1. Van lastig naar leuk…
Het opstellen van
een luchtbeheersplan in de praktijk

2. Introductie
Kernactiviteit
het voorkomen van besmetting van patiënten en
medewerkers, door initiëren, coördineren, bewaken en
evalueren van infectiepreventiebeleid.
Opdrachtgevers
Zorginstellingen in de reguliere en particuliere sector
info@tensennolte.nl

3. In het kort
 Aanleiding
 Luchtbeheersplan
 Aanpak
 Kritische punten in de praktijk
 Inhoud voorbeeld

4. Problemen met OK-lucht?
IGZ rapport 2008
 IJsselmeerziekenhuizen 2008
 Medisch Centrum Alkmaar 2008
 Meander Ziekenhuis Amerfoort 2008
 Pantein Ziekenhuis Boxmeer 2008
 Privékliniek Silhouet en ZBC Medisch Centrum Breda 2009

5. Hoe zou het moeten?
Normen bij nieuwbouw:
 Bouwmaatstaven OK
Bouwcollege 2004
 WIP-richtlijnen
Bouwkundige werkzaamheden 2007
Preventie van wondinfecties 2007
Chirurgische invasieve ingrepen 2006
 Model luchtbeheersplan
VCCN VHIG 2005
 Richtlijnen steriliseren / steriliteit

6. Heb ik een probleem
met mijn Ok-lucht?

7. Probleem oplossen

8. Wat voor een plan?
be·heer·sen -heerste, h -heerst 1 geestelijk helemaal
machtig zijn: een taal ~ 2 in bedwang houden: zich ~
bedwingen 3 op een terrein vrij kunnen handelen: een
weg ~
be·he·ren -heerde, h -heerd als verantwoordelijke
zorg dragen voor

9. Beheren / beheersen
Mensen Bouwkundige
(patiënten &
medewerkers) voorzieningen
Materialen
Luchttechniek (apparatuur,
instrumenten,
Microbieel vloeistoffen)
binnen-
milieu
OK

10. Doel luchtbeheersplan
Het verhogen van patiëntveiligheid en
kwaliteit van zorg
voor de OK- patiënt
door het wegnemen of minimaliseren
van besmettingsrisico op de OK…

11. Altijd en bij iedereen?
Wat zijn kritische punten ?
Wat kunnen we daar tegen doen?
Hoe gaan we dat realiseren?
Hoe gaan we zorgen dat dit altijd gebeurt?

12. Eigen luchtbeheersplan
Het gaat niet over de gewenste situatie:
Dus niet : dienen, zullen moeten, behoren
Het beheersplan gaat juist over de actuele,
eigen situatie!
Dus wel: gebeurt, wordt, is
[PDF]
Beheersplan infectiepreventie voor de operatie afdeling
Bestandsformaat: PDF/Adobe Acrobat - HTML-versie
derland congressen georganiseerd door de VCCN, samen met TNO en het College voor ... In 1999 kwam na een uitnodiging door de VHIG
en de VCCN aan zo veel ...
www.wip.nl/free_content/Richtlijnen/OK_beheersplan_definitieve_versie_maart_05.pdf - Gelijkwaardige pagina's

13. Hoe te starten?
Medische
techniek
Infectie-
preventie
adviseur
Hoofd OK
Gebouw-
beheer

14. Initiatief nemen
1. Projectplan
2. Duidelijk startsituatie:
 enquête
 nulmeting

15. Inhoud projectplan
 Probleemomschrijving
 Doelstelling
 Verwachte resultaten
 Afbakening
projectplan
 Randvoorwaarden
 Projectorganisatie (rolverdeling)
 Fasering met tijdsplanning
 Communicatielijnen
 Begroting
 Meerwaarden

16. Baken af!
Voorbeeld verwachte resultaten
1. Beheersplan OK
2. Actuele werkinstructies en procedures met betrekking tot beheer,
onderhoud en validatie van de luchttechnische voorzieningen
3. Procedures m.b.t. technische storingen
4. Protocollen met betrekking tot infectiepreventie op de OK. Hiertoe
behoren ondermeer: kledingprotocol, handhygiëne protocol,
gebruik van de Bairhugger.
5. Scholingsprogramma voor OK- medewerkers
6. Calamiteitenplan
7. Geautomatiseerd kwaliteitsysteem mbt infectiepreventie op de OK.

17. Starten: techniek
1. Inventarisatie luchttechnische installatie:
 Luchtparameters inzichtelijk?
 Welke kritische grenzen ?
 Onderhoudswerkzaamheden?
 Onderhoudscontracten?
 Storingen? Meldingen?
 Validatie? Vrijgifte? Rapporten validatie?
 Dag-/nachtbedrijf?
 Registratiesysteem?
…

18. Praktijk: technische knelpunten
 Ontwerpspecificaties onbekend
 Kritische waarden onbekend
 Geen dagelijkse controles
 Overdruk niet inzichtelijk
 Geen registratie van technische gegevens
 Activering nachtstand anders dan gedacht
 Onderhoud niet uitgevoerd
 Metingen in centrale toe- of afvoerkanalen
 Sensoren niet gekalibreerd, alarmen niet getest
 GBS geeft geen actuele weergave
 TD onvoldoende toegerust (kennis, formatie)

19. Starten: infectiepreventie / OK
Inventarisatie
infectiepreventiebeleid
 Deurdiscipline
 Kledingbeleid
 Maskerbeleid
 Protocollen
 Aandacht voor luchtbeheersing?
 Positioneren
 Beddenprocedure?
 Bairhugger?
 Scholing Ok-medewerkers?

20. Starten: infectiepreventie
B. Nulmeting door audit
 Toetsen of infectiepreventiebeleid in de praktijk
wordt uitgevoerd
…. gebeuren de juiste dingen; gebeuren de dingen juist?
 Bouwkundige omstandigheden
 Lay-out
 Aanwezige faciliteiten
 Logistieke stromen

21. Praktijk:
knelpunten infectiepreventie
 Deurdiscipline
 Maskerdiscipline
 Omkleedbeleid
 Geen kennis van luchtbehandeling
 Afzuigroosters niet vrij
 Positionering niet optimaal
 Opdekken (positie, timing)
 Bedden op OK (dekens, kussens)
 Schoonmaak slecht uitgevoerd
 Deuren altijd open (SMH-magazijn,
sluis, etc.)

22. Wat nu met de kritische punten?
Prioriteit = zsm Op jaarplan
Verantwoordelijkheden Onderhoudscontract
Kritische waardes vaststellen Procedure aanschaf
Validatie recent Scholingsprogramma
Overdruk waarneembaar Procedure noodbedrijf
Nacht-dagstand inzichtelijk Schoonmaak routine
Deuren gesloten houden …
Scholing over lucht
Procedure urgente storingen
….
evt. OK-project?

23. Inhoudsopgave
Inleiding
Achtergrond
Doelstelling
Normkader
Plaats binnen de organisatie
Verantwoordelijkheden
Beschrijving operatiekamer
Luchttechnische voorzieningen
Ruimtelijke voorzieningen
Procedures en apparatuur gebruik
Invloed van lucht
Luchtaanvoer en luchtfiltering
Luchtstromingtype
Luchtuittrede snelheid
Luchttoevoerhoeveelheid
Luchtuittrede temperatuur
Luchtvochtigheid
Lucht afvoer
Drukhiërarchie
Binnenklimaat; Dag- en nacht stand
Logboek
5 Technische zaken
Dagelijkse technische controle
Door Technische dienst
Door OK-medewerkers
Onderhoud
Preventief technisch onderhoud 10 Stappenplan bij afwijkende resultaten uit controle of validatie
Correctief technisch onderhoud
alarmmeldingen
Wijziging in de technische installatie
Evaluatie
6 Invloed van patienten en medewerkers
Infectiepreventiebeleid op de OK
Wisseling tussen twee operaties
7 Invloed van bouwkundige voorzieningen
Situering OK- Lamp

24. Raad van
Bestuur
operateur
Wie is er nu Anesthesie
assistent
Hoofd OK
Instrumenterende
verantwoordelijk Hygiënist
voor omloop
de kwaliteit van anesthesioloog
Hoofd TD
de lucht
in de OK? Hoofd
schoonmaak
JIJ

25. Verantwoordelijkheden
 Raad van Bestuur
 Operateur / anesthesioloog
 Hoofd Ok
 OK-team
 Hoofd TD
 Hoofd schoonmaak
 Infectiepreventie adviseur

26. Hoofd TD
• Het laten uitvoeren van jaarlijkse validatie van het
luchtbehandelingsysteem; inclusief kalibratie van opnemers en
sensoren.
• Het opstellen van procedures en werkvoorschriften voor technische
procedures aan de luchtbehandelinginstallatie
• Het registreren van storingen / reparaties / onderhoud van de
luchtbeheersing en daarbij behorende apparatuur in het
automatiseerde registratiesysteem Ultimo/GBS.
• Het melden van afwijkingen op de afgesproken normen en bij
calamiteiten bij de leidinggevende OK.
• Mogelijk maken voor het hoofd OK om dagelijks inzichtelijk te
hebben de belangrijkste luchtparameters.

27. Hoofd OK
• Het beheer van het luchtbeheersplan; jaarlijkse
evaluatie en actualisatie hiervan.
• Het formeel vrijgeven van de OK voor productie na
storing, onderhoud en validatie, in nauwe
samenwerking met de TD
• de dagelijks controle op 100% “in gebruik” zijn van de
luchtbeheersing en de controle op overdruk in de OK
voor aanvang van het dagprogramma.
• het initiëren van crisismanagement in geval van een
calamiteit of afwijkende validatie parameters.

28. Infectiepreventie adviseur
 de juiste interpretatie van de validatie uitslagen en
andere controles.
 de coördinatie rond het realiseren en up to date houden
van werkvoorschriften en procedures d.m.v. audits.

29. Dagelijks
Checken en vrijgeven
Hoofd OK
 Dagstand
 Overdruk
 Temperatuur
 …

30. Afwijking van kritische waarde
 Calamiteitenplan
 Vooraf kritische waardes
vaststellen
 Signaleren
 Probleem bepalen
 Risicoanalyse
 Maatregelen vaststellen
 Metingen?
 Documenteren

31. Geduld of haastige spoed?

32. Na reparatie welke
proces beïnvloedt
3 maandelijks
Bij calamiteit
Bij aanschaf
Na jaarlijks
onderhoud
2 jaarlijks
Dagelijks
Jaarlijks
Beheersmaatregelen
OK-lucht
Check kritische luchtparameters X
Technische validatie en vrijgifte X X X X X
Microbiologische validatie en vrijgifte X
Overleg
- Hoofd OK / MT-TD X X X X X
- Hoofd OK / infectiepreventie X X X X X
Actualiseren / evalueren
- protocollen TD / OK X
- luchtbeheersplan OK X
- Jaarplan OK X
Audit OK uitvoeren X X
Beoordeling registratiegegevens
X
(Xplosis / Ultimo)
Dummy-incident uitvoeren X

33. info@tensennolte.nl