1. LINGUA GALEGA
TEMAS 7-8
•Derivación sufixal
•Textos argumentativos
•A parasíntese
•Os semicultismos
•O galego nos primeiros anos do s. XX
•A poesía da primeira metade do s.XX
•A época Nós
•A poesía da segunda metade do s.XX

2. DERIVACIÓN SUFIXAL
 Cando ao engadirlle un sufixo a unha palabra esta cambia
de categoría gramatical ocorre unha
transcategorización, que se obtén coa axuda dos sufixos
nocionais.
Consiste en
engadir un sufixo
a un lexema
Substantivos.
-dade: lealdade
Adxectivos:
-dor /a: labrador/a
Verbos:
-ar: encorar
Adverbios:
-mente: difícilmente

3. TEXTOS ARGUMENTATIVOS
 Presentar as ideas cunha orde lóxica
 A hipótese debe ir acompañada por argumentos
 Se se coñecen outros argumentos que contradin a hipótese hai
que tentar convencer ao oínte da falsedade ou erros do
argumento.
 Nos xornais, hai tres tipos de argumentos
 Editorial: artigo no que o xornal expresa a súa opinión.
 Artigo de colaborador: artigo no que unha persoa de
prestixio presenta a súa opinión sobre temas diversos. Se a
colaboración é estable dicimos que ten unha columna.
 Cartas ao director: carta que calquera envía para dar a súa
opinión sobre un tema determinado.
Exposición das
razóns sobre as
que se basea unha
idea ou opinión

4. A PARASÍNTESE
É unha derivación na que engades un
sufixo e un prefixo pero, se quitas
algún dos dous, a palabra resultante
carece de sentido.
Subst./ adx. Verbo (a-+lexema+-ar)
Vinagre Avinagrar
Subst./ adx. Verbo (en-+lexema+-ar)
Trampa Entrampar
Subst. Verbo (a-+lexema+-ecer)
Tarde Atardecer
Adx. Verbo (en-+lexema+-ecer)
Torpe Entorpecer
Adx. Verbo (a-+lexema+-entar)
Vello Avellentar

5. OS SEMICULTISMOS
 Os grupos consonánticos pertencentes son:
pr-, cr-, fr-, br-, gr-.
Palabras procedentes do latín
que experimentaron pequenos
cambios fonéticos

6. O GALEGO NOS PRIMEIROS ANOS DO
S.XX
 No comezo do s. XX o galego experimentou moitos cambios.
 Ámbito político: O galego interésase pola política. Nace a
Asociación Rexionalista Galega liderada por Manuel
Murguía. Crearon a Escola Rexional de Declaración para o
cultivo do teatro en galego, a Solidariedade Galega e a Real
Academia Galega
 Ámbito socioeconómico: Desaparece a fidalguía e aparece
a burguesía. A poboación cambia o ámbito rural polo urbano.
 Ámbito lingüístico: A política a favor do castelán fai
presión sobre o galego que retrocede. Descenden as
publicacións monolingües e aumentan as bilingües.

7. A POESÍA NA PRIMEIRA METADE DO
S.XX
 1ª etapa: 1900-1925: A poesía é máis aberta ás
influencias extranxeiras. Destaca Ramón Cabanillas que
fixo poesía lírica (social, intimista e costumista) e
narrativa (de carácter épico).
 2ª etapa: 1925-1936: Desenvolvemento da obra da
Xeración de 1925 influida polas correntes foráneas.
Divídese en tres grandes liñas:
 Neotrobadorismo: Influenciado polas cantigas galego-
portuguesas. Álvaro Cunqueiro, Fermín Bouza-Brey, Xosé Díaz
Jácome
 Hilozoísmo: Poesía paisaxística no que destaca a humanización.
Luís Amado Carballo, Florencio Delgado Gurriarán, Augusto
Casas, Manuel Luís Acuña
 Creacionismo: Poesía que trata de crear unha realidade
independente. Manuel Antonio

8.  3ª etapa: 1936-1950: A Guerra Civil (1936-1939) e a
posguerra impediron o desenvolvemento da literatura,
polo que as manifestacións poéticas atópanse no exilio. A
literatura galega recuperouse en Galicia grazas a Aquilino
Iglesia Alvariño.

9. A ÉPOCA NÓS (1916-1936)
 Participaron tres xeracións:
 As Irmandades da Fala: xorden no 1916 pero divídese no 1922
entre os inclinados polas iniciativas culturais e os que preferían a
política. A parte política fundou no 1931 o partido galeguista que
levou a referendo o Estatuto de Autonomía de Galicia.
 A Xeración Nós (Castelao, Ramón Otero Pedrayo…) e a
Xeración de 1925 (Xosé Filgueira Valverde, Rafael Dieste…):
Participaron nas iniciativas políticas e concentráronse no
asentamento do galego como lingua de cultura. Renovaron a
narrativa, o teatro e a poesía; ampliaron a temática do ensaio na
revista Nós (1920) e cos traballos realizados no Seminario de
Estudos.

10. A POESÍA DA SEGUNDA METADE DO S.XX
 1950-1975: Aquilino Iglesia Alvariño inicia a
recuperación poética galega. Pertencía á Xeración de
1936. Hai outras dúas xeracións que apareceron
simultáneamente:
 Promoción de Enlace: Manuel Cuñas Novás, Antón Tovar…
 Xeración das Festas Minervais: Manuel María, Uxío Novoneyra,
Xohana Torres.
 Os autores organízanse en catro liñas:
 Neotrobadorismo, hilozoísmo: Aquilino Iglesia Alvariño, Álvaro
Cunqueiro…
 Poesía existencial: María Mariño, Antón Tovar…
 Poesía culturalista: Ricardo Carballo Calero, Álvaro Cunqueiro…
 Poesía social: Manuel Máría, Uxío Novoneyra.

11.  Poesía a partir de 1975: Coa democracia púdose
escribir e publicar libremente.
 Os poetas da década de 1980 caracterízanse pola
preocupación na costrución do pema, cultivan os vellos
temas (a terra, o amor, a morte…). Autores deste
momento: Miguel Anxo Fernán-Vello, Pilar Pallarés,
Manuel Rivas.
 Os poetas da década de 1990 engaden novas
perspectivas nos temas anteriores: o punto de vista
feminino (Chus Pato, Yolanda Castaño…) a valoración do
cotián (Fran Alonso, Enma Couceiro…) o experimentalismo
(Antón Reixa, Xavier Santiago…), etc.