Modyul-14.MGA ISYUNG MORAL TUNGKOL SA SEKSIWALIDAD
lionggo newwww.pptx
1. A.Panitikan: Liongo (Mitolohiya mula sa
Kenya) Isinalin sa Filipino ni Roderic P
.
Urgelles
B.Gramatika at Retorika: Mga Pamantayan
sa Pagsasaling-Wika
C.Uri ng Teksto: Naglalahad
ARALIN 3.1
4. Ang Republika ng Kenya ay isang bansa sa
Silangang Africa. Napalilibutan ito ng Ethiopia sa
Hilaga, Somalia sa Hilagang-Silangan, Tanzania sa
Timog, Uganda sa Kanluran, at Sudan sa Hilagang
Kanluran. Kasama ang karagatang Indian sa Timog-
Silangan.
Mayaman ang bansa sa mga akdang pampanitikan, sining sa inukit
na bato, arkitektura ang mga palasyo, at museo na yari sa putik, may
musika, at sayaw na ritmo ng pananampalataya ng kanilang lahi.
Masasalamin natin ang kanilang mga literatura sa pamamagitan ng
kanilang mga mitolohiya na higit na magpapakilala sa atin ng kultura
at tradisyon ng bansang Kenya.
SOR
7. GAWAIN 3: Paglinang ng Talasalitaan
Sa pamamagitan ng salita na nasa loob ng kahon ay tukuyin ang
pinagmulan nito na may kaugnayan sa mitolohiya.
O z i
M a t r i l i n e a r
SOR
8. P a tr ilin e a r
_ _ _ _ _ _ _ ____ ___ ____ ____ ___ _
_ _ _ _ _ _ _ ____ ___ ____ ____ ___ _
_ _ _ _ _ _ _ ____ ___ ____ ____ ___ _
F a za
_ _ _ _ _ _ _ ____ ___ ____ ____ ___ _
_ _ _ _ _ _ _ ____ ___ ____ ____ ___ _
_ _ _ _ _ _ _ ____ ___ ____ ____ ___ _
G a la
_______ ____ ___ ____ ____ ___ _
_______ ____ ___ ____ ____ ___ _
_______ ____ ___ ____ ____ ___ _
SOR
9. GAWAIN 4: Pag-unawa sa Akda A. Sagutin
SOR
ang mga tanong.
1. Ano ang suliranin ng tauhan?
2. Paano nilutas ng pangunahing tauhan ang suliranin?
3.Sumasang-ayon ka ba sa naging desisyon ni Liongo?
Ipaliwanag.
4. Ano ang naging kilos at gawi ni Liongo?
5.Anong mahalagang aral ang nais nitong ipabatid mula sa iyong
binasang akda?
10. B. Ibigay ang mga pangyayaring kaugnay ng mga kaisipang
nakapaloob sa mitolohiya batay sa suliranin ng akda, kilos, at
gawi ng tauhan. Gawin sa pamamagitan ng story board. Ilagay sa
sagutang papel.
1 . 2 .
3 . 4 .
5 . 6 .
SOR
13. GABAY NA TANONG:.
1. Kilalanin ang mga pangunahing tauhan
sa kuwento.
2. Paano nagsimula ang suliranin ng
mag-asawang Tunkong Langit at
Alunsina?
3. Ibigay ang damdaming namayani sa
iyo matapos mapanood ang kuwento.
Ipaliwanag
SOR
19. Debate
Ito ay masining na paraan ng paglalahad
ng pangangatwiran ng dalawang
magkasalungat na panig o pangkat.
Ang panig ng sang-ayon (affirmative) at
di-sang-ayon (negative).
20. Bahagi ng Debate
1.Constructive speech- nilalahad ng magkabilang panig ang
kanilang mga katwiran kung bakit sila sumasang-ayon at di-
sumasang-ayon. Nilalahad dito ang 3K Kahalagahan,
Kagandahan at Kabutihan ng kanilang pagsang-ayon at di-
pagsang-ayon.
2. Interpolation (Cross-examination) ito ay ang paglalahad ng
mga katanungan upang pahinain ang mga inilahad na katwiran
ng magkabilang panig.
3. Paglalagom-ito ay panghuling pananalita ng bawat panig
kung saan ay magpapatatag sa kanilang mga katwiran at
pagbibigay-linaw sa mga bibibigyang puna ng kalabang panig.
22. 1.Constructive speech ng affirmative side (2 mins.)
2.Pag-uusap/Pagplaplano ng negative side sa
isasagawang interpolation (4 mins.)
3. Pag-interpolate ng negative side (8 mins.)
4. Constructive speech ng negative side (2 mins..)
5.Pag-uusap/Pagplaplano ng positive side sa
isasagawang interpolation (4 mins.)
6. Pag-interpolate ng negative side (8 mins.)
7.Paglalagom ng affirmative side. (2 mins.)
8. Paglalagom ng negative side. (2 mins.)
24. Rubrics
PABOR BA O HINDI SA PANUKALANG
IBASURA NA ANG K TO 12 PROGRAM NG
DEPED?
25. SOR
Mga Tanong Mga Sagot
1. Tungkol saan ang
mitolohiya?
2. Ilarawanangginawani
AhrimanMainyu at ang
ginawa niAhura Ohrmuzd?
3. Ang pagpatay ba ni Ahura
Ohrmuzd kay Gayomard ang
pinagmulan ng suliranin ng
kuwento? Patunayan.
4. Bakit tumulongsina
MashyaatMashyana sa
pakikipaglabankayAhrimanMainyu?
26.
27. GAWAIN 1: Magagawa Natin
Basahin ang kasunod na mitolohiya mula sa Africa.
Suriin ito bilang pagpapahalaga at sagutin ang
kasunod na mga tanong sa sagutang papel.
SOR
28. Mashya at Mashayana: Mito ng Pagkalikha
Mula sa primebal na hayop na Gayomart na hindi lalaki at
babae. Nagmula ang ikaanim na paglikha ni Ahura
Ohrmuzd. Sa kabilang banda, si Ahriman Mainyu na
sinasabing espiritu ng masama at naninirahan sa kadiliman
ay naghangad na wasakin ang lahat ng nilikha ni Ahura
Ohrmuzd.
Inisip naman ni Ahura Ohrmuzd na patayin si Gayomard
kaya nagpadala siya ng demonesa sa katauhan ni Jeh.
Nagtagumpay ang demonesa, subalit nabihag siya ng
buwan na si Mah
29. Mula sa binhi ni Gayomard bago siya namatay ay
lumago at mula sa kaniyang bangkay ay may
tumubong isang puno na pinagmulan ng lahat ng
may buhay na halaman. At dito nanggaling sina
Mashya at Mashyana.
Tumulong si Mashya at Mashyana sa pakikipaglaban
kay Ahriman Mainyu. Nagkaroon ng mga anak sina
Mashya at Mashyana na tig-15 kambal na kumalat sa
buong daigdig at maging mga lahi ng sangkatauhan.
- Mula sa Elements of Literature nina Holt et. al. 2008. Texas, USA
30. DAGDAG KAALAMAN
-
MITO NG PAGKALIKHA
Ang alamat ng paglikha, mito ng paglikha, o kuwento
ng paglikha ay isang masagisag na pagsasalaysay ng
kung paanong nagsimula ang mundo at kung paanong ang
tao ay unang dumating upang manirahan sa daigdig.
Umunlad sila sa mga tradisyong pasambit, kung kaya't
pangkaraniwang may maramihang mga bersiyon; at sila
ang pinaka pangkaraniwang anyo ng mito, na natatagpuan
sa lahat ng kultura ng tao
31. DAGDAG KAALAMAN
-
Sa isang lipunan kung saan nilalahad ito, ang isang
alamat ng paglikha ay pangkaraniwang itinuturing na
nagpapabatid ng ganap na mga katotohanan, patalinghaga
o metaporikal, masagisag at kung minsan ay pati na sa
diwang makasaysayan o literal. Ang mga ito ay
pangkaraniwang, bagaman hindi palagi, isinaalang-alang
bilang mga mitong kosmohonikal, iyong naglalarawan ng
pagsasaayos o pag-aayos ng kosmos mula sa isang
kalagayan ng kaguluhan o walang tiyak na porma, hugis,
kabuuan, tipo, uri, katangian o karakter.
32. DAGDAG KAALAMAN
-
Kadalasang mayroong isang bilang ng mga tampok ang
mga mito ng paglikha. Kadalasan silang itinuturing na mga
banal na paglalahad at maaaring matagpuan sa halos lahat
ng nalalaman o nakikilalang mga tradisyong panrelihiyon
(kaugaliang pampananampalataya). Lahat ng mga ito ay
mga kuwentong may isang banghay o balangkas ng
kuwento na maaaring mga diyus-diyusan, mga pigurang
kawangis ng tao, o mga hayop, na kadalasang madali o
maginhawang nakapagsasalita at nakapagbabago ng anyo.
33. DAGDAG KAALAMAN
-
Kadalasan silang may tagpuan na nasa isang malamlam at hindi
tiyakang panahon sa nakaraan, isang bagay na tinawag ng
manunulat ng kasaysayan ng relihiyon na si Mircea Eliade bilang in
illo tempore (pariralang Italyano na may kahulugang "noong
panahong yaon"). Gayundin, ang lahat ng mga mito ng paglikha ay
nagwiwika sa mga katanungang may malalalim na mga kahulugan
na pinanghahawakan ng lipunang kinababahagian ng mga ito,
paglalantad ng kanilang pangunahin o panggitnang pananaw sa
mundo at ang balangkas para sa katauhan ng sarili ng kalinangan at
indibiduwal na nasa diwang pandaigdigan.
34. LAYUNIN:
Naipaliliwanag ang pagkakaiba at pagkakatulad
ng mitolohiya ngAfrica at Persia.
Nasusuri ang mga kaisipang nakapaloob sa
mitolohiya batay sa: suliranin ng akda, kilos at
gawi ng tauhan, desisyon ng tauhan.
Naibibigay ang pinagmulan ng salita (etimolohiya).
Napangangatwiranan ang sariling reaksiyon
tungkol sa akdang binasa sa pamamagitan ng
debate/pagtatalo.
SOR
35. Liongo
Isinalin sa Filipino ni Roderic P. Urgelles
Isinilang si Liongo sa isa sa pitong bayang nasa
baybaying- dagat ng Kenya. Siya ang nagmamay- ari ng
karangalan bilang pinakamahusay na makata sa
kanilang lugar. Malakas at mataas din siya tulad ng
isang higante, na hindi nasusugatan ng ano mang mga
armas. Ngunit kung siya’y tatamaan ng karayom sa
kaniyang pusod ay mamamatay siya. Tanging si Liongo
at ang kaniyang inang si Mbwasho ang nakaaalam
nito.Hari siya ng Ozi at Ungwana sa Tana Delta, at
Shangha sa Faza o isla ng Pate.
36. siya sa pananakop ng trono
Nagtagumpay
ng Pate na unang napunta sa kanyang pinsang
(Hemedi) na kinilalang kauna-
si Haring Ahmad
unahang namuno sa Islam. Ang pagbabago ay
naging mabilis mula sa Matrilinear na pamamahala ng mga
kababaihan tungo sa Patrilinear na pamamahala ng kalalakihan
sa pagsasalin ng trono. Nais ni Haring Ahmad na mawala si
Liongo kaya ikinadena at ikinulong siya nito. Nakaisip si Lionggo
ng isang pagpupuri. Habang ang parirala (Refrain) nito ay inawit
ng mga nasa labas ng bilangguan, bigla siyang nakahulagpos sa
tanikala na hindi nakikita ng bantay.
37. Nang makita ito ng mga tao, tumigil sila sa pag-awit. Tumakas siya
at nanirahan sa Watwa kasama ang mga taong naninirahan sa
kagubatan. Nagsanay siyang mabuti sa paghawak ng busog at
palaso na kinalaunan ay nanalo siya sa paligsahan ng pagpana. Ito
pala’y pakana ng hari upang siya ay madakip at muli na naman
siyang nakatakas. Kakaunti lang ang nakaaalam tungkol sa
matagumpay na pagwawagi ni Liongo sa digmaan laban sa mga
Gala (Wagala). Kaya naibigay ng hari ang kaniyang anak na dalaga
upang ang bayaning si Liongo ay mapabilang sa kaniyang pamilya.
Nang lumaon si Liongo ay nagkaanak ng isang lalaki na nagtraydor
at pumatay sa kaniya.
- Mula sa http://www.a-gallery.de/docs/mythology.htm
38. SOR
Mungkahing Estratehiya: DEBATE/PAGTATALO
Ang pangkat ay mahahati sa dalawang panig na
siyang magtatalo sa paksang ibibigay ng guro.
Paksa: Sumasang-ayon ka ba
sa naging desisyon ni Liongo?
39. Maaaring Lumipad ang Tao
Naisalaysay ni Virginia Hamilton
Isinalin sa Filipino ni Roderic P.
Urgelles
SOR
40. SINASABING INIINGATAN NG MGA TAONG NAKALILIPAD ANG
KANILANG KAPANGYARIHAN KAHIT NA INAALIS NILA ANG KANILANG
PAKPAK.INILILIHIM NILA ANG KANILANG KAPANGYARIHAN SA
LUPAIN NG MGA ALIPIN. SILA AY NAGBALATKAYONG MGA TAO
MULA SA AFRICA NA MAY MAIITIM NA BALAT. HINDI NA NILA
MAAARING IPAALAM SA KANILA KUNG SINO ANG NAKALILIPAD AT
ANG HINDI.
MAY MATANDANG LALAKI NA NAGNGANGALANG TOBY, MATAAS
ANG KANIYANG TINDIG. SAMANTALANG ANG BATANG BABAE NA
DATING MAY PAKPAK AY SI SARAH. MAKIKITANG MAY BATANG
NAKATALI SA KANIYANG LIKOD. NANGINGINIG SIYA KUNG MABIGAT
ANG MGA GAWAIN. SA GANITONG PANGYAYARI SISIGAWAN SIYA NG
TAGAPAGBANTAY NG LUPAIN.
41. NAGTATRABAHO SIYA SA PALAYAN MULA SA PAGSIKAT NG ARAW HANGGANG SA
PAGLUBOG NITO. TINATAWAG NILANG PANGINOON ANG MAY-ARI NITO.
INIHALINTULAD RAW SIYA SA KUMPOL NG PUTIK, ULING NA KUMIKINANG SA
MATIGAS NA BATONG NAKASALANSAN NA HINDI MATANGGAL.
ANG NAGBABANTAY SA KANILA AY NAKASAKAY SA LIKOD NG KABAYO AT
ITINUTURO ANG MGA ALIPING MABAGAL MAGTRABAHO. HINAHAMPAS NG
LATIGO ANG MGA MABAGAL SA GAWAIN UPANG MAGING MABILIS ANG
KANILANG PAGGAWA .
SI SARAH AY NAGHUHUKAY AT NAG-AAYOS NG PILAPIL SA PALAYAN, HABANG
ANG BATA AY TULOG SA KANIYANG LIKOD. NANG MAGUTOM ANG BATA AY
NAGSIMULA ITONG UMIYAK NANG MALAKAS. HINDI NIYA ITO MAPATIGIL,
IBINABA NIYA ITO AT HINAYAANG UMIYAK NANG UMIYAK MASKI AYAW NIYA
ITONG GAWIN DAHIL ANAK NIYA ANG BATA.
42. “PATAHIMIKIN MO IYAN,” SABI NG
TAGAPAGBANTAY SABAY TURO SA BATA.
HINAWAKAN NIYA SA BALIKAT SI SARAH
HANGGANG SA MAPALUHOD ITO. HINAMPAS
NIYA ANG BATA NG LATIGO. SAMANTALA, SI
SARAH AY BUMAGSAK NAMAN SA LUPA.
ANG MATANDANG NAROROON NA SI TOBY ANG
TUMULONG KINA SARAH. “AALIS AKO NANG
MABILIS,” SABI NIYA PAGDAKA.
43. HINDI MAKATAYO NANG TUWID SI SARAH. NAPAKAHINA
NIYA, NASUSUNOG NA NG ARAW ANG KANIYANG
MUKHA. ANG BATA AY UMIIYAK NANG UMIIYAK.
“KAAWAAN MO KAMI, KAAWAAN MO KAMI.”
MALUNGKOT SI SARAH DAHIL SA NANGYARI,
NAGHIHIMUTOK SIYA AT NAPAUPO NA LAMANG SA
PILAPIL .
“TUMAYO KA, IKAW, MAITIM NA BAKA” HIYAW NG
TAGAPAGBANTAY, ITINURO SI SARAH AT MULI NA
NAMANG HINAMPAS NG LATIGO SA HITA AT ANG SAKO
NIYANG DAMIT AY NAGING BASAHAN. ANG DUGO SA
KANIYANG SUGAT AY HUMALO SA PUTIK, DI SIYA
MAKATAYO.
44. NANDOON SI TOBY, NGUNIT KAHIT ISA AY
WALANG MAKATULONG SA KANIYA.
“NGAYON NA, BAGO PA MAHULI ANG
LAHAT.”
“SIGE ANAK, NGAYON NA ANG PANAHON,”
SAGOT NI TOBY “HUMAYO KA, KUNG ALAM
MO KUNG PAANO KA MAKAAALIS.”
45. “KUM... YALI, KUMBUBA TAMBE,” AT ANG MGA SALITA
NA MAY KAPANGYARIHAN ANG KANILANG MABILIS
NA NASAMBIT NANG PABULONG AT
PABUNTUNGHININGA. TUMAAS ANG ISANG PAA NI
SARAH SA HANGIN. NOONG UNA AY DI MAAYOS ANG
KANIYANG PAGLIPAD NA HAWAK-HAWAK NANG
MAHIGPIT ANG KANIYANG ANAK. NARAMDAMAN
NIYA ANG MAHIKA, ANG MISTERYO NG SALITA NG
AFRICA, SINABI NIYA NA MALAYA NA SIYA TULAD NG
ISANG IBON, NA ANIMO’Y BALAHIBONG UMIILANLANG
SA HANGIN.
46. ANG BANTAY AY NAGRONDA HABANG HUMIHIYAW,
SUMISIGAW. SAMANTALANG SI SARAH, AT ANG
KANIYANG ANAK AY LUMILIPAD SA BAKURAN, SA MGA
KAHOY, SA MGA NAGTATAASANG PUNO NA HINDI
SIYA NAKIKITA MAGING NG TAGAPAGBANTAY.
LUMILIPAD SIYANG TULAD NG ISANG AGILA
HANGGANG SA UNTI-UNTI NA SILANG MAKITA NG
MGA TAONG NASA IBABA. WALANG SINOMAN ANG
MAKAPAGSALITA TUNGKOL DITO, HINDI
MAKAPANIWALA, SUBALIT NAKITA NILA ITO.
47. NANG SUMUNOD NA MGA ARAW AY MAY NAKITANG
PATAY NA NAKAHANDUSAY SA MAIINIT NA PALAYAN,
ISANG BATANG LALAKI NA ALIPIN. NAKITA SIYA NG
TAGAPAGBANTAY AT NILATIGO SIYA, BUMAGSAK ANG
BATA. PINUNTAHAN SIYA NI TOBY AT SINABI NITO ANG
SALITA NG LUMANG AFRICA NA MINSAN LANG NIYANG
NARINIG KAYA HINDI NIYA AGAD MAINTINDIHAN.
NAKALIMUTAN NG BATA ANG NARINIG NIYA. NAGTUNGO
SI TOBY AT MULING NAIBULONG SA BATA, NAKUHA NIYA
ANG TAMANG SALITA. NAGPAGULONG-GULONG SIYA SA
HANGIN. PANSAMANTALA SIYANG NAKALIPAD AT SIYA AY
IDINUYAN SA MAINIT NA SIMOY NG HANGIN AT MULI
SIYANG NAKALIPAD.
48. IBA-IBA PA ANG BUMAGSAK DAHIL SA INIT, NAROON LAGI SI TOBY.
UMIIYAK SIYA SA NAKIKITA NIYANG BUMABAGSAK AT NANDIYAN
SIYA UPANG IABOT ANG KANIYANG KAMAY “KUMKUMKA YALI,
KUM... TAMBE!” PABULONG NIYANG SABI AT MULI NA NAMAN
SILANG NAKALIPAD AT PUMAILANLANG SA HANGIN. ANG ISANG
LUMILIPAD AY MAITIM AT MAY MAKISLAP NA TUNGKOD HABANG
SILA AY NASA TAAS NG ULO NG TAGAPAGBANTAY. DUMAKO SILA
SA PILAPIL, SA PALAYAN, SA BAKURAN, AT SA BATIS NA
DINADALUYAN NG TUBIG .
“BIHAGIN ANG MATANDA,” SABI NG TAGAPAGBANTAY.
“NARINIG KO SIYANG SINABI ANG MAHIWAGANG SALITA, BIHAGIN
SIYA.”
49. SAMANTALA MAY ISANG TUMATAWAG. NAKUHA NA NG
TAGAPAGBANTAY ANG KANIYANG LATIGO UPANG ITALI SI TOBY.
KINUHA NIYA ANG KANIYANG BARIL UPANG PATAYIN ANG
NEGRONG SI TOBY.
NATAWA LANG SI TOBY, LUMINGON SIYA AT ANG SABI “HEEEE,
HEEE! HINDI NINYO KILALA KUNG SINO AKO? HINDI RIN NINYO
ALAM KUNG SINO PA ANG IBANG TULAD NAMING NASA PALAYAN.”
AT MULI NIYANG NAIBULONG ANG MAHIWAGANG SALITA BILANG
PANGAKO SA ANGKAN NG MGA ITIM, SINABI NIYA ITO SA LAHAT NG
MGA KALAHI NILANG NASA PALAYAN SA ILALIM NG MALUPIT NA
LATIGO.
“BUBA... YALI... BUBA... TAMBE...”
50. MAY NAPAKALAKAS NA SIGAWAN AT HIYAWAN ANG BALUKTOT NA
LIKOD AY NAUNAT, MATATANDA AT BATANG MGA ALIPIN AY
NAKALIPAD NA MAGKAKAHAWAK-KAMAY. NAGSASALITA HABANG
NAKABILOG ANIMO SINGSING, UMAAWIT PERO HINDI SILA
MAGKAKAHALO HINDI PALA SILA UMAAWIT SILA AY LUMILIPAD SA
HANGIN LANGKAY-LANGKAY NA ANIMO MGA IBONG TUMATAKIP
SA ASUL NA KALANGITAN, MAIITIM NA ANINO. HINDI NA
MAHALAGA KUNG SILA AY NAKALILIPAD NANG NAPAKATAAS.
TANAW NILA ANG PLANTASYON, ANG TANIMAN, PAALIS SA LUPAIN
NG MGA ALIPIN. LUMILIPAD SILA PATUNGO SA KANILANG
KALAYAAN.
51. KASABAY NILANG LUMILIPAD SI TOBY AT SILA AY INIINGATAN NITO.
HINDI SIYA UMIIYAK, HINDI SIYA TUMATAWA, SIYA AY TAGAGABAY.
NAKITA NIYA SA TANIMAN ANG MGA KATUTUBONG ALIPIN NA
NAGHIHINTAY KUNG SILA AY MAKALILIPAD NA TULAD NILA.
52. “ISAMA NINYO KAMI SA PAGLIPAD,” KANILANG WIKA, PERO SILA’Y
NATATAKOT SUMIGAW.
HINDI NA NILA NAHINTAY NA SILA AY MATURUANG LUMIPAD.
NAGHINTAY NG PAGKAKATAON NA MAKATAKBO “PAALAM” ANG
SABI NG MATANDANG TUMATAWAG NA SI TOBY, “KAUSAPIN MO
SILA ULILANG KALULUWA!” AT SIYA AY LUMIPAD AT NAGLAHO
53. SINABI NG TAGAPAGBANTAY SA KANILANG PANGINOON ANG
KANILANG NASAKSIHAN. “ITO AY ISANG KASINUNGALINGAN, GAWA
LAMANG NG LIWANAG.” SUBALIT ANG TAGAPAGBANTAY AY HINDI
NAGSALITA SAPAGKAT ALAM NIYA ANG TOTOO.
54. ANG MGA ALIPING HINDI NAKALIPAD AY NAGPATULOY SA
PAGKUKUWENTO SA KANILANG MGA ANAK. ANG PANGYAYARING
ITO AY HINDI NILA MALILIMUTAN. NAALALA NILA NOONG SILA AY
MALAYA AT NAKAUPO SA PALIGID NG KANILANG LUPANG
TINUBUAN.
AT SINABI NILA ITO SA MGA BATA, ANG TUNGKOL SA MGA
TAONG HINDI NAKALILIPAD HANGGANG NGAYON.
- MULA SA ELEMENTS OF LITERATURE NINA HOLT ET. AL. 2008. TEXAS, USA
55. GAWAIN 5: Suriin Natin
Ihanay ang mga pangyayari sa
kuwento gamit ang Story
Ladder
SOR
56. GAWAIN 6: Mahalaga ang Opinyon Mo
Magbigay ng mga kaisipang nakapaloob sa binasang mitolohiya.
Itala sa tsart at lagyan ng tsek (a) ang kolum kung ito ay
makatotohanan o di makatotohanan at ipaliwanag ang iyong
sagot sa huling kolum.
SOR
Kaisipan MK DMK Paliwanag
1.
2.
3.
4.
5.
57. Time
Covered
Galaxy
Pon
d Married
Cheerful
Weak
Only
Silver
Gawain 2: Piliin ang angkop na salin sa salitang nakaitalisado sa loob ng panaklong.
Isulat sa sagutang papel ang tamang sagot .
Noong unang (1.) (Bagyo, Oras, Panahon,) ang kalangitan at ang
kalupaan ay mag-asawa. Sila ay may dalawang anak na sina Langit at Tubigan. Sila ay
may kaniya-kaniyang (2.) (palaruan, nasasakupan, palayan). Si
Langit ay diyosa ng (3.) (kalawakan, lupain, kalangitan), at si (4.)
. (Kalikasan, Katubigan, Tubigan) naman ay diyosa ng katubigan. Sina
Langit at Tubigan ay (5.) (nagiibigan, nagpakasal, magkababata) at ang
naging anak nila ay apat, tatlo ang lalaki, at isa ang babae. Si Dagat ay (6.) Chic (makisig,
mayabang, mabait) malakas na lalaki at ang katawan ay mulato. Si Aldaw ay (7.)
(masayahin, masigla, mainam) na lalaki na ang katawan ay ginto.Si
Bulan ay isang (8.) (maginoong, mahinang, matabang) lalaki na ang
katawan ay ginto.Si Bulan ay isang mahinang lalaki na ang katawan ay kulay tanso. Si
Bitoon ang (9.) (tanging, marami, grupo ) babae na maganda ang katawan at
kulay (10.) (pilak, ginto, tanso).
SOR
59. Pagsasanib ng
Gramatika at
Retorika
SOR
ALAM MO BA NA...
ANG PAGSASALING WIKA A
Y
ANG P
AGLILIP
A
T SA
PINAGSASALINANG WIKA
NG PINAKAMALAPIT NA
KATUMBAS NA DIWA A
T
ESTILONG NASA WIKANG
ISASALIN? ANG ISINASALIN
AY ANG DIWA NG TALATA
AT HINDI ANG BAWAT
SALITA NA BUMUBUO RITO.
(SANTIAGO, 2003).
60. Mga Katangiang
Dapat Taglayin ng
Isang
Tagapagsalin
SOR
1. SAP
A
T NA KAALAMAN SA
DALAWANG WIKANG
KASANGKOT. NAKUKUHA NIYA
KANIYANG ISINASALIN
SIY
A
’Y MAHUSA
Y
KUMOKONSULT
A
DIKSYONARYO.
ANG KAHULUGAN NG
O
NA.
SA
ANG
NAUUNAWAAN NIYA
MALIIT NA HIMAYMAY NG
KAHULUGAN AT HALAGANG
PANDAMDAMIN TAGLAY NG
MGA SALITANG GAGAMITIN.
61. Mga Katangiang
Dapat Taglayin ng
Isang
Tagapagsalin
SOR
2. SAPAT NA KAALAMAN SA
GRAMATIKA NG DALAWANG
WIKANG KASANGKOT SA
PAGSASALIN. ANG KAALAMAN
SA GRAMATIKA NG DALAWANG
WIKA SA PAGSASALIN AY
KAILANGANG-KAILANGAN NG
TAGAPAGSALIN SA PAGSUSURI
NG DIWANG NAIS IPABATID NG
AWTOR, GAYUNDIN SA
WASTONG PAGGAMIT NG MGA
SALITA, WASTONG
PAGKAKABUO, AT PAGSUSUNOD-
SUNOD.
62. Mga Katangiang
Dapat Taglayin ng
Isang
Tagapagsalin
SOR
3. SAP
A
T NA KAKA
Y
AHAN SA
P
AMP
ANITIKANG P
ARAAN NG
ANG
PAGPAPAHAYAG.
KAKAYAHANG MAGSALITA SA
DALAWANG WIKANG
KASANGKOT SA PAGSASALIN A
T
KAALAMAN SA GRAMATIKA A
Y
HINDI SAP
A
T P
ARA
MAKAP
AGSALIN. KA
Y
A KUNG
ANG LAHAT NG SALIN AY PATAS,
NAGIGING HIGIT NA MAHUSAY
NA TAGAPAGSALIN ANG
MANUNULAT.
63. Mga Katangiang
Dapat Taglayin ng
Isang
Tagapagsalin
SOR
4. SAPAT NA KAALAMAN SA
PAKSANG
MARAP
A
T NA
TAGAPAGSALIN
ISASALIN.
ANG
A
Y MA
Y
HIGIT NA KAALAMAN SA
PAKSA. SAPAGKAT SIYA A
Y
HIGIT NA NAKAAALAM A
T
NAKAUUNAWA SA MGA
KONSEPTONG
NAKAPALOOB DITO.
64. Mga Katangiang
Dapat Taglayin ng
Isang
Tagapagsalin
SOR
5. SAPAT NA KAALAMAN
SA KULTURA NG
DALAWANG BANSANG
KAUGNA
Y SA
PAGSASALIN.
65. Walang higit na
mabisa kaysa ibang
wika. Ang lahat ng
wika ay may sariling
bisa at kakayahan
bilang kasangkapan sa
pagpapahayag ng
kulturang Pilipino at
ng ibang bansa.
SOR
66. “
”
Gabay sa Pagsasaling-wika
SOR
Basahing mabuti ang buong tekstong isasalin at unawain ang
kabuuang diwa nito. Tandaang mahalaga para sa tagapagsalin na
magkaroon ng malawak na kaalaman sa wikang isasalin at sa
wikang pagsasalinan. Mahalaga rin ang kakayahang magsulat
maayos at maging pamilyar sa mga estilo ng pagsulat sa
wikang kasangkot sa pagsasalin.
67. 1. Isagawa ang unang
pagsasalin. Isaisip na ang
isasalin ay diwa ng isasalin
at hindi salita.
68. 2. Basahin at suriing mabuti ang
pagkakasalin. Tandaang ang
pagdaragdag, pagbabawas,
pagpapalit, o pagbabago sa orihinal
na diwa ng isinasalin nang walang
napakalaking dahilan ay isang
paglabag sa tungkulin ng
tagapagsalin.
69. 3. Rebisahin ang salin upang ito’y
maging totoo sa diwa ng orihinal.
Ayusin ang bahaging hindi malinaw at
nagbibigay ng kalituhan. Bigyang-
pansin din ang aspektong
panggramatika ng dalawang wikang
kasama sa pagsasalin.
70. 3. Rebisahin ang salin upang ito’y
maging totoo sa diwa ng orihinal.
Ayusin ang bahaging hindi malinaw at
nagbibigay ng kalituhan. Bigyang-
pansin din ang aspektong
panggramatika ng dalawang wikang
kasama sa pagsasalin.
71. “Kung gagamit ng diksiyonaryo ay isaalang-
alang ang iba’t ibang kahulugan
ng isang salita. Kakailanganin ng isang mag-
aaral ang pagsasanay upang makuha ang
kahulugang angkop sa konteksto ng
”
pangungusap.
SOR
72. Pagsasanay 1:
A. Isalin mo sa Ingles ang sumusunod na
Tagapagbantay
Misteryo
Nagpagulong-gulong
Mahika
Kumikinang
SOR
73. B. Isalin sa Filipino ang kasunod na talata.
There was a great out cryin.
The bent backs straighted
up, old, and young who were
called slaves and could fly
joined hands. Say like they
would ring-sing but they
didn’t shuffle in a circle
SOR
74. C. Isalin sa Filipino ang sumusunod:
1 . T h e K i k u y o s a r e lar ge tribe.
T h e y s p e a k a beaut if ul B a n t u
l a n g u a g e a n d lived o n t h e s l o p e s
o f M o v e m e n t K e n y a .
K i k u y o Lit er at ur a n g Africa
2 . T h e Yo r u b a believ e t hat t h e r e is
a g o d , Ori, w h o s u p e r v i s e
p e o p l e ’s c h o i c e in h e a v e n .
D e s t i n y ( Yo r u b a )
Literatura n g Africa
3. In t h e d a y s of K i n g S o l o m o n , thr ee t h o u s a n d y e a r s a g o , ther e lived in
Ethiopia a d y n a s t y of Q u e e n , w h o r e i g n e d with g r e a t w i s d o m .
T h e Q u e e n of Ethiopia (Literatura n g Africa)
SOR
75. “
”
Pagsasanay 2: Suriin ang salin ng mitolohiyang
“Maaring Lumipad ang T
ao
” gamit ang
kasunod na talahanayan. Lagyan ng tsek (a)
mapipiling eskala: 5 – Napakataas, 4 – Mataas,
3 – Mataas-taas, 2 – Hindi mataas, at 1 –
Paunlarin pa.
SOR
76. The Overseer rode after her,
hollerin,” Sarah flew over the
fences. She flew over the woods,
tall trees could not snag her. Nor
could the Overseer. She flew like an
eagle. Now, until she was gone
from sight. No one dared speak
about it. Couldn’t belive it. But it
was, because they that was there
saw that it was.
Ang bantay ay
SOR
habang humihiyaw,
nagronda
sumisigaw.
Samantalang si Sarah at ang
kaniyang anak ay lumilipad sa
bakuran, sa mga kahoy, sa mga
nagtataasang puno na hindi siya
nakikita maging ng tagapagbantay.
Lumilipad siyang tulad ng isang
agila hanggang sa unti-unti na
silang makita ng mga taong nasa
ibaba. Walang sinuman
makapagsalita tungkol dito,
subalit nakita
ang
hindi
nila
makapaniwala,
ito.
77. Katangian 1 2 3 4 5
Sapat na kaalaman sa dalawang wikang kasangkot.
Sapat na kaalaman sa gramatika ng dalawang wikang
kasangkot sa pagsasalin.
Sapat na kaalaman sa uri ng panitikang isasalin.
Sapat na kaalaman sa paksang isasalin.
Sapat na kaalaman sa kultura ng dalawang bansa
kaugnay sa pagsasalin.
SOR
78. Katangian 1 2 3 4 5
Sapat na kaalaman sa dalawang wikang kasangkot.
Sapat na kaalaman sa gramatika ng dalawang wikang
kasangkot sa pagsasalin.
Sapat na kaalaman sa uri ng panitikang isasalin.
Sapat na kaalaman sa paksang isasalin.
Sapat na kaalaman sa kultura ng dalawang bansa
kaugnay sa pagsasalin.
SOR
79. Sagutin ang sumusunod na tanong.
1.Ano ang masasabi mo sa pagkakasalin ng teksto? Angkop ba ang
mga ginamit
2.na salita sa pagsasalin? Tama ba ang pagkakasunod-sunod ng mga
ideya?
3.Patunayan.
4.Paano nakatulong sa iyo ang binasang teksto na nakasalin sa
Filipino?
5.Kung ang bersyong nasa Ingles lang ang binasa mo, ganito rin kaya
ang
6.pagkaunawa mo sa teksto? Pangatuwiran.
7.Paano nakatutulong ang pagsasaling-wika ng mga akda sa
pagpapahalagang
8.pampanitikan?
80. PAGNILAYAN AT UNAWAIN
SAGUTIN ANG MGA POKUS NA TANONG NA NASA LOOB
NG KAHON.
1.Paano susuriin ang mga kaisipang nakapaloob
sa mitolohiya na may iba’t ibang batayan?
2.Paano magagamit nang angkop ang mga
pamantayan sa pagsasaling-wika?
81. Isa kang mahusay na tagapagsalin. Napili ka ng embahada ng
Africa at Persia upang isalin ang kanilang mga mitolohiya sa
wikang Filipino upang maipakilala ang kanilang bansa sa
buong daigdig. Tiyaking magagamit mo ang mga pamantayan
sa pagsasaling-wika.
A. Katapatan ......................................50 puntos
B. Kawastuan........................................50 puntos
Kabuuan .............................................100 puntos
Ilipat
