1. đào tạo con người nói chung; không nên để chúng tách biệt, "dẫm chân" nhau, thậm chí bài
xích, đối nghịch nhau.
- TDTT còn có tính lịch sử rõ nét. Quá trình phát sinh và phát triển lâu dài của TDTT
từng địa phương, quốc gia, thế giới đều gắn với điều kiện lịch sử cụ thể, từ đó mà tạo nên
truyền thống, nét độc đáo riêng. Tách rời điều kiện lịch sử cụ thể đó sẽ không lý giải được
sự phát triển trong quá khứ cũng như dự đoán triển vọng.
Từ những phân tích trên, chúng ta có thể xác định được khái niệm TDTT - khái niệm
trung tâm rộng và quan trọng nhất của lý luận và phương pháp TDTT. TDTT là bộ phận của
nền văn hoá xã hội, một loại hình hoạt động mà phương tiện cơ bản là các bài tập thể lực
(thể hiện cụ thể qua các cách thức rèn luyện thân thể) nhằm tăng cường thể chất cho con
người, nâng cao thành tích thể thao, góp phần làm phong phú sinh hoạt văn hoá và giáo dục
con người phát triển cân đối hợp lý.
II. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN, LÂN CẬN KHÁC CÓ LIÊN QUAN CHẶT CHẼ
VỚI TDTT
Trong phần này chỉ xác định (có kết hợp so sánh trong chừng mực cần thiết) một số khái
niệm chung, cơ bản khác, có liên quan và ít nhiều trùng lặp với nhau. Như thế sẽ vừa làm
sáng tỏ từng khái niệm đó vừa góp phần làm rõ thêm khái niệm trung tâm.
1. Sức khoẻ
Theo Tổ chức y tế thế giới (WHO), đó là một trạng thái hài hoà về thể chất, tinh thần và
xã hội mà không có nghĩa là không có bệnh hay thương tật, cho phép mỗi người thích ứng
nhanh chóng với các biến đổi của môi trường, giữ được lâu dài khả năng lao động và lao
động có kết quả.
Lâu nay người ta thường nói đến 2 trạng thái của cơ thể (sức khoẻ và bệnh tật); gần đây lại
bàn nhiều đến trạng thái thứ 3 (The third State of Health hay Sub. Health – dưới sức khoẻ)
chưa bị bệnh nhưng cũng không có sức khoẻ, chiếm khoảng hơn 1/3 dân số, mà phần lớn ở
tuổi 20 – 45. TDTT phải góp phần tich cực để giảm tỷ lệ trên.
Sức khoẻ bao gồm sức khoẻ cá thể (từng người), sức khoẻ gia đình, sức khoẻ cộng đồng,
sức khoẻ xã hội. Sức khoẻ là một trong những yếu tố cơ bản, đầu tiên để học tập, lao động,
đẩy mạnh sản xuất, phát triển kinh tế, bảo vệ và xây dựng đất nước.
Sức khoẻ phụ thuộc vào nhiều yếu tố: cá nhân, môi trường cộng đồng, xã hội, tình trạng
và những vấn đề chung của từng nước và toàn thế giới (môi trường sinh thái, chiến tranh
khu vực, mức sống cao thấp, sự bóc lột ở một số nước chậm phát triển...).
2. Phong trào TDTT
Đó là một trào lưu xã hội (tự phát, tự động hay có tổ chức, rộng hẹp theo nhiều cấp độ
khác nhau), bao gồm nhiều người hoạt động hợp tác với nhau, nhằm chủ yếu, trực tiếp sử
dụng, phổ biến và nâng cao những giá trị của TDTT. Trong ngôn ngữ thông thường, từ này
còn có nghĩa là tình hình phát triển TDTT ở nơi nào đó. Do nhu cầu và trình độ phát triển
TDTT nước ta và trên thế giới, ngày càng có nhiều phong trào đa dạng, với quy mô liên kết
càng rộng lớn, đáp ứng những hứng thú, nhu cầu TDTT khác nhau, rộng mở hoặc tập trung
hon. Ví dụ, phong trào Ôlimpic, "Thể thao vì mọi người", "Chạy vì sức khoẻ" hoặc "Chạy,
bơi, bắn, võ” trong thời kỳ chiến tranh chống đế quốc Mỹ hay “Rèn luyện thân thể theo
gương Bác Hồ vĩ đại” hiện nay ở nước ta. Bản chất xã hội của một phong trào TDTT nào đó
ở bất cứ nước nào bao giờ cũng phụ thuộc chính vào những đặc điểm về chính trị, kinh tế,
xã hội, dân tộc... của từng địa phương, quốc gia trong giai đoạn lịch sử cụ thể.
7