizm - izomorfizm:
organizacje bezrefleksyjnie naśladują
siebie nawzajem lub powtarzają wzorce
przekazywane przez szkoły, media i
konsultantów (Walter Powell i Paul
DiMaggio)
© Krzysztof Klincewicz
Postmodernizm - ???
© Krzysztof Klincewicz
Teorie organizacji i zarządzania omawiane
na wykładach
Prakseologia
Mikroekono
mia
Naukowe
zarządzanie
Podejście
sytuacyjne
„Best
practices”
Badania
operacyjne
Zarządzanie
operacyjne
Socjologia
Teoria
biurokracji
(organizacja
jako maszyna)
Funkcjonalizm
(organizacja
jako organizm)
Neoinstytu-
cjonalizm
Postmoder-
nizm
Psychologia
Nurt human
relations
za tydzień

More Related Content

What's hot

Podstawy zarządzania - wykład 6-7
Podstawy zarządzania - wykład 6-7Podstawy zarządzania - wykład 6-7
Podstawy zarządzania - wykład 6-7
Krzysztof Klincewicz
 
Podstawy zarzadzania - wykład 8 (2021)
Podstawy zarzadzania - wykład 8 (2021)Podstawy zarzadzania - wykład 8 (2021)
Podstawy zarzadzania - wykład 8 (2021)
Krzysztof Klincewicz
 
Podstawy zarządzania - wykład 13
Podstawy zarządzania - wykład 13Podstawy zarządzania - wykład 13
Podstawy zarządzania - wykład 13
Krzysztof Klincewicz
 
Podstawy zarządzania - wykład 14
Podstawy zarządzania - wykład 14Podstawy zarządzania - wykład 14
Podstawy zarządzania - wykład 14
Krzysztof Klincewicz
 
Podstawy zarządzania - wykład 12
Podstawy zarządzania - wykład 12Podstawy zarządzania - wykład 12
Podstawy zarządzania - wykład 12
Krzysztof Klincewicz
 
Podstawy zarządzania - wykład 10
Podstawy zarządzania - wykład 10Podstawy zarządzania - wykład 10
Podstawy zarządzania - wykład 10
Krzysztof Klincewicz
 
Podstawy zarządzania - wykład 9
Podstawy zarządzania - wykład 9Podstawy zarządzania - wykład 9
Podstawy zarządzania - wykład 9
Krzysztof Klincewicz
 
Podstawy zarządzania - wykład 8
Podstawy zarządzania - wykład 8Podstawy zarządzania - wykład 8
Podstawy zarządzania - wykład 8
Krzysztof Klincewicz
 
Biały wywiad - jak być o krok przed konkurencją?
Biały wywiad - jak być o krok przed konkurencją?Biały wywiad - jak być o krok przed konkurencją?
Biały wywiad - jak być o krok przed konkurencją?
Oscar Rak
 
Zarządzanie procesami - Cele, metodyka, role... - Manage or Die Inspiration
Zarządzanie procesami - Cele, metodyka, role... - Manage or Die InspirationZarządzanie procesami - Cele, metodyka, role... - Manage or Die Inspiration
Zarządzanie procesami - Cele, metodyka, role... - Manage or Die Inspiration
Fundacja Rozwoju Menedżerskiego - Manage or Die
 
Kompetencje strategiczne - Manage or Die Inspiration
Kompetencje strategiczne - Manage or Die InspirationKompetencje strategiczne - Manage or Die Inspiration
Kompetencje strategiczne - Manage or Die Inspiration
Fundacja Rozwoju Menedżerskiego - Manage or Die
 
Powstanie imperium rzymskiego
Powstanie imperium rzymskiego Powstanie imperium rzymskiego
Powstanie imperium rzymskiego
Rafał Wójcik
 
4 Podstawowe pojęcia, cechy i klasyfikacja przedsiębiorstw
4  Podstawowe pojęcia, cechy i klasyfikacja przedsiębiorstw4  Podstawowe pojęcia, cechy i klasyfikacja przedsiębiorstw
4 Podstawowe pojęcia, cechy i klasyfikacja przedsiębiorstw
Szymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Błędy polskich menedżerów - Manage or Die Inspiration
Błędy polskich menedżerów - Manage or Die InspirationBłędy polskich menedżerów - Manage or Die Inspiration
Błędy polskich menedżerów - Manage or Die Inspiration
Fundacja Rozwoju Menedżerskiego - Manage or Die
 
Належне врядування
Належне врядуванняНалежне врядування
Належне врядування
ISAR Ednannia
 
Analiza SWOT - Manage or Die Inspiration
Analiza SWOT - Manage or Die InspirationAnaliza SWOT - Manage or Die Inspiration
Analiza SWOT - Manage or Die Inspiration
Fundacja Rozwoju Menedżerskiego - Manage or Die
 
Zarządzanie projektami - logicznie, skutecznie, niełatwo - Manage or Die Insp...
Zarządzanie projektami - logicznie, skutecznie, niełatwo - Manage or Die Insp...Zarządzanie projektami - logicznie, skutecznie, niełatwo - Manage or Die Insp...
Zarządzanie projektami - logicznie, skutecznie, niełatwo - Manage or Die Insp...
Fundacja Rozwoju Menedżerskiego - Manage or Die
 
Organizacja ucząca się
Organizacja ucząca sięOrganizacja ucząca się
Organizacja ucząca się
TomaszPoskrobko
 
Kody kreskowe i fotokody
Kody kreskowe i fotokodyKody kreskowe i fotokody
Kody kreskowe i fotokody
Uniwersytet Otwarty AGH
 
Стратегія і політика менеджменту персоналу
Стратегія і політика менеджменту персоналуСтратегія і політика менеджменту персоналу
Стратегія і політика менеджменту персоналу
Оксана Кравчук
 

What's hot (20)

Podstawy zarządzania - wykład 6-7
Podstawy zarządzania - wykład 6-7Podstawy zarządzania - wykład 6-7
Podstawy zarządzania - wykład 6-7
 
Podstawy zarzadzania - wykład 8 (2021)
Podstawy zarzadzania - wykład 8 (2021)Podstawy zarzadzania - wykład 8 (2021)
Podstawy zarzadzania - wykład 8 (2021)
 
Podstawy zarządzania - wykład 13
Podstawy zarządzania - wykład 13Podstawy zarządzania - wykład 13
Podstawy zarządzania - wykład 13
 
Podstawy zarządzania - wykład 14
Podstawy zarządzania - wykład 14Podstawy zarządzania - wykład 14
Podstawy zarządzania - wykład 14
 
Podstawy zarządzania - wykład 12
Podstawy zarządzania - wykład 12Podstawy zarządzania - wykład 12
Podstawy zarządzania - wykład 12
 
Podstawy zarządzania - wykład 10
Podstawy zarządzania - wykład 10Podstawy zarządzania - wykład 10
Podstawy zarządzania - wykład 10
 
Podstawy zarządzania - wykład 9
Podstawy zarządzania - wykład 9Podstawy zarządzania - wykład 9
Podstawy zarządzania - wykład 9
 
Podstawy zarządzania - wykład 8
Podstawy zarządzania - wykład 8Podstawy zarządzania - wykład 8
Podstawy zarządzania - wykład 8
 
Biały wywiad - jak być o krok przed konkurencją?
Biały wywiad - jak być o krok przed konkurencją?Biały wywiad - jak być o krok przed konkurencją?
Biały wywiad - jak być o krok przed konkurencją?
 
Zarządzanie procesami - Cele, metodyka, role... - Manage or Die Inspiration
Zarządzanie procesami - Cele, metodyka, role... - Manage or Die InspirationZarządzanie procesami - Cele, metodyka, role... - Manage or Die Inspiration
Zarządzanie procesami - Cele, metodyka, role... - Manage or Die Inspiration
 
Kompetencje strategiczne - Manage or Die Inspiration
Kompetencje strategiczne - Manage or Die InspirationKompetencje strategiczne - Manage or Die Inspiration
Kompetencje strategiczne - Manage or Die Inspiration
 
Powstanie imperium rzymskiego
Powstanie imperium rzymskiego Powstanie imperium rzymskiego
Powstanie imperium rzymskiego
 
4 Podstawowe pojęcia, cechy i klasyfikacja przedsiębiorstw
4  Podstawowe pojęcia, cechy i klasyfikacja przedsiębiorstw4  Podstawowe pojęcia, cechy i klasyfikacja przedsiębiorstw
4 Podstawowe pojęcia, cechy i klasyfikacja przedsiębiorstw
 
Błędy polskich menedżerów - Manage or Die Inspiration
Błędy polskich menedżerów - Manage or Die InspirationBłędy polskich menedżerów - Manage or Die Inspiration
Błędy polskich menedżerów - Manage or Die Inspiration
 
Належне врядування
Належне врядуванняНалежне врядування
Належне врядування
 
Analiza SWOT - Manage or Die Inspiration
Analiza SWOT - Manage or Die InspirationAnaliza SWOT - Manage or Die Inspiration
Analiza SWOT - Manage or Die Inspiration
 
Zarządzanie projektami - logicznie, skutecznie, niełatwo - Manage or Die Insp...
Zarządzanie projektami - logicznie, skutecznie, niełatwo - Manage or Die Insp...Zarządzanie projektami - logicznie, skutecznie, niełatwo - Manage or Die Insp...
Zarządzanie projektami - logicznie, skutecznie, niełatwo - Manage or Die Insp...
 
Organizacja ucząca się
Organizacja ucząca sięOrganizacja ucząca się
Organizacja ucząca się
 
Kody kreskowe i fotokody
Kody kreskowe i fotokodyKody kreskowe i fotokody
Kody kreskowe i fotokody
 
Стратегія і політика менеджменту персоналу
Стратегія і політика менеджменту персоналуСтратегія і політика менеджменту персоналу
Стратегія і політика менеджменту персоналу
 

Podstawy zarządzania - wykład 3