Ito ay learning material para sa PAgtuturo ng Filipino sa Elementarya 2

1. Panitikan sa Panahon ng
Aktibismo

2. KALIGIRANG
KASAYSAYAN
Ang pagiging malaya sa turing ng mga Pilipino ay
hindi maatim tanggapin ng ilang mga mamamayang
Pilipino, lalo na ng mga kabataan.
Naging mainit ang pamamalasak ng aktibismo ng
mga kabataan noong 1970-1972. Samutsaring
paniniwala ang dahilan ng kanilang pagiging aktibista.
Sa masusing pagmamasid at pag-aaral sa takbo ng
pamahalaan, marami sa ating mga kabataan ang
naniniwalang di na “demokratiko” kundi isang
“gobyernong kapitalista” ang umiiral sa ating bayan
sapagkat damang-dama raw nila ang lalong paghihirap
ng mga mahihirap at lalong pagyaman ng mga
mayayaman. Ang iba naman ay may patuloy na

3. Nanalig na matatag ang pamahalaang demokratiko
at mga tao lamang na nagpapatakbo ng pamahalaan
ang mga kakulangan. Ang iba naman ay may
paniniwalang dapat nang palitan ng “sosyalismo” o
“komunismo” ang bulok na pamahalaan. Iba’t ibang
samahan ang naitatag at nasapian ng ating mga
kabataan nang panahong ito. May mga kabataang
napabilang sa “Bagong Hukbo ng Bayan [ New
Peoples’ Army], may mga naging “burgis” radikal o
rebelde at mayroon ding mga nanatiling parang
walang pakialam sa takbo ng pamahalaan.
Sa kalahatan, maraming kabataan ang naging
aktibista upang humingi ng pagbabago sa takbo ng
pamahalaan. Subalit sa kanilang pamamahayag
hinggil sa pagbabagong ito na dala na rin marahil ng
matinding damdaming makabayan at upang
mabigyang diin na rin ang kahalagahan ng kanilang

4. Kanilang kahingian ay naging matalim at
mabalasik ang panunulat ng ilan nating
kabataan. At dahil dito, kasama ng ilang
rebeldeng manunulat, marami sa kanila ang
nangapiit sa mga kampong militar ng bansa.
Marami ring akda ang naisulat sa
panahong ito, ngunit dahil sa ang mga
akda’y mahigpit na ipinagbawal sa una pa
lang na paglalahathala at karamihan sa mga
umakda’y kailangang lapitan pa’t
makapanayam, ang pangangalap at
pagpapahalaga ng mga akdang ito ay
ipinauubaya na sa mga masusing nagsaliksik.

5. ANG BINHI NG AKTIBISMO
Humantong sa pagkakadeklara ng “BATAS
MILITAR [Martial Law] noong 1972 ang BINHI NG
AKTIBISMO. Ngunit masasabing ang binhi ay
naihasik na sa mga kabataan maging noong mga
panahon pa nina Lapulapu, Lakandula, Rizal at iba
pa. Sadya pa ring masasabi na monopolohiya ng
kabataang may init ng dugong dumadaloy sa
kanilang ugat ang dahilan ng paghihimagsik laban sa
makapangyayaring lakas ng Pilipinas. Kaya’t balido
ang sinabi ni Rizal na “ANG KABATAAN ANG SIYANG
PAG-ASA NG BAYAN”.

6. KALAGAYAN NG PANITIKAN
** Punung-puno ng damdaming mapanghimagsik
** Nagkaroon ng kamulatang panlipunan
** Maliban sa makinilya, gumamit din sila ng
PINSEL at isinulat sa mga plakard, sa PULANG
PINTURA ang mga kaugnay na salitang
nagpapahayag ng karaingan at pakikibaka
** Tinalakay nila ang kabulukan ng lipunan at
pulitika

7. MGA KABATAANG
BUMANDILA
• ROLANDO TINIO
•ROGELIO MANGAHAS
•EFREN ABUEG
•VIRGILIO ALMARIO aka RIO ALMA
•CLEMENTE BAUTISTA

8. PANULAANG FILIPINO
Nagtataglay ng tatlong [3] katangian ang mga
tulang naisulat ng mga batang makata at
mananalumpati sa panahong ito ng aktibismo:
A. ang pagmamasid at pagsusuri sa kalagayan ng
bayan
B. ang pagsisiwalat ng mga katiwalian at dayukdok
na pagpapasasa ng mga nanunungkulan at;
C. ang tahasang masasabing labag sa kagandahang-
asal na panunungayaw at karahasan sa pananalita

9. MGA TULANG NAMAYAGPAG
• MGA A! NG PANAHON [1970] ni Alejandro Q. Perez
•KALIKASAN [1970] – ni Aniceto Silvestre
•PERIGRINASYON AT IBA PANG TULA [1970] ni Rio
Alma
•MGA TULA NG BAYAN KO AT IBA PA [1972] – ni
V.G. Suarez
•SITSIT SA KULIGLIG [1972] ni Rolando Tinio
•MGA GINTONG KAISIPAN [1972] ni Segundo
Esguerra

10. ANG DULA, MAIKLING KWENTO
AT NOBELA
Labis na naging mapangahas ang mga
manunulat ng dula, maikling kwento o maging
nobela sa panahong ito, hindi lamang sa paksa
kundi maging sa usapan ng kanilang mga tauhan sa
akda.
Payak ngunit makatotohanan ang salitaan o
lenggwaheng ginagamit nila ngunit kadalasa’y ang
payak at makatotohanang usapan, bagama’t nasa
makabagong panahon na ay hindi pa rin
makayanang basahin ng mga babaeng may bakas pa
ni Maria Clara, lalo’t ang usapan ay usapang lalaki
o ginagamit sa tagpo ng pakikipagtalik.

11. ANG MGA PELIKULAAT
KOMIKS
Nang panahon ding ito ng aktibismo,
nagsimulang napanood ang mga pelikulang
malalaswa na nakasisira sa kaugaliang
silanganin-ang tinatawag na mga
PELIKULANG BOMBA.
Dito rin dumagsa ang mga komiks at iba
pang babasahin na ang mga larawang
iginuhit ay walang mga saplot sa katawan.