Autor scharakteryzował przykładowe czasopisma Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego (PRON), jakie ukazywały się w dawnym województwie poznańskim w latach 1983–1989. Należały do nich następujące miesięczniki:
„Echa Opalenickie” (1983–1989), „Głos Śremski” (1984–1989), „Kórniczanin”
(1988–1989), „Wiadomości Grodziskie” (1986–1989), „Wiadomości Nowotomyskie”
(1986–1989), oraz dwumiesięcznik „Ziemia Szamotulska” (1988–1989). Przedstawił
inicjatorów tych wydawnictw oraz ich cele, zadania i zawartość, a także niektórych
autorów materiałów prasowych.
Celem artykułu jest pokazanie wielości i różnorodności partii węgierskich funkcjonujących w latach 1990–1998 w systemie partyjnym Słowacji, a zatem
przed powstaniem w 1998 r. Partii Węgierskiej Koalicji – Strana maďarskej koalície
(SMK). Tekst ten koncentruje się na odpowiedzi na pytania: 1) kim byli ich liderzy
i elita partyjna – czy można mówić o ciągłości personalnej reprezentacji mniejszości
od 1990; oraz 2) kto głosował na poszczególne partie mniejszości węgierskiej. Wątkiem marginalnym, będzie refleksja na temat, jakie miejsce zajmowały analizowane
partie w układzie rywalizacyjnym. Tekst też próbuje odpowiedź na pytanie, czy powstanie SMK oznaczało intensyfikację konfliktu narodowościowego w słowackim
systemie partyjnym.
Autorzy zadają pytania o formy i rodzaje działalności publicznej
Kurdów w Polsce w ciągu ostatniego półwiecza, o wpływ transformacji ustrojowej
na tą działalność, a także o różnice i podobieństwa między działalnością diaspory
kurdyjskiej w Polsce i w krajach zachodnich. Posługując się analizą dokumentów
i literatury naukowej oraz obserwacją działalności opisywanych przez siebie organizacji, autorzy zwracają uwagę na różnice demograficzne między diasporą polską
a diasporami zachodnimi, postępujące integrowanie się działalności publicznej Kurdów w Polsce z polskim życiem publicznym oraz na problem braku umiejętności
wykorzystania kapitału społecznego członków diaspory do osiągania wspólnych,
długofalowych celów.
Case study marki Polityka z Albumu Superbrands Polska 2008Superbrands Polska
W 2007 roku „Polityka“ skończyła 50 lat, a to kawał historii. Pismo o tym tytule siłą rzeczy musiało, ale też chciało, być zawsze w głównym nurcie wydarzeń. Przy dzisiejszym zalewie informacji człowiek nie jest w stanie słuchać i czytać wszystkiego, co zasługuje na uwagę. Ambicją redakcji jest, by wystarczała mu „Polityka“.
Celem artykułu jest pokazanie wielości i różnorodności partii węgierskich funkcjonujących w latach 1990–1998 w systemie partyjnym Słowacji, a zatem
przed powstaniem w 1998 r. Partii Węgierskiej Koalicji – Strana maďarskej koalície
(SMK). Tekst ten koncentruje się na odpowiedzi na pytania: 1) kim byli ich liderzy
i elita partyjna – czy można mówić o ciągłości personalnej reprezentacji mniejszości
od 1990; oraz 2) kto głosował na poszczególne partie mniejszości węgierskiej. Wątkiem marginalnym, będzie refleksja na temat, jakie miejsce zajmowały analizowane
partie w układzie rywalizacyjnym. Tekst też próbuje odpowiedź na pytanie, czy powstanie SMK oznaczało intensyfikację konfliktu narodowościowego w słowackim
systemie partyjnym.
Autorzy zadają pytania o formy i rodzaje działalności publicznej
Kurdów w Polsce w ciągu ostatniego półwiecza, o wpływ transformacji ustrojowej
na tą działalność, a także o różnice i podobieństwa między działalnością diaspory
kurdyjskiej w Polsce i w krajach zachodnich. Posługując się analizą dokumentów
i literatury naukowej oraz obserwacją działalności opisywanych przez siebie organizacji, autorzy zwracają uwagę na różnice demograficzne między diasporą polską
a diasporami zachodnimi, postępujące integrowanie się działalności publicznej Kurdów w Polsce z polskim życiem publicznym oraz na problem braku umiejętności
wykorzystania kapitału społecznego członków diaspory do osiągania wspólnych,
długofalowych celów.
Case study marki Polityka z Albumu Superbrands Polska 2008Superbrands Polska
W 2007 roku „Polityka“ skończyła 50 lat, a to kawał historii. Pismo o tym tytule siłą rzeczy musiało, ale też chciało, być zawsze w głównym nurcie wydarzeń. Przy dzisiejszym zalewie informacji człowiek nie jest w stanie słuchać i czytać wszystkiego, co zasługuje na uwagę. Ambicją redakcji jest, by wystarczała mu „Polityka“.
Case study marki Rzeczpospolita z Albumu Superbrands Polska 2005Superbrands Polska
Rzeczpospolita jest marką nieustannie obecną w reklamach telewizyjnych, radiowych i prasowych. Duża część działań reklamowych tej marki to komunikacja wspierająca sprzedaż, informująca czytelników o zawartości dziennika.
W działaniach wizerunkowych Rzeczpospolita koncentruje się na takich wartościach, jak: wiarygodność, prestiż i użyteczność. Nie wykorzystuje reklam kontrowersyjnych, stara się stworzyć obraz marki prestiżowej, będącej doskonałym narzędziem w pracy menedżera.
Prezentacja towarzysząca warsztatowi "Cyfrowe Archiwa Tradycji Lokalnej, czyli „pamięć ocalona w bibliotekach”, który Alicja Wancerz-Gluza poprowadziła w czasie pierwszego Ogólnopolskiego Kongresu Bibliotek Publicznych w 2010 roku.
Prezentacja z "Warsztatu Badacza Łodzi", częsci Warsztatów Miejskich zorganizowanych w ramach Festiwalu Miejskich Odkrywców MIASTOGRAF (www.miastograf.pl)
Prezentacja wykonana przez :Filipa Sobolewskiego, Kacpra Orzeszka, Kamila Kamińskiego, Pawła Januszewskiego i Roberta Mrozickiego. Projekt Gimnazjalny Gimnazjum nr 6 w Gdańsku. 1 czerwca 2015 r.
Niemieckie zainteresowanie polskim nacjonalizmem było w latach
trzydziestych niewielkie. Więcej miejsca i uwagi poświęcały mu jedynie czasopisma
i wydawnictwa zajmujące się szczególnie problematyką wschodnioeuropejską. Niemal całkowicie pomijały oficjalne źródła NSDAP.
Problem relacji między polskim nacjonalizmem a faszyzmem i narodowym socjalizmem stał się przedmiotem refleksji naukowej. Niestety jak dotąd nie dokonano
podobnej analizy biorąc jako punkt wyjścia Niemcy ówczesnej epoki. Warto zadać
pytanie, czy również tam, w publicystyce, w publikacjach naukowych, rozwój polskiego nacjonalizmu wzbudzał zainteresowanie? Jak postrzegali swych polskich
ideowych pobratymców zwolennicy ruchu nazistowskiego, jak odnosili się do nich
publicyści i naukowcy proweniencji nienazistowskiej? Zadaniem niniejszego tekstu
jest próba takiego uzupełnienia stanu badań nad dziejami wzajemnych odniesień nacjonalizmów w Polsce i Niemczech.
Case study marki Wprost z Albumu Superbrands Polska 2005Superbrands Polska
Wprost jest synonimem dziennikarstwa odważnego i bezkompromisowego. Nie jest zakładnikiem żadnej partii ani opcji politycznej, nie uznaje również „świętych krów“. Nawet osoby chwalone i nagradzane przez Wprost nie mogą liczyć na pobłażliwość, kiedy przydarzą się im błędy. Dziennikarze i publicyści pisma nie boją się formułować odważnych i przewrotnych opinii.
Wypróbowanego sojusznika we Wprost mają przedstawiciele biznesu. Pismo jest bowiem nieprzejednanym obrońcą wolnego rynku i klasy średniej.
Siła oddziaływania tytułu jest ogromna. Od lat Wprost jest cenionym nośnikiem reklamowym dla największych firm polskich i zagranicznych, czego potwierdzeniem są najlepsze w segmencie tygodników opinii wyniki finansowe.
4 czerwca będzie wyjątkowo podniosły. Tego dnia przypada 34. rocznica pierwszych częściowo wolnych wyborów w Polsce po II wojnie światowej i 20. rocznica powołania Nagroda Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu. W tym numerze biuletynu zachęcamy także do zapisów dzieci na półkolonie letnie - wakacje nadchodzą wielkimi krokami!
W artykule poddano analizie zjawisko dekomunizacji przestrzeni publicznej w Polsce, tak w formie inicjatyw podejmowanych w latach 1989–2016, jak
i przyjętej 1 kwietnia 2016 roku ustawy – pierwszego aktu prawnego całościowo traktującego o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez
nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
This paper aims to examine the activity of the Mamy Głos Foundation [We
have a voice], an organization founded in 2015 by junior high school students from
a handful of towns in Poland. For this purpose, a review of available materials about
this organization will be carried out and information will be collected using in-depth
interviews with the founders of the organization. The main research question concerns
the motivation behind young people’s activity in the foundation, the methods used to
achieve the goals of the organization and its founders’ profiles. Their activity will be
presented in the context of political activism among young people, including gender
differentiation.
The United Kingdom joined the EEC/EU in 1973. Its membership has been
one of the thorniest issues in British politics over the last forty-five years. The United
Kingdom was one of the most Euroskeptic member states in the EU. The ‘added
value’ brought by London to the EU was the English language, which successively
supplanted French from the function of working language of the EU. English is not
only the official language of the EU (it is one of 24 official languages), but primarily
has a dominant position in the EU. It is used for communication between the EU and
the world, between European institutions and during informal meetings. The purpose
of this article is to analyze the position of English in the EU, to show its strengths, and
finally to answer the question of whether the present status of English in the EU will
remain after the UK leaves.
More Related Content
Similar to Lokalne czasopisma Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego w poznańskiem w latach 1983–1989
Case study marki Rzeczpospolita z Albumu Superbrands Polska 2005Superbrands Polska
Rzeczpospolita jest marką nieustannie obecną w reklamach telewizyjnych, radiowych i prasowych. Duża część działań reklamowych tej marki to komunikacja wspierająca sprzedaż, informująca czytelników o zawartości dziennika.
W działaniach wizerunkowych Rzeczpospolita koncentruje się na takich wartościach, jak: wiarygodność, prestiż i użyteczność. Nie wykorzystuje reklam kontrowersyjnych, stara się stworzyć obraz marki prestiżowej, będącej doskonałym narzędziem w pracy menedżera.
Prezentacja towarzysząca warsztatowi "Cyfrowe Archiwa Tradycji Lokalnej, czyli „pamięć ocalona w bibliotekach”, który Alicja Wancerz-Gluza poprowadziła w czasie pierwszego Ogólnopolskiego Kongresu Bibliotek Publicznych w 2010 roku.
Prezentacja z "Warsztatu Badacza Łodzi", częsci Warsztatów Miejskich zorganizowanych w ramach Festiwalu Miejskich Odkrywców MIASTOGRAF (www.miastograf.pl)
Prezentacja wykonana przez :Filipa Sobolewskiego, Kacpra Orzeszka, Kamila Kamińskiego, Pawła Januszewskiego i Roberta Mrozickiego. Projekt Gimnazjalny Gimnazjum nr 6 w Gdańsku. 1 czerwca 2015 r.
Niemieckie zainteresowanie polskim nacjonalizmem było w latach
trzydziestych niewielkie. Więcej miejsca i uwagi poświęcały mu jedynie czasopisma
i wydawnictwa zajmujące się szczególnie problematyką wschodnioeuropejską. Niemal całkowicie pomijały oficjalne źródła NSDAP.
Problem relacji między polskim nacjonalizmem a faszyzmem i narodowym socjalizmem stał się przedmiotem refleksji naukowej. Niestety jak dotąd nie dokonano
podobnej analizy biorąc jako punkt wyjścia Niemcy ówczesnej epoki. Warto zadać
pytanie, czy również tam, w publicystyce, w publikacjach naukowych, rozwój polskiego nacjonalizmu wzbudzał zainteresowanie? Jak postrzegali swych polskich
ideowych pobratymców zwolennicy ruchu nazistowskiego, jak odnosili się do nich
publicyści i naukowcy proweniencji nienazistowskiej? Zadaniem niniejszego tekstu
jest próba takiego uzupełnienia stanu badań nad dziejami wzajemnych odniesień nacjonalizmów w Polsce i Niemczech.
Case study marki Wprost z Albumu Superbrands Polska 2005Superbrands Polska
Wprost jest synonimem dziennikarstwa odważnego i bezkompromisowego. Nie jest zakładnikiem żadnej partii ani opcji politycznej, nie uznaje również „świętych krów“. Nawet osoby chwalone i nagradzane przez Wprost nie mogą liczyć na pobłażliwość, kiedy przydarzą się im błędy. Dziennikarze i publicyści pisma nie boją się formułować odważnych i przewrotnych opinii.
Wypróbowanego sojusznika we Wprost mają przedstawiciele biznesu. Pismo jest bowiem nieprzejednanym obrońcą wolnego rynku i klasy średniej.
Siła oddziaływania tytułu jest ogromna. Od lat Wprost jest cenionym nośnikiem reklamowym dla największych firm polskich i zagranicznych, czego potwierdzeniem są najlepsze w segmencie tygodników opinii wyniki finansowe.
4 czerwca będzie wyjątkowo podniosły. Tego dnia przypada 34. rocznica pierwszych częściowo wolnych wyborów w Polsce po II wojnie światowej i 20. rocznica powołania Nagroda Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu. W tym numerze biuletynu zachęcamy także do zapisów dzieci na półkolonie letnie - wakacje nadchodzą wielkimi krokami!
W artykule poddano analizie zjawisko dekomunizacji przestrzeni publicznej w Polsce, tak w formie inicjatyw podejmowanych w latach 1989–2016, jak
i przyjętej 1 kwietnia 2016 roku ustawy – pierwszego aktu prawnego całościowo traktującego o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez
nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Similar to Lokalne czasopisma Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego w poznańskiem w latach 1983–1989 (20)
This paper aims to examine the activity of the Mamy Głos Foundation [We
have a voice], an organization founded in 2015 by junior high school students from
a handful of towns in Poland. For this purpose, a review of available materials about
this organization will be carried out and information will be collected using in-depth
interviews with the founders of the organization. The main research question concerns
the motivation behind young people’s activity in the foundation, the methods used to
achieve the goals of the organization and its founders’ profiles. Their activity will be
presented in the context of political activism among young people, including gender
differentiation.
The United Kingdom joined the EEC/EU in 1973. Its membership has been
one of the thorniest issues in British politics over the last forty-five years. The United
Kingdom was one of the most Euroskeptic member states in the EU. The ‘added
value’ brought by London to the EU was the English language, which successively
supplanted French from the function of working language of the EU. English is not
only the official language of the EU (it is one of 24 official languages), but primarily
has a dominant position in the EU. It is used for communication between the EU and
the world, between European institutions and during informal meetings. The purpose
of this article is to analyze the position of English in the EU, to show its strengths, and
finally to answer the question of whether the present status of English in the EU will
remain after the UK leaves.
This article aims to identify the major cores of the 15-M Movement mindset
and explain how particular historical factors shaped it. The research problems are to identify the types of relations the movement established between the people and the ruling
elites in its political manifestos, and the sources of these discursively created relations.
The research field encompasses the content of political manifestos published between
the Spanish general election on March 9, 2008 and immediately after the demonstrations
held on May 15, 2011. To solve these problems, the research applies source analysis of
the political manifestos. These are: (1) The Manifesto of ¡Democracia Real YA!; (2) The
Manifesto of the Puerta del Sol Camp, and (3) The Manifesto “May 68 in Spain.” The
research uses the technique of relational qualitative content analysis to determine the
relations between the semantic fields of the major categories of populism, ‘the people’
and ‘the elites,’ as well as to identify the meanings formed by their co-occurrence. The
tool used is a content analysis instruction whose major assumption is to identify all the
attempts to create images of ‘the people,’ ‘the elites,’ and relations between them.
The article analyzes the structure, content, properties and effects of the
Russian-Ukrainian ‘hybrid war’ in its non-military dimension. Particular emphasis is
placed on the aspect of the information and propaganda war, as well as activities in
cyberspace. The Russian-Ukrainian conflict is described in the context of the new war
strategy of General Valery Gerasimov. Contemporary practice of hybrid actions in the
conflict in Ukraine has revealed that, for the first time, a stronger opponent, Russia,
uses the full spectrum of hybrid interaction on an opponent who is weak and unable
to defend the integrity of its territory. The military conflict of 2014 showed not only
the weakness of the Ukrainian state, but also, more importantly, the inefficiency of the
organizations responsible for ensuring international security: NATO, OSCE and the
UN. In the longer term, it should be noted that the escalation of hybrid activities in
Ukraine clearly threatens the states on the Eastern flank of the North Atlantic Alliance.
The analysis conducted refers to the problem defined in the form of questions: what
is the essence of hybrid operations? What is the nature of non-military hybrid operations? What was the course of these activities in Ukraine? How was international law
interpreted in relation to this conflict?
The article has three dimensions: methodological, theoretical, and empirical. A point of departure for the methodological remarks is a characterization of the
three main approaches in the vibrant interdisciplinary research field dealing with the
phenomenon of conspiracy theories. In this context, the content analysis method is
discussed as a promising approach to gain new data on conspiracy narratives. On the
theoretical level, the concept of conspiracy narratives is discussed in reference to the
popular understanding of the conspiracy theory. The main aim of the empirical part is
determining to what extent the media are saturated with different kinds of conspiracy
narratives. The analysis covers over 200 articles from two popular Polish news magazines (Sieci and the Polish edition of Newsweek) which occupy positions on opposite sides of the political divide in a society polarized, inter alia, by a conspiratorial
suspicion that in 2010 an airplane carrying President Lech Kaczyński on board was
deliberately crashed in Russia.
: The main goal of the studies described in this article may be defined as an
analysis of the promotional processes of regional and traditional products executed with
the use of symbols regulated by European law: Traditional Speciality Guaranteed (TSG),
Protected Designation of Origin (PDO) and Protected Geographical Indication (PGI).
The analysis presented here and the trends in promotional activities deducted from
it, primarily result from the specifics of the goods. The shape of the information system is also influenced by social and cultural factors decisive for the recognizability
and renown of the products, which have been confirmed by the results of the questionnaire conducted for the study. What is worth noting is the correlation between quality
and tradition, reflected, among other things, in declarations regarding the reasons for
the choice of these products: the sense of pride and the willingness to continue the
traditions were chosen by 45% of the survey participants. The Traditional Speciality
Guaranteed (TSG) has proven to be the most recognizable European symbol (38%).
This paper looks at the proposals of the European Commission for the
Multiannual Financial Framework 2021–2027, and explores how to achieve a better
future for Europe by ensuring compliance with the legally binding values and objectives of the EU: democracy, equality, the rule of law, economic, social and territorial
cohesion and solidarity between the member states.
It is argued that introducing progressivity, a reform of the EU’s finances involving
a paradigm shift in the financing of policies with redistributive effects and a reform of
the system of the EU’s ‘own resources,’ would ensure that solidarity becomes a matter
of the rule of law and not of governance through conditionalities and fines.
It is pointed out that, unless the EU undertakes an effective reform of its redistributive policies to ensure that progressivity and solidarity in the EU become a matter
of the rule of law, the Union will bear less and less resemblance to a democracy and
will increasingly look like an empire with an economically stronger and more rapidly
developing ‘core,’ and an economically weaker ‘periphery’ in the East and the South
lagging behind the ‘core.’
What is needed is collective action by the member states most immediately interested in a reform to make the system of EU’s ‘own resources’ less regressive and to
introduce progressivity in the financing of the policies of the EU. It would take significant skill for those countries to organize themselves as a group and to act together
in the course of the adoption of the legislative proposals for the next MFF in order to
make the EU more equitable.
Contemporary diplomacy has evolved into a network involving various
new actors, including international sports organizations. The article is dedicated to the
issue of the sports diplomacy of international bodies which are in charge of international sporting competitions, particularly the International Federation of Association
Football (FIFA), an organization that manages football on a global level.
The research presented in this article is a case study dedicated to the issue of the
influence of international sports organizations on the governments of sovereign states,
specifically FIFA. The objective of the research is to investigate whether international
sports organizations are able to make governments change their political decisions.
The hypothesis that has been investigated states that international sports governing
bodies are diplomatic actors capable of influencing states.
One of the first laws adopted by the new political leadership in Ukraine
in the aftermath of the Revolution of Dignity in 2014 was the new concept of local
governance reform and the organization of territorial authority in Ukraine. The aforementioned law, as well as official declarations by top politicians on the necessity of
empowering Ukrainian citizens to take part in the decision-making process and shape
their local communities, led to positive expectations regarding the transformation of
local governance in Ukraine. Therefore, this article addresses the issue of the legal
basis framing the functioning of civil society in Ukraine, focusing on major attempts
to conduct reform and on the main outcomes of implemented actions. Additionally,
emphasis is placed on the current state of cooperation between social and political
actors, and the trends in civil participation in the decision-making process regarding
decentralization and local governance reform in Ukraine.
Lobbying, understood as all actions performed by or on behalf of interest
groups directed at influencing of the process of policy formation and implementation,
occurs in every political regime. The article examines whether the illiberal type of
democracy that exists in Hungary (2010–2014) exerts an influence on the effectiveness of lobbying control.
Illiberal democracy differs from liberal democracy with regard to five systemic core
principles, such as the rule of law, government control and accountability, the integrity
of political elites, media freedom and civil rights and protection of minorities. This
article shows that all of these systemic criteria constituting illiberal democracy were
met in Hungary between 2010–2014. Examination of the case of Hungary with regard
to lobbying control suggests that illiberal democracy had diminished the effectiveness
of lobbying control in this country.
The article is based on an analysis of national and European legal acts,
documents and source literature and its aim is to describe education and information
in consumer policy in Poland. The protection of consumer rights within the scope
of information and education is presented as a prime objective of the consumer policy strategy of the European Union and government programs of consumer policy
in Poland. Certain aspects of information and education policy of the government
are investigated, which are included in the Consumer Policy Strategy 2014–2018.
The competencies of consumer authorities in the institutional context are thoroughly
discussed in terms of education and information in Poland. Moreover, the consumer
identity of information and education policy between Poland and the European Union
is indicated.
Agrarianism was founded in Germany in the second half of the nineteenth
century, but it exercised the greatest influence in the predominantly agricultural countries of Central and Eastern Europe. Central European agrarianism was the ideology
of peasants and it proclaimed that land was the greatest wealth of the nation, agriculture was the most important branch of economy, and peasants were the morally
healthiest and thus the most valuable part of the society. Agrarianism was a personalist
ideology, which proclaimed a conception of man as a subject of social and economic
life. It criticized both extreme liberalism and totalitarian political ideology and advocated the concept of a ‘third way of development’ – between capitalism and communism. The main purpose of this paper is to analyze the formation and development
of Polish agrarianism, and the related process of transfer and reception of knowledge.
The analysis focuses on the concept of land, man and labor, formulated by the representatives of the mainstream of agrarianism. In the 1930s, the Polish agrarians voiced
demands for land reform and the development of smallholder agriculture which, in
their opinion, made an optimal use of the land, capital and labor, that is, the most
important resources available to interwar Poland.
Using a proprietary computer program, simulations of voting in the Council
after Great Britain’s withdrawal from the EU were carried out. In the case of some of
them, a methodological innovation consisting in departing from the assumption that
the emergence of each possible coalition is equally probable was used. The analysis
conducted indicates that after Brexit the ability of the Council members to form small
minimally blocking coalitions will change significantly. At the same time, the assessment of the ability of states to block decisions in the Council and made on the basis
of the Preventive Power Index, differs fundamentally from the results of the analysis
focusing on building small minimally blocking coalitions.
This research is funded by the National Science Centre, Poland, under project no.
UMO-2016/23/D/HS5/00408 (SONATA 12 grant) entitled “The Impact of Brexit and
Unconditional Introduction of the ‘Double Majority’ Voting System on DecisionMaking in the Council of the European Union.”
Teoretycy i praktycy storytellingu koncentrują się zazwyczaj na formalnych właściwościach przekazu, upatrując klucza do jego perswazyjnej skuteczności w realizacji strukturalnych cech opowiadania. Niniejszy artykuł kładzie natomiast
nacisk na poznawczy aspekt relacji komunikat-odbiorca, upatrując w nim ważnego
czynnika determinującego siłę perswazyjnego oddziaływania storytellingu. W pierwszej części tekst analizuje psychologiczne przesłanki skuteczności perswazyjnej narracyjnego komunikatu. Część kolejna stanowi teoretyczną propozycję w jaki sposób
zwiększyć skuteczność jego oddziaływania, uwzględniając budowę, właściwości
i funkcje schematów poznawczych oraz w oparciu o model poznawczych reakcji na
perswazję.
The author examines the nexus between international law and the concept
of human security that emerged in the 1990s. The article proceeds in three parts. Part
one outlines the concept of human security, its genesis and contents. Part two examines the nexus between human security and international law and briefly considers the
most representative aspects of international law, including international jurisprudence,
that, in the author’s opinion, reflect human security imperatives. Finally, conclusions
provide answers to the questions posed and indicate the increased value of the human
security concept. The questions read as follows: How can human security strengthen
international actions (actions based on international law)? Where in international law
is human security reflected? In other words, what aspects of international law reflect
a human security-centered approach? What is the role of international law in human
security? Taking all this into account, what is the added value of adopting the concept
of human security? This article is inevitably interdisciplinary, as it combines the perspectives of international law and international relations.
Najważniejszą barierą rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw
(MŚP) jest ograniczony dostęp do źródeł finansowania. W fazie startu wykorzystują
one zwykle środki własne, rodziny i przyjaciół. Następnie zaś sięgają one po kredyt bankowy, którego otrzymanie jest trudne ze względu na brak historii finansowej,
gwarancji i ekonomiczną ich słabość. Nieliczne mogą korzystać z grantów rządowych i wsparcia międzynarodowych organizacji (np. Unii Europejskiej). Pomocnymi mogą być alternatywne źródła finansowania takie jak venture capital, mezzanine,
crowdfunding, emisja obligacji oraz publiczna emisja akcji (Initial Public Offering:
IPO). Ten ostatnio wymieniony sposób finansowania może przynieść znaczne korzyści dla MŚP; umocnić ich pozycję rynkową i umożliwić ekonomiczną ekspansję, ale
związany jest z wieloma barierami. Do najważniejszych należą trudność spełnienia
kryteriów notowania na giełdzie lub specjalnych platformach, nawet jeśli są one łagodniejsze niż dla dużych firm, wysokie koszty, brak wiedzy o rynku kapitałowym
i niska płynność akcji MŚP. Dlatego niezbędne jest podjęcie przez rządy, organizacje
międzynarodowe i krajowe oraz interesariuszy działań zmierzających do likwidacji
lub ograniczenia tych barier.
Dyskusje i badania polskiego członkostwa w strefie euro są w obecnych, dynamicznie zmieniających się warunkach obarczone dużą dozą niepewności,
stąd ograniczać się mogą jedynie do kreślenia scenariuszy. Niniejsze opracowanie
skupia się na aspektach gospodarczych decyzji o: 1) definitywnej rezygnacji z wprowadzenia wspólnej waluty w Polsce, 2) szybkiej akcesji do strefy euro oraz 3) odsunięciu w czasie udziału Polski w tej strefie. Każdy z wariantów rodzi inne skutki polityczno-ekonomiczne i tym samym wyznacza inne ścieżki długookresowego rozwoju
polskiej gospodarki.
Artykuł prezentuje wyniki badań nad traumą społeczno-kulturową
w Europie Środkowo-Wschodniej. Do weryfikacji teorii traumy zostały wykorzystane reprezentatywne dane sondażowe z Białorusi, Bułgarii, Węgier, Rumunii, Polski,
Rosji i Ukrainy. Prowadzone analizy pokazały, że społeczeństwo postkomunistyczne
negatywnie oceniło zmiany systemu gospodarczego i politycznego. Źródłem traumy był spadek poziomu życia oraz wzrost przestępczości. Respondenci uważali, że
w wyniku transformacji stracili na zmianach i pod wpływem powstałej traumy pesymistycznie oceniali przyszłość. Rekcją na pojawiającą się traumę była nostalgia za
socjalizmem i bezpieczeństwem społecznym przezeń oferowanym. Czynnikami łagodzącymi szok w społeczeństwie postkomunistycznym było wykształcenie, młodszy
wiek i orientacja proeuropejska.
Zasadniczym celem artykułu jest przybliżenie prób reformy systemu
wyborczego do Rady Najwyższej Ukrainy podejmowanych w okresie przypadającym
po Euromajdanie. Analizie zostały poddane rozwiązania prawne zawarte w zarejestrowanych i poddanych pod głosowanie w parlamencie projektach ordynacji wyborczych. Przybliżono także stanowisko poszczególnych sił politycznych wobec potrzeby reformy systemu wyborczego, na co pozwoliła analiza programów wyborczych,
zapisów umowy koalicyjnej zawartej w RN VIII kadencji, jak również wyników
głosowania nad poszczególnymi projektami ustaw w parlamencie. Ponadto uwaga
została skupiona na wynikach badań opinii publicznej, pozwalających ukazać, który
z wariantów systemu wyborczego jest najbardziej pożądany przez ukraińskie społeczeństwo.
Mołdawia jest państwem, które z jednej strony podejmuje wysiłki
zmierzające ku demokratyzacji i europeizacji jej systemu politycznego i prawnego,
z drugiej – działania te są chaotyczne, brak im konsekwencji i są uwarunkowane
bieżącą sytuacją polityczną. Jednym z obszarów podlegających takim politycznym
przesileniom jest samorząd terytorialny. Cele artykułu są dwojakie: po pierwsze, periodyzacja i charakterystyka kolejnych etapów kształtowania się modelu samorządu
lokalnego w Mołdawii, po drugie – charakterystyka aktualnie obowiązujących rozwiązań i wskazanie podstawowych problemów istotnie wpływających na jego funkcjonowanie.
More from Środkowoeuropejskie Studia Polityczne (20)
Ustrój samorządu lokalnego w Republice Mołdawii. Ewolucja i stan obecny
Lokalne czasopisma Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego w poznańskiem w latach 1983–1989
1. DOI 10.14746/ssp.2016.4.14
Ryszard Kowalczyk
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Lokalne czasopisma
Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego
w poznańskiem w latach 1983–1989
Streszczenie: Autor scharakteryzował przykładowe czasopisma Patriotycznego Ru-
chu Odrodzenia Narodowego (PRON), jakie ukazywały się w dawnym wojewódz-
twie poznańskim w latach 1983–1989. Należały do nich następujące miesięczniki:
„Echa Opalenickie” (1983–1989), „Głos Śremski” (1984–1989), „Kórniczanin”
(1988–1989), „Wiadomości Grodziskie” (1986–1989), „Wiadomości Nowotomyskie”
(1986–1989), oraz dwumiesięcznik „Ziemia Szamotulska” (1988–1989). Przedstawił
inicjatorów tych wydawnictw oraz ich cele, zadania i zawartość, a także niektórych
autorów materiałów prasowych.
Słowa kluczowe: Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego (PRON), lokalne cza-
sopisma pronowskie, województwo poznańskie w latach 1983–1989
Specyficzną rolę w lokalnym nurcie inicjatyw prasowo-wydawni-
czych w latach osiemdziesiątych XX wieku odgrywały periodyki
poszczególnych ogniw Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowe-
go (1982–1989) – organizacji zainicjowanej w 1982 roku przez władze
PRL-u i animowanej w kooperacji z licencjonowanymi podmiotami
społecznymi, takimi jak: Stowarzyszenie PAX, Chrześcijańskie Stowa-
rzyszenie Społeczne, Polski Związek Katolicko-Społeczny (Deklaracja,
1983; I Kongres, 1983). Znaczną część objętości tych czasopism poza
informacjami o charakterze społeczno-politycznym zajmowały materia-
ły dotyczące historii regionu, wybitnych postaci, zabytków, działalności
stowarzyszeń społeczno-kulturalnych, dorobku miejscowych animatorów
kultury i twórców, które mogły w tamtym czasie ukazywać się legalnie
między innymi pod politycznym patronatem Patriotycznego Ruchu Od-
rodzenia Narodowego (PRON).
W dawnym województwie poznańskim, które wyraźnie wyróżniało
się pod tym względem, lokalne Rady PRON-u w Grodzisku Wlkp., Kór-
niku, Nowym Tomyślu, Opalenicy, Szamotułach i Śremie wydawały ta-
2. 218 Ryszard Kowalczyk ŚSP 4 ’16
kie miesięczniki, jak: „Echa Opalenickie” (1983–1989), „Głos Śremski”
(1984–1989), „Kórniczanin” (1988–1989), „Wiadomości Grodziskie”
(1986–1989), „Wiadomości Nowotomyskie” (1986–1989), oraz dwumie-
sięcznik „Ziemia Szamotulska” (1988–1989). Być może w Poznańskiem,
stanowiącym jądro historycznego regionu wielkopolskiego, wyraźniej niż
w innych regionach Polski uwidoczniły się, zgodnie z XIX-wiecznymi
ideami pozytywizmu oraz pracy organicznej, tendencje poszukiwania
w najważniejszych sprawach publicznych społecznej zgody poprzez ro-
zumny kompromis, który nie eliminując możliwości wyrażania natural-
nych różnic, istniejących pomiędzy ludźmi, na czele stawia jednak dobro
wspólne – chociaż ułomne. Wyrazem tej postawy są właśnie pronowskie
lokalne inicjatywy prasowo-wydawnicze, w których zawartości znajdo-
wało się wiele materiałów kontestujących ówczesną sytuację zarówno
społeczno-polityczną, jak i gospodarczą, oraz poruszających niewygodne
dla władzy wydarzenia historyczne. W ten sposób stały się te czasopisma
także jednym z niewielu legalnie działających środowisk, które w spo-
sób wyraźny – nie podważając jednak wprost ustrojowych pryncypiów
PRL-u – poszukiwały innej drogi rozwoju naszego kraju. Być może była
to droga do „socjalizmu z ludzką twarzą”, którego domagali się między
innymi strajkujący robotnicy Sierpnia 1980 roku.
„Echa Opalenickie” (1983–1989)
Pierwszym wielkopolskim czasopismem pronowskim, być może także
pierwszym w Polsce, jak twierdzi Sylwester Dziki (1991, s. 71), które od-
twarzało w ówczesnych warunkach politycznych zagubioną w PRL-u ideę
prasy lokalnej, były „Echa Opalenickie” wydane na 21 dni przed zniesieniem
stanu wojennego, a mianowicie 1 lipca 1983 roku pod egidą Rady Miejsko-
Gminnej PRON w Opalenicy. Czasopismo nie posiadało wówczas formalne-
go zezwolenia na druk i rozpowszechnianie od Głównego Urzędu Kontroli
Publikacji i Widowisk (GUKPiW), o które wystąpiono dopiero 15 lipca 1983
roku. Zezwolenie takie GUKPiW wydał 11 sierpnia 1983 roku.
Inicjatorem czasopisma był Andrzej Silski, członek poznańskiego
Klubu Dziennikarzy Młodzieżowych, prowadzący „Koło Młodych Twór-
ców” przy opalenickim Domu Kultury. Rada Miejsko-Gminna PRON
w Opalenicy, którą kierował dr Bronisław Kaczmarek, powołała kole-
gium redakcyjne czasopisma, w którego skład weszli: Zygmunt Duda
(redaktor naczelny, ówczesny dyrektor Miejsko-Gminnego Ośrodka Kul-
3. ŚSP 4 ’16 Lokalne Czasopisma Patriotycznego Ruchu Odrodzenia... 219
tury w Opalenicy), Stefan Krajewski, Ireneusz Kwiatkowski (do wrze-
śnia 1983), Jeremi Mroczek (do kwietnia 1985), Andrzej Silski (zastępca
redaktora naczelnego do sierpnia 1988) oraz Andrzej Szumiński (do maja
1984). Od lipca 1984 roku do redakcji dołączyła Małgorzata Kasperczak,
zaś od października 1985 roku Bogumił Wojcieszak, a następnie Feliks
Straburzyński i Wanda Wachowiak-Kreczko. Natomiast od stycznia 1989
roku trzyosobowy skład redakcji tworzyli: Zygmunt Duda (redaktor na-
czelny), Małgorzata Kasperczak (sekretarz redakcji) oraz Bogumił Woj-
cieszak. Miesięcznik, który kolportowano w mieście i gminie Opalenica
(obecnie pow. nowotomyski), posiadał format A4, objętość 4–8 stron
i nakład 1000 egzemplarzy.
W pierwszym numerze nowego opalenickiego wydawnictwa zaryso-
wano jego najważniejsze zadania, pisząc: „Gazeta, którą państwo ma-
cie przed sobą jest swoistym ewenementem w historii naszego miasta.
Rzadkością bowiem jest, aby w środowisku gminnym wychodziła lokal-
na prasa. «Echa Opalenickie» powstały z inicjatywy Miejsko-Gminnej
Rady Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego i są jej organem
prasowym. […] Na łamach pisma przedstawiać będziemy aktualne po-
czynania Miejsko-Gminnej Rady PRON w zakresie jej statutowych kom-
petencji i możliwości. Zajmować się będziemy problemami nurtujący-
mi środowisko opalenickie” (Od redakcji, 1983, s. 1). Redakcji zależało
także na tym, by łamy czasopisma były „widownią kontrowersyjnych
wypowiedzi i ostrych, acz kulturalnych polemik mających oczywiście
na celu konstruktywny postęp w naszym miejsko-gminnym życiu i przy-
bliżenie problemów władz społeczeństwu i na odwrót” (Mroczek, 1983,
s. 2). Po wydaniu ośmiu numerów periodyku znowu podjęto temat jego
zadań i celów, stwierdzając: „Powołany do życia miesięcznik «Echa Opa-
lenickie» jest nie tylko trybuną naszego ruchu, ale i forum spraw regio-
nu opalenickiego. Toteż zamierzeniem naszym jest, aby czasopismo to
było naprawdę pismem wszystkich mieszkańców miasta i wsi, abyśmy
razem je kształtowali i decydowali o tym, jaki będzie zakres poruszanych
tematów. Chcemy, aby pismo to otwarte było na wszystkie prawdziwe
a niepozorne problemy. (…) Chcemy w naszym piśmie zwalczać prze-
jawy patologii społecznej, takie jak bierność, alkoholizm, bezmyślność,
znieczulicę, panoszący się brud, bałagan i głupotę” (Kaczmarek, 1984,
s. 4). Natomiast po roku działalności „Ech Opalenickich”, ich inicjator,
Andrzej Silski (1984, s. 1, 3), napisał: „Biorąc pod uwagę fakt, że żaden
członek naszej redakcji nie jest dziennikarzem zawodowym, a większość
nie miała przedtem żadnego kontaktu z prasowym piórem, nie można
4. 220 Ryszard Kowalczyk ŚSP 4 ’16
wymagać od nas nieprzeciętności. Nie oznacza to jednak, że to jest już
wszystko na co nas stać. Ciągle się uczymy dziennikarskiego rzemiosła,
starając się, aby gazeta miała coraz wyższy poziom zamieszczanych ma-
teriałów. […] W rzeczywistości redagowanie «Ech» to ciężka społeczna
praca, którą znają sami tylko «redaktorzy»”.
Jednymzgłównychanimatorówmiesięcznika,obokAndrzejaSilskiego,
był Zygmunt Duda, dyrektor miejscowego ośrodka kultury, przewodniczą-
cy komisji interwencji społecznych Rady Miejsko-Gminnej PRON w Opa-
lenicy, od 1985 roku wiceprzewodniczący Rady Miejsko-Gminnej PRON,
a także opalenicki społecznik i regionalista1
, który wspominając tamte
czasy, stwierdził: „Pojawienie się w lipcu 1983 roku czterostronicowego
pisma, formatu A4, pod tytułem «Echa Opalenickie» w nakładzie 1000 eg-
zemplarzy, finansowanego przez Radę Miejsko-Gminną PRON w Opaleni-
cy, rozpowszechnianego przez kioski «Ruch» i sklepy geesowskie, przyjęto
ze zdziwieniem i niedowierzaniem, że w mieście pojawia się miejscowe
słowo drukowane. [...] Na łamach «Echa Opalenickiego» miejscowi regio-
naliści odkrywali przeszłość «małej ojczyzny» [...] Podejmowano tematy
polityczne, sportowe, gospodarcze, oświatowe. [...] Obowiązek prezentacji
tekstów w cenzurze poznańskiej wypełniał niezmiennie redaktor naczelny.
1
Zygmunt Duda jest laureatem poznańskiej Nagrody Wojewódzkiej w Dziedzinie
Upowszechniania Kultury za rok 1983. Początkowo pracował jako nauczyciel, później
został dyrektorem Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Opalenicy, gdzie dał się po-
znać jako sprawny organizator kultury – zespołów regionalnych „Rudniczanki” i „Ali-
banki” w Rudnikach, „Harmonia” w Wojnowicach, zespołu rodzinnego w Kopankach,
zespołu folklorystycznego w Niegolewie, ogniska muzycznego przy Wiejskim Domu
Kultury w Rudnikach, którego był twórcą i współorganizatorem. Zygmunt Duda jest
autorem szeregu artykułów i opracowań zwartych, które dotyczyły regionu opalenickie-
go, między innymi: 600 lecie parafii św. Mateusza w Opalenicy. Kalendarium (2001);
Cmentarz parafialny w Opalenicy (1997); Kapliczki na opalenickiej ziemi (1999);
Krzyże opalenickiej ziemi (1998); Opalenica w malarstwie (1988); Parafia opalenicka
w okresie okupacji (1996); Przydrożne figury i kapliczki na opalenickiej ziemi (1999);
Stulecie świątyni, dwudziestolecie parafii św. Józefa w Opalenicy 1900–2000 (2001);
Uścięcice. Zarys dziejów wsi nad Mogilnicą (2013); Z dziejów gminy ewangelickiej
w Opalenicy 1893–1945 (2000); Zarys dziejów klubu sportowego „Promień” w Opale-
nicy 1924–1994 (1994). Jest on również współautorem wielu prac zbiorowych, na przy-
kład: Z. Duda, A. Szumiński, Leśna kapliczka (Opalenica 1990); Z. Duda, M. Rezler,
Miasto w latach 1945–1989, w: Dzieje Opalenicy (Poznań 1993), s. 236–317; Z. Duda,
B. Wojcieszak, Materiały do kalendarium dziejów Opalenicy 1393–1795 (Opalenica
1987); Z. Duda, B. Wojcieszak, Materiały do kalendarium dziejów Opalenicy w latach
zaborów (Opalenica 1987); B. Wojcieszak, Z. Duda, Zarys dziejów kościoła i klasztoru
Franciszkanów-Reformatów na Wyrwale w Woźnikach (Opalenica 1998).
5. ŚSP 4 ’16 Lokalne Czasopisma Patriotycznego Ruchu Odrodzenia... 221
Ukazały się trzy krótkie artykuły poza cenzurą, dotyczyły Katynia, Piłsud-
skiego, «noża w plecy» w 1939 roku... i udało się to wszystko. Miejscowe
władze tych tekstów «nie zauważyły». Podejmowano tematykę wiejską,
zakładów pracy, przez co zyskiwano czytelników tych środowisk. «Echa
Opalenickie» jako pierwsze (czy jedyne?) otrzymały odznakę honorową
za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego (21 czerwca 1989) [...]
Czytelnictwo sięgało w początkowych latach 70–90% nakładu [...] Jako
redaktor naczelny byłem zapraszany oficjalnie do obsługi zebrań, narad,
uroczystości... [...] «Echa Opalenickie» zajmowały się interwencją, przyj-
mowały skargi, ingerowały w sprawy. Były za to podziękowania. Pismo
promowało ludzi i sprawy, służyło radą i poradą. Mieliśmy swego praw-
nika, lekarza-społecznika, budowlańca, telefon interwencyjny, dyżurnego
fotografa” (Kowalczyk, 2002, s. 243). Różnorodną zawartość miesięcznika
od maja 1984 roku (numer 5) wzbogacała rubryka „Rodem z naszej zie-
mi”, prowadzona przez Zygmunta Dudę, w której przedstawiano sylwetki
wybitnych mieszkańców ziemi opalenickiej, w tym między innymi: Ber-
narda Chrzanowskiego, Artura i Leszka Gustowskich, Józefa Karge, Sta-
nisława Obsta, Jana Sokołowskiego, Ireneusza Wierzejewskiego, Edwar-
da Woźniaka. Natomiast w grudniu 1984 roku okazjonalnie pojawiła się
w czasopiśmie specjalna czterostronicowa wkładka pod tytułem „Dodatek
Historyczny”, gdzie Zygmunt Duda omawiał dzieje zamku opalenickiego,
a Bogumił Wojcieszak biografię Katarzyny z Opalińskich, żony króla Pol-
ski Stanisława Leszczyńskiego, urodzonej w Opalenicy.
Miesięcznik „Echa Opalenickie” ukazywał się jako organ prasowy
Rady Miejsko-Gminnej PRON w Opalenicy i w tej formule wydawniczej
dotrwał do listopada 1989 roku – ukazało się w tym czasie 75 numerów
(Andrzejewski, 2003, s. 4–6; Silski, 2013, s. 7). 21 czerwca 1989 roku
czasopismo zostało wyróżnione odznakę honorową „Za zasługi w rozwo-
ju województwa poznańskiego”.
Pisali w ówczesnym miesięczniku lokalni działacze polityczni i spo-
łeczni, animatorzy kultury, bibliotekarze, nauczyciele, pracownicy
miejscowych przedsiębiorstw, spółdzielni, zakładów, lekarze, prawni-
cy, urzędnicy, wśród których byli między innymi: Bogdan Adamczak,
Bogdan Andrzejewski (I sekretarz Komitetu Miejsko-Gminnego PZPR
w Opalenicy), Stanisław Andrzejewski, Stefan Bogucki, Kazimierz Czar-
necki, Jerzy Czternasty, Janusz Daszkiewicz, Kazimierz Drążkiewicz,
Zygmunt Duda, Stefan Dziamski, Kazimierz Filipiak, Janusz Galas,
Maria Galas, Bronisław Kaczmarek, Zdzisław Kawczyński, Bożena Ko-
nieczna, Zdzisław Kościański, Zygmunt Kościański, Tadeusz Kowalski,
6. 222 Ryszard Kowalczyk ŚSP 4 ’16
Wanda Kreczko-Wachowiak, Stefan Krajewski, Stanisław Kroma, Irene-
usz Kwiatkowski, Irena Maik,Andrzej Mainka, Joel Matuszek (Naczelnik
Miasta i Gminy Opalenica), Jeremi Mroczek, Maria Mrówczyńska, Wła-
dysław Nowak, Zdzisław Pocztowy, Marian Przybylski, Andrzej Silski,
Bronisław Stachecki, Feliks Straburzyński, Zygmunt Swajdo, Andrzej
Szumiński, Tadeusz Śledzikowski, Bogdan Uryzaj, Zenon Walkowiak,
Henryk Wojciechowski, Bogumił Wojcieszak, Henryk Zimny.
Po kilkumiesięcznej przerwie we wrześniu 1990 roku wydawanie
miesięcznika „Echa Opalenickie” przejęła spółka cywilna „ANSIGBO”,
którą powołali Zygmunt Duda, Bogumił Wojcieszak oraz Andrzej Szu-
miński, zaś od stycznia 1992 roku gmina Opalenica, która wydaje czaso-
pismo do dzisiaj (Bobowska, 2008, s. 12–14; Kowalczyk, 2012, s. 220).
Do lipca 1999 roku redakcją kierował Zygmunt Duda.
„Głos Śremski” (1984–1989)
W ślad za Opalenicą poszły inne środowiska lokalne. W lipcu 1984
roku ukazał się pierwszy numer „Głosu Śremskiego”, miesięcznika
Rady Miejsko-Gminnej PRON w Śremie. Wcześniej jednak, albowiem
17 czerwca 1984 roku, pojawiło się okolicznościowe wydanie „Głosu
Śremskiego”. Inicjatorem tytułu był między innymi Karol Gostomski,
miejscowy działacz społeczno-kulturalny i polityczny, którego wybrano
redaktorem naczelnym czasopisma2
. Natomiast pierwszym przewodni-
czącym zespołu redakcyjnego został Adam Podsiadły3
, zaś jego pozosta-
ły skład tworzyli: Stanisław Falecki, Karol Gostomski (zastępca prze-
wodniczącego, od 1986 roku przewodniczący), Wojciech Górski, Gabriel
2
Karol Gostomski w 1969 roku objął obowiązki dyrektora Powiatowej i Miej-
skiej Biblioteki Publicznej w Śremie, które pełnił aż do swojej śmierci w 2003 roku.
3
Adam Podsiadły, nauczyciel, historyk, dziennikarz i regionalista, był autorem
pracy (mps) Powiat śremski w latach okupacji hitlerowskiej 1939–1945 (Śrem 1974)
oraz współautorem (z S. Jurgą) opracowania pod tytułem Straty osobowe harcerstwa
śremskiego 1939–1945 (Śrem 1982). W późniejszych latach pełnił funkcję dyrektora
Muzeum Śremskiego, redaktora i dziennikarza „Gazety Poznańskiej”, „Merkuriusza
Leszczyńskiego”, „Panoramy Leszczyńskiej”, „Przeglądu Regionalnego”, „Zeszytów
Osieckich”. Adam Podsiadły jest autorem monografii, Śremianin w rektorskiej todze.
Heliodor Święcicki (1854–1923) lekarz, naukowiec, profesor Uniwersytetu Poznań-
skiego (Śrem 2010) oraz Zarys działalności szkolnego schroniska młodzieżowego
„Morena” w Osiecznej 1981–2011 (Osieczna 2011), a także współautorem (z D. Pły-
gawko) Słownika biograficznego Śremu (Śrem 2008).
7. ŚSP 4 ’16 Lokalne Czasopisma Patriotycznego Ruchu Odrodzenia... 223
Jasiński, Jerzy Kondras, Renata Kościelniak, Ewa Nowicka (sekretarz
redakcji), Urszula Poźniak, Zbigniew Skrzypczak, Irena Staszewska, Ka-
zimierz Zastawny. Nad stroną techniczną periodyku czuwali Eugeniusz
Ferster, Zbigniew Jarych, Maciej Waraczewski, zaś za ilustracje odpo-
wiadał Krzysztof Jurga (fotoreporter).
Rada Miejsko-Gminna PRON w Śremie 11 października 1984 roku
otrzymała powtórne tymczasowe zezwolenie GUKPiW ważne w 1985
roku na druk i rozpowszechnianie w mieście i gminie Śrem miesięcznika
„Głos Śremski” w nakładzie do 2000 egzemplarzy, objętości do 8 stron
formatu A4. Natomiast stałe zezwolenie GUKPiW wydał 28 października
1985 roku. Czasopismo ukazywało się w tej formule wydawniczej od
lipca 1984 roku do maja 1989 roku i było rozpowszechniane na obszarze
byłego powiatu śremskiego, obejmując kolportażem gminy: Brodnica,
Dolsk, Książ Wlkp. i Śrem.
W pierwszym numerze „Głosu Śremskiego” w następujących sło-
wach przedstawiono jego cele i zadania: „Zespół Redakcyjny powoła-
ny w marcu br. postawił gazecie następujące cele: szeroką prezentację
dorobku przemian i perspektyw rozwojowych środowiska na płaszczy-
znach – życia społeczno-politycznego, gospodarczego i kulturalnego.
Wyrażanie krytycznego głosu i opinii społeczeństwa wobec problemów
dnia dzisiejszego w miejscu zamieszkania i pracy. Aktywizację miesz-
kańców miasta i gminy w kierunku społecznej działalności na rzecz re-
gionu. Informowanie o bieżących wydarzeniach regionalnych” (Od re-
dakcji, 1984, s. 1). W zawartości „Głosu Śremskiego” znajdziemy dużo
materiałów dotyczących historii (Tetzlaf, 1985, s. 5; Walczak, 1986, s. 6)
i dorobku społeczno-kulturalnego ziemi śremskiej (Falecki, 1984, s. 4–5;
Zastawny, 1985, s. 7), w tym wspomnienia powstańców wielkopolskich
(Grabowski, 1988, s. 1–2) i żołnierzy II wojny światowej (Wawrzyniak,
1985, s. 4–5) oraz biogramy wybitnych śremian (Podsiadły, 1988, s. 3;
1987, s. 5; Zastawny, 1985, s. 6–7; 1986, s. 4).
Na łamach miesięcznika głos zabierali między innymi: Stanisław Fa-
lecki, Karol Gostomski, Wojciech Górski, Gabriel Jasiński, Jerzy Koterba,
Zenon Osiński, Danuta Płygawko, Adam Podsiadły, Józef Podsiadły, Ur-
szula Poźniak, Andrzej Ratajczak, Zbigniew Skrzypczak, Irena Staszew-
ska, Roman Szafrański, Marceli Szczęsny, Zbigniew Szmidt, Krzysztof
Walczak, Mieczysław J. Wawrzyniak, Kazimierz Zastawny.
Od czerwca 1989 roku do stycznia 1991 roku „Głos Śremski” wyda-
wało Towarzystwo Miłośników Śremu (Grobelna, 2012, s. 59–64), po
czym miesięcznik przestał się ukazywać.
8. 224 Ryszard Kowalczyk ŚSP 4 ’16
„Wiadomości Grodziskie” (1986–1989)
W latach 1986–1989 ukazywał się w mieście i gminie Grodzisk Wlkp.
miesięcznik Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego „Wiadomo-
ści Grodziskie”, wydawany początkowo w formacie A4, objętości 4 stron
i nakładzie 1000 egzemplarzy. Z wnioskiem do GUKPiW o zezwolenie na
druk i rozpowszechnianie miesięcznika „Wiadomości Grodziskie” wystą-
piła Miejsko-Gminna Rada PRON w Grodzisku Wlkp. w listopadzie 1985
roku, zaś zgodę otrzymano 6 stycznia 1986 roku. Na redaktora naczelnego
zaproponowano Jana Kozę, który był wówczas sekretarzem Urzędu Miasta
i Gminy w Grodzisku Wlkp. Na początku listopada 1986 roku zwrócono się
ponownie z wnioskiem do GUKPiW o zwiększenie objętości „Wiadomości
Grodziskich” z 4 do 8 stron formatuA4. Tłumaczono to zarówno wzrostem
zainteresowania miesięcznikiem ze strony mieszkańców, szczególnie mło-
dzieży, dla której zamierzano utworzyć stałą rubrykę, jak i pragnieniem
szerszego potraktowania problematyki związanej z historią ziemi grodzi-
skiej. Zezwolenie takie GUKPiW wydał 10 listopada 1986 roku. Natomiast
w maju 1988 roku wystąpiono z następnym wnioskiem do GUKPiW, tym
razem o zwiększenie nakładu „Wiadomości Grodziskich” do 1500 egzem-
plarzy, na co prezes GUKPiW wyraził zgodę.
W pierwszym numerze „Wiadomości Grodziskich”, który ukazał się
w styczniu 1986 roku, wyszczególniono główne zadania miesięcznika, do
którychzaliczono„przekazywaniegrodziskiemuspołeczeństwuwszystkich
spraw związanych z życiem politycznym, społecznym i gospodarczym na-
szego terenu. Pragniemy na bieżąco informować naszych Obywateli o tym
co dzieje się lub dziać będzie w mieście i gminie Grodzisk Wlkp. Będzie-
my też przedstawiać zamierzenia i osiągnięcia lokalnej organizacji PRON.
Łamy naszej gazety służyć będą szlachetnej idei porozumienia narodowe-
go, zacieśnieniu więzów między ludźmi dobrej woli, którym na sercu leży
rozwój naszego miasta i gminy. Na naszych szpaltach […] nie może za-
braknąć miejsca dla spraw młodzieży, kultury i sportu. Mamy też nadzieję,
że miesięcznik ten będzie jednym z istotnych elementów aktywizujących
zakładowe i środowiskowe ogniwa PRON” (Od redakcji, 1986, s. 1).
Inicjatorami „Wiadomości Grodziskich” i jego animatorami byli:
wspomniany Jan Koza4
, który stanął na czele redakcji, oraz Jan Gnus,
4
Jan Koza był w późniejszym okresie współautorem (z Dariuszem Matuszew-
skim) szeregu publikacji regionalistycznych dotyczących ziemi grodziskiej, w tym na
przykład: Między Starym i Nowym Rynkiem (1998), Okolice przedmieścia Bernardyń-
skiego (2000), Stary Rynek (1997), Wokół Nowego Rynku (1999).
9. ŚSP 4 ’16 Lokalne Czasopisma Patriotycznego Ruchu Odrodzenia... 225
zastępca redaktora naczelnego (jednocześnie przewodniczący Miejsko-
Gminnej Rady PRON w Grodzisku Wlkp. i pracownik Wojewódzkiego
Ośrodka Postępu Rolniczego w Sielinku, który kandydował między in-
nymi na posła w wyborach czerwcowych 1989 roku). Osoby te były zna-
nymi w środowisku działaczami społeczno-politycznymi i kulturalnymi.
W składzie redakcji znaleźli się ponadto: Kazimierz Borowski, Bogumiła
Michalak, A. Świekatowski (redaktor techniczny), Elżbieta Urbaniak. Od
1988 roku rozpoczął współpracę z pismem Olgierd Tomaszewski, autor
szaty graficznej miesięcznika i twórca stałej rubryki „Ze szkicownika
grodziskiego”.
Na zawartość „Wiadomości Grodziskich” składały się artykuły, kro-
nika, notatki, opracowania, sprawozdania, sylwetki, w których przedsta-
wiano również dzieje ziemi grodziskiej oraz jej walory kulturowe i tury-
styczno-krajoznawcze, a także dorobek instytucji publicznych, jednostek
gospodarczych, organizacji społecznych i zainteresowania mieszkańców.
Czasopismo wydawało także specjalne dodatki tematyczne, na przykład
wraz z numerem 4 z 1987 roku kolportowano 4-stronicowe opracowanie
Marii Dworzyńskiej, Antoniego Kłaka i Elżbiety Urbaniak pod tytułem
60 lat Gimnazjum i Liceum im. Juliusza Słowackiego w Grodzisku Wlkp.
W 1987 roku publikowano w „Wiadomościach Grodziskich” również
fragmenty powieści Gerarda Górnickiego o Powstaniu Wielkopolskim
1918–1919 pod tytułem Bitwa szalała do wieczora („Wiadomości Gro-
dziskie”, 1987). Zamieszczano także twórczość poetycką miejscowych
autorów, na przykład Jarosława Czechowskiego, Iwony Gabryelczyk,
Zbigniewa Stasika.
Na łamach „Wiadomości Grodziskich” pisali między innymi: Piotr
Berger, Marian Bochyński, Kazimierz Borowski, Jerzy Chrzanowski,
Władysław Chwalisz (ówczesny Naczelnik Miasta i Gminy Grodzisk
Wlkp., późniejszy starosta powiatu grodziskiego), Jarosław Czechowski,
Jan Gnus, Zdzisław Gulik, Jędrzej Jagaciak, Zdzisław Jankowski, Antoni
Kłak, Jan Koza, Albin Łącki5
, Dariusz Matuszewski6
, Bogumiła Micha-
lak, Bolesław Milczyński, E. Pawłowski, Olgierd Tomaszewski, Elżbieta
Urbaniak, Jerzy Weryszko.
5
Szerzej o biografii i dorobku twórczym Albina Łąckiego zob.: Autorzy wielko-
polscy. Informator, oprac. J. Banaszak, U. Bzdawka, Poznań 1991, s. 61–62; Cz. Olej-
nik, Wolsztyński słownik biograficzny, t. 2, Wolsztyn 2007, s. 165–168.
6
Dariusz Matuszewski jest autorem szeregu publikacji regionalnych, między
innymi: Kurkowe Bractwo Strzeleckie w Grodzisku Wielkopolskim 1646–1947 (Gro-
dzisk Wielkopolski 2000).
10. 226 Ryszard Kowalczyk ŚSP 4 ’16
Po 1989 roku „Wiadomości Grodziskie” ukazywały się jako miesięcz-
nik prywatny, który w tej formule wydawniczej przetrwał do grudnia
1991 roku.
„Wiadomości Nowotomyskie” (1986–1989)
Od Miejsko-Gminnej Rady PRON w Nowym Tomyślu wyszła ini-
cjatywa wydawania „Wiadomości Nowotomyskich”, stąd 12 marca 1986
roku skierowano stosowny wniosek do GUKPiW, podpisany zarówno
przez przewodniczącego Miejsko-Gminnej Rady PRON w NowymTomy-
ślu, Edmunda Gawrona, jak i I sekretarza Komitetu Miejsko-Gminnego
PZPR w Nowym Tomyślu, Józefa Piątasa. W zamierzeniu pomysło-
dawców czasopismo powinno służyć „popularyzacji działań PRON”
oraz zmierzać do „ożywienia aktywności społeczno-politycznej miesz-
kańców” (Pismo, 1986). Jednym z głównych inicjatorów i animatorów
czasopisma był między innymi Czesław Krolek (1935–2002), dyrektor
Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Nowy Tomyśl (Biblioteka, 2000;
Łozowski, 2003, s. 34–35) oraz zasłużony regionalista i działacz społecz-
no-kulturalny (prezes Nowotomyskiego Towarzystwa Kulturalnego)7
.
Zgodę GUKPiW na wydawanie miesięcznika pod nazwą „Wiadomości
Nowotomyskie”, w nakładzie do 1000 egzemplarzy, objętości do 8 stron
formatu A4, otrzymano 19 maja 1986 roku. Jednak już 10 lipca 1986
roku wystąpiono do GUKPiW o zmianę formatu czasopisma z A4 na B4,
na którą otrzymano zgodę 17 lipca 1986 roku. Z następnym wnioskiem
do GUKPiW o zwiększenie nakładu miesięcznika do 3000 egzemplarzy
zwrócono się 22 grudnia 1986 roku. Taką zgodę otrzymano 26 stycznia
1987 roku.
Miesięcznik „Wiadomości Nowotomyskie” w tej formule wydawni-
czej ukazywał się regularnie dokładnie trzy lata – od lipca 1986 roku do
7
Czesław Krolek należał do grona osób szczególnie zasłużonych w sferze roz-
woju sieci bibliotecznej i upowszechniania czytelnictwa w Nowym Tomyślu i powie-
cie nowotomyskim, za co już w 1964 roku został wyróżniony nagrodą indywidualną
Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego w dziedzinie upowszechniania kul-
tury (Laureaci nagród Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego w dziedzinie
upowszechniania kultury na rok 1964, „Kronika Miasta Poznania” 1966, nr 1, s. 87,
93–94). Czesław Krolek był także autorem opracowań historyczno-regionalistycz-
nych, na przykład: Biblioteka w roku 50-lecia (Nowy Tomyśl 1996); Powstanie i roz-
wój bibliotek publicznych w powiecie nowotomyskim w latach 1945–1975 (Nowy
Tomyśl 2000).
11. ŚSP 4 ’16 Lokalne Czasopisma Patriotycznego Ruchu Odrodzenia... 227
lipca 1989 roku – na obszarze gminy i miasta Nowy Tomyśl (nieregular-
nie także w gminach ościennych, jak: Kuślin, Lwówek i Rakoniewice).
Na czele redakcji miesięcznika stał dr Henryk Błaż (1929–2000), peł-
niący wówczas funkcję wiceprzewodniczącego Miejsko-Gminnej Rady
PRON, nowotomyski regionalista, dyrektor Liceum Ogólnokształcące-
go w Nowym Tomyślu (Henryk Błaż, 2001)8
. Natomiast jego zastępcą
został Stefan Wojtkiewicz (1935–2013), regionalista, pedagog i aktyw-
ny działacz harcerski9
. Ponadto w skład kolegium redakcyjnego wcho-
dzili: Kazimierz Bąbliński (redaktor techniczny, właściciel miejscowej
drukarni „Kazimierz”), Gabriela Birka (fotoreporter), Henryk Helwing
(późniejszy burmistrz Nowego Tomyśla), Lucyna Kończal (adiustator-
ka i późniejsza dyrektorka Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej
w Nowym Tomyślu), Czesław Krolek (sekretarz redakcji). Miesięcznik
zwracał szczególną uwagę na zagadnienia społeczno-kulturalne, infor-
mował o inicjatywach miejscowego ośrodka kultury, bibliotek, szkół, or-
ganizacji młodzieżowych, przypominał chwalebne karty z historii ziemi
nowotomyskiej i jej mieszkańców. Częścią czasopisma była wkładka „Na
marginesie”, którą redagowali członkowie sekcji dziennikarskiej miej-
scowego Klubu Miłośników Książki „Pro Libris”. Warto wspomnieć, iż
czasopismo było gospodarzem ogólnopolskiego seminarium zespołów
redakcyjnych gazet pronowskich, które odbyło się w dniach 27–28 maja
1988 roku w Kuźnicy Zbąskiej.
Na łamach „Wiadomości Nowotomyskich” pisał między innymi dr
Zdzisław Kościański10
, wielce zasłużony badacz i popularyzator regionu
8
Doktor Henryk Błaż był również autorem wierszy, których zbiór pod tytułem
Idę twoim śladem ukazał się w 1986 roku, wydany nakładem Biblioteki Publicznej
Miasta i Gminy w Nowym Tomyślu.
9
Stefan Wojtkiewicz był zaangażowanym nauczycielem historii, harcmistrzem,
przewodniczącym Rady Przyjaciół Harcerstwa w Nowym Tomyślu, przewodniczą-
cym Harcerskiego Kręgu Seniora „Bratnich Rąk” i Kręgu Bractwa Zawiszy Czarnego
w Nowym Tomyślu oraz autorem licznych podręczników metodycznych dla zuchów.
Należał do grona aktywnych członków Nowotomyskiego Towarzystwa Kulturalnego,
pełnił funkcję prezesa nowotomyskiego Koła Towarzystwa Pamięci Powstania Wiel-
kopolskiego 1918–1919 oraz był członkiem Zarządu Głównego tego towarzystwa
i wchodził w skład redakcji rocznika „Wielkopolski Powstaniec”. Był także autorem
opracowań historyczno-regionalistycznych, w tym na przykład: Cmentarz Wojskowy
Żołnierzy Radzieckich w Nowym Tomyślu (1985) oraz albumu, Piękno mojego miasta
(1986), który zawierał jego rysunki wybranych obiektów architektonicznych Nowego
Tomyśla.
10
Zainteresowania badawcze doktora Zdzisława Kościańskiego ogniskują się na
historii wojskowości i historii regionalnej, w szczególności na dziejach Powstania
12. 228 Ryszard Kowalczyk ŚSP 4 ’16
nowotomyskiego, regionalista wielkopolski, miłośnik kawalerii polskiej
oraz Powstania Wielkopolskiego 1918–1919, który w miesięczniku popu-
laryzował tematykę historyczno-kulturową (Kościański, 1986, s. 4; 1987,
s. 12; 1988, s. 5). Ponadto wśród autorów różnych materiałów, opraco-
wań, sprawozdań, wspomnień, zamieszczanych na łamach „Wiadomości
Nowotomyskich” byli na przykład: Henryk Adamczewski, Anna Beder,
dr Henryk Błaż, Marian Czajka, Marek Czeszyński, Seweryn Drozdow-
ski, Jerzy Dziamski, Teodozja Dziamska, Henryk Gabski,Aleksander Go-
rzelanny, Henryk Helwing, Maria Kornowska (Naczelnik Miasta i Gminy
Nowy Tomyśl), Janina Kozłowska, Czesław Krolek, Czesław Królczak,
Kazimierz Maciejkowicz, Karol Nowy, Tadeusz Pawlak11
, Czesław Przy-
był, Regina Ratajczak, Bogumił Surkont, Zbigniew Świtała, Henryk Ta-
Wielkopolskiego 1918–1919. Jest on także niezmiernie aktywnym popularyzatorem
historii i działaczem Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919,
w którym pełni funkcję przewodniczącego Komisji Historycznej (inicjator cyklu pre-
lekcji o Powstaniu Wielkopolskim w poznańskim „Odwachu”). Jego zaangażowana
działalność na tym polu została wysoko oceniona i doceniona, w 2000 roku został
bowiem uhonorowany nagrodą Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego
1918/1919 – „Doboszem Powstania Wielkopolskiego”. Doktor Zdzisław Kościański
zamieszczał swoje artykuły, opracowania i sprawozdania w wielu czasopismach lo-
kalnych i regionalnych („Echa Opalenickie”, „Grot. Zeszyty Historyczne”, „Kronika
Wielkopolski”, „Przegląd Nowotomyski”, „Przegląd Wielkopolski”, „Wiadomości
Nowotomyskie”, „Wielkopolski Powstaniec”, „Zegarynka”). Ponadto był autorem
licznych opracowań zwartych o tematyce historycznej i charakterze historyczno-re-
gionalistycznym, na przykład: Dwudziestolecie parafii pod wezwaniem Najświętszego
Serca Pana Jezusa w Nowym Tomyślu (2001); Kadra dowódcza Powstania Wielkopol-
skiego 1918–1919 (1988); Organizacja i działania wojenne samodzielnej kawalerii
polskiej w 1939 roku (2009). Doktor Zdzisław Kościański jest także współautorem
wielu innych znaczących publikacji regionalnych, między innymi: Z. Kościański,
Grodzisk Wielkopolski w dobie Powstania Wielkopolskiego 1918–1919, w: Grodzisk
Wielkopolski. Zarys dziejów (Grodzisk Wielkopolski 1990); Z. Kościański, Powstanie
Wielkopolskie 1918–1919 na terenie Lwówka i okolic, w: Nowego Tomyśla drogi do
niepodległości (Nowy Tomyśl 2000); Z. Kościański, Cz. Krolek, Zarys dziejów ko-
ścioła Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Nowym Tomyślu (1896–1997) (Nowy To-
myśl 1997); Z. Kościański, E. Tomkowiak, Bukowianie w Powstaniu Wielkopolskim
1918–1919 (Poznań 2008); Trzeba było pójść…. Powiat nowotomyski w Powstaniu
Wielkopolskim 1918–1919. Historia i pamięć, pod red. Z. Kościańskiego, B. Wojcie-
szaka (Nowy Tomyśl 2010).
11
Szerzej o działalności Tadeusza Pawlaka, nowotomyskiego pedagoga, działa-
cza oświatowego i regionalnego, zob.: J. Szambelan, Tadeusz Pawlak (1919–1985),
„Materiały – Informacje. Sprawozdania Regionalnej Izby Pamiątek Oświatowych”
1987, z. 2, s. 39–42.
13. ŚSP 4 ’16 Lokalne Czasopisma Patriotycznego Ruchu Odrodzenia... 229
borski, Stefan Tasiemski, Zdzisław Wałęsa, Marian Wojciechowski, Ste-
fan Wojtkiewicz, Edmund Żurek.
Zdzisław Kościański, jeden ze współtwórców „Wiadomości Nowoto-
myskich”, w taki sposób skomentował warunki działalności czasopisma
i jego redakcji w latach osiemdziesiątych: „«Wiadomości Nowotomyskie»
zaczęły ukazywać się jeszcze w takim czasie, gdy konieczny był patronat
PRON-u, nie miał on jednak de facto wielkiego wpływu na to pismo. Na
pierwszej stronie czasem ukazywały się jakieś informacje z ich klucza,
ale nie pisaliśmy o tym, co robi władza, ale jak żyją nowotomyślanie. Sta-
raliśmy się dorzucić do dokumentowania tej rzeczywistości swój kamyk,
a czasem dolać oliwy do ognia i pobudzić czytelników do myślenia. […]
Chociaż teksty były różnej jakości, to na pewno dawały obraz regionu,
który inaczej uległby zapomnieniu. Wydawnictwo to miało czasem spe-
cyficzny smaczek, w niektórych tekstach używano specyficznego języka,
ale w sumie pisaliśmy, co chcieliśmy” (Kupiec, 2010, s. 76).
„Wiadomości Nowotomyskie” od sierpnia 1989 roku przekształciły
się w miesięcznik społeczno-kulturalny, a wkrótce, bowiem od paździer-
nika 1989 roku stały się czasopismem Nowotomyskiego Towarzystwa
Kulturalnego. Pod jego skrzydłami pozostawały aż do końca swojej dzia-
łalności, czyli do grudnia 1993 roku.
„Kórniczanin” (1988–1989)
Wydawany od maja 1988 roku „Kórniczanin”, miesięcznik Miejsko-
Gminnej Rady PRON w Kórniku, zawdzięcza swoje powstanie między
innymi prof. Jerzemu Wisłockiemu, ówczesnemu dyrektorowi Biblioteki
Kórnickiej i przewodniczącemu Miejsko-Gminnej Rady PRON w Kór-
niku, który nawiązując do zadań takich lokalnych czasopism, stwierdził:
„w Kórniku wszędzie otacza nas przeszłość i mamy obowiązek sięgać do
tych wzorców, które nadawały sens codziennemu życiu. A tylko na sza-
cunku dla tradycji możemy budować naszą przyszłość. […] Dzisiejszy
«Kórniczanin» ma nam przypominać zasady samorządu, sens zbiorowej
pracy, nakłaniać do racjonalnego gospodarowania wspólnym majątkiem”
(Wisłocki, 1988, s. 1). W tej formule organizacyjnej czasopismo prze-
trwało do 1989 roku i było rozpowszechniane w mieście i gminie Kórnik.
Do grudnia 1989 roku na czele redakcji stał Edmund Melosik, później
jego obowiązki przejął dr Kazimierz Krawiarz. Od 1990 roku wydawanie
miesięcznika kontynuowały władze gminy Kórnik.
14. 230 Ryszard Kowalczyk ŚSP 4 ’16
Tematyka „Kórniczanina” ogniskowała się na dziejach i współczesno-
ści ziemi kórnicko-bnińskiej, dlatego pisano o lokalnej gospodarce, waż-
nych wydarzeniach historycznych (Woźniak, 1988, s. 4), organizacjach
społeczno-środowiskowych (Bąkowski, 1988, s. 7; Krawiarz, 1988, s. 3;
Potocki, 1988, s. 5), losach mieszkańców (Potocki, 1988, s. 3), przed-
stawiono sylwetki wybitnych kórniczan (Potocki, 1988, s. 4; 1988, s. 5),
zajmowano się lokalną twórczością artystyczną i folklorem (Pepel, 1988,
s. 5; 1988, s. 5), zamieszczano wspomnienia (Pohl, 1988, s. 3).
Na łamach ówczesnego „Kórniczanina”12
pisał między innymi dr Ka-
zimierz Krawiarz13
, zasłużony regionalista kórnicko-bniński i aktywny
działacz Kórnickiego Bractwa Kurkowego oraz Wielkopolskiego Towa-
rzystwa Kulturalnego w Poznaniu. Wśród autorów artykułów, felietonów,
esejów, informacji, komentarzy, kroniki, sprawozdań, byli między inny-
mi: Ryszard Bąkowski, Maria Hłyń, Edmund Melosik, Lucyna Pepel,
Anna Rauk, Stanisław Potocki.
Jerzy Wisłocki (1988, s. 1) kreśląc obraz zadań współczesnego „Kór-
niczanina”, nawiązał do wspaniałej XIX-wiecznej tradycji tego tytułu,
pisząc: „Miesięcznik miał zachęcać mieszkańców miasta i gminy do kon-
solidacji w okresie zagrażającego im pruskiego naporu. Z. Celichowski,
autor większości artykułów, nawoływał do nowoczesnego gospodarowa-
nia, zakładania polskich spółek, przedsiębiorstw, warsztatów rzemieśl-
niczych. «Kórniczanin» miał być małym kółkiem w machinie «pracy
organicznej»”. Wspomniane XIX-wieczne czasopismo „Kórniczanin”,
wydawane przez Zygmunta Cielichowskiego (1845–1923), ukazywało
się dwa razy w miesiącu (1 i 15) od 1 lutego do 15 grudnia 1875 roku
(łącznie wydano 22 numery). Periodyk rozpowszechniano w Kórniku,
Bninie i okolicy, a jego zainteresowania obejmowały problematykę spo-
łeczno-kulturalną oraz oświatowo-wychowawczą. Jak zauważył Marceli
Kosman (1978, s. 206): „Celichowski tępił w nim takie plagi społeczne
jak karciarstwo, lenistwo, pijaństwo; walczył […] o moralność, oświatę
i dobrobyt”. Doktor Zygmunt Celichowski był historykiem, od 1870 roku
12
Szerzej o dziejach „Kórniczanina” w latach 1988–2003 zob.: Kórniczanin
1988–2003, „Kórniczanin” 2003, nr 5, s. 21–23.
13
Doktor Kazimierz Krawiarz jest autorem między innymi opracowania, 100 lat
Ochotniczej Straży Pożarnej w Kórniku (Kórnik 2012). Kazimierz Krawiarz pisał
także artykuły do wielu wielkopolskich czasopism historyczno-regionalistycznych,
w tym między innymi do: „Kórniczanina”, „Kroniki Wielkopolski”, „Naszej gminy
Kórnik”, „Przeglądu Wielkopolski”, „Śremskiego Notatnika Historycznego”, „Wiel-
kopolskich Wiadomości Filatelistycznych”, „Ziemi Kórnickiej”.
15. ŚSP 4 ’16 Lokalne Czasopisma Patriotycznego Ruchu Odrodzenia... 231
zarządcą Biblioteki Kórnickiej („Kórniczanin”, 2003, s. 20; Zagartow-
ska, 1996, s. 9–38).
„Ziemia Szamotulska” (1988–1989)
Rada Miejsko-Gminna PRON w Szamotułach już w grudniu 1986
roku wystąpiła z wnioskiem do GUKPiW o zezwolenie na wydawanie
dwumiesięcznika „Ziemia Szamotulska”. Czasopismo zamierzano dru-
kować w formacie A4, objętości 12 stron i nakładzie 3000 egzemplarzy,
a kierowanie 8-osobowym zespołem redakcyjnym powierzono Zenonowi
T. Pohlowi – sekretarzowi Rady Miejsko-Gminnej PRON w Szamotułach.
7 lutego 1987 roku prezes GUKPiW wydał zezwolenie na wydawanie
dwumiesięcznika „Ziemia Szamotulska”. Ostatecznie czasopismo w tej
formie nie ukazało się. Niemniej jednak w lutym 1988 roku Rada Miej-
sko-Gminna PRON w Szamotułach powtórnie zwróciła się do GUKPiW
o zezwolenie na wydawanie kwartalnika „Ziemia Szamotulska” w for-
macie A4, objętości 12 stron i nakładzie 2000 egzemplarzy. Zezwolenie
takie GUKPiW wydał 25 lutego 1988 roku. Natomiast w maju 1989 roku
wystąpiono do GUKPiW o zgodę na zmianę częstotliwości „Ziemi Sza-
motulskiej”, którą zamierzano wydawać co dwa miesiące. Takie zezwole-
nie otrzymano pod koniec maja 1989 roku. Inicjatorami czasopisma byli
między innymi Jerzy Bukowski oraz Edmund Zawadzki (przewodniczą-
cy Rady Miejsko-Gminnej PRON w Szamotułach).
Najpierw kwartalnik (od czerwca 1988 roku, numery 1–5), a później
dwumiesięcznik(odlipca1989roku,numery6–8)RadyMiejsko-Gminnej
PRON w Szamotułach pod nazwą „Ziemia Szamotulska” ukazywał się
w tej formule wydawniczej stosunkowo krótko, albowiem zaledwie od
czerwca 1988 do grudnia 1989 roku na obszarze prawie całego dawne-
go powiatu szamotulskiego w gminach: Duszniki, Kaźmierz, Obrzycko,
Ostroróg, Pniewy, Szamotuły, a także w sąsiednich gminach Oborniki
i Rokietnica. Czasopismo, po rozwiązaniu PRON-u, kontynuowało jed-
nak działalność jako dwumiesięcznik Rady Narodowej Miasta i Gminy
w Szamotułach (od numeru 9), którą formalnie zakończyło w sierpniu
1990 roku (numer łączony obejmował okres maj–sierpień). Łącznie uka-
zało się 13 numerów „Ziemi Szamotulskiej”.
Na łamach „Ziemi Szamotulskiej” znajdujemy wiele cennych mate-
riałów poświęconych dorobkowi kulturowemu regionu szamotulskiego,
który jest przecież znany w całej Polsce ze swoich osiągnięć w sferze
16. 232 Ryszard Kowalczyk ŚSP 4 ’16
folkloru (zwłaszcza w dziedzinie stroju szamotulskiego oraz pieśni ludo-
wej i tańca ludowego), muzyki (Wacław z Szamotuł, nadworny kompo-
zytor króla Zygmunta Augusta), polityki (Jan Ostroróg, kasztelan i wo-
jewoda poznański, stronnik Kazimierza IV Jagiellończyka), działalności
społeczno-kulturalnej i regionalizmu, tolerancji religijnej (wsparcie dla
reformacji Jana Świdwy Szamotulskiego i Łukasza III Górki, pod któ-
rego protektoratem działała w latach 1558–1561 drukarnia Aleksandra
Augezdeckiego, brata czeskiego). Wspomnieć w tym miejscu należy, że
w Szamotułach już od połowy XIX wieku działały stowarzyszenia o cha-
rakterze społeczno-kulturalnym, w tym między innymi: Towarzystwo
Zbieraczów Starożytności Krajowych (1840–1846), Komitet Towarzy-
stwa Oświaty Ludowej (1872–1879), Okręg Towarzystwa Czytelni Ludo-
wych (1880–1939), a później powstały następne organizacje i inicjatywy,
takie jak Oddział Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (1926–1948),
Akademickie Koło Szamotulan (1924–1939), Klub Artystyczno-Literac-
ki „Wietrzne Pióro” (1932–1939). Po drugiej wojnie światowej funkcjo-
nowały w Szamotułach takie stowarzyszenia na przykład, jak: Towarzy-
stwo Miłośników Sztuki i Pięknej Książki (1946–1948), Towarzystwo
Miłośników Kultury Ziemi Szamotulskiej (1956–1962), Towarzystwo
Kultury Ziemi Szamotulskiej (od 1963), które w okresie 1963–1970 było
Oddziałem Powiatowym Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego
w Poznaniu. Zasługi Szamotuł dla kultury nie tylko regionu wielkopol-
skiego podniósł w formie poetyckiej Stanisław Helsztyński (1987, s. 1),
który w wierszu Miasto wojewodów, uczonych, artystów zwrócił uwagę
na bogatą spuściznę kulturową tego miasta.
W zawartości „Ziemi Szamotulskiej” mamy wywiady z artystami lu-
dowymi (Różański, 1989, s. 1, 11) i opisy instrumentów ludowych (Kłos,
1989, s. 5), informacje o działalności instytucji edukacyjno-oświatowych
i stowarzyszeń społeczno-kulturalnych (Czepułkowska, 1989, s. 5; Kry-
gier, 1989, s. 5), doniesienia z wykopalisk archeologicznych, dotyczą-
ce nazw miejscowości czy zabytków architektury (Krygier, 1989, s. 7;
Łopata-Łowiński, 1989, s. 6; Różański, 1989, s. 8), charakterystykę po-
szczególnych miejscowości ziemi szamotulskiej i zwyczajów ludowych
regionu szamotulskiego (Krygier, 1989, s. 1–2; Mordal, 1989, s. 11).
W skład zespołu redakcyjnego „Ziemi Szamotulskiej” wchodzili mię-
dzy innymi: Wojciech Elsner, Jerzy Kmieciak (redaktor naczelny od nu-
meru 6 do numeru 10), Ewa i Romuald Krygierowie (kierowali redakcją
od numeru 11), Marian Różański, Marek Szczepański (redaktor naczel-
ny do numeru 5). Wśród autorów opracowań zamieszczanych w „Ziemi
17. ŚSP 4 ’16 Lokalne Czasopisma Patriotycznego Ruchu Odrodzenia... 233
Szamotulskiej” znajdowali się na przykład: Krystyna Czepułkowska14
,
Cezary Kłos, Agnieszka Krygier, Ewa Krygier, dr Romuald Krygier
(1933–2009)15
, Janusz Łopata-Łowiński, Paweł Mordal, Marian Różań-
ski (13 lat był korespondentem „Głosu Wielkopolskiego”), Marek Szcze-
pański.
Warto również nadmienić, iż zezwolenie Głównego Urzędu Kontroli
Publikacji i Widowisk na wydawanie czasopisma otrzymały pod koniec
lat 80. także inne lokalne rady PRON-u, którym jednak nie udało się ich
uruchomić przed historycznym przełomem politycznym 1989 roku, sym-
bolizowanym rozmowami przy „Okrągłym Stole”. Należały do tych jed-
nostek przykładowo Buk i Lwówek, gminy miejsko-wiejskie położone
w dawnym województwie poznańskim.
Rada Miejsko-Gminna PRON w Buku 7 marca 1988 roku wystąpiła
do GUKPiW z wnioskiem o wydanie zezwolenia na wydawanie kwartal-
nika „Ziemia Bukowska”, wskazując Tomasza Łubińskiego redaktorem
naczelnym. Jednak dopiero 4 lipca 1988 roku otrzymano taką zgodę. Cza-
sopismo zamierzano wydawać w nakładzie do 2000 egzemplarzy, objęto-
ści 8 stron formatu A4. Natomiast zakres tematyczny periodyku powinien
obejmować informacje społeczno-gospodarcze, kulturalno-oświatowe,
sportowe, które dotyczyły miasta i gminy Buk.
Podobnie postąpiła Rada Miejsko-Gminna PRON we Lwówku,
która 21 października 1988 roku wystąpiła do GUKPiW z wnioskiem
o zgodę na wydawanie miesięcznika „Echo Lwówka”16
, wskazując na
14
Krystyna Czepułkowska jest autorką między innymi opracowania, 40 lat Bi-
blioteki Publicznej im. E. Calliera Miasta i Gminy w Szamotułach (1946–1986) (Sza-
motuły 1986).
15
Doktor Romuald Krygier (1933–2009) należał do kręgu wytrwałych badaczy
regionu szamotulskiego, zwłaszcza jego kultury oraz roli bibliotek w organizowa-
niu życia społeczno-kulturalnego mieszkańców i upowszechnianiu dóbr kultury. Jest
autorem wielu prac fundamentalnych dla regionalizmu szamotulskiego, w tym na
przykład: 25 lat bibliotek publicznych w powiecie szamotulskim (1946–1970) (1971);
35 lat biblioteki publicznej Miasta i Gminy im. Edmunda Calliera 1946–1981 (1981);
Ich ślad na Ziemi Szamotulskiej (2001); Kolegiata Szamotulska (2001); Szamotulanie
znani i mniej znani (1992); Ziemia Szamotulska. Przewodnik wycieczkowy (1965).
Romuald Krygier swoje artykuły publikował w wielu czasopismach o charakterze hi-
storyczno-regionalistycznym i bibliograficzno-literackim, na przykład w: „Informato-
rze Bibliotekarza Wielkopolskiego”, „Nurcie”, „Zeszytach Wielkopolskich”, „Ziemi
Szamotulskiej”.
16
W ten sposób zamierzano kontynuować wydawanie ukazującego się nieregu-
larnie od 1983 roku powielanego informatora „Echo Lwówka” Towarzystwa Miłośni-
ków Lwówka, przeznaczonego do użytku wewnętrznego. Jego inicjatorem był Lech
18. 234 Ryszard Kowalczyk ŚSP 4 ’16
funkcję jego redaktora naczelnego Ireneusza Witkowskiego (zasłużone-
go działacza harcerskiego i społeczno-kulturalnego, przewodniczącego
koła Stronnictwa Demokratycznego we Lwówku oraz dyrektora Szkoły
Podstawowej w Chmielinku, późniejszego burmistrza Lwówka w latach
2002–2006). Dnia 2 grudnia 1988 roku GUKPiW wydał zezwolenie na
wydawanie czasopisma, które obejmowało zgodę na ukazywanie się mie-
sięcznika „Echo Lwówka”, rozpowszechnianego w mieście i gminie Lwó-
wek, a także w ościennych gminach, w nakładzie do 1500 egzemplarzy,
objętości 4–8 stron formatu A4 oraz tematyce skupionej na działalności
PRON-u, organizacji społecznych i politycznych, organów administracji
państwowej, problematyce społeczno-gospodarczej, kulturalnej, ochrony
środowiska, rekreacji itp.
W wielu środowiskach czasopisma tego typu były pierwszymi inicja-
tywami prasowo-wydawniczymi o charakterze zarówno społeczno-po-
litycznym, jak i społeczno-kulturalnym oraz o lokalnym zasięgu rozpo-
wszechniania, w innych zaś nawiązywały do nie ukazujących się od wielu
dziesięcioleci tytułów prasowych, na ogół o rodowodzie przedwojennym
(Kowalczyk, 2010, s. 106–109). Periodyki te cieszyły się ogromnym za-
interesowaniem mieszkańców, spragnionych rzetelnych informacji o prze-
szłości i dniu dzisiejszym swojej „małej ojczyzny”, oraz pobudzały lo-
kalny patriotyzm. Spełniały więc w społeczności lokalnej ważne funkcje,
w szczególności funkcje informacyjną, kulturotwórczą, aktywizacyjną i in-
tegracyjną. W ówczesnych warunkach społeczno-politycznych ich zawar-
tość nie była jednak wolna od pewnych ograniczeń tematycznych, zarówno
w dziedzinie historii Polski (II RP, 17 września 1939, Katyń, walka z wła-
dzą ludową), jak i idei (między innymi zakaz głoszenia kapitalistycznych
i antysocjalistycznych poglądów społeczno-politycznych).
Bibliografia
I Kongres Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego. Materiały i dokumenty
(1983), Warszawa.
Andrzejewski T. (2003), 20 lat z „Echami…” jubileusz pierwszej w Polsce gazety
gminnej, „Echa Opalenickie”, nr 5/6.
Mroczkiewicz, prezes towarzystwa, który również kierował redakcją informatora.
Czasopismo posiadało format A5, objętość około 12 kolumn, nakład 30–50 egzem-
plarzy i obejmowało informacje z działalności Towarzystwa Miłośników Lwówka,
życiorysy zasłużonych mieszkańców Lwówka oraz skrót informacji dotyczących bie-
żących wydarzeń w mieście i gminie Lwówek.
19. ŚSP 4 ’16 Lokalne Czasopisma Patriotycznego Ruchu Odrodzenia... 235
Bąkowski R. (1988), „Kotwica” – bogatej historii ciąg dalszy…, „Kórniczanin”, nr 5.
Biblioteka na łamach prasy… i nie tylko (2000), wybór materiałów i opracowanie
Julia Tarczyn, Nowy Tomyśl.
Bobowska I. (2008), Szermierze słowa, „Echa Opalenickie”, nr 7.
Czepułkowska K. (1989), Raport z książnicy, „Ziemia Szamotulska”, nr 6.
Deklaracja programowa, kierunki i metody działania, zasady statutowe, uchwalone
przez I Kongres Patriotycznego Ruchu Odgrodzenia Narodowego 7–9 maja
1983 r. (1983), Warszawa.
Dziki S. (1991), Uwarunkowania instytucjonalno-organizacyjne, „Zeszyty Praso-
znawcze”, nr 1–2.
Falecki S. (1984), Prezentacja dorobku kulturalnego miasta i gminy Śrem w Pałacu
Kultury w Poznaniu, „Głos Śremski”, nr 6.
Grabowski S. (1988), Na powstańczym froncie. Zapiski historyczne, „Głos Śremski”,
nr 12.
Grobelna W. (2012), Jubileusz 125-lecia Towarzystwa Miłośników Ziemi Śremskiej,
„Przegląd Wielkopolski”, nr 3.
Helsztyński S. (1987), Miasto wojewodów, uczonych, artystów, w: Szamotuły, oprac.
P. P. Prus, Szamotuły.
Henryk Błaż – pedagog, humanista, społecznik. Sylwetka (2001), oprac. L. Kończal-
Gnap, Cz. Krolek, Nowy Tomyśl.
Kaczmarek B. (1984), Echa Opalenickie – jakie? „Echa Opalenickie”, nr 3.
Kłos C. (1989), Szamotulska Maryna, „Ziemia Szamotulska”, nr 8.
Kosman M. (1978), Opowieści Kórnickie, Poznań.
Kościański Z. (1986), Ciekawe sylwetki Nowotomyślan. Ks. prob. Stanisław Kuliszak,
wybitny ksiądz, żołnierz i społecznik, „Wiadomości Nowotomyskie”, nr 1.
Kościański Z. (1987), Nowotomyscy powstańcy, „Wiadomości Nowotomyskie”,
nr 12.
Kościański Z. (1988), Ach, te lata dwudzieste…, „Wiadomości Nowotomyskie”,
nr 3.
Kowalczyk R. (2002), Wczoraj i dziś prasy lokalnej w Polsce, Poznań.
Kowalczyk R. (2010), Rynek prasy lokalnej w Wielkopolsce 1990–2010. Studium me-
dioznawczo-politologiczne, Poznań–Opole.
Kowalczyk (2012), Współczesna prasa lokalna w Wielkopolsce, Opole.
Kórniczanin od 1 lutego 1875 do 15 grudnia 1875 (2003), „Kórniczanin”, nr 5.
Krawiarz K. (1988), Kórnickie Bractwo Kurkowe (1745–1987), „Kórniczanin”, nr 2.
Krygier A. (1989), Pochodzenie nazwy Szamotuły, „Ziemia Szamotulska”, nr 6.
Krygier R. (1989), Z działalności Towarzystwa Kultury Ziemi Szamotulskiej, „Ziemia
Szamotulska”, nr 6.
Krygier R. (1989), Ludowe zwyczaje gwiazdkowe w regionie szamotulskim, „Ziemia
Szamotulska”, nr 8.
20. 236 Ryszard Kowalczyk ŚSP 4 ’16
Kupiec S. (2010), … jestem obciążony historią – rozmowa z drem Zdzisławem Ko-
ściańskim o prawdzie historycznej, narodowej pamięci, mitach dotyczących
kawalerii, mediach i zobowiązaniach moralnych, „Przegląd Nowotomyski”,
nr 2.
Łopata-Łowiński J. (1989), Szamotulskie sensacje archeologiczne, „Ziemia Szamo-
tulska”, nr 6.
Łozowski F. (2003), Czesław Krolek (25.06.1935–06.10.2002), „Bibliotekarz”, nr 6.
Mordal P. (1989), Baborówko, „Ziemia Szamotulska”, nr 6.
Mroczek J. (1983), „Artykuł polityczny”, „Echa Opalenickie”, nr 4.
Od redakcji (1983), „Echa Opalenickie”, nr 1.
Od redakcji (1984), „Głos Śremski”, nr 1.
Od redakcji (1986), „Wiadomości Grodziskie”, nr 1.
Pepel L. (1988), Rzeźbienie jest dla niej oderwaniem od codzienności…, „Kórnicza-
nin”, nr 1.
Pepel L. (1988), „Rzeźbi z zamiłowania, głównie dla siebie samego”, „Kórniczanin”,
nr 5.
Pismo Miejsko-Gminnej Rady PRON w Nowym Tomyślu z 12 marca 1986 roku (1986),
Nowy Tomyśl.
Podsiadły A. (1987), Jan Horowski, „Głos Śremski”, nr 10.
Podsiadły A. (1988), Jan Borowiak, „Głos Śremski”, nr 1.
Pohl J. (1988), Ze wspomnień Jana Pohla, „Kórniczanin”, nr 6.
Potocki S. (1988), Emigracja kórniczan do Ameryki, „Kórniczanin”, nr 1.
Potocki S. (1988), „Biała Dama”, „Kórniczanin”, nr 1.
Potocki S. (1988), Kajetan Wincenty Kielisiński (1808–1849), „Kórniczanin”, nr 2.
Potocki S. (1988), 120 lat Kółka Rolniczego w Kórniku, „Kórniczanin”, nr 6.
Różański M. (1989), Nasze rozmowy z… Marią Orlik artystką ludową Ziemi Szamo-
tulskiej, „Ziemia Szamotulska”, nr 6.
Różański M. (1989), Wodociągi, „Ziemia Szamotulska”, nr 6.
Silski A. (1984), Rok – i co dalej? „Echa Opalenickie”, nr 6.
Silski A. (2013), Tak powstawały Echa Opalenickie, „Echa Opalenickie”, nr 10.
Tetzlaff W. (1985), Mieszkańcy Śremu w epoce kamienia, „Głos Śremski”, nr 2.
Walczak K. (1986), Szarfa Królewskiego Bractwa Kurkowego, „Głos Śremski”, nr 1.
Wawrzyniak J. M. (1985), Żołnierskie wspomnienia, „Głos Śremski”, nr 5.
Wiadomości Grodziskie (1987), nr: 1–11.
Wisłocki J. (1988), Od tradycji do współczesności, „Kórniczanin”, nr 1.
Woźniak M. (1988), Walka z niemieckim okupantem 1942–1945 (z dziejów konspi-
racyjnych placówek „Topola” i „Smoła” w Kórniku w latach 1939–1942),
„Kórniczanin”, nr 5.
Zagartowska D. (1996), Bibliotekarz, „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej”, z. 24.
21. ŚSP 4 ’16 Lokalne Czasopisma Patriotycznego Ruchu Odrodzenia... 237
Zastawny K. (1985), Stałe działy ekspozycyjne Muzeum Śremskiego, „Głos Śremski”,
nr 5.
Zastawny K. (1985), Dr Seweryn Matuszewski, „Głos Śremski”, nr 8.
Zastawny K. (1986), Feliks Sałaciński, „Głos Śremski”, nr 10.
Local periodicals of the Patriotic Movement for National Rebirth
in the Poznań Region from 1983 to 1989
Summary
The author characterizes the examples of periodicals published by the Patriotic
Movement for National Rebirth (PRON) in the then Poznań Region from 1983 to
1989. The following monthlies were among them: “Echa Opalenickie” (1983–1989),
“Głos Śremski” (1984–1989), “Kórniczanin” (1988–1989), “Wiadomości Grodzi
skie” (1986–1989), “Wiadomości Nowotomyskie” (1986–1989), and a bi-monthly
“Ziemia Szamotulska” (1988–1989). The author presents their founders, tasks and
content as well as selected authors of materials published.
Key words: Patriotic Movement for National Rebirth (PRON), local PRON periodi-
cals, the Poznań Region from 1983 to 1989