Download luận án tiến sĩ kinh tế với đề tài: Liên kết kinh tế giữa doanh nghiệp chế biến nông sản với nông dân ở Việt Nam, cho các bạn làm luận án tham khảo
Khoá luận tốt nghiệp ngành Truyền thông đa phương tiện Xây dựng kế hoạch truy...
Luận án: Liên kết kinh tế giữa doanh nghiệp chế biến nông sản với nông dân ở Việt Nam
1. i
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s
li u d n ra trong lu n án có ngu n g c ñ y ñ và trung th c, k t qu ñóng
góp c a lu n án là m i và chưa t ng ñư c ai công b trong b t c công
trình nào khác.
Tác gi
H Qu H u
2. ii
M C L C
L I CAM ðOAN .......................................................................................................i
DANH M C CÁC CH VI T T T.......................................................................v
DANH M C SƠ ð , BI U ð ............................................................................vii
DANH M C SƠ ð , BI U ð ............................................................................vii
PH N M ð U........................................................................................................1
Chương 1: M T S V N ð LÝ LU N VÀ TH C TI N V LIÊN K T
KINH T GI A DOANH NGHI P CH BI N NÔNG S N V I NÔNG DÂN ..17
1.1. M T S V N ð CƠ B N V LIÊN K T KINH T VÀ LIÊN K T KINH
T GI A DOANH NGHI P CH BI N NÔNG S N V I NÔNG DÂN..........17
1.1.1. M t s v n ñ cơ b n v liên k t kinh t .......................................................17
1.1.2. M t s v n ñ cơ b n v liên k t kinh t gi a doanh nghi p ch bi n
nông s n v i nông dân...................................................................................30
1.2. N I DUNG, TIÊU CHÍ ðÁNH GIÁ K T QU , HI U QU VÀ
NH NG NHÂN T NH HƯ NG ð N LIÊN K T KINH T GI A
DOANH NGHI P CH BI N V I NÔNG DÂN..........................................40
1.2.1. N i dung c a liên k t kinh t gi a doanh nghi p ch bi n v i nông dân. ....40
1.2.2. Tiêu chí ñánh giá k t qu và hi u qu th c hi n liên k t kinh t gi a
doanh nghi p ch bi n nông s n v i nông dân..............................................55
1.2.3. Nh ng nhân t nh hư ng ñ n liên k t kinh t gi a doanh nghi p ch
bi n nông s n v i nông dân...........................................................................59
1.3. KINH NGHI M TH C TI N CÁC NƯ C V LIÊN K T KINH T
GI A DOANH NGHI P CH BI N NÔNG S N V I NÔNG DÂN...........64
1.3.1. Các kinh nghi m c th m t s nư c.........................................................64
1.3.2. Nh ng bài h c cho Vi t Nam t kinh nghi m th c ti n c a các nư c .........71
K T LU N CHƯƠNG 1........................................................................................74
3. iii
Chương 2: TH C TR NG LIÊN K T KINH T GI A DOANH
NGHI P CH BI N NÔNG S N V I NÔNG DÂN VI T NAM TH I
GIAN QUA ..............................................................................................................76
2.1. T NG QUAN QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRI N...................76
2.1.1. Giai ño n 1981-2002: T khi kh i s ñ i m i kinh t ñ n khi có Qð 80 ....76
2.1.2. Giai ño n 2002-1010 : T khi có Quy t ñ nh 80 ñ n nay.............................81
2.2. PHÂN TÍCH TH C TR NG LIÊN K T KINH T GI A DOANH
NGHI P CH BI N NÔNG S N V I NÔNG DÂN ....................................86
2.2.1. Th c tr ng v nh ng lĩnh v c liên k t gi a doanh nghi p ch bi n nông
s n v i nông dân............................................................................................86
2.2.2. Th c tr ng v nh ng hình th c c u trúc t ch c liên k t kinh t gi a
doanh nghi p ch bi n nông s n v i nông dân..............................................93
2.2.3. Th c tr ng v các ràng bu c trong liên k t kinh t gi a doanh nghi p
ch bi n nông s n v i nông dân ....................................................................99
2.2.4. Th c tr ng v qu n tr th c hi n liên k t kinh t gi a doanh nghi p ch
bi n nông s n v i nông dân.........................................................................107
2.3. ðÁNH GIÁ TH C TR NG LIÊN K T KINH T GI A DOANH
NGHI P CH BI N NÔNG S N V I NÔNG DÂN TH I GIAN QUA....112
2.3.1. Nh ng thành t u ñã ñ t ñư c ......................................................................112
2.3.2. Nguyên nhân nh ng thành t u ñã ñ t ñư c ................................................123
2.3.3. Nh ng thi u sót t n t i ................................................................................126
2.3.4. Nguyên nhân nh ng thi u sót t n t i...........................................................131
K T LU N CHƯƠNG 2......................................................................................138
Chương 3: PHƯƠNG HƯ NG VÀ GI I PHÁP PHÁT TRI N LIÊN K T
KINH T GI A DOANH NGHI P CH BI N NÔNG S N V I NÔNG
DÂN VI T NAM...............................................................................................141
3.1. CĂN C , QUAN ðI M, PHƯƠNG HƯ NG PHÁT TRI N .....................141
3.1.1. Căn c xác ñ nh phương hư ng, gi i pháp phát tri n liên k t ....................141
3.1.2. Quan ñi m phát tri n liên k t ......................................................................148
3.1.3. Phương hư ng phát tri n liên k t. ...............................................................153
4. iv
3.2. CÁC GI I PHÁP CƠ B N ð PHÁT TRI N LIÊN K T KINH T
GI A DOANH NGHI P CH BI N V I NÔNG DÂN VI T NAM.....157
3.2.1. ð y m nh công tác nghiên c u khoa h c, tuyên tuy n giáo d c, nâng
cao nh n th c c a ñ i ngũ cán b qu n lý và ý th c ñ o d c c a doanh
nghi p và nông dân......................................................................................157
3.2.2. L a ch n lĩnh v c liên k t thích h p và hoàn thi n hình th c t ch c liên
k t gi a doanh nghi p ch bi n nông s n v i nông dân..............................160
3.2.3. Hoàn thi n các qui t c ràng bu c và nâng cao hi u qu công tác qu n tr
h p ñ ng phù h p v i t ng trư ng h p liên k t c th ...............................168
3.2.4. C i thi n môi trư ng pháp lu t, nâng cao hi u l c h p ñ ng và hoàn
thi n các chính sách nhà nư c t o môi trư ng vĩ mô, chính sách h tr
tr c ti p ñ t o ñi u ki n cho liên k t phát tri n .........................................177
K T LU N CHƯƠNG 3......................................................................................186
K T LU N............................................................................................................188
DANH M C CÔNG TRÌNH KHOA H C ðà CÔNG B .............................193
TÀI LI U THAM KH O ....................................................................................194
5. v
DANH M C CÁC CH VI T T T
ANOVA Phân tích phương sai
ASEAN Hi p h i các nư c ðông Nam Á.
AFTA Khu v c m u d ch t do ASEAN.
BVTV B o v th c v t
CP T p ñoàn Charoen Pokphand- Thái Lan
CP C ph n
CF Contract farming
DN Doanh nghi p
FDI ð u tư nư c ngoài
HTX H p tác xã
LATS Lu n án ti n sĩ
Quy t ñ nh 80 Quy t ñ nh s 80/2002/Qð-TTg ngày 24 tháng 6 năm 2002 v
chính sách khuy n khích tiêu th nông s n hàng hóa thông qua
h p ñ ng c a Th tư ng chính ph .
SXKD S n xu t kinh doanh.
TNHH Trách nhi m h u h n
TP Thành ph
VietGAP Tiêu chu n th c hành nông nghi p t t c a Vi t Nam.
GlobalGAP Tiêu chu n th c hành nông nghi p t t tòan c u.
XHCN Xã h i ch nghĩa.
ND 1 M u ñi u tra nông dân 1
ND 2 M u ñi u tra nông dân 2
XA 1 M u ñi u tra tra xã 1
XA 2 M u ñi u tra xã 2.
ND M u ñi u tra doanh nghi p.
VINATEA Liên hi p các xí nghi p chè Vi t Nam nay là T ng công ty chè
Vi t Nam
WTO T ch c thương m i th gi i.
FDI Doanh nghi p có v n ñ u tư nư c ngoài.
6. vi
DANH M C B NG
B ng 2.1a: Tăng trư ng GDP ngành nông nghi p(2004-2009) ..........................82
B ng 2.1b: Cơ c u giá tr ñ u tư bình quân doanh nghi p ch bi n ñ u tư cho
nông dân h p ñ ng theo cây con năm 2010......................................89
B ng 2.2: Ngu n cung c p thông tin khoa h c k thu t ch y u cho nông
dân .....................................................................................................91
B ng 2.3: So sánh ch t lư ng th c hi n phương th c nông nghi p h p ñ ng
năm 2010 gi a m t s lo i nông s n h p ñ ng ch y u .................115
B ng 2.4: So sánh m c ñ hài lòng c a nông dân ñ i v i doanh nghi p ch
bi n năm 2010 gi a m t s lo i nông s n h p ñ ng ch y u. ........116
B ng 2.5: So sánh c m nh n c a nông dân v hi u qu c a vi c bán nông
s n qua các kênh bán hàng khác nhau năm 2010............................118
B ng 2.6: So sánh c m nh n c a nông dân v hi u qu c a vi c mua v t tư
v i các kênh cung c p khác nhau năm 2010...................................119
B ng 2.7: So sánh c m nh n c a doanh nghi p v hi u qu c a vi c mua
nông s n nguyên li u qua các kênh mua hàng khác nhau...............121
B ng 2.8: So sánh s lư ng và ch t lư ng HTX và các hình th c kinh t h p
tác khác các xã năm 2010.............................................................122
B ng 3.1: K t qu h i quy s d ng phương pháp Enter..................................145
B ng 3.2: K t qu h i quy s d ng phương pháp Enter..................................147
7. vii
DANH M C SƠ ð , BI U ð
I.SƠ ð
Sơ ñ 1.1: M i quan h gi a liên k t kinh t v i th trư ng và k ho ch hóa
xét trên phương di n ñ c trưng và nguyên t c ..................................26
Sơ ñ 1.2: M i quan h gi a liên k t kinh t v i th trư ng và k ho ch hóa
xét trên phương di n vai trò v trí......................................................28
Sơ ñ 1.3. Khung phân tích n i dung, tiêu chí ñánh giá k t qu , hi u qu và
các nhân t nh hư ng ñ n liên k t kinh t gi a doanh nghi p ch
bi n nông s n v i nông dân...............................................................40
Sơ ñ 1.4: Hình th c t p trung tr c ti p trong nông nghi p h p ñ ng....................46
Sơ ñ 1.5: Hình th c ña ch th trong nông nghi p h p ñ ng. ..............................47
Sơ ñ 1.6: Hình th c h t nhân trung tâm trong nông nghi p h p ñ ng. .................48
Sơ ñ 1.7: Hình th c trung gian trong nông nghi p h p ñ ng. ..............................49
Sơ ñ 2.1: Hình th c c u trúc t ch c liên k t v i nông dân c a công ty CP bông
Vi t Nam............................................................................................94
Sơ ñ 2.2: Hình th c t ch c liên k t v i nông dân c a Siêu th Saigon Coopmart 95
Sơ ñ 2.3: Hình th c t ch c liên k t v i nông dân c a nông trư ng chè Thanh
Bình (Lào Cai) ...................................................................................96
Sơ ñ 2.4: Hình th c liên k t ña thành ph n xây d ng cánh ñ ng m u l n t nh
Trà Vinh.............................................................................................97
Sơ ñ 2.5: Hình th c t ch c liên k t phi chính th c c a Doanh nghi p Ch
bi n rau qu xu t kh u Hoàng Gia....................................................98
Sơ ñ 3.1: Khung phân tích các nhân t nh hư ng ñ n ch t lư ng t ch c
th c hi n h p ñ ng c a doanh nghi p.............................................144
Sơ ñ 3.2: Khung phân tích t l % s n lư ng nông dân bán cho doanh
nghi p B ng 3.2: K t qu h i quy s d ng phương pháp Enter. ....147
II.BI U ð
Bi u ñ 2.1: T l % s n lư ng s n xu t bán cho doanh nghi p c a nh ng h
nông dân ñang h p ñ ng theo cây con năm 2010.............................86
Bi u ñ 2.2: T l % s n lư ng nguyên li u nông s n mua c a h nông dân
ñang h p ñ ng so v i t ng nhu c u c a nh ng doanh nghi p ch
bi n theo cây con năm 2010..............................................................87
Bi u ñ 2.3: T l % h nông dân ñang h p ñ ng ñư c doanh nghi p ch bi n
ñ u tư theo cây con năm 2010...........................................................87
8. viii
Bi u ñ 2.4: Giá tr ñ u tư bình quân/ha ñư c doanh nghi p ch bi n ñ u tư
cho nông dân h p ñ ng theo cây con năm 2010...............................88
Bi u ñ 2.5: So sánh t l % h nông dân giao s n ph m cho doanh nghi p ch
bi n nh ng ñ a ñi m khác nhau....................................................103
Bi u ñ 2.6: Các ưu tiên ch n vùng nguyên li u c a các doanh nghi p ch bi n ....107
Bi u ñ 2.7: Các ưu tiên l a ch n ñ i tác nông dân liên k t c a các doanh
nghi p ch bi n năm 2010...............................................................108
Bi u ñ 2.8: T l % th c hi n các hình th c ñàm phán ký k t h p ñ ng gi a
nông dân v i các doanh nghi p ch bi n năm 2010........................109
Bi u ñ 2.9: M c ñ th c hi n và hi u qu các hình th c x lý tranh ch p c a
doanh nghi p ch bi n v i nông dân năm 2010..............................111
Bi u ñ 2.10: T l % s h và di n tích th c hi n phương th c nông nghi p h p
ñ ng năm 2010 ................................................................................112
Bi u ñ 2.11: Th c hi n cam k t bán s n lư ng h p ñ ng cho doanh nghi p ch
bi n c a nông dân năm 2010...........................................................114
Bi u ñ 2.12: Th c hi n cam k t tr n ñ u tư cho doanh nghi p ch bi n c a
nông dân năm 2010 .........................................................................114
Bi u ñ 2.13: So sánh ch t lư ng th c hi n phương th c nông nghi p h p ñ ng
năm 2010 gi a m t s lo i nông s n h p ñ ng ch y u .................115
Bi u ñ 2.14: So sánh c m nh n v hi u qu kinh t c a nông dân v i các quan
h kinh t khác nhau năm 2010.......................................................117
Bi u ñ 2.15: ð ng cơ thúc ñ y th c hi n liên k t v i doanh nghi p ch bi n
c a nông dân năm 2010..................................................................118
Bi u ñ 2.16: ð ng cơ thúc ñ y doanh nghi p ch bi n th c hi n liên k t ..........120
Bi u ñ 2.17. Nh ng hình th c vi ph m h p ñ ng c a nông dân theo ñánh giá
c a doanh nghi p ch bi n năm 2010 .............................................127
Bi u ñ 2.18: Th c hi n và hi u qu các hình th c x lý tranh ch p c a doanh
nghi p ch bi n ñ i v i nông dân v i các năm 2010...........................133
9. 1
PH N M ð U
1. Tính c p thi t và ý nghĩa c a ñ tài:
Liên k t kinh t gi a doanh nghi p ch bi n v i nông dân, m t b ph n c a
liên k t kinh t trong n n kinh t qu c dân nói chung; là m t trong nh ng th ch
th c hi n m i quan h kinh t gi a doanh nghi p ch bi n nông s n v i nông dân;
ñ ng th i là m t b ph n c a quan h gi a công nghi p v i nông nghi p. Liên k t
kinh t , cùng v i th trư ng và k ho ch hóa là các th ch ñ gi i quy t m i quan
h gi a doanh nghi p ch bi n v i nông dân; cùng t n t i và h tr nhau, thúc ñ y
các hình th c t ch c s n xu t chuyên môn hóa, hi p tác hóa, liên h p hóa và t p
trung hóa, xã h i hóa s n xu t ti n b , phù h p v i xu th ñi lên s n xu t l n; th c
hi n công nghi p hóa, hi n ñ i hóa nông nghi p và nông thôn và toàn b n n kinh
t . Do ñó, hình thành và phát tri n liên k t kinh t gi a doanh nghi p ch bi n nông
s n v i nông dân là m t xu hư ng t t y u khách quan.
Trong ñi u ki n th c ti n c a n n kinh t th trư ng ñ nh hư ng XHCN Vi t
Nam, chi n lư c phát tri n kinh t xã h i 2010-2020 c a ð ng ñã ch rõ: “G n k t
ch t ch , hài hòa l i ích gi a ngư i s n xu t, ngư i ch bi n và ngư i tiêu th , gi a
vi c áp d ng k thu t và công ngh v i t ch c s n xu t, gi a phát tri n nông
nghi p v i xây d ng nông thôn m i. ð i m i cơ b n phương th c t ch c kinh
doanh nông s n, trư c h t là kinh doanh lúa g o; b o ñ m phân ph i l i ích h p lý
trong t ng công ño n t s n xu t ñ n tiêu dùng”. [17]
Ngh quy t ñ i h i ð ng l n th XI ñã kh ng ñ nh gi i pháp: “Th c hi n t t
vi c g n k t ch t ch "b n nhà" (nhà nông, nhà khoa h c, nhà doanh nghi p, nhà
nư c) …T ch c l i s n xu t nông nghi p, phát tri n các vùng s n xu t hàng hóa t p
trung, thâm canh, các khu nông nghi p công ngh cao, g n v i công nghi p b o
qu n, ch bi n, th trư ng trong nư c và xu t kh u.[16]
ð c bi t, Th tư ng chính ph ñã ban hành quy t ñ nh s 80/2002/Qð-TTg
ngày 24 tháng 6 năm 2002 v chính sách khuy n khích tiêu th nông s n hàng hóa
thông qua h p ñ ng (Sau ñây g i t c là quy t ñ nh 80) ñã qui ñ nh “Nhà nư c
khuy n khích các doanh nghi p thu c các thành ph n kinh t ký k t h p ñ ng tiêu
th nông s n hàng hóa (bao g m nông s n, lâm s n, th y s n và mu i) v i ngư i
s n xu t (h p tác xã, h nông dân, trang tr i, ñ i di n h nông dân) nh m g n s n
10. 2
xu t v i ch bi n và tiêu th nông s n hàng hóa ñ phát tri n s n xu t n ñ nh và
b n v ng”.[45]
K t qu th c hi n quy t ñ nh 80 trong nh ng năm v a qua, cho th y ñã có
nhi u mô hình th c ti n th c hi n h p ñ ng liên k t kinh t gi a doanh nghi p ch
bi n nông s n v i nông dân ñ t m t s k t qu t t; các doanh nghi p như: Các
công ty thu c ngành mía ñư ng, Công ty CP Bông Vi t Nam, Công ty s n xu t
th c ăn gia súc và chăn nuôi CP (Thái Lan), các công ty s n xu t gi ng, rau s ch,
cao su, chè, s n xu t gi ng, chăn nuôi bò s a, nuôi cá, tôm xu t kh u và nhi u
doanh nghi p khác ñã thu mua ñư c s n ph m có ch t lư ng t t, t o ngu n cung
c p nguyên li u n ñ nh b n v ng cho nhu c u ch bi n; phát huy ñư c hi u su t
s d ng máy móc thi t b ; s n xu t kinh doanh ñ t hi u qu kinh t t t. M t b
ph n nông dân ñã tham gia liên k t kinh t v i doanh nghi p ch bi n có k t qu ;
tiêu th ñư c nông s n v i giá c h p lý; yên tâm s n xu t và thu nh p t ng bư c
ñư c c i thi n.
Tuy nhiên, th c t áp d ng quy t ñ nh 80, th c hi n liên k t kinh t gi a
doanh nghi p ch bi n nông s n v i nông dân, ti n tri n r t ch m, còn g p nhi u
khó khăn, vư ng m c; qui mô th c hi n còn nh , ch t lư ng liên k t không cao,
thi u b n v ng; tranh ch p h p ñ ng gi a doanh nghi p ch bi n v i nông dân di n
ra r t gay g t, ph c t p; tình tr ng vi ph m h p ñ ng t c hai phía doanh nghi p
l n nông dân ký k t h p ñ ng r t ph bi n, s phát tri n c a quan h liên k t n y
ñang có xu hư ng ch ng l i và sa sút rõ r t, ngoài mong ñ i c a toàn xã h i.
Th c tr ng trên ñây c a liên k t kinh t gi a doanh nghi p ch bi n v i
nông dân ñ t ra v n ñ th c ti n Vì sao vi c th c hi n liên k t kinh t gi a doanh
nghi p ch bi n nông s n v i nông dân nư c ta l i g p nhi u khó khăn như v y và
làm th nào ñ kh c ph c ñư c tình tr ng ñó?. ð gi i ñáp ñư c v n ñ n y, c n t ng
k t th c ti n, tìm ra nguyên nhân nh ng thi u sót t n t i; trên cơ s ñó ñ ra phương
hư ng, gi i pháp ñ ti p t c phát tri n liên k t kinh t gi a doanh nghi p ch bi n
nông s n v i nông dân.
M t khác, v m t lý lu n, các k t qu nghiên c u ñã có trong và ngoài nư c v
ñ tài n y còn nhi u v n ñ còn chưa ñư c nghiên c u gi i ñáp ñ y ñ và th a ñáng
như: Khái ni m chính xác hơn v liên k t kinh t ; nh ng ñi u ki n hình thành
và phát tri n liên k t kinh t ; m i quan h gi a liên k t kinh t v i cơ ch th
11. 3
trư ng và k ho ch hóa; ñ c ñi m, quan h tài s n trong liên k t kinh t gi a
doanh nghi p ch bi n nông s n v i nông dân.
Vi c gi i quy t t t nh ng v n ñ lý lu n và th c ti n nêu trên không ch
có ý nghĩa v i vi c th c hi n liên k t kinh t gi a doanh nghi p ch bi n nông
s n v i nông dân, k t h p công nghi p v i nông nghi p, mà còn ñóng góp vào
vi c th t ch t quan h liên minh công nông, quan h nông thôn-thành th ; góp
ph n làm sáng t nh ng v n ñ r t cơ b n v lý lu n và th c ti n v n hành th
ch kinh t vĩ mô, vi mô nói chung c a n n kinh t qu c dân nư c ta; thúc ñ y
th c hi n ñ i m i kinh t , th c hi n công nghi p hóa, hi n ñ i hóa n n kinh t
qu c dân, ñang trong ti n trình quá ñ lên ch nghĩa xã h i theo con ñư ng kinh
t th trư ng ñ nh hư ng XHCN, h i nh p kinh t qu c t .
V i tính c p thi t c a ñ tài, ý nghĩa lý lu n và th c ti n như ñã nêu trên và
xu t phát t ñ c ñi m b n thân là m t cán b qu n lý doanh nghi p ho t ñ ng trên
lĩnh v c kinh doanh, ch bi n nông s n trong g n 20 năm, tác gi ch n ñ tài “Liên
k t kinh t gi a doanh nghi p ch bi n nông s n v i nông dân Vi t Nam.” làm
lu n án ti n sĩ kinh t c a mình.
2. Tình hình nghiên c u ñ tài
2.1. Tình hình nghiên c u nư c ngoài
Béla Balassa (1961), trong tác ph m “The Theory of Economic Integration”
cho r ng liên k t kinh t , hi u theo m t cách ch t ch , là vi c g n k t mang tính
th ch gi a các t ch c kinh t , các n n kinh t l i v i nhau [6]. Khái ni m này
ñư c ch p nh n ch y u trong gi i h c thu t và l p chính sách vi t Nam và trên
th gi i. Như v y liên k t kinh t v b n ch t, là m t th ch kinh t (economic
institution), là m t hình th c c a quan h t ch c qu n lý, thuôc ph m trù quan h
s n xu t xét giác ñ vĩ mô c a n n kinh t .
Trư c Mác các nhà kinh t h c c ñi n như A. Smith, D. Ricardo….và c
nh ng nhà kinh t h c tân c ñi n sau n y như A.Marshall, L.Walras, J.S.Mill…tuy
có ñ c p ñ n th ch th trư ng nhưng chưa chú tr ng nghiên c u sâu v n ñ th
ch kinh t ; trong ñi u ki n h gi ñ nh m i chi phí giao d ch b ng không và ho t
ñ ng kinh t ch là hành vi cá nhân c a con ngư i kinh t . C.Mác m i chính là nhà
kinh t h c ñ u tiên ñã nghiên c u sâu v th ch kinh t .[41] Theo Mác (1884) s
phát tri n c a lư ng lư ng s n xu t quy t ñ nh s bi n ñ i c a quan h s n xu t,
12. 4
trong ñó quan h s h u s quy t ñ nh quan h lao ñ ng (t c quan h t ch c qu n
lý), bao g m c th ch kinh t , ñư c xem như là quan h lao ñ ng, quan h qu n lý
t m vĩ mô c a n n kinh t .
Các nhà sáng l p c a ch nghĩa Mác-Lênin tuy không tr c ti p ñ c p ñ n liên
k t kinh t như là m t th ch kinh t mà ch nêu lên hai th ch t ng có m t trong
l ch s là th ch th trư ng, d a trên cơ s s h u tư nhân và th ch k ho ch trên
ph m vi toàn xã h i d a trên cơ s ch ñ công h u v tư li u s n xu t ch y u;
ho c trong ph m vi m t doanh nghi p d a trên s t p trung tư li u s n xu t.[30].
Tuy nhiên C. Mác và VI. Lê-nin.[28] và các nhà nghiên c u khác Liên-xô như:
V.A. Ti-khô-n p (1980)[50c] ñã nghiên c u nhi u hình th c c th c a liên k t kinh
t xu t hi n trong l ch s như phư ng buôn, phư ng h i trong xã h i phong ki n;
Các-ten, Xanh-ñi-ca, Công-xooc-xi-om, Côn-X c trong ch nghĩa tư b n; ñ c bi t
là nghiên c u các hình th c liên minh công-nông trong xây d ng kinh t dư i ch
nghĩa xã h i trong ñi u ki n ch ñ công h u v tư li u s n xu t như: H p ñ ng ñ t
mua, hi p tác hoá các xí nghi p công nghi p, t h p nông-công nghi p.
K. Mác cho r ng ch nghĩa tư b n ñã tách r i nông nghi p v i công nghi p
gia ñình nông thôn, vì v y, s liên k t nông nghi p v i công nghi p; vi c xoá b
t ng bư c s khác bi t gi a thành th và nông thôn ñư c coi là b ph n c a nh ng
nhi m v c a cách m ng [30].Trong dòng tư tư ng y, V.A. Ti-khô-n p (1980),
trong tác ph m “Cơ s kinh t xã h i c a liên k t nông-công nghi p”, cho r ng ch
có th liên k t nông nghi p v i công nghi p khi ñã b o ñ m ñư c s thích ng
hoàn toàn gi a tính ch t xã h i c a s n xu t v i hình th c xã h i c a nó, t c ch có
th có trong ch nghĩa xã h i [61].
Trong gi i nghiên c u kinh t h c phương tây ñương ñ i cho r ng liên k t kinh
t là hi n tư ng t t y u khách quan và là m t hình th c c a qu n tr th trư ng dư i
ch nghĩa tư b n và t i thi u hóa chi phí giao d ch (Transaction Cost Economics-
TCE) m i là ñ ng l c c a s bi n ñ i th ch kinh t , khi th trư ng tr nên b t c p,
th t b i ho c không hoàn h o làm gia tăng chi phí giao d ch. Lý thuy t chi phí giao
d ch c a doanh nghi p g n v i lý thuy t v m i quan h h p ñ ng là m t b ph n c a
h c thuy t kinh t th ch m i ra ñ i M v i các ñ i di n như Coase (1960)
Demsetz (1964), William (1985) và Klein et al (1978), ñã cho r ng trong n n kinh t
th trư ng, nh ng c i ti n v th ch s hư ng t i c t gi m chi phí giao d ch [41].
13. 5
Williamson (1985), trong “The Economic Institutions of Capitalism” mô t 3
lo i cơ ch qu n lý nh m thay ñ i m c ñ ph thu c l n nhau gi a các ñ i tác m u
d ch: th trư ng giao ngay, h p ñ ng dài h n (T c liên k t kinh t ) và quan h th
b c (T c k ho ch t p trung) [69]. Sartorius, K., Kirsten, JF (2005) trong “The
boundaries of the firm: why do sugar producers outsource sugarcane production ñã
khái quát qu n tr th trư ng thành 5 hình th c giao d ch: H p ñ ng giao ngay (H p
ñ ng c ñi n), H p ñ ng ñ t hàng chi ti t k thu t (H p ñ ng tân c ñi n), ñ ng
minh chi n lư c (H p ñ ng tân c ñi n), h p tác chính th c (Quan h song
phương), h p nh t d c ñ y ñ (Quan h h p nh t) [71].
Minna Mikkola (2008), trong “Coordinative structures and development of
food supply chains” ñã t ng k t 4 cơ ch qu n lý: Quan h th trư ng, quan h th
b c (hay quan h quy n l c), quan h m ng lư i (network) và quan h xã h i. [72]
Như v y theo các tác gi ñó, liên k t kinh t ñư c ñ c p ñ n dư i nhi u thu t ng
khác nhau: h p ñ ng dài h n, quan h m ng lư i, h p ñ ng ñ t hàng chi ti t k
thu t, ñ ng minh chi n lư c ho c h p tác chính th c; theo ñó liên k t kinh t ñư c
ñ t v trí trung gian gi a th trư ng t do và h p nh t d c ñ y ñ (fulled vertical
integration) t c k ho ch hóa t p trung.
Liên k t kinh t có các ñ c ñi m ch y u là tính ñ c l p v s h u, quan h lâu
dài, tin c y l n nhau, chia s l i ích, gánh n ng và th c hi n công b ng. G n ñây
Douglass C.North (1998) nhà nghiên c u kinh ñi n v th ch kinh t , trong tác
ph m “Institution, institutional change and economic performance”, ñã cho r ng
chi phí giao d ch tăng lên là do giao d ch c a con ngư i ngày càng m r ng, tr nên
ph c t p, gia tăng r i ro, th t b i. [64]
Vì v y n u chúng ta liên k t 2 trư ng phái l i v i nhau có th nói cách lý gi i
c a C.Mác v bi n ñ i cơ ch do s phát tri n c a l c lư ng s n xu t và s h u v i
cách lý gi i do chi phí giao d ch tăng lên c a các tác gi phương Tây tuy khác nhau
v cách ti p c n, nhưng không h n ñã mâu thu n nhau vì chính s gia tăng qui mô,
t n s giao d ch, tài s n chuyên dùng do chuyên môn hóa sâu và m r ng ph m vi
giao d ch trong ñi u ki n l c lư ng s n xu t phát tri n làm cho chi phí giao d ch
tăng lên d n ñ n s c n thi t ph i thay ñ i th ch giao d ch. S bi n ñ i c a th ch
giao d ch ph n nh s phát tri n l c lư ng s n xu t, ñ n lư t nó thúc ñ y s chuy n
ñ i s h u, hình thành các hình th c t p trung hóa, xã h i hóa t ch c s n xu t ngày
càng l n v qui mô, ch t ch v t ch c.
14. 6
Liên k t kinh t gi a doanh ng hi p ch bi n v i nông dân là m t b ph n c a
liên k t kinh t nói chung, tuy nhiên nó có nh ng v n ñ riêng c a nó. Trên th gi i,
các nhà nghiên c u không tr c ti p ñ c p ñ n v n ñ liên k t kinh t gi a doanh
nghi p ch bi n v i nông dân, mà ch t p trung bàn v hình th c bi u hi n c a nó là
s n xu t nông nghi p theo h p ñ ng (contract farming- CF). Theo Glover (1987)
nông nghi p h p ñ ng (CF) v b n ch t là m t s s p x p mang tính th ch mà
tính ưu vi t c a nó là k t h p ñư c nh ng ưu th c a ñ n ñi n (ki m soát ch t
lư ng, s liên k t s n xu t và ti p th ) v i nh ng ưu th c a s n xu t ti u nông
(khuy n khích lao ñ ng, ñ u tư c n tr ng). [66]
Tuy nhiên lý gi i s ra ñ i c a CF có ngu n g c sâu xa hơn, Reardon, T.,
Barrett, CB, (2000), trong tác ph m “Agroindustrialization, globalization, and
international development: An overview of issues, patterns, and determinants”ñã
nh n xét quá trình công nghi p hóa nông nghi p nhi u nư c phát tri n ñã mang
l i k t qu là ñã ñi u ch nh ñư c chu i cung c p k t n i ch t ch hơn[73] ;hay theo
Sukhpal Singh (2002), trong tác ph m “Contracting Out Solutions: Political
Economy of Contract Farming in the Indian Punjab” cho r ng: Nh ng thay ñ i c a
quá trình công nghi p hóa nông nghi p g n li n v i quá trình qu c t hóa nông
nghi p, toàn c u hóa s n xu t, nh t là sau quá trình phi th c dân hóa, gi i th các
ñ n ñi n th c dân d n ñ n vi c hình thành nh ng chu i cung c p, chu i xu t kh u
gi a các nư c phát tri n có v n và k thu t v i nh ng nư c ñang phát tri n ch có
lao ñ ng và ñ t ñai. [75]
Tuy nhiên ñi u ñáng nói là bên c nh nh ng nhà nghiên c u ca ng i nh ng ưu
ñi m, ti n b c a CF ñ i v i c doanh nghi p và nông dân như: Runsten, D., Key,
N.(1999) [70], Glover và Kusterer (1990) [66] … cũng ñã có không ít nh ng nhà kinh
t h c ph n nh nh ng m t tiêu c c c a CF, tiêu bi u như Ashok B Sharma (2006),
trong tác ph m “Contract farming did no good to farmers”, ñã cho r ng h p ñ ng
nông nghi p, trong kinh t - chính tr , là m t trong nh ng phương th c c a ch
nghĩa tư b n thâm nh p vào nông nghi p ñ tích lũy v n và khai thác lĩnh v c nông
nghi p b i các công ty kinh doanh nông s n. [70] watts(1994) ho c Singh (2002)
cho r ng nông nghi p h p ñ ng là hình th c “bóc l t” nông dân. [70],[75]
2.2. Tình hình nghiên c u trong nư c
nư c ta, các hình th c liên k t kinh t ñã xu t hi n t lâu trong th c ti n
ngay trong th i kỳ còn th c hi n ch ñ k ho ch hóa t p trung như: Gia công ñ t
15. 7
hàng, h p ñ ng ñ t hàng trong công nghi p, h p ñ ng hai chi u gi a thương m i
qu c doanh v i nông dân trong nông nghi p, nhưng khái ni m kiên k t kinh t trong
c m t “Liên k t liên doanh” ch xu t hi n sau khi ð ng ta th c hi n ch trương
“S n xu t bung ra” trong công nghi p và khoán 100 ñ n nhóm và ngư i lao ñ ng
trong các HTX nông nghi p (1981).
S ra ñ i c a Ngh quy t s 25 CP ngày 21-1-1981 c a H i ñ ng chính ph theo
ñó cho phép th c hi n k ho ch 3 ph n A,B,C trong xí nghi p qu c doanh trong ñó
có ph n C là ph n mà ngu n v t tư s n xu t do xí nghi p th c hi n “Liên doanh liên
k t”. Ti p theo ñó Quy t ñ nh c a H i ñ ng b trư ng s 162/HðBT ngày 14-12-
1984 v t ch c ho t ñ ng liên k t trong kinh t ñã chính th c ñ t cơ s pháp lý cho
ho t ñ ng liên k t kinh t gi a các xí nghi p qu c doanh; ñã d y lên m t trào lưu
nghiên c u v liên k t c a các nhà khoa h c[23]. T ñó ñ n nay ñ tài liên k t kinh t
luôn mang tính th i s trong xã h i và trong gi i nghiên c u nư c ta v i hai khuynh
hư ng khác nhau:
Khuynh hư ng th nh t có ñ t ñi m chung là nghiên c u v n ñ liên k t kinh
t trong khung lý lu n v kinh t c a ch nghĩa Mác-Lê nin mà ñi m then ch t là lý
gi i v n ñ liên k t kinh t theo lý lu n v m i quan h gi a l c lư ng s n xu t v i
quan h s n xu t; coi liên k t kinh t là quá trình xã h i hóa s n xu t; là t t y u c a
s n xu t l n và chú tr ng nghiên c u liên k t kinh t gi a các doanh nghi p công
thương nghi p.
M t trong nh ng tác gi m ñ u cho khuynh hư ng th nh t là lu n văn ti n
s v ñ tài “Liên k t kinh t trong ngành nuôi ong” c a Tr n ð c Th nh(1984) [51].
Trong tác ph m n y tác gi ñã xem liên k t kinh t v a là hình th c t ch c s n
xu t v a là cơ ch qu n lý; s c n thi t khách quan c a liên k t kinh t là do yêu
c u c a quá trình tái s n xu t m r ng, yêu c u ph i phát huy và k t h p m i l c
lư ng kinh t -xã h i; ch ra l i ích c a liên k t kinh t ; nh n m nh nguyên t c cùng
có l i trong liên k t kinh t và ñ c p ñ n nhi u hình th c liên k t kinh t . Tuy
nhiên trong nghiên c u n y là chưa làm rõ s khác bi t gi a liên k t kinh t v i
quan h kinh t . M t khác các hình th c liên k t ñư c trình bày còn chưa phong phú
vì b chi ph i b i th c ti n khi ñó k ho ch hóa tr p trung còn bao trùm.
Tuy công b tác ph m nghiên c u sau Tr n ñ c Th nh, nhưng Giáo sư Hoàng
Kim Giao (1989) m i là nhà khoa h c l n nghiên c u v liên k t kinh t thông qua
16. 8
công trình nghiên c u mà ông làm ch nhi m là ñ tài c p nhà nư c 98A-03-08. H.
1989 “ Các hình th c liên k t kinh t trong th i kỳ quá ñ nư c ta, chú ý ñ n liên
k t nông công nghi p, liên k t ngành lãnh th , liên k t các thành ph n kinh t ”
trong ñó ông và các c ng s ñã nghiên c u liên k t kinh t như là m t ph m trù
kinh t ph n ánh các m i quan h kinh t v h p tác, liên doanh, liên h p hoá trong
lĩnh v c SXKD c a quá trình tái s n xu t xã h i [19].
Nguy n ñình Hu n (1989) ñã có bài vi t “Liên k t kinh t và các hình th c c a
nó” [20]. trong ñó ông ñã ñi sâu phân tích khái ni m, ñi u ki n, th c ch t và các
hình th c liên k t kinh t . ðáng chú ý là ông có quan ni m tương t v kiên k t
kinh t như G.S Hoàng Kim Giao, nhưng ông ñã th y ñư c ñ c trưng cơ b n c a
liên k t kinh t là quan h gi a các ch th kinh t ñ c l p v i nhau; t nguy n cùng
nhau th c hi n và liên k t kinh t không n m ngoài mà n m trong các hình th c t
ch c s n xu t như: hi p tác hóa, chuyên môn hóa, liên hi p hóa, t p trung hóa. Liên
kinh t không ñ ng nghĩa v i ho t ñ ng móc ngo c phi pháp làm thi t h i cho xã
h i và liên k t kinh t không ñ i l p v i tính k h ach. Tuy nhiên v n ñ c n nghiên
c u thêm là trong nghiên c u này tác gi ñã ñ ng nh t liên k t kinh t v n là m t
ki u quan h kinh t n m trong các hình th c t ch c s n xu t: h p tác, liên doanh,
liên h p và t h p v i chính các hình th c t ch c ñó, nghĩa là tác gi thiên v quan
ni m xem liên k t kinh t là hình th c t ch c s n xu t c th ch không là th ch ,
cơ ch kinh t .
Nhà nghiên c u ñáng chú ý n a trong giai ño n này là GS.TS. Nguy n ðình
Phan (1992- ch nhi m) trong ñ tài nghiên c u c p b “Phát tri n và hoàn thi n
cơ ch ho t ñ ng, các hình th c liên k t kinh t gi a các thành ph n kinh t trong
s n xu t-kinh doanh công nghi p”. Ông và các c ng s ñã nghiên c u th c ch t,
tính t t y u khách quan ñi m ch trương c a ð ng, nhà nư c, kinh nghi m nư c
ngoài, th c tr ng và các gi i pháp nh m phát tri n liên k t kinh t gi a các thành
ph n kinh t trong s n xu t kinh doanh công nghi p. ðóng góp l n c a nghiên c u
n y là m c dù nh t trí v i nh ng nghiên c u trư c v các hình th c c a liên k t
kinh t như G.S Hoàng Kim Giao(1989), Nguy n ðình Hu n (1989) nhưng ñã ch
ra s khác bi t gi a liên k t kinh t và quan h kinh t ; xem s ph i h p gi a các
ch th kinh t m i là th c ch t c a liên k t kinh t ; chú tr ng nghiên c u liên k t
kinh t gi a các thành ph n kinh t ch không ch là gi a các doanh nghi p. Tuy
17. 9
nhiên trong nghiên c u n y tác gi ñã xem t t c các hình th c t p trung hóa s n
xu t ñ u là liên k t kinh t là m t chi ti t c n phân ñ nh rõ hơn. Ví d như xem tơ-r t
trong ch nghĩa tư b n là hình th c liên k t kinh t cao nh t ñ u th k XX [40]
trong khi các doanh nghi p tham gia tơ-r t hoàn toàn m t quy n t ch v c s n
xu t, tiêu th và tài chính do m t ban qu n tr th ng nh t ñi u hành; là m t công ty
c ph n kh ng l mà các c ñông ch tham gia chia lãi theo c ph n góp v n mà
thôi. Hay như vi c xem các xí nghi p liên hi p, các liên hi p xí nghi p Liên xô
trư c ñây là hình th c liên k t kinh t cũng có tình hình tương t .
Ti p theo nh ng nhà nghiên c u chính v liên k t kinh t nêu trên, ñã có m t
lo t các tác gi khác ti p t c nghiên c u v ñ tài n y như: Vũ Minh Trai (1993)
trong “Phát tri n và hoàn thi n liên k t kinh t c a các doanh nghi p công nghi p
thu c các thành ph n kinh t nư c ta hi n nay” nêu lên vai trò c a s phát tri n
l c lư ng s n xu t và quan h c nh tranh trong vi c hình thành liên k t kinh t .
[52] Dương Bá Phư ng (1995), v i tác ph m “Liên k t kinh t gi a s n xu t và
thương m i trong quá trình chuy n sang n n kinh t th trư ng” ñã xem liên k t
kinh t là m t quá trình xã h i hóa s n xu t khi cho r ng s v n ñ ng phát tri n
c a các quan h liên k t kinh t gi a các doanh nghi p ñ n giai ño n cao, t c liên
h p hoá, ñi ñ n sát nh p, k t h p, h p nh t l i hình thành m t doanh nghi p m i,
có qui mô l n hơn. [39]
Cao ðông và các c ng s (1995) v i ñ tài c p b 94-98-084/ðT “ Phát tri n
các hình th c liên k t kinh t nông thôn các t nh phía B c trong n n kinh t th
trư ng hi n nay” ñ c p nhi u v n ñ m i n i lên trong liên k t kinh t nông thôn
như: Hình th c, k t h p các l i ích, công tác cán b , các mô hình th c ti n c a liên
k t kinh t nông thôn[18].
Nguy n H u Tài (2002) v i ñ tài “Liên k t kinh t gi a các doanh nghi p
v a và nh v i các doanh nghi p l n trong n n kinh t th trư ng”
[49], t p trung
lu n gi i các v n ñ lý lu n nh t là chú ý làm rõ nhi u lo i hình liên k t kinh t
trong n n kinh t qu c dân và ñi sâu phân tích th c ti n và gi i pháp v liên k t kinh
t gi a doanh nghi p l n và nh .
Nguy n Th Quỳnh Hoa (2005) v i ñ tài “Th c tr ng và gi i pháp ñ y m nh
tiêu th Nông s n hàng hoá thông qua h p ñ ng theo Quy t ñ nh s 80/2002/Qð-
TTg ngày 24/6/2002 c a Th tư ng Chính ph ”
[22] ñã h th ng hóa ñ y ñ các ch
18. 10
trương chính sách c a nhà nư c trong vi c th c hi n quy t ñ nh 80; t p trung ñánh
giá th c tr ng tình hình và ñ xu t gi i pháp cho v n ñ n y nh t là trên m t s m t
hàng ch y u như: g o, cà phê,mía ñư ng, th y s n và th t l n.
Khuynh hư ng th hai xu t hi n t khi vi c th c hi n Ngh quy t 80 g p nhi u
khó khăn ñòi h i c n có nh ng cơ s lý lu n m i ñ gi i thích th c ti n r t ña d ng
và ph c t p sau quy t ñ nh, cùng v i trào lưu toàn c u hóa, h i nh p và m c a sau
khi Vi t Nam gia nh p WTO vào năm 2007.
Các nghiên c u v liên k t kinh t thu c khuynh hư ng n y ti p thu lý lu n v
liên k t kinh t c a các tác gi phương Tây, theo ñó coi liên k t là m t hình th c
c a qu n tr th trư ng; t i ưu hóa chi phí giao d ch là ñ ng l c c a liên k t kinh t ;
chu i giá tr là hình th c cơ b n c a liên k t kinh t và chú tr ng nghiên c u liên
k t kinh t trong lĩnh v c liên k t gi a doanh nghi p v i nông dân và liên k t kinh
t vùng, liên k t kinh t qu c t .
Các tác gi ñáng lưu ý cho khuynh hư ng n y là B o Trung trong nhi u tác
ph m như "ð y m nh tiêu th nông s n theo ký k t h p ñ ng gi a doanh nghi p
v i nông dân – mô hình H p tác xã, t kinh t h p tác” ( 2006) [58]; “Lu n c khoa
h c s n xu t nông s n theo h p ñ ng”(2007) [55]; “Phát tri n các hình th c s n
xu t nông nghi p theo h p ñ ng vi t nam”(2008) [53] Th ch giao d ch nông
s n” (2008) [56] ñã t p trung gi i thi u cơ s lý thuy t c a phương th c s n xu t
nông nghi p theo h p ñ ng, các th ch giao d ch nông s n và phân tích các mô
hình th c t nh t là trên lĩnh v c s n xu t cây ăn trái.
Nguy n ð Anh Tu n (2006) v i báo cáo “T ng quan phân tích các trư ng
h p nghiên c u v h p ñ ng tiêu th nông s n” [48], gi i thi u các hình th c qu n
tr th trư ng trong ñó có liên k t kinh t và ñi sâu t ng k t 30 trư ng h p th c hi n
thành công và không thành công phương th c s n xu t nông nghi p theo h p ñ ng.
Nguy n Th Bích H ng ( 2008) trong “L i ích c a m i liên k t tiêu th s n
ph m nông nghi p qua h p ñ ng”. [21] ñã phân tích các l i ích c a h p ñ ng và nêu
ra nh ng v n ñ c n gi i quy t ñ thúc ñ y th c hi n h p ñ ng.
Lê Huy Du (2009) “Báo cáo t ng h p, phân tích các mô hình thành công v
liên k t tiêu th nông s n theo h p ñ ng và phân tích các l a ch n chính sách thúc
ñ y tiêu th nông s n ph m theo h p ñ ng trong th i gian t i” [14] gi i thi u m t s
19. 11
v n ñ lý lu n v nông nghi p h p ñ ng và ñi sâu phân tích các mô hình th c ti n
trên nhi u ngành hàng như : mía ñư ng, rau s ch, cà phê, lúa g o, th y s n… và ñ
xu t nhi u gi i pháp ñ ti p t c th c hi n quy t ñ nh 80 c a th tư ng chính ph .
ðóng góp c a tác gi trên là ñã ti p thu ñư c các lý lu n m i nh t c a các
nhà kinh t h c phương Tây hi n ñ i v liên k t kinh t và s d ng vào vi c phân
tích th c tr ng th c hi n hình th c s n xu t nông nghi p theo h p ñ ng Vi t
Nam. Tuy nhiên còn m t s v n ñ c n ph i xem xét thêm là tính k th a nh ng
thành t u trong nghiên c u c a nh ng ngư i ñi trư c nư c ta trong nghiên c u
v liên k t kinh t .
Tóm l i s phát tri n c a ñ tài liên k t kinh t và liên k t kinh t gi a doanh
nghi p v i nông dân trong các nghiên c u trong và ngoài nư c tương ñ i phong
phú, ña d ng, nhi u trư ng phái, có c b r ng và chi u sâu giúp cho nh ng ngư i
nghiên c u ti p theo có nh ng cơ s lý lu n v ng ch c ñ ti p t c nghiên c u. Tuy
nhiên còn nhi u kho ng tr ng khoa h c có th phát tri n ñó là: Khái ni m chính xác
hơn v liên k t kinh t ; nh ng ti n ñ hình thành và phát tri n liên k t kinh t ; m i
quan h gi a liên k t kinh t v i cơ ch th trư ng và k ho ch hóa; ñ c ñi m, quan
h tài s n trong liên k t kinh t gi a doanh nghi p ch bi n nông s n v i nông dân.
3. M c ñích và nhi m v nghiên c u c a lu n án
3.1. M c ñích c a lu n án là trên cơ s nghiên c u lý lu n và th c ti n, ñ ñ
xu t phương hư ng và gi i pháp kh thi cho vi c th c hi n có hi u qu liên k t
kinh t gi a doanh nghi p ch bi n nông s n v i nông dân Vi t Nam, trong ñi u
ki n cơ ch th trư ng ñ nh hư ng XHCN và h i nh p kinh t qu c t .
3.2. Nhi m v khoa h c c a lu n án bao g m :
- H th ng hoá, làm rõ và phân tích ñánh giá m t s v n ñ lý lu n v liên k t
kinh t gi a doanh nghi p ch bi n nông s n v i nông dân trong ñó ñi sâu vào m t
s v n ñ như:B n ch t, các lo i hình, ñi u ki n c a liên k t kinh t ; ñ c ñi m, vai
trò, n i dung, các nhân t tác ñ ng, các tiêu chí ñáng giá k t qu và hi u qu c a
liên k t kinh t gi a doanh nghi p ch bi n nông s n v i nông dân.
- Phân tích làm rõ th c tr ng liên k t kinh t gi a doanh nghi p ch bi n nông
s n v i nông dân Vi t Nam th i gian qua. Trong ñó ngoài vi c phân tích ñánh giá
k t qu th c hi n, c n t p trung làm rõ nguyên nhân vì sao vi c th c hi n liên k t
kinh t gi a doanh nghi p ch bi n nông s n v i nông dân g p nhi u khó khăn
20. 12
vư ng m c, thi u b n v ng, kém hi u qu như th i gian v a qua.
- ð xu t phương hư ng và gi i pháp cơ b n ñ ti p t c phát tri n liên k t kinh t
gi a doanh nghi p ch bi n nông s n v i nông dân Vi t Nam. Trong ñó t p trung
ñ xu t các gi i pháp t o môi trư ng thu n l i và hư ng áp d ng, hoàn thi n n i
dung, hình th c liên k t làm cơ s cho vi c g n k t ngư i nông dân v i doanh
nghi p ch bi n nông s n.
4. ð i tư ng, ph m vi và hư ng ti p c n nghiên c u
4.1. ð i tư ng nghiên c u c a lu n án là th ch liên k t kinh t gi a
doanh nghi p ch bi n nông s n v i nông dân Vi t Nam, dư i góc ñ kinh t -
chính tr .
4.2. Ph m vi nghiên c u c a lu n án.
- V n i dung t p trung ch y u cho hình th c liên k t s n xu t nông nghi p
theo h p ñ ng (Contract farming); là hình th c cơ b n nh t c a liên k t kinh t
gi a doanh nghi p ch bi n nông s n v i nông dân; không ñi sâu vào các hình
th c liên k t khác như: Hi p h i ngành hàng có nông dân tham gia, liên minh
doanh nghi p-nông dân hay khu liên h p công nông nghi p....
- V m t không gian là trên lãnh th Vi t Nam và v i các ngành hàng ch
bi n nông s n trong c nư c nhưng có t p trung vào m t s ngành hàng ch bi n
nông s n ch l c và ñang áp d ng có k t qu nh t ñ nh liên k t kinh t v i nông
dân như: Bông v i, mía ñư ng, cao su, chè, s n xu t gi ng, rau s ch, chăn nuôi bò
s a, nuôi cá xu t kh u.
- V m t th i gian, ph n ñánh giá th c tr ng t p trung t khi kh i s ñ i
m i kinh t ñ n nay, nhưng t p trung nh t là hi n tr ng năm 2010. Ph n ki n
ngh phương hư ng gi i pháp cho ñ n năm 2020 khi d ki n Vi t Nam cơ b n
tr thành m t nư c công nghi p theo hư ng hi n ñ i.
- V ñ i tư ng nông dân mà lu n án ñ c p ñ n ch y u là h nông dân, bao
g m c trang tr i nông thôn nhưng không ñi sâu vào h p tác xã nông nghi p.
4. Phương pháp lu n và phương pháp nghiên c u c a lu n án.
4.1. Phương pháp lu n.
Cơ s phương pháp lu n ñ nghiên c u ñ tài là: Ch nghĩa duy v t bi n
21. DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 54348
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562