Download luận án tiến sĩ với đề tài: Giải pháp tín dụng ngân hàng góp phần phát triển kinh tế hợp tác xã ở Việt Nam, cho các bạn có thể tham khảo

1. L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a riêng
tôi. Các s li u, tư li u ñư c s d ng trong lu n án có ngu n
g c rõ ràng, trung th c. Toàn b n i dung chưa ñư c công b
trong b t c công trình nghiên c u tương t nào khác.
Tác gi Lu n án
Tr n Văn Thi n

2. M C L C
L I CAM ðOAN
M C L C
DANH M C CÁC T VI T T T
DANH M C CÁC B NG, BI U ð
M ð U..............................................................................................................1
CHƯƠNG 1: NH NG V N ð CƠ B N V TÍN D NG NGÂN HÀNG
GÓP PH N PHÁT TRI N KINH T H P TÁC XÃ................7
1.1. KINH T H P TÁC XÃ TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT TRI N
KINH T - XÃ H I .........................................................................................7
1.1.1. Khái ni m h p tác xã và phát tri n kinh t h p tác xã ........................7
1.1.2. B n ch t kinh t h p tác xã................................................................13
1.1.3. Các nguyên t c ho t ñ ng cơ b n c a h p tác xã..............................15
1.1.4. Vai trò kinh t HTX ñ i v i phát tri n kinh t - xã h i.....................16
1.1.5. Các lo i hình h p tác xã.....................................................................20
1.1.6. Tiêu chí ph n ánh s phát tri n kinh t h p tác xã............................21
1.1.7. Nhân t nh hư ng ñ n s phát tri n kinh t h p tác xã...................26
1.2. TÍN D NG NGÂN HÀNG ð I V I PHÁT TRI N KINH T
H P TÁC XÃ ................................................................................................34
1.2.1. Khái ni m tín d ng ngân hàng...........................................................34
1.2.2. ð c ñi m tín d ng ngân hàng trong khu v c kinh t h p tác xã.......35
1.2.3. Cơ ch tác ñ ng c a tín d ng ngân hàng ñ i v i phát tri n kinh
t HTX...............................................................................................36
1.3. BÀI H C KINH NGHI M QU C T V TÍN D NG NGÂN
HÀNG ð I V I PHÁT TRI N KINH T H P TÁC XÃ......................49
1.3.1. Tín d ng ngân hàng ñ i v i phát tri n kinh t HTX c a m t s nư c....49
1.3.2. Bài h c kinh nghi m qu c t v tín d ng ngân hàng góp ph n
thúc ñ y phát tri n kinh t h p tác xã................................................58
K t lu n chương 1..............................................................................................62

3. CHƯƠNG 2: TH C TR NG TÍN D NG NGÂN HÀNG GÓP PH N
PHÁT TRI N KINH T H P TÁC XÃ VI T NAM.....63
2.1. T NG QUAN PHÁT TRI N KINH T H P TÁC XÃ VI T
NAM GIAI ðO N 2000-2007......................................................................63
2.1.1. Tình hình kinh t - xã h i c a Vi t Nam giai ño n 2000 - 2007.......63
2.1.2. Th c tr ng phát tri n kinh t h p tác xã giai ño n 2000-2007 ...............67
2.1.3. ðánh giá th c tr ng phát tri n kinh t h p tác xã..............................85
2.2. TH C TR NG TÍN D NG NGÂN HÀNG GÓP PH N PHÁT
TRI N KINH T H P TÁC XÃ VI T NAM.......................................88
2.2.1. Cơ ch và chính sách tín d ng ñ i v i kinh t h p tác xã................88
2.2.2. Th c tr ng quy mô tín d ng ñ i v i h p tác xã ................................94
2.2.3. Ch t lư ng tín d ng cho vay h p tác xã và x lý r i ro..................113
2.3. ðÁNH GIÁ TH C TR NG TÍN D NG NGÂN HÀNG GÓP
PH N PHÁT TRI N KINH T H P TÁC XÃ VI T NAM ............119
2.3.1. K t qu ñ t ñư c..............................................................................119
2.3.2. Nh ng h n ch .................................................................................136
2.3.3. Nguyên nhân c a nh ng h n ch .....................................................140
CHƯƠNG 3: GI I PHÁP TÍN D NG NGÂN HÀNG GÓP PH N
PHÁT TRI N KINH T H P TÁC XÃ VI T NAM..152
3.1. ð NH HƯ NG PHÁT TRI N KINH T H P TÁC XÃ
VI T NAM...................................................................................................152
3.1.1 Ch trương và ñ nh hư ng phát tri n kinh t h p tác xã.................152
3.1.2. M c tiêu phát tri n kinh t h p tác xã ñ n năm 2010 và d báo
ñ n năm 2015-2020.........................................................................157
3.1.3. M t s cơ h i và thách th c v ho t ñ ng tín d ng ngân hàng ñ i
v i kinh t H p tác xã trong quá trình h i nh p kinh t qu c t .....160

4. 3.2. GI I PHÁP TÍN D NG NGÂN HÀNG GÓP PH N PHÁT
TRI N KINH T H P TÁC XÃ VI T NAM.....................................162
3.2.1. ða d ng hóa ngu n v n cho vay phát tri n kinh t h p tác xã v i
lãi su t h p lý...................................................................................162
3.2.2. M r ng cho vay kinh t h p tác xã k t h p v i nâng cao ch t
lư ng th m ñ nh tín d ng ñ i v i các d án c a h p tác xã............166
3.2.3. Tăng h n m c tín d ng và linh ho t th i h n cho vay ñ i v i
kinh t h p tác xã ............................................................................173
3.2.4. ðơn gi n hoá th t c cho vay ..........................................................174
3.2.5. ða d ng hóa các phương th c cho vay ñ i v i kinh t h p tác xã..176
3.2.6. ða d ng các hình th c b o ñ m trong ho t ñ ng cho vay ñ i v i
kinh t h p tác xã.............................................................................180
3.2.7. Nâng cao trình ñ nh n th c và nâng cao trình ñ c a cán b tín
d ng trong ho t ñ ng cho vay kinh t h p tác xã............................185
3.2.8. Gi i pháp khác .................................................................................189
3.3. GI I PHÁP ðI U KI N.....................................................................191
3.3.1. Hoàn thi n cơ ch chính sách phát tri n kinh t h p tác xã ............191
3.3.2. Tăng cư ng công tác ñào t o cán b cho h p tác xã.......................195
3.3.3. Xây d ng chương trình h tr phát tri n kinh t h p tác xã ...........197
3.3.4. Gi i pháp ñi u ki n khác .................................................................200
K T LU N......................................................................................................204
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH C A TÁC GI ðà CÔNG B
LIÊN QUAN ð N LU N ÁN .......................................................................208
DANH M C TÀI LI U THAM KH O ......................................................209

5. DANH M C CÁC T VI T T T
BNN&PTNT B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn
BKH&ðT B K ho ch và ð u tư
CBTD Cán b tín d ng
CN-TTCN Công nghi p - Ti u th công nghi p
DNNN Doanh nghi p Nhà nư c
GDP Thu nh p qu c n i
HTX H p tác xã
NHCT Ngân hàng Công thương
NHCSXH Ngân hàng Chính sách xã h i
NHðT&PT Ngân hàng ð u tư và Phát tri n
NHHT Ngân hàng H p tác
NHNN Ngân hàng Nhà nư c
NHNo & PT NT Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n nông thôn
NHNT Ngân hàng Ngo i thương Vi t Nam
NHTM Ngân hàng Thương m i
NHTW Ngân hàng Trung ương
NO - NT Nông nghi p - nông thôn
NQH N quá h n
TCTD T ch c tín d ng
TCKT T ch c kinh t
TD Tín d ng
TDH Trung dài h n
TDNH Tín d ng ngân hàng
TSBð Tài s n b o ñ m
TP.HCM Thành ph H Chí Minh
SXKD S n xu t kinh doanh
VNð ð ng Vi t Nam
USD ðô la M
QTD ND Qu tín d ng nhân dân

6. DANH M C CÁC B NG, BI U ð
B NG
B ng s 2.1: Cơ c u các h p tác xã theo ngành ngh tính ñ n h t năm 2007......74
B ng s 2.3: Th c tr ng cơ c u v n c ñ nh và v n lưu ñ ng c a HTX
năm 2007 .............................................................................95
B ng s 2.4: Th c tr ng v n t có c a HTX phân theo ngành kinh t
năm 2007 ............................................................................97
B ng s 2.5: Th c tr ng v n c a kinh t HTX phân b theo vùng kinh t
năm 2007 ...................................................................................98
B ng s 2.6: K t qu kinh doanh c a HTX phân theo ngành kinh t
năm 2007..........................................................................100
B ng s 2.7: Cơ c u v n và hi u qu kinh t HTX giai ño n 2001 - 2007....101
B ng s 2.8: Th c tr ng v n ñi vay c a kinh t HTX giai ño n 2000 - 2007....103
B ng s 2.9: T ng dư n kinh t HTX theo ngành ngh giai ño n 2000 - 2007....104
B ng s 2.10: T ng dư n kinh t HTX qua các năm theo vùng kinh t
giai ño n 2000 - 2007 ............................................................105
B ng s 2.11: Dư n tín d ng trung dài h n kinh t HTX theo ngành
ngh giai ño n 2000 - 2007 ..................................................106
B ng s 2.12: Dư n tín d ng trung dài h n kinh t HTX theo vùng kinh
t giai ño n 2000 - 2007 ........................................................108
B ng s 2.13: Dư n ng n h n kinh t HTX theo ngành ngh giai ño n
2000 - 2007 ............................................................................110
B ng s 2.14: Dư n ng n h n kinh t HTX theo vùng kinh t giai ño n
2000 - 2007 ............................................................................112
B ng s 2.15: N ph i thu, ph i tr và cân ñ i kh năng v n c a HTX ñ
tr n năm 2007 .....................................................................115
B ng s 2.16: V n tín d ng ngân hàng ñ i v i các HTX m i thành l p
ñ n h t năm 2007...................................................................121
B ng s 2.17: M t s ch tiêu k t qu kinh doanh c a HTX giai ño n
2000 - 2007............................................................................123
B ng s 2.18: Cơ c u v n ñ u tư c a HTX qua các năm 2000-2007 ............125

7. BI U ð
Bi u ñ 2.1: Cơ c u h p tác xã phân b theo lãnh th ñ n h t năm 2007
[4] ;[6]........................................................................................83
Bi u ñ 2.2: Cơ c u v n t có c a HTX năm 2007.........................................96
Bi u ñ 2.3: Th c tr ng v n c a kinh t HTX phân b theo vùng kinh t
năm 2007....................................................................................99
Bi u ñ 2.4: Cơ c u v n và hi u qu kinh t HTX giai ño n 2001 - 2007 ...102
Bi u ñ 2.5: T ng dư n kinh t HTX qua các năm theo vùng kinh t ........105
Bi u ñ 2.6: N ph i thu, ph i tr và cân ñ i kh năng v n c a HTX ñ
tr n năm 2007 .......................................................................116
Bi u ñ 2.7: V n tín d ng ngân hàng ñ i v i các HTX m i thành l p ñ n
h t năm 2007............................................................................121

8. 1
M ð U
1. Tính c p thi t c a ñ tài
Mô hình kinh t h p tác xã Vi t Nam ra ra ñ i ngay sau khi mi n B c
ñư c hoà bình, cu c kháng chi n ch ng Pháp thành công. Th i ñi m này
mi n B c bư c vào xây d ng Ch nghĩa Xã h i và phát tri n phong trào h p
tác xã nông thôn. T i mi n Nam, sau ngày 30-4-1975 khi ñ t nư c ñư c
hoàn toàn th ng nh t, phong trào h p tác xã cũng phát tri n m nh m và r ng
kh p. Có th nói, mô hình kinh t h p tác xã ñã ñóng vai trò quan tr ng trong
phát tri n kinh t , ñ c bi t trong lĩnh v c s n xu t nông nghi p, kinh t nông
thôn, v i các mô hình c th như: h p tác xã s n xu t nông nghi p, h p tác xã
tín d ng, h p tác xã mua bán, h p tác xã ti u th công nghi p,…c a nh ng
năm th i kỳ bao c p c a c nư c. Trong th i kỳ này, v i h th ng ngân hàng
m t c p, nhưng cũng ñóng vai trò quan tr ng trong th c hi n chính sách tín
d ng, ñáp ng nhu c u v n ñ i v i s t n t i và phát tri n c a mô hình kinh t
h p tác xã.
Bư c vào th i kỳ ñ i m i kinh t xã h i toàn di n c a ñ t nư c, ñ c bi t
trong giai ño n h i nh p kinh t khu v c và qu c t hi n nay mô hình kinh t
h p tác xã v n t n t i trong cơ c u kinh t nhi u thành ph n và ñóng vai trò
quan tr ng trong phát tri n kinh t - xã h i, nh t là nông thôn và trong m t
s lĩnh v c ngành ngh .
Tr i qua hơn 40 năm xây d ng, phong trào HTX nư c ta tuy có nh ng
bư c thăng tr m, song nhìn chung v n liên t c phát tri n. Lu t HTX ban hành
tháng 6/1996 và có hi u l c t ngày 01/01/1997 ñã t o ra hành lang pháp lý
v ng ch c cho mô hình kinh t HTX phát tri n, kh ng ñ nh m nh m vi c
Nhà nư c v n coi tr ng kinh t HTX và t o ñi u ki n ñ nó phát tri n, m c dù
kinh t HTX ñang giai ño n khó khăn. Các ñ a phương trong c nư c ñã

9. 2
th c hi n chuy n ñ i ho t ñ ng c a các HTX theo lu t, k p th i ch nh s a
nh ng l ch l c, kh c ph c nh ng t n t i c a mô hình cũ.
ð n nay trên c nư c có 16.899 HTX, trong ñó có 9.313 HTX nông nghi p
và d ch v t ng h p, 515 HTX thương m i - d ch v , 2.325 HTX công nghi p -
ti u th công nghi p, 542 HTX xây d ng, 591 HTX thu s n, 1.086 HTX giao
thông v n t i và 1.629 các lo i hình HTX khác. ðó là m t l c lư ng hùng h u
kinh t HTX phát tri n trong th i kỳ kinh t th trư ng ñ nh hư ng XHCN.
Tuy nhiên vi c ñ i m i ho t ñ ng, cũng như ñ i m i qu n lý c a kinh t
h p tác xã cũng ñ t ra nhi u v n ñ c p bách ñ ñáp ng yêu c u c a th c
ti n. ð ng và nhà nư c ra nhi u ngh quy t quan tr ng, môi trư ng pháp lý
cho ho t ñ ng c a h p tác xã cũng không ng ng ñư c hoàn thi n.
Ngh quy t ñ i h i ñ i bi u ð ng toàn qu c l n th IX và l n th X ñ u ñã
kh ng ñ nh: “Kinh t Nhà nư c cùng v i kinh t t p th ngày càng tr thành
n n t ng v ng ch c c a n n kinh t qu c dân” và “Kinh t t p th phát tri n
v i nhi u hình th c h p tác ña d ng, trong ñó h p tác xã là nòng c t”.
Lu t h p tác xã ñư c Qu c h i nư c C ng hoà Xã h i Ch nghĩa Vi t Nam
khoá IX, kỳ h p th 9 ñã thông qua ngày 20 tháng 3 năm 1996; có hi u l c t
ngày 1/1/1997 và các văn b n dư i lu t, cùng m t s chính sách khác ñã t o
hành lang pháp lý thu n l i cho kinh t h p tác xã phát tri n. Tuy nhiên kinh t
HTX Vi t Nam thi u năng ñ ng, ho t ñ ng còn mang tính hình th c, năng l c
qu n lý và ñi u hành y u, hi u qu ho t ñ ng kém, quy mô dàn tr i, không ph n
ánh ñúng quan h s n xu t, chưa theo k p cơ ch th trư ng ñ nh hư ng Xã h i
Ch nghĩa. Trong khi, nh ng năm qua phong trào h p tác xã qu c t v i 96
nư c thành viên ñang r t phát tri n, mang l i nhi u l i ích cho xã viên và ñóng
góp quan tr ng cho phát tri n kinh t - xã h i c a các qu c gia ñó.
Ngh quy t H i ngh Ban ch p hành Trung ương ð ng l n th 5, Khoá
IX, ngày 18-3-2002 v ti p t c ñ i m i, phát tri n và nâng cao hi u qu kinh

10. 3
t t p th ñã xác ñ nh: “M c tiêu t nay ñ n năm 2010 là ñưa kinh t t p th
thoát kh i nh ng y u kém hi n nay, ph n ñ u ñ t t c ñ tăng trư ng cao hơn,
ti n t i có t tr ng ngày càng l n hơn trong GDP c a n n kinh t ”.
M c dù v y, m t trong s các v n ñ c p bách ñ t ra c n ñư c gi i quy t
ñó là ñ i m i chính sách tín d ng ngân hàng ñ i v i kinh t h p tác xã.
Trong b i c nh n n kinh t Vi t Nam ñã chính th c gia nh p t ch c
thương m i th gi i - WTO t ngày 7-11-2006, song th c ti n ñ t ra là nh ng
ngư i s n xu t nh l , v n ít, năng l c ti p c n v i th trư ng h n ch , nên
thư ng là nh ng ngư i y u th , b thua thi t trong c nh tranh c a quá trình
h i nh p. Vì v y mô hình kinh t h p tác có vai trò r t quan tr ng liên k t h
l i, là c u n i v v n, công ngh , th trư ng và thông tin khác,… ñ h ñ ng
v ng trong c nh tranh. Như v y phát tri n kinh t h p tác xã còn có ý nghĩa
kinh t - xã h i sâu s c ñ t ra c a chính quá trình h i nh p.
Song m t trong nh ng nhân t r t quan tr ng ñ cho kinh t h p tác xã
ho t ñ ng có hi u qu và phát tri n ñư c thì ñòi h i ph i có v n. Nhưng m t
th c t ñ t ra là v n t có c a h p tác xã r t h n ch , mà ch y u t n t i dư i
d ng quy n s d ng ñ t, tr s và nhà xư ng cũ nát, công n dây dưa, v n
ñóng góp b ng ti n c a xã viên cũng r t ít,… nên ph i trông ch ch y u vào
v n vay ngân hàng thương m i. Tuy nhiên ña s các HTX không vay ñư c
v n ngân hàng ñ phát tri n s n xu t kinh doanh. Mu n kinh t HTX phát
tri n thì vai trò c a tín d ng ngân hàng là r t quan tr ng. Ngư c l i các
NHTM cũng không m r ng ñư c quy mô v n cho vay kinh t h p tác xã do
ñ i tư ng khách hàng này không ñ m b o ñư c các yêu c u, nguyên t c và
chính sách tín d ng hi n hành. Hơn n a, các NHTM cũng mu n phát tri n các
d ch v khác t i th trư ng giàu ti m năng này bên c nh vi c cho vay v n
nhưng cũng còn nhi u tr ng i. Mâu thu n này ñang ñ t ra r t c p bách trong
th c ti n c n ñư c nghiên c u, gi i quy t.

11. 4
Chính vì v y Lu n án l a ch n ñ tài: “Tín d ng ngân hàng góp ph n
phát tri n kinh t h p tác xã Vi t Nam” ñ nghiên c u là xu t phát t
yêu c u c p bách ñang ñ t ra trong th c ti n nói trên.
2. T ng quan v tình hình nghiên c u ñ tài
T trư c ñ n nay có r t nhi u ñ tài lu n án ti n s , lu n án th c s , ñ
tài nghiên c u khoa h c c p B , c p Vi n và c p trư ng v kinh t h p tác xã.
Tuy nhiên các ñ tài nghiên c u này t p trung chuyên ngành: Kinh t -
Qu n lý - K ho ch hoá Kinh t qu c dân. Các ñ tài ñó ch y u nghiên c u
v góc ñ kinh t ngành: nông nghi p - nông thôn.
Bên c nh ñó có m t s ñ tài lu n án Ti n s , lu n văn th c s và ñ tài
nghiên c u c p ngành v mô hình Qu tín d ng nhân dân, m t lo i hình kinh t
h p tác tín d ng, ñư c th c hi n t i H c vi n Ngân hàng, t i ð i h c Ngân hàng
thành ph H Chí Minh,…; t i ð i h c kinh t qu c dân,….; c th như sau:
- ð tài nghiên c u khoa h c c p ngành: “Phát tri n h th ng Qu tín
d ng nhân dân theo mô hình m i” do V trư ng V tín d ng h p tác - Ngân
hàng Nhà nư c Vi t Nam, ông Nguy n Xuân Sơn làm ch nghi m, nghi m
thu năm 1996.
- Lu n án Ti n s , v i ñ tài: “M t s gi i pháp phòng ng a r i ro ñ i
v i h th ng Qu tín d ng nhân dân” c a NCS. Nguy n M nh Dũng, b o v
t i H c vi n Ngân hàng năm 2001.
- Lu n án Ti n s : “Gi i pháp c ng c và hoàn thi n h th ng Qu tín
d ng nhân dân nư c ta hi n nay”, c a NCS Nguy n H u Th ng, b o v t i
trư ng ð i h c Kinh t qu c dân năm 2003.
Song trong t ng s danh m c 317 Lu n án Ti n s ñư c n p lưu gi t i
Thư vi n qu c gia, tính ñ n tháng 5-2008 thì chưa có ñ tài lu n án ti n s
nào nghiên c u sâu và nghiên c u riêng v tín d ng ngân hàng ñ i v i kinh t
h p tác xã. Vì v y lu n án ch n ñ tài nói trên ñ nghiên c u là công trình ñ u
tiên ñi chuyên sâu v lĩnh v c này.

12. 5
3. M c ñích nghiên c u
- H th ng hoá nh ng v n ñ lý lu n cơ b n v vai trò c a TDNH ñ i
v i phát tri n kinh t HTX trong n n kinh t th trư ng.
- Phân tích rõ th c tr ng và ñánh giá th c tr ng tín d ng ngân hàng
ñ i v i phát tri n kinh t HTX t i Vi t Nam giai ño n 2000 - 2007.
- ð su t các gi i pháp hoàn thi n và nâng cao hi u qu tín d ng ñ
phát tri n kinh t HTX t i Vi t Nam trong th i gian t i.
4. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u
+ ð i tư ng nghiên c u:
- Nh ng v n ñ lý lu n cơ b n v tín d ng ngân hàng góp ph n phát
tri n kinh t HTX trong n n kinh t th trư ng.
- Th c tr ng ho t ñ ng tín d ng ngân hàng góp ph n phát tri n kinh t
HTX Vi t Nam.
- Các gi i pháp tín d ng ngân hàng góp ph n thúc ñ y phát tri n kinh t
HTX Vi t Nam trong th i gian t i.
+ Ph m vi nghiên c u:
- Nghiên c u kinh t H p tác xã là m t trong s các hình th c ch y u
v liên k t, h p tác c a kinh t t p th ñư c ñi u ch nh b i Lu t h p tác xã.
- Kinh t h p tác xã t c là tính hi u qu thi t th c, vai trò c a h p tác
xã ñ i v i xã viên, ñ i v i s phát tri n kinh t nhi u thành ph n.
5. Phương pháp nghiên c u
Lu n án s d ng t ng h p các phương pháp nghiên c u khoa h c kinh
t , t các phương pháp truy n th ng, như duy v t bi n ch ng, duy v t l ch s ,
ñi u tra, phân t th ng kê, so sánh, ñ n các phương pháp phân tích ho t ñ ng
kinh t , ph ng v n, ch n m u,…v i s tr giúp c a k thu t vi tính và tham
kh o các công trình nghiên c u khác có liên quan ñ làm n i b t k t qu
nghiên c u c a ñ tài.

13. 6
6. Nh ng ñóng góp m i c a Lu n án
- Phân tích vai trò t t y u c a kinh t HTX trong n n kinh t th trư ng
nói chung và Vi t Nam nói riêng.
- Lý gi i s c n thi t phát tri n kinh t HTX Vi t Nam trong vi c xoá
ñói gi m nghèo, phát tri n kinh t xã h i và giúp nh ng ngư i lao ñ ng s n
xu t nh liên k t l i trong b i c nh Vi t Nam ñang h i nh p kinh t qu c t
ngày càng sâu r ng.
- Xây d ng chính sách tín d ng m i và ñ xu t gi i pháp tín d ng phù
h p nh m thúc ñ y phát tri n kinh t HTX Vi t Nam.
- Công trình nghiên c u cũng s là tài li u tham kh o cho nghiên c u,
gi ng d y và ñào t o lĩnh v c kinh t chuyên ngành trong m t s trư ng ñ i
h c, h c vi n,… góp ph n hoàn thi n chính sách tín d ng ñ i v i mô hình
kinh t h p tác xã.
7. K t c u c a Lu n án
Ngoài ph n m ñ u và k t lu n, danh m c các tài li u tham kh o, 16
B ng s li u và m t s sơ ñ , bi u ñ , n i dung chính c a Lu n án bao g m
193 trang ñư c k t c u thành ba chương:
Chương 1: Nh ng v n ñ cơ b n v tín d ng ngân hàng góp ph n phát
tri n kinh t h p tác xã.
Chương 2: Th c tr ng tín d ng ngân hàng góp ph n phát tri n kinh t
h p tác xã Vi t Nam.
Chương 3: Gi i pháp tín d ng ngân hàng góp ph n phát tri n kinh t
h p tác xã Vi t Nam.

14. 7
CHƯƠNG 1
NH NG V N ð CƠ B N V TÍN D NG NGÂN HÀNG
GÓP PH N PHÁT TRI N KINH T H P TÁC XÃ
1.1. KINH T H P TÁC XÃ TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT TRI N KINH T -
XÃ H I
1.1.1. Khái ni m h p tác xã và phát tri n kinh t h p tác xã
1.1.1.1. H p tác xã và kinh t h p tác xã
Lao ñ ng s n xu t bao gi cũng mang tính ch t xã h i, s h p tác c a
nh ng ngư i lao ñ ng là cơ s sâu s c ñ liên k t nh ng ngư i lao ñ ng v i
nhau. B i v y, vi c h p tác là m t quan h , m t th c t , là m t nhu c u có
tính t t y u khách quan trong quá trình phát tri n s n xu t. H p tác bao trùm
t t c trình ñ t ch c c a ngư i lao ñ ng: t cá nhân ñ n t p th lao ñ ng,
h p tác di n ra toàn di n và r ng kh p. H p tác là là m t “s n ph m” ñ c thù
c a quá trình lao ñ ng có vai trò to l n ñ i v i ti n b xã h i. H p tác là hình
th c liên k t t nguy n c a nh ng ngư i lao ñ ng, k t h p s c m nh c a t p
th v i s c m nh c a thành viên ñ gi i quy t t t hơn, hi u qu hơn nh ng
v n ñ c a SXKD và ñ i s ng.
Vì v y, lu n án cho r ng, khái ni m: HTX là t ch c có tư cách pháp
nhân, t ch , do nh ng ngư i lao ñ ng có nhu c u t nguy n t p h p theo qui
ñ nh c a pháp lu t ñ gi i quy t t t hơn, có hi u qu hơn các v n ñ c a
SXKD và ñ i s ng.
ð u th k XIX, nhi u HTX m t s nư c châu Âu ñã ñư c hình
thành trên cơ s t ch c gi n ñơn. Năm 1844, m t nhóm công nhân
Rochdale - Vương qu c Anh ñã thành l p HTX tiêu dùng ñ cung c p nhu
y u ph m v i m c giá ph i chăng cho ngư i tiêu dùng cũng trong th i gian
này. Pháp nh ng ngư i lao ñ ng cũng ñã t ch c thành l p m t s HTX
c a công nhân.

15. 8
ð n cu i th k th XIX, HTX nhi u nư c trên th gi i ñã phát tri n
m nh c v s lư ng và ch t lư ng nên ñã xu t hi n các nhu c u v h p tác và
chia s kinh nghi m gi a các qu c gia. Xu t phát t tình hình kinh t ñó, năm
1889, ông Vansitart Wil - T ng thư ký Liên hi p các HTX toàn qu c Vương
qu c Anh ñã ñ ng ra thành l p U ban trù b thành l p Liên minh HTX qu c t .
Ngày 19/8/1845, có t ng s 207 ñ i bi u t nhi u nư c ñã h p t i
London- Vương qu c Anh và nh t trí thành l p Liên minh HTX qu c t
(ICA). ðây là t ch c ñ c l p, t p h p và ñ i di n cho t t c các t ch c HTX
thành viên trên toàn th gi i. [26].
ð n nay trên th gi i có 96 nư c và vùng lãnh th là thành viên Liên
minh HTX qu c t , c th [26]:
- Khu v c châu Á - Thái Bình Dương: Có 29 nư c, 64 t ch c v i
480.648 HTX và 414.383.862 xã viên.
- Khu v c châu Âu: Có 37 nư c, 88 t ch c v i 197.283 HTX và
118.473.433 xã viên.
- Khu v c châu M : Có 18 nư c, 61 t ch c v i 43.945 HTX và
9.561.443 xã viên.
Ngoài 96 nư c thành viên, Liên minh HTX qu c t còn có 8 t ch c
qu c t là thành viên:
- Liên ñoàn HTX tín d ng châu Á (ACCU)
- Liên ñoàn HTX tín d ng khu v c M La Tinh (COLAC)
- H i ñ ng Qu c t HTX tiêu dùng (ICCCU)
- Hi p h i Qu c t d u m (ICPA)
- T ch c HTX Châu M (OCA)
- Hi p h i các HTX Trung M và Caribê (CCC - CA)
- Liên ñoàn các HTX M - La Tinh (COLACOT)
Năm 1988, Liên minh HTX Vi t Nam tr thành thành viên chính th c
c a Liên minh HTX Qu c t .

16. 9
Vai trò c a Liên minh HTX Qu c t là tăng cư ng các ho t ñ ng HTX
dư i các hình th c khác nhau, ph i h p và h tr các ho t ñ ng nh m ñem l i
l i ích cho xã viên HTX trên toàn th gi i. Liên minh HTX Qu c t ñã và
ñang c i ti n s h tr cho 238 t ch c thành viên ñ i di n cho 724.904.000
xã viên.
Trong tác ph m “ðư ng cách m nh”, lãnh t H Chí minh ñã vi t v
HTX như sau: M c ñích c a HTX: tuy cách làm thì có khác nhau ít nhi u
nhưng m c ñích thì nư c nào cũng như nhau. M c ñích y thì trong l i tuyên
ngôn c a HTX Anh (năm 1761) ñã nói: “c t làm cho nh ng ngư i nghèo hoá
ra anh em. Anh em thì làm giùm nhau, nh l n nhau. Làm sao cho ai tr ng
cây thì ñư c ăn trái, ai mu n ăn trái thì giùm vào tr ng cây”. [39]
H Chí Minh ñã ch ra r ng: T c ng An Nam có câu: “Nhóm l i
thành giàu, chia nhau thành khó” và “m t cây làm ch ng nên non, nhi u cây
nhóm l i thành hòn núi cao”. [ 39] Lý lu n HTX ñ u trong nh ng ñi u y.
H p tác xã tuy là m t mô hình kinh t ñư c hình thành ñ giúp ñ nhau
nhưng không gi ng các h i t thi n. Vì các h i y có tiêu ñi mà không làm ra
và giúp ñ b t kỳ ai nhưng có ý tương tr , HTX có tiêu ñi, có làm ra, ch giúp
cho nh ng ngư i trong h i, nhưng giúp m t cách bình ñ ng, ai cũng giúp mà
ai cũng ñư c giúp.
V cách t ch c: Không ph i làng nào cũng ph i l p m i làng m i
HTX. Cũng không ph i m i làng ph i l p c m y HTX. Cũng không ph i có
HTX này thì không l p ñư c HTX kia. Ch ng qua theo hoàn c nh nơi nào l p
ñư c HTX nào và có khi hai HTX - mua và bán l p chung cũng ñư c.
N u nhi u nơi ñã l p thành h p tác như nhau, thì các HTX y nên liên
l c v i nhau, th l c càng m nh hơn. Ho c khi hai HTX tính ch t khác nhau,
thì cũng nên liên k t, như m t HTX mua và m t HTX bán.

17. 10
HTX ch có h i viên m i ñư c hư ng l i, ch có h i viên m i có
quy n, nhưng nh ng vi c k thu t như tính toán, xem hàng hoá, c m máy,…
thì cho phép mư n ngư i ngoài. ðã vào h i thì b t kỳ góp nhi u, góp ít, vào
trư c, vào sau, ai cũng bình ñ ng như nhau.
V y HTX là gì? Khái ni m HTX ra sao? HTX và kinh t HTX có gì
khác nhau?
ði u 1 Lu t HTX ñư c Qu c h i nư c CHXHCN Vi t Nam khoá IX,
kỳ h p th 9 thông qua ngày 20/3/1996 ñã nêu rõ: “HTX là t ch c kinh t t
ch do nh ng ngư i lao ñ ng có nhu c u, l i ích chung, t nguy n cùng góp
v n, góp s c l p ra theo qui ñ nh c a pháp lu t ñ phát huy s c m nh c a t p
th và c a t ng xã viên nh m giúp nhau th c hi n có hi u qu hơn các ho t
ñ ng s n xu t, kinh doanh, d ch v và c i thi n ñ i s ng, góp ph n phát tri n
kinh t - xã h i c a ñ t nư c”. [ 44].
V kinh t h p tác xã. Ngh quy t ð i h i ñ i bi u ð ng toàn qu c l n
th IX năm 2001 ñã ch rõ: “Kinh t Nhà nư c cùng v i kinh t t p th ngày
càng tr thành n n t ng v ng ch c c a n n kinh t qu c dân” và “Kinh t t p
th phát tri n v i nhi u hình th c h p tác ña d ng, trong ñó HTX là nòng
c t”. [37]. ði u ñó ñã kh ng ñ nh vai trò quan tr ng không th thay th c a
kinh t HTX trong n n kinh t th trư ng nhi u thành ph n theo ñ nh hư ng
XHCN. Nói ñ n kinh t HTX cũng là nói ñ n m i quan h trong m t n n kinh
t nhi u thành ph n c a nư c ta.
Kinh t HTX là các ch s v kinh t , các quan h v n ch t, quan h
kinh t trong n i b m t t ch c là HTX. Nghiên c u v kinh t HTX
Vi t Nam là nghiên c u các ch tiêu ñ nh lư ng, các m i quan h s h u,
phân ph i, mua bán, tài tr , ch u trách nhi m khi phá s n, gi i th …bao
g m m i quan h kinh t trong n i b HTX và trong t ng th các HTX
Vi t Nam.

18. 11
Kinh t HTX thì không bao hàm kinh t c a t ng h xã viên riêng bi t
nhưng nó có quan h g n bó m t thi t và có tác d ng tương h l n nhau. Phát
tri n kinh t HTX s làm cho kinh t h xã viên phát tri n và ngư c l i.
Khi ñ t nư c ñã giành ñư c ñ c l p, Ch t ch H Chí Minh ñã ñ c bi t
quan tâm ñ n vi c xây d ng và phát tri n HTX. Kinh t HTX ñã có vai trò to
l n trong công cu c xây d ng CNXH mi n B c và ñ u tranh gi i phóng
mi n Nam th ng nh t T qu c.
Ngày nay, kinh t HTX là m t thành ph n kinh t trong h th ng các
thành ph n kinh t c a n n kinh t qu c dân. M i HTX là m t d ng t ch c
kinh t , ñó có s liên k t, h p tác gi a các thành viên. Các thành viên góp
công s c, v n, tài s n c a mình ñ cùng s n xu t kinh doanh theo nguyên t c
t nguy n, lãi cùng chia, l cùng ch u.
1.1.1.2. Phát tri n kinh t h p tác xã
Phát tri n kinh t HTX ñư c hi u trên nh ng m t sau:
- Tính t ch , t ch u trách nhi m c a HTX cao hơn: HTX, b n thân nó
là m t doanh nghi p, vì v y b n thân nó ph i quy t ñ nh s ph n c a chính nó
có t n t i, phát tri n ñư c trong c nh tranh hay không. ði u này cũng nói lên
tính ñ c l p trong ho t ñ ng, nh t là ñ i v i các HTX nông nghi p khi mà chính
quy n ñ a phương c p xã nơi này, nơi khác còn can thi p sâu vào ho t ñ ng c a
HTX. Tính t ch , t ch u trách nhi m cao còn giúp cho HTX phát huy kh năng
sáng t o, năng ñ ng, trách nhi m hơn trong ho t ñ ng c a mình.
- Nh ng ngư i lao ñ ng có nhu c u, l i ích chung t nguy n gia nh p
HTX ngày càng tăng cao. ði u này ph thu c vào vi c ngư i lao ñ ng hi u
sâu, r ng v kinh t HTX ki u m i. HTX ki u m i ñư c qui ñ nh trong lu t
HTX s a ñ i, ñó là mô hình HTX không gi i h n theo ñ a gi i hành chính,
các thành ph n kinh t liên k t ch t ch v i kinh t HTX. Th m chí có công
ty, doanh nghi p n m trong HTX, s h u tư nhân ñư c th a nh n bên c nh s

19. 12
h u t p th HTX ñ giúp s c trong SXKD. V i tính ưu vi t ñó, nh ng ngư i
lao ñ ng hi u ñư c s tham gia nhi u hơn vào kinh t HTX, nh ng ngư i có
tay ngh cao trong nh ng lĩnh v c HTX c n phát tri n mà trư c ñây t
nguy n xin ra, nay có d p tr l i tham gia kinh t HTX.
- Vi c góp v n, góp s c tăng: t ni m tin HTX ki u m i nh ng ngư i
tham gia t nguy n góp nhi u v n hơn, tâm huy t hơn ñ i v i kinh t HTX.
Nh vi c góp v n tăng làm cho v n ch s h u c a HTX tăng lên, trách
nhi m c a các thành viên trong HTX tăng. ðây chính là môi trư ng thu n l i
ñ v n tín d ng ngân hàng và các ngu n v n khác tham gia, càng làm cho
kinh t HTX ngày thêm phát tri n.
- S c m nh t p th t ng xã viên và các thành viên tham gia tăng. S c
m nh ñây là nói ñ n s n ph m hàng hoá d ch v có s c c nh tranh cao trên
th trư ng, khoa h c công ngh ñư c ng d ng hi u qu , vi c bao tiêu s n
ph m hàng hoá ñư c khép kín, có t ch c ch t ch , ch t lư ng d ch v h tr
c a HTX là không th thay th .
- Giúp nhau hi u qu tăng trong SXKD d ch v và c i thi n ñ i s ng.
Thông qua HTX, nh ng ngư i lao ñ ng cùng liên k t c ng tác, giúp ñ l n
nhau v kinh nghi m, v gi ng, v v n, v tay ngh , sát cánh bên nhau cùng
t n t i và phát tri n trong c nh tranh. Kinh t HTX ch có th phát tri n khi
hi u qu trong SXKD và d ch v không ng ng ñư c nâng cao, ñ i s ng, thu
nh p c a xã viên ñư c c i thi n và ngư c l i.
- Phát tri n kinh t HTX còn ñư c hi u là vi c tăng m c ñóng góp cho
phát tri n kinh t xã h i ñ t nư c c a kinh t HTX. ðó là tăng s n ph m hàng
hoá d ch v , ti n t i có t tr ng ñóng góp x ng ñáng trong GDP c a n n kinh
t , gi i quy t công ăn vi c làm cho nhi u ngư i lao ñ ng, phát tri n ngành
ngh , nâng cao ñ i s ng ngư i lao ñ ng, n ñ nh an ninh nông thôn.

20. 13
1.1.2. B n ch t kinh t h p tác xã
Xét v b n ch t kinh t m t HTX có th ñư c hi u trên các khía c nh
như sau:
- HTX là m t doanh nghi p:
HTX là m t có t ch c ch t ch , có ch c năng nhi m v rõ ràng, có tài
s n, có m c tiêu phương hư ng ho t ñ ng t ng th i kỳ, t ch u trách nhi m
v k t qu s n xu t kinh doanh c a mình. Do v y, HTX cũng luôn tính toán
ñ u vào, ñ u ra, nghiên c u tìm hi u th trư ng ñ có ng phó k p th i khi có
bi n ñ ng. Tuy nhiên HTX khác doanh nghi p ch : b máy lãnh ñ o, ki m
soát ñư c b u ra trên cơ s tín nhi m c a các xã viên theo ph thông ñ u
phi u mà không thu c v n góp nhi u hay ít..
- HTX là m t t ch c ho t ñ ng nh m tìm ki m l i nhu n
Gi ng như các doanh nghi p khi ti n hành ho t ñ ng SXKD, HTX ph i
tính toán ñư c chi phí ñ SX ra m t ñơn v s n ph m hay d ch v c a mình.
Hàng hoá d ch v y bán cho ai và v i s lư ng bao nhiêu. HTX cũng ph i d
tính trư c ñư c kho n ti n lãi khi s n ph m hàng hoá và d ch v bán ñư c. S
ti n thu ñư c dùng ñ trang tr i các chi phí s n xu t, qu n lý, m r ng SXKD
cũng như nâng cao phúc l i cho xã viên. ð ng th i, HTX cũng ph i ki m soát
ñư c các kho n chi tiêu c a mình.
- HTX là m t t ch c có tính s h u l ng
Ch nhân c a HTX chính là nh ng công dân, nh ng nhóm ngư i. Tính
s h u trong n i t i HTX cũng ch là tương ñ i. Nhi u tài s n xã viên góp vào
HTX nhưng l i giao ngay sau ñó cho chính xã viên ñó s d ng ñ phát huy
hi u qu cao nh t. Các thành viên cùng nhau l p nên HTX là do h cùng
chung m t s quy n l i mà b n thân h n u riêng l không th t o ra ñư c,
ho c làm không có hi u qu . Vì v y, ti n v n, tài s n ñ u là c a cá nhân góp
cho HTX, ch nh ng quĩ không chia m i thu c s h u t p th (nhưng xét cho
cùng v n là s h u c a xã viên). Ti n lãi do k t qu ho t ñ ng SXKD sau khi

21. DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 52825
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562