This is the 6th lesson of the course - Water Resources Planning and Development taught to Students of BA (General) at the Faculty of Social Sciences and Humanities, Rajarata University of Sri Lanka, Mihintale

1. ජල සම්පත සැළසුම්කරනය සහ සංවර්ධනය
WRMG 3212(20: 20)
B.A. (General) Degree Program
mdvï ie,eiau 6
– ගංවතුර අවමකිරීම සැළසුම්කරණය
Rajarata University of Sri Lanka
P.B. Dharmasena
0777-613234, 0717-613234
dharmasenapb@ymail.com, dharmasenapb@gmail.com
https://independent.academia.edu/PunchiBandageDharmasena
https://www.researchgate.net/profile/Punchi_Bandage_Dharmasena/contributions
http://www.slideshare.net/DharmasenaPb
https://www.youtube.com/channel/UC_PFqwl0OqsrxH1wTm_jZeg
LESSON
SIX

2. ඔබේ ගම පිහිටි පරාබ ේශීය බළේකම් බකාට්ඨාශයට සේවභාවික
ආප ා අවම කිරීමට බයෝජනාවක් පිළිබයල කරනේන
පැවරුම - 5
පැවරුම ටයිපේ පිටු 2 කට සීමා කරනේන
භූබගෝලීය විසේතර, සමාජ ආර්ික බතාරතුරු, සේවභාවික ආප ාවල සේවභාවය,
පරබේශය, පාර්ශව කරුවනේ, වැඩසටහන, ඇතිවිය හැකි ගැටළු සහ ඒවා
නිරාකරණය කර ගැනීමට ඔබබගේ බයෝජනා

3. mßir úkdYh
.xj;=r iy ksh.h oeä lrhs

4. iajNdúl Wmøj wjodku
jeäl, idOl
ck.ykh jeäùu
jk.ykh wvqùu
fidaod md¨j
ffcj úúO;ajh fkdi,ld yeÍu
wksis N+ñ Ndú;h
fkdukd c,iïm;a yeisrùu

5. ගංවතුර
• ගංවතුර ඇතිවනේබනේ ගංගාවක ඉවුරු
හරහා අවට බිම්වලට ජලය පිටාර
යෑබමනි. ගංවතුරක් ඇතිවීමට බබාබහෝ
සාධක බලපායි. සේවභාවික භූරූපනය
ගංවතුර ඇතිවීමට අනුබලයක් වන අතර
මානව ක්‍රියා එම අව ානම වැඩිකරයි.
• නිවාසවලට, වයාපාරවලට, ඉ ිකිරීම්වලට
සහ සංනිබේ න ප ේධතිවලට
ගංවතුබරනේ හානි සිදුබේ.
• ගංවතුර වර්ගය අනුව හානිය අඩු වැඩි
බේ. ගංවතුර විබටක ජීවිත හානි
බනාකලතේ ආර්ික හානි සැමවිටම පාබහේ
සිදුබේ.
• ගංවතුර බබාබහෝ අය සලකනේබනේ
ආප ාවක් පමනක් බලස වුව විබටක
එහි පරතිලාභ නැතිවාම බනාබේ.
ගංවතුර භූගත ජලය පරතිපූරණය බකාට
සැපයුම සේථාවර කරයි. බතතේබිම් පරිසර
ප ේධති පවතේවා ගැනීමට පිටාරතැනිවල
සරුබව ියුණු වීමට සතේව
ළැගුම්බපාළවලේ බපාබහාසතේ කර
ගැනීමට මහතේ පිටුවහලක් ලැබේ.

6. ශ්‍රී ලංකාබේ ගංවතුර වර්ගීකරණය
• ගංගා ආශරිත
ගංවතුර - පිටාර
තැනිවල
• ක්ෂණික ගංවතුර -
බෑවුම් අධික කඳුකර
පරබ ේශවල
• සේථානගත ගංවතුර -
ජලාපවහන බාධාවීම්
නිසා
• ජලාශ බමබහයුම්
මගිනේ යටාවත
ඇතිවන ගංවතුර
• ජලාශ කැඩී යෑබමනේ
යටාවත ඇතිවන
ගංවතුර

7. ශ්‍රී ලංකාබේ ගංවතුර වයාපේතිය
50-80
38-40
28-37
18-27
7-16

8. ගංවතුර බලපෑම අවමකිරීබම් පරබේශ
• ැඩි ඉංජිබනේරුමය
කළමනාකරණය -
කෘතරිම වුහයනේ
භාවිතා කරමිනේ. බම්වා
මිළ අධික අතර
සේවභාවික පරිසරයට
බලපෑම් ඇතිකරයි.
• මෘදු ඉංජිබනේරුමය
කළමනාකරණය -
පිටාර තැනි
කළාපකරණය වැනි
වඩාතේ සේවභාවික
පරබේශයනේ. මිළ අඩු
වඩාතේ තිරසර
ක්‍රමබේ යනේ

9. මෘදු ඉංජිබනේරුමය කළමනාකරණය
පරබේශය විසේතරය වාසි අවාසි
ගංවතුර අනතුරු
හැඟවීම් සහ
සූ ානම් වීම
වාරිමාර්ග
බ පාර්තබම්නේතුව
ගංගා නියාමනය
කරමිනේ ආප ා
කළමනාකරණ
මධයසේථානය සමග
මාධය නිබේ න නිකුතේ
කරයි. ජනතාවට
ආරක්ෂක ක්‍රියා
ගතහැක.
ජනතාවට
ඔවුනේබගේ බ ේපල
ආරක්ෂාකරගැනී
මට කාලය ඇත
උ ා: වැලි මළු
භාවිතය
බබාබහෝ සනේතක
බේරා ගතහැක.
රක්ෂණ ඉලේලීම්
අඩුබේ.
සමහර අයට අනතුරු
හැඟවීම් බනාලැබිය
හැක.
ක්ෂණික ගංවතුර
ඇතිවීබම් ී අනතුරු
හැඟවීම් සාර්ථක
බනාවිය හැක.

10. මෘදු ඉංජිබනේරුමය කළමනාකරණය
පරබේශය විසේතරය වාසි අවාසි
පිටාර තැනි කලාපනය බමම පරබ ේශ සමහර භූමි
භාවිතවලට පමනක්
අවසර ීම. එමගිනේ නිවාස
සහ බවනතේ බගාඩනැගිලි
වලට සිදුවන හානි අඩුබේ.
වඩා මිළ අධික
ඉ ිකිරීම්/ භූමි
භාවිත ගංවතුර
කලාපබයනේ
බැහැරව පවතින
බැවිනේ ගංවතුර
අව ානම අඩුය.
හානිය අඩුය.
රක්ෂණ ඉලේලීම්
අඩුබේ.
පවතින භූමි භාවිත
බවනසේ කිරීම සහ නැවත
ප ිංචි කරවීම සැමවිටම
පහසු බනාබේ.
ආගමන කාල අවධිය
මත කුමන ආකාරබයේ
ගංවතුරක් සඳහා
සැළසුම් කල යුතු
යනේන සැළසුම්කරුවනේ
තීරණය කල යුතුය.

11. මෘදු ඉංජිබනේරුමය කළමනාකරණය
පරබේශය විසේතරය වාසි අවාසි
වන බරෝපනය වැසිපතනය අවහිර
කරමිනේ මතුපිට
පරවාහය අඩුකිරීමට
ගංගා නිම්නබයේ
වන බරෝපනය
කිරීම
වනානේතර
වලිනේ ආර්ික
වාසි ලැබීම
අළුතේ
පාරිසරික
ලැගුම්පලවලේ
බිහිවීම
බගාවිබිම් අඩුවීම

12. මෘදු ඉංජිබනේරුමය කළමනාකරණය
පරබේශය විසේතරය වාසි අවාසි
පාරිසරික
ගංවතුර ගැලීම
ගංගා නිම්නබයේ
සමහර බකාටසේ
වලට ගංවතුර
සේවභාවිකව ගැලීමට
ඉඩහැරීම
අසල නගර
ගංවතුබරනේ
ආරක්ෂා වීම
අළුතේ මිරි ිය
ළැගුම්පලවලේ
ඇතිවීම
බගාවි බිම් අඩුවීම

13. wdmodjh
we;sùu
iQodkï ùu
Preparedness
uqyqk §u
Response
m%;sm%dma;sh
Resilience
,sys,a lsÍu
Mitigation
wdmod wjodku
wju lsÍfï wjia:d

14. සේවභාවික ආප ා පිළිබඳ අධයයනයක්
(2007-2008)
ිසේතරික්කය පරා. බළේ.
බකාට්ඨාශය
ආප ාව අධයයනයට ලක්වූ ගම්
කළුතර පාළිනේ
නුවර
ගංවතුර මි ලන
ගෘලේල හික්කඩුව සුනාමි කහව, උඩුවරාබගාඩ
හම්බනේබතාට බූනේ ල නියගය බූනේ ල, බලේවාබගාඩ, වැලේලගම්බගාඩ
රතේනපුර ඇලපාත නායයෑම් පලාබවල (බටහිර): බටකඩ, බටකඩ වතේත,
පරගහ බහේන, පලාබවල වතේත,
ගලහිටිකනේ
අම්පාර මන සුලිසුළං ිවියාගල, තිඹිරිබගාලේල, මඩවල ලනේ

15. mjq,
wdh;ksl rduqj
m%cdj
m%cdj
wdh;ksl rduqj
Yla;Ska iy
ÿ¾j,;djhka
wjia:d iy
;¾ck

16. mjq,
wdh;ksl rduqj
m%cdj
m%cdj
wdh;ksl rduqj

17. wdlD;sh ixj¾Okh lsrSfï wjia:djka
• .eg¿ úYaf,aIKh
lsrSu
• wjYH;d y÷kd .ekSu
• wjYH;d ;lafiare
lsrSu
• l%shdldrS jev ie,eiau
• ls%hd;aul lsrSu
• miq úmru iy we.hSu

18. .eg¿ úYaf,aIKh lsrSfï wjia:dj
j¾;udk
;;ajh
Yla
;
S
k
a
ÿ¾j,;djhka
wjia
:
d
;¾ck
ÿIa
l
r;d
wdh;ks
l
ie,eia
u
Yla
;
s
h
$
Odrs
;
dj
wd¾Ós
l
h
miq
.
s
h
w;a
o
elS
ï
n,mEu
iy
úYd,;a
j
h
N+
f
.da
,
S
h
miq
;
,h
;s
f
nk
f;dr;=
r
e

19. wjYH;d y÷kd .ekSfï wjia:dj
fhdackd
;¾ck
wjia
:
d
ÿ¾j,;djhka
Yla
;
S
k
a
j¾;udk
;;a
j
h
iQodkï ùu uqyqK §u m%;sm%dma;sh ,sys,a lsÍu

20. wjYH;d ;lafiare lsrSfï wjia:dj
m%uqL;d.;
lsrSu
fN!;S
h
wdh;ks
l
cS
j
fkda
m
dh
iudchS
h
wd¾Ós
l
mdrs
i
rs
l

21. ie,iqï ilia lsrSfï iy ixj¾Okh lsrSfï wjia:djka
l%shdldrS jev
ie,eiau
ls%hd;aul lsrSu
fN!;S
h
wdh;ks
l
cS
j
fkda
m
dh
iudchS
h
wd¾Ós
l
mdrs
i
rs
l
miq úmru iy
we.hSu
m%uqL;d.; lsrSu

22. 1 . we<nv wuqK ms<silr lsrSu
2 . cx.u ikSmdrËl iy ffjoH fiajdjka
imhd .ekSu
3 . j.d pl%h ilid .ekSu
4. Tre ,nd oSu
5' yeä.,a, we< msrsisÿ lsrSu
6. mdkSh c, l%uhla ilid .ekSu
7. fndalal= m%udKh jeä lrñka m%Odk
ud¾.h Wia fldg iliaa lsrSu
8. iïm;a yd fufyhqï uOHia:dkhla bos
lsrSu
.xj;=r i|yd ie,iqï ilia lsrSfï iy
ixj¾Okh lsrSfï wjia:djka
l%shdldrS jev
ie,eiau
ie,eiau
ls%hd;aul lsrSu
fN!;S
h
wdh;ks
l
cS
j
fkda
m
dh
iudchS
h
wd¾Ós
l
mdrs
i
rs
l
miq úmru
iy we.hSu
m%uqL;d.;
lsrSu
1 6 3 9 4 6

23. ño,k wdlD;sh
wd¾Ósl
cSjfkdamdh
wdh;ksl
fN!;Sh
we<nv wuqK ms<silr lsrSu
,sys,a
lsÍu
.x j;=frka ù j.djg jk ydksh
wju lr .ekSug j.d pl%h ilid
.ekSu
w;=re mdrj,a hg jQ úg m%%Odk
ud¾.hg meñKSu ioyd Tre ,nd oSu
iïm;a yd fufyhqï uOHia:dkhla
bos lsrSu
.ug mdkSh c, l%uhla ilid .ekSu
,sys,a
lsÍu
iQodkï ùu
iQodkï ùu
,sys,a lsÍu
mdrsirsl
fndalal= m%udKh jeä lrñka m%Odk
ud¾.h Wia fldg iliaa lsrSu
yeä.,a, we< msrsisÿ lsrSu ,sys,a lsÍu
,sys,a lsÍu
iudchSh
.x j;=r ld,hg .ug cx.u
ikSmdrËl iy ffjoH fiajdjka
imhd .ekSu
uqyqK §u
ta
l
dnoa
O
l%
s
h
dldrS
jev
ie,eia
u