Η ΑΥΤΟΥ ΜΕΓΑΛΙΟΤΗΣ... Ο ΕΛΙΚΩΝΑΣ

1. Η α υ τ ο ύ μ ε γ α λ ε ι ό τ η ς…ο Ε λ ι κ ώ ν α ς

2. Β. Καρούζου Η αυτού μεγαλειότης….. ο Ελικώνας
Είμαι ο αιώνιος Ελικώνας. Γη πολύκαρπος και πολυστάφυλος. Γη θεών και
θρύλων. Λένε ότι πήρα το όνομά μου από τον περίφημο υφαντουργό
Ελικώνα που χάρισε αραχνοΰφαντο πέπλο στην Αθηνά για το γάμο της
Αρμονίας με τον Κάδμο, βασιλιά της Θήβας. Μετά τον γάμο, η θεά
κρέμασε το πέπλο σε «ευθυτενή δρυ» πάνω στο χώμα μου που το
ονόμασε Ελικώνα προς τιμήν του τεχνίτη.
Ο γεωγράφος Παυσανίας με ύμνησε ως το πιο γόνιμο βουνό της Ελλάδας.
Ο Όμηρος με θαύμασε στην ωδή του προς στον Ποσειδώνα, όταν
αποκαλεί το θεό “κύριο του Ελικώνα”. Δεν διαθέτω την κορμοστασιά του
γειτονικού Παρνασσού ούτε τη φήμη του. Παρόλα αυτά, οι ελικοειδείς
κορυφές μου ορθώνονται περήφανα ανάμεσα στη βοιωτική πεδιάδα
της Κωπαΐδας και τις ακτές του Κορινθιακού. Έτσι μπορείς να περπατάς
στις χιονισμένες πλαγιές μου και να απολαμβάνεις τη θέα της θάλασσας.
Ο γειτονικός Κιθαιρώνας είναι ο κακότροπος αδελφός μου που με έριξε
από ένα γκρεμό. Και τότε οι θεοί μας μεταμόρφωσαν σε βουνά. Στον
κακοτράχαλο Κιθαιρώνα έχτισαν το σπίτι τους οι Ερινύες, ενώ οι
χαριτωμένες και καλλίφωνες Μούσες, γνωστές και ως Ελικωνιάδες,
εγκαταστάθηκαν στον φιλικό, καλόβολο τόπο μου. Λένε πως ο Πίερος,
βασιλιάς της Μακεδονίας έφερε από τον Όλυμπο τη λατρεία τους στη
Βοιωτία.
Τις εννέα Μούσες συνάντησε στις πλαγιές μου ο ποιητής Ησίοδος από την
Άσκρη, όταν βοσκούσε τα πρόβατά του ως μικρό τσομπανόπουλο. Τον
ενέπνευσαν και άρχισε να τραγουδά στη Θεογονία του την απαρχή των
θεών και τις καταβολές των κοσμικών στοιχείων. Ξεκινά με την επίκληση
των Ελικωνιάδων Μουσών, υμνώντας ταυτόχρονα το υγρό στοιχείο που
υπάρχει άφθονο τριγύρω. Έτσι έγινα έμβλημα της ποιητικής έμπνευσης.
Με τις Ελικωνιάδες Μούσες ας αρχίσουμε το τραγούδι·
που κατοικούν τον Ελικώνα, όρος μέγα κι ιερό,
και χορεύουν γύρω από μενεξεδένια κρήνη με πόδια ανάλαφρα,
στον βωμό του παντοδύναμου γιου του Κρόνου
κι αφού λούσουν το τρυφερό κορμί τους στα νερά του Περμησσού
και της Ιπποκρήνης ή του θεϊκού Ολμειού
στου Ελικώνα τις απάτητες κορφές στήνουν χορούς
όμορφους, χαριτωμένους, τον ρυθμό κρατώντας με τα πόδια τους.
Αυτός, ένας θνητός, γνώριζε τις ημίθεες αδελφές τόσο καλά που τους
έδωσε ονόματα και τις περιέγραψε ολοκάθαρα. Η Καλλιόπη, η πρώτη των
Μουσών και πιο σεβαστή απ’ όλες, είναι η Μούσα του ηρωικού έπους, η
Κλειώ η Μούσα της ιστορίας, η Ευτέρπη της αυλητικής τέχνης, η
Τερψιχόρη της λυρικής ποίησης (ενώ πιο παλιά ήταν η Μούσα του χορού),
η Ερατώ του υμεναίου του γάμου, και της ερωτικής ποίησης. Η
Μελπομένη είναι η Μούσα της τραγωδίας, η Θάλεια της κωμωδίας, η
Ουρανία της αστρονομίας και τέλος η Πολύμνια της μιμητικής, δηλαδή της
παντομίμας.
Το ιερό Άλσος είναι το σπίτι τους, και εδώ λατρεύονται μαζί με
τον Απόλλωνα Μουσαγέτη που διευθύνει τη χορωδία τους. Στην κορυφή
Ζαγαρά, στα νερά του Περμησσού, του Λάμου και του στοιχειωμένου
Ολμειού ποταμού οι ημίθεες κολυμπούν. Στην Κοιλάδα των Μουσών
χορεύουν με τον Έρωτα και ξυπνούν τις αισθήσεις. Στους καταρράκτες της

3. Πέτρας, τους ψηλότερους που υπάρχουν με ύψος 25 μ., στην Ιπποκρήνη
και την Αγανίππη, τις πηγές του ίππου, ξεδιψούν και εμπνέονται.
Στο μουσικό διαγωνισμό που έγινε ανάμεσα στις Μούσες και τις
αλαζονικές Πιερίδες, κόρες του Πίερου, όταν τραγούδησαν οι Μούσες τα
αστέρια, η θάλασσα και τα ποτάμια έμειναν ακίνητα. Και εγώ, ο Ελικώνας,
μαγεμένος από τη μουσική υψώθηκα προς τον ουρανό. Με τη θέληση του
Ποσειδώνα, ο Πήγασος χτύπησε με την οπλή του την κορυφή μου, και από
τις φλέβες μου ξεπήδησε η κρήνη του ίππου ή Ιπποκρίνη. Το θαυματουργό
νερό της Αγανίππης μετατρέπει σε ποιητές όσους το πίνουν.
Σε άλλη πηγή εκεί κοντά, καθρεφτίστηκε ο Νάρκισσος που θαμπώθηκε
από την ομορφιά του και βούτηξε στα νερά της. Στην αδυναμία του να
ξεχωρίσει την πραγματικότητα από την αυταπάτη, την οπτική και την
ακουστική ψευδαίσθηση - της ηχούς που πολλαπλασιάζει τη φωνή-
σαν άλλος δεσμώτης, στο σπήλαιο των αισθήσεων, καθηλώνεται στην
εικόνα του ωραίου, και χάνει την ψυχή και το σώμα του.
Προς τιμήν των Μουσών, κάθε πέντε χρόνια διοργανώνονται από τους
Θεσπιείς τα «Μούσεια», οι μεγαλύτεροι καλλιτεχνικοί αγώνες της
Βοιωτίας, με άθλα ισοπύθια - παρόμοια με αυτά των Πυθίων.
Ποιητές και μουσικοί από όλη την Ελλάδα, στο μικρό θέατρο των πλαγιών
μου, συναγωνίζονται στην έμπνευση και το ταλέντο, στη σάλπιγγα, την
κιθάρα, τον αυλό, την επική και σατυρική ποίηση, τη ραψωδία, την
υποκριτική. Οι νικητές στεφανώνονται με κισσό ή ροδοδάφνη, τα ιερά
φυτά των Μουσών και αφιερώνουν τα έπαθλά τους, τρίποδες, και
αναθήματα στο βωμό τους στο ιερό άλσος. Πλήθος αγαλμάτων με τις
Μούσες, διάσημους ποιητές ή μουσικούς είναι στημένα στην Ιωνική στοά,
έξω από το ιερό άλσος. Τα έχουν φτιάξει φημισμένοι καλλιτέχνες όπως ο
Κηφισόδοτος και ο Ολυμπιοσθένης, από δολομίτη, το ερυθρόφλεβο
μάρμαρο που βγάζει το χώμα μου. Ημίλευκο φόντο με βαθιά κόκκινες
γραμμώσεις σε συνεχόμενες ροές που δίνουν βασιλική χροιά σε κάθε
τέχνημα.
ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ: ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΑΒΡΑΜΙΔΗ

4. ΠΗΓΕΣ
Hesiod and the Valley of the Muses
GREEK TRAVEL PAGES
MHXANH TOY XRONOY
Το Μαγικό Βουνό: Θεοί Και Ήρωες Στον Ελικώνα
Ελικώνας/Red Vein