Ang sanaysay ay isang sulating kadalasang naglalaman ng punto de vista (pananaw) ng may katha. Ang sanaysay ay maaaring magkaroon ng elemento ng pagpuna, opinyon, impormasyon, obserbasyon, kuro-kuro, pang-araw-araw na pangyayari at pagmumuni-muni ng isang tao.
Pinag-usapan sa bahaging ito kung paano ipakikita ang maayos na balangkas ng isang sanaysay.
Ang sanaysay ay isang sulating kadalasang naglalaman ng punto de vista (pananaw) ng may katha. Ang sanaysay ay maaaring magkaroon ng elemento ng pagpuna, opinyon, impormasyon, obserbasyon, kuro-kuro, pang-araw-araw na pangyayari at pagmumuni-muni ng isang tao.
Pinag-usapan sa bahaging ito kung paano ipakikita ang maayos na balangkas ng isang sanaysay.
Ito ay isang powerpoint presentation na tumatalakay sa paksang tungkol sa Elemento ng Alamat. Dito din matatagpuan ang ilang halimbawa ng mga kahulugan, elemento at mga katanungan patungkol sa Elemento ng Alamat.
Mitolohiyang Pilipino ay Paunlarin. Palaganapin at tangkilikin. Ang Lieratura ng Pilipinas ay mayaman, makulay at masagana. Kaya't ito'y Mahalin at ipalaganap sa ibang bansa na ang kultura't tradisyon ng mga Pilipino'y maunlad.
Tusong Katiwala
COT sa Filipino
TANONG #1:
Mula sa mga ipinakitang larawan, ano kaya ang mensahing nais ipabatid nito sa atin?
Ipinababatid nito ang iba’t ibang paraan sa pagpapakita ng KAGANDAHANG ASAL.
Tanong #2:
Paano makakatulong ang mga mensaheng nakapaloob sa larawan sa pag-uugali ng isang tao?
Kayo ay inaasahang:
1. Nasusuri ang tiyak na bahagi ng nabasang parabula na naglalahad ng katotohanan, kabutihan at kagandahang asal.
2. Nasusuri ang nilalaman, elemento at kakanyahan ng binasang akda gamit ang ibinigay na tanong.
3. Nabibigyang puna ang estilo ng may akda batay sa mga salita at ekspresyong ginamit sa akda.
TUSO:
♣ mapanlinlang
♣ mapanglamanag
Halimbawa:
Talagang masama itong si Tasyo tuso kung makipagkalakalan sa ibang tao.
¹ Sinabi rin niya sa mga alagad, “May isang mayaman na may katiwala. Isinusumbong sa kanya na nilulustay nito ang kanyang mga kayamanan.
2 Tinawag niya ito at tinanong, ‘Ano itong narinig ko tungkol sa iyo? Magbigay-sulit ka ng ipinagkatiwala sa iyo, sapagkat hindi ka na maaaring maging katiwala pa.’
3 Sinabi ng katiwala sa sarili, ‘Ano ang gagawin ko ngayong tinanggal na sa akin ang pangangasiwa? Hindi ko kayang magbungkal ng lupa at nahihiya naman akong mamalimos.
4 Alam ko na ang gagawin ko! Maalis man ako sa pangangasiwa, may tatanggap naman sa akin sa kanilang tahanan.’
5 Kaya't isa-isa niyang tinawag ang mga may utang sa kanyang panginoon. Sinabi niya sa una, ‘Magkano ang utang mo sa aking panginoon?’
6 At sinabi nito, ‘Sandaang tapayan ng langis.’ Sinabi niya naman dito, ‘Kunin mo ang katibayan ng iyong pagkakautang, maupo ka at isulat mo agad na limampu.’
7 Pagkatapos ay sinabi naman niya sa isa pa, ‘Magkano ang utang mo?’ At sinabi nitong, ‘Sandaang kabang trigo.’ Sinabi niya rito, ‘Kunin mo ang katibayan ng iyong pagkakautang at isulat mo na walumpu.’
8 Pinuri ng panginoon ang madayang katiwala dahil sa katusuhan nito. Sapagkat ang mga anak ng sanlibutang ito ay mas tuso sa pamamahala ng kanilang pamumuhay kaysa mga anak ng liwanag.
9 Sinasabi ko sa inyo, makipagkaibigan kayo gamit ang kayamanan ng sanlibutan upang kung maubos na ito ay tatanggapin kayo sa walang hanggang mga tahanan.
10 Ang tapat sa kaunti ay tapat din sa marami at ang hindi tapat sa kaunti ay hindi rin tapat sa marami.
11 Kaya kung hindi kayo naging tapat sa kayamanan ng sanlibutan, sino ang magtitiwala sa inyo sa tunay na kayamanan?
12 At kung hindi kayo naging tapat sa kayamanan ng iba, sino ang magbibigay sa inyo ng sarili ninyong kayamanan?
13 Walang aliping makapaglilingkod sa dalawang panginoon. Sapagkat kapopootan niya ang isa ngunit iibigin ang isa pa. O kaya naman ay magiging tapat siya sa isa ngunit kamumuhian ang isa pa. Hindi kayo maaaring maglingkod sa Diyos at sa salapi.”
PARABULA
► ay maikling salaysay na nagtuturo ng kinikilalang pamantayang moral na karaniwang batayan ng gma kuwento ay nasa Banal na Kasulatan. Realistiko ang banghay at ang mga tauhan ay tao. Ang mga parab
Filipino 9 Ang Tauhan bilang Elemento ng Akdang PasalaysayJuan Miguel Palero
Ito ay isang powerpoint presentation na tumatalakay sa paksang tungkol sa tauhan bilang elemento ng akdang pasalaysay. Dito din matatagpuan ang mga kahulugan at uri ng mga tauhan sa kuwento.
Ito ay isang powerpoint presentation na tumatalakay sa paksang tungkol sa Elemento ng Alamat. Dito din matatagpuan ang ilang halimbawa ng mga kahulugan, elemento at mga katanungan patungkol sa Elemento ng Alamat.
Mitolohiyang Pilipino ay Paunlarin. Palaganapin at tangkilikin. Ang Lieratura ng Pilipinas ay mayaman, makulay at masagana. Kaya't ito'y Mahalin at ipalaganap sa ibang bansa na ang kultura't tradisyon ng mga Pilipino'y maunlad.
Tusong Katiwala
COT sa Filipino
TANONG #1:
Mula sa mga ipinakitang larawan, ano kaya ang mensahing nais ipabatid nito sa atin?
Ipinababatid nito ang iba’t ibang paraan sa pagpapakita ng KAGANDAHANG ASAL.
Tanong #2:
Paano makakatulong ang mga mensaheng nakapaloob sa larawan sa pag-uugali ng isang tao?
Kayo ay inaasahang:
1. Nasusuri ang tiyak na bahagi ng nabasang parabula na naglalahad ng katotohanan, kabutihan at kagandahang asal.
2. Nasusuri ang nilalaman, elemento at kakanyahan ng binasang akda gamit ang ibinigay na tanong.
3. Nabibigyang puna ang estilo ng may akda batay sa mga salita at ekspresyong ginamit sa akda.
TUSO:
♣ mapanlinlang
♣ mapanglamanag
Halimbawa:
Talagang masama itong si Tasyo tuso kung makipagkalakalan sa ibang tao.
¹ Sinabi rin niya sa mga alagad, “May isang mayaman na may katiwala. Isinusumbong sa kanya na nilulustay nito ang kanyang mga kayamanan.
2 Tinawag niya ito at tinanong, ‘Ano itong narinig ko tungkol sa iyo? Magbigay-sulit ka ng ipinagkatiwala sa iyo, sapagkat hindi ka na maaaring maging katiwala pa.’
3 Sinabi ng katiwala sa sarili, ‘Ano ang gagawin ko ngayong tinanggal na sa akin ang pangangasiwa? Hindi ko kayang magbungkal ng lupa at nahihiya naman akong mamalimos.
4 Alam ko na ang gagawin ko! Maalis man ako sa pangangasiwa, may tatanggap naman sa akin sa kanilang tahanan.’
5 Kaya't isa-isa niyang tinawag ang mga may utang sa kanyang panginoon. Sinabi niya sa una, ‘Magkano ang utang mo sa aking panginoon?’
6 At sinabi nito, ‘Sandaang tapayan ng langis.’ Sinabi niya naman dito, ‘Kunin mo ang katibayan ng iyong pagkakautang, maupo ka at isulat mo agad na limampu.’
7 Pagkatapos ay sinabi naman niya sa isa pa, ‘Magkano ang utang mo?’ At sinabi nitong, ‘Sandaang kabang trigo.’ Sinabi niya rito, ‘Kunin mo ang katibayan ng iyong pagkakautang at isulat mo na walumpu.’
8 Pinuri ng panginoon ang madayang katiwala dahil sa katusuhan nito. Sapagkat ang mga anak ng sanlibutang ito ay mas tuso sa pamamahala ng kanilang pamumuhay kaysa mga anak ng liwanag.
9 Sinasabi ko sa inyo, makipagkaibigan kayo gamit ang kayamanan ng sanlibutan upang kung maubos na ito ay tatanggapin kayo sa walang hanggang mga tahanan.
10 Ang tapat sa kaunti ay tapat din sa marami at ang hindi tapat sa kaunti ay hindi rin tapat sa marami.
11 Kaya kung hindi kayo naging tapat sa kayamanan ng sanlibutan, sino ang magtitiwala sa inyo sa tunay na kayamanan?
12 At kung hindi kayo naging tapat sa kayamanan ng iba, sino ang magbibigay sa inyo ng sarili ninyong kayamanan?
13 Walang aliping makapaglilingkod sa dalawang panginoon. Sapagkat kapopootan niya ang isa ngunit iibigin ang isa pa. O kaya naman ay magiging tapat siya sa isa ngunit kamumuhian ang isa pa. Hindi kayo maaaring maglingkod sa Diyos at sa salapi.”
PARABULA
► ay maikling salaysay na nagtuturo ng kinikilalang pamantayang moral na karaniwang batayan ng gma kuwento ay nasa Banal na Kasulatan. Realistiko ang banghay at ang mga tauhan ay tao. Ang mga parab
Filipino 9 Ang Tauhan bilang Elemento ng Akdang PasalaysayJuan Miguel Palero
Ito ay isang powerpoint presentation na tumatalakay sa paksang tungkol sa tauhan bilang elemento ng akdang pasalaysay. Dito din matatagpuan ang mga kahulugan at uri ng mga tauhan sa kuwento.
Mitolohiya mula sa Iceland
ni Snorri Sturluson
(Isinalin ni Sheila C. Molina)
*Mga Elemento ng Mitolohiya
*Mga Gabay na Tanong
*Mga Gawain
Mga Elemento ng Mitolohiya
Tauhan
mga diyos at diyosa na may taglay na kakaibang kapangyarihan
mga karaniwang mamamayan sa komunidad
Tagpuan
may kaugnayan ang tagpuan sa kulturang kinabibilangan
sinaunang panahon naganap ang kuwento ng mitolohiya
Banghay
maraming kapana-panabik na aksyon at tunggalian
maaaring tumalakay sa pagkakalikha ng mundo at
mga natural na pangyayari.
panahon at interaksyong nagaganap sa araw, buwan at daigdig
4. Tema
ipinaliliwanag ang natural na mga pangyayari
pinagmulan ng buhay sa daigdig
pag-uugali ng tao
mga paniniwalang panrelihiyon
katangian at kahinaan ng tauhan
mga aral sa buhay
Ano ang ikinagalit ni Thor sa magsasaka at sa pamilya nito? Paano sila pinarusahan ni Thor?
Bakit nagalit si Thor kay Skrymir? Ano ang nangyayari kapag sa galit niya ay hinahampas niya ng maso si Skrymir?
Anu-anong paligsahan ang nilahukan ng mga panauhin sa kaharian ni Utgaro-Loki? Ilahad ang naging resulta nito.
Loki vs Logi
Thjalfi vs Hugi
Thor vs cupbearer
Ano ang ipinagtapat ni Utgaro-Loki kay Thor nang sila’y paalis na? Iparinig ito sa klase. Ilahad ang pangunahing paksa at ideya batay sa napakinggang usapan ng mga tauhan.
5. Kung ikaw si Thor at kaniyang mga kasama, ilarawan ang iyong magiging damdamin kapag nalaman mong nalinlang ka sa paligsahan? Bakit?
6. Paano mo maiuugnay ang mga pangyayari sa mitolohiyang nabasa sa pamumuhay ng tao ngayon?
Panuto: Magbigay ng mga salitang maisasama sa punong salita upang makabuo ng iba pang kahulugan. Gawin sa kalahating papel.
Halimbawa :
Panuto: Suriin ang elementong taglay ng binasang mitolohiya sa pamamagitan ng pagsagot sa mga tanong sa flow chart.
2. Ang nga mito ay mga kuwentong
partikular na tumutukoy sa mga
Diyos at Diyosa at kung paano
nakikipag-ugnayan sa kanila ang
mga tao o kung paano sila
nakikipag-uganayan sa mga tao.
3. Kalikasan ng Mitolohiya
Ito ay ang mga sinauna o matatandang kuwento at
sinasabing pinakaugat o pinagmulan ng lahat ng
mga kuwento sa daigdig.
Naglalaman ito ng mga buhay at
pakikipagsapalaran ng iba’t ibang diyos at diyosa
na ang layunin ay mailarawan ang ritwal, tradisyon
o kultura ng mga bansang pinanggalingan nito.
4. Ang Mitolohiya ay isang halos magkakabit-kabit na
kumpol ng mga tradisyon na kuwento o mga na
binubuo ng isang partikular na relihiyon o paniniwala.
Karaniwang tinatalakay ng mga kuwentong mito ang
mga diyos at nagbibigay ng mga paliwanag hinggil sa
mga likas na kaganapan.
Ilan sa mga sikat na tauhan sa mitolohiya ng mga
Griyego ay ang mga diyos na sina Zeus, Aproditi,
Althena, at iba pa.
5. Alingawngaw at si Narcissus
(Mitolohiyang Iliad at Odyssey)
Mula sa bansang Greece
Halimbawa ng Mitolohiya
8. Ang MITO ay mga sinauna o
matatandang kuwento ay
sinasabing pinakaugat o
pinagmulan ng lahat ng
kuwento sa daigdig.
9. Ayon sa UP Diksiyonasyong Filipino,
ang mito ay:
1.Kuwentong hinggil sa di-
pangkaraniwang nilalang o
pangyayari, mayroon man o wala.
2.Anumang imbenting idea o
11. Ang mito ay isang magkakabit-
kabit na kumpol ng mga
tradisyonal na kuwento o mga
kuwento na binubuo ng isang
particular na relihiyon o
paniniwala.
12. Ayon kay Mary Magoulick sa kanyang
artikulong What is a myth?
1.Ang mito ay isang kuwento na patuloy na
pinaniniwalaan bilang totoong paliwanag kung
paano nilalang ang mundo at ang lahat ng mga
bagay na makikita rito.
2.Ang mga tauhan ng mito ay kadalasang hindi
pangkaraniwang tao.
13. 3. Sinauna ang tagpuan ng mga nito. Ang mga
tagpuan ay noong panahong hindi pa marunong
magtala o magsulat ang mga tao.
4. Ang banghay ng mito ay maaaring mangyari
sa pagitan ng supernatural na mundo at ating
kasalukuyang daigdig.
14. 5. Ang mga pangyayari sa mito ay kakaiba at
taliwas sa pangkaraniwang pangyayari.
6. Nag-uudyok ang mito ng “sama-samang
pagkilos”. Itinuturo ng mito ang tamang
kaasalan upang mabuhay gaya ng
pagsusumikap para sa kagalingang
pansarili.
15. 8. Kinatatampukan ang mito ng pagtatapat
tapat ng mga bagay tulad ng gabi at araw;
Mabuti at masam.
9. binibigyang-tuon ng mito ang wika.
10. Karaniwang nakabatay sa metapora ang
mga mito.
20. Ang tauhan ang nagbibigay ng
buhay sa Mitolohiya. Ang mga
ikinikilos at pananalita ng tauhan
ay nagbubunsod sa mambabasa
upang makidalamhati sa mga
pighati’t kabiguan nito at
makisaya sa bawat tagumpay na
nakamtan ng pangunahing bida.
21. Ang mga tauhang
gumaganap sa bawat
kaganapan ng mitolohiya ay
mga diyos at diyosa o may
kaugnay sa mga ito.
23. Malaki ang impluwensya ng
tagpuan upang higit na
makalikha ang awtor ng
larawan sa isipan ng
mambabasa. Ang tagpuan sa
mitolohiya ay salamin ng
sinaunang lugar at lakagayan
ng bansa kung saan ito
24. Mapapansin na ang mga
binabanggit na tagpuan ay may
kaugnayan sa batis, ilog, parang,
triguhan, palayan, kabundukan at
iba pa. Sa pamamagitan ng
tagpuan, inilalarawan sa
mitolohiya ang kalagayan ng ilang
mga bansa sa daigdig na kung
ihambing ay ibang-iba na ang